Oddychanie metodą Buteyko

Oddychanie metodą Buteyko - skuteczna i
naturalna metoda leczenia oraz profilaktyki wielu
chorób, zespołów i objawów.
Konstantin Buteyko (1923 - 2003) - naukowiec, lekarz fizjolog, członek Międzynarodowej
Akademii Informatyzacji, autor ponad 100 publikacji naukowych oraz wynalazków z
różnych dziedzin nauk medycznych i technologii. Podstawowa koncepcja teoretyczna
metody Buteyko głosi, że główną przyczynę wielu chorób stanowi zaburzenie oddychania,
co powoduje przewlekłą hiperwentylację. Takie zaburzenie oddychania, Buteyko nazwał
Chorobą Głębokiego Oddychania. Nieprawidłowe oddychanie prowadzi do hiperwentylacji,
co z kolei powoduje zaburzenia metaboliczne, zmniejsza odporność, powoduje
powstawanie alergii, itd.
Statystyki medyczne krajów rozwiniętych w 1999 ujawniły dwa ważne fakty: a) astma
oskrzelowa wygląda dzisiaj jak rosnąca epidemia, b) im bardziej intensywne jest leczenie
farmakologiczne astmy, tym gorzej przebiega ta choroba. Wysoka umieralność, niska
skuteczność leczenia farmakologicznego, rozwój reakcji alergicznych - zmuszają nas do
ponownego rozważenia współczesnych poglądów na temat mechanizmów powstawania
całej grupy chorób. Chorób, których wiodącą rolę w kształtowaniu obrazu klinicznego
odgrywa;
• wzmożone napięcie oraz skurcze naczyń mięśni gładkich i ścianek oskrzeli,
• zmiany strukturalne w ściankach naczyń,
• obrzęki i nadmierna hipersekrecja błony śluzowej dróg oddechowych,
• jak również obecność stanów zapalnych o charakterze alergicznym jako
nieprawidłowej reakcji systemu immunologicznego.
Do takich chorób zaliczane są: astma, alergie, zapalenie śluzówki nosa, nadciśnienie i wiele
innych.
Korekta oddechu przy pomocy specjalnej techniki pozwala nie tylko zatrzymać ataki
choroby ale stymuluje stopniowe zmiany w całym organizmie, co prowadzi do możliwości
wyleczenia choroby.
Praktyka kliniczna pokazuje, że bardzo wysoki efekt w leczeniu powyższych chorób. U
pacjentów, u których występowały codzienne kilkakrotnie powtarzające się napady
duszności przy astmie, udaje się je powstrzymać w ciągu 1-3 dni praktycznie bez
wprowadzania dodatkowych leków do tych, które już były wcześniej stosowane przez
chorych. W przyszłości, co jest bardzo ważne, dla skutecznego leczenia, pacjenci w krótkim
czasie są w stanie wyrobić w sobie nawyki prostej kontroli nad zmianami głębokości
oddychania w każdej sytuacji, co może zapobiec atakom choroby, stopniowo zmniejszać
dawki przyjmowanych leków lub odstawić je w zupełności.
Analiza statystyczna wyników wykorzystania metody Buteyko w leczeniu różnych grup
chorób wykazały wysoką efektywność tej metody (do 96%).
Metoda Buteyko z pewnością nie jest panaceum. Niewłaściwe zastosowanie metody może
być szkodliwe, więc wszyscy pacjenci ją stosujący powinny pozostawać pod obserwacją
specjalisty przynajmniej przez rok. Metoda Buteyko - nie jest cudownym lekiem, to trudna,
ale jednocześnie kreatywna i ciekawa praca nad sobą.
Wzrost zainteresowania metodą wynika z licznych przykładów wyleczenia astmy, alergii i
innych chorób uważnych za nieuleczalne, poprzez poprawę sposobu oddychania. Leki, jak
wiadomo przy w/w schorzeniach przynoszą tylko chwilową ulgę. Nie oznacza to oczywiście,
że przy metodzie Buteyko należy odstawić leki. W żadnym wypadku! W metodzie Buteyko
używane są tylko inne zasady ich podawania oraz dawkowania. Najważniejszą zasadą przy
podawaniu leków niehormonalnych symptomatycznych jest ich minimalizacja, czyli w takich
minimalnych dawkach, które będą pozwalać na walkę z objawami choroby i nie dopuszczać
do ataku (np. astmy).
Na czym oparta jest metoda doktora Buteyko?
Jest to rozwinięcie wyobrażenia o zespole hiperwentylacji. Teoria ta opiera się na wiedzy o
ogromnej roli biologicznej CO2 w życiu człowieka i wszelkiego co żywe na naszej planecie
oraz na fizjologicznych prawach działania CO2. Metabolizm komórek żywych powstał w tej
samej epoce geologicznej, gdy dwutlenek węgla w powietrzu i w wodzie wynosił
kilkadziesiąt procent. W trakcie ewolucji u ludzi i ssaków naczelnych utworzyło się własne
niezależne powietrzne środowisko, uwarunkowane przestrzenią pęcherzyków płuc, gdzie
dwutlenek węgla stanowi od około 6,5%, a tlenu o 7% mniej niż w otoczeniu. Oczywiście,
jest to minimalne dopuszczalne stężenie CO2, pozwalające na normalny metabolizm w
komórkach.
Redukcja CO2 w pęcherzykach (np. przy głębokim oddechu) przesuwa pH krwi, co zmienia
aktywność enzymów i witamin. Taka zmiana w funkcjonowaniu regulatorów metabolizmu
zakłóca normalny bieg procesów metabolicznych i prowadzi do patologii. Mechanizm
szkodliwego wpływu głębokiego oddychania na żywy organizm poprzez stworzenie
niedoboru CO2 został udowodniony w eksperymentach, zaczynając od słynnego fizjologa J.
Hendersona (1909).
Aby zachować stałą zawartość CO2 wykształciły się następujący mechanizmy obronne
przed jego utratą:
- skurcze oskrzeli i naczyń;
- zwiększenie produkcji cholesterolu w wątrobie jako izolatora biologicznego,
uszczelniającego błony komórkowe w płucach i naczyniach;
- spadek ciśnienia krwi (niedociśnienie), co zmniejsza wydzielanie CO2 z organizmu.
Ale skurcz oskrzeli i naczyń ogranicza przepływ tlenu do komórek mózgu, serca, nerek i
innych narządów wewnętrznych. Redukcja CO2 we krwi, a tym samym zwiększenie
połączenia tlenu z hemoglobiną krwi, ogranicza przepływ tlenu do komórek (Efekt Bohra).
We wszystkich przypadkach, zmniejszenie przepływu tlenu w tkankach powoduje ich
niedotlenienie tj. hipoksję.
Niedotlenienie, osiągając pewien stopień, zagrażający życiu, może powodować wysokie
ciśnienie krwi, co zwiększa przepływ krwi przez zwężone naczynia żylne w celu
zwiększenia dopływu tlenu do komórek najważniejszych narządów wewnętrznych. Niedobór
tlenu w tkankach zmniejsza również zawartość tlenu we krwi żylnej, co prowadzi do
rozszerzenia żył, objawiając się na przykład w postaci żylaków na nogach, powiększenia żył
hemoroidalnych i rozwojem hemoroidów itp. Spadek CO2 we krwi zwiększa krzepliwość
krwi, co w połączeniu ze spowolnionym przepływem krwi w żyłach sprzyja zakrzepicy.
A przede wszystkim, niedotlenienie najważniejszych narządów wewnętrznych, osiągając
pewien poziom, pobudza ośrodek oddechowy, co dodatkowo poprawia oddychanie. Pojawia
się uczucie duszności lub braku powietrza, a to z kolei prowadzi do dalszego pogłębienia
oddechu, zamykając błędne koło, czyli pozytywny efekt zwrotny wzmacniający i
pogłębiający oddech oraz progresję wszystkich wymienionych nieprawidłowości (chorób).
Zmniejszenie CO2, pobudza system nerwowy, stwarzając poczucie ciągłego napięcia układu
nerwowego, co prowadzi do drażliwości, bezsenności, bezpodstawnej podejrzliwość,
strachu lub nawet do omdlenia. Jednoczesny wzrost pobudzenia ośrodka oddechowego
zamyka drugi cykl obiegu pobudzenia w układzie nerwowym, będąc bardzo wrażliwym na
czynniki zewnętrzne i nerwowe reakcję stresowe ( przy obecności nieprawidłowości
metabolizmu i niedotlenienia komórek nerwowych).
Dlatego niedobór CO2 w organizmie, spowodowany, w szczególności, głębokim
oddychaniem, uderza w pierwszej kolejności w układ nerwowy. Różne kombinacje zaburzeń
w organizmie człowieka głęboko oddychającego uwidaczniają się u pacjenta w postaci
nadzwyczajnych i różnorodnych indywidualnych objawów. Poszczególne objawy głębokiego
oddychania, takie jak skurcz oskrzeli, skurcz serca, wysokie lub zbyt niskie ciśnienie krwi,
omdlenia z drgawkami itp., zazwyczaj diagnozowane są jako odrębne choroby: astma,
choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze, padaczka, najeżone różnymi powikłaniami (zawał
serca, udar mózgu, itp.). Dlatego choroba głębokiego oddychanie jest głównym czynnikiem
przedwczesnej starości, kalectwa i umieralności.
Tak od strony fizjologicznej można wyjaśnić działanie i skutki głębokiego oddychania, i
opracowaną przez Profesora Konstantina Buteyko metodę WEGO (wolicjonalnej eliminacji
głębokiego oddychania) lub inaczej wolicjonalnej normalizacji oddechu.
Negatywne objawy nie zostały zaobserwowane, nawet jeśli oddychania zmniejszone zostało
poniżej normalnej głębokości, zwiększając poziom CO2 w organizmie powyżej normy o
0,5-1%. W tym przypadku pojawiała się określona nadwytrzymałość u niektórych pacjentów
z astmą oskrzelową, dusznicą bolesną, nadciśnieniem, itp., co jest w praktyce obserwowane
regularnie już drugą dekadę.
W rzeczywistości okazało się, że takie choroby jak padaczka, astma, nadciśnienie, dusznica
bolesna, hemoroidy, wypryski, itp., są to choroby będące skutkiem choroby głębokiego
oddychania. Przy metodzie Buteyko są one traktowane jako jedna choroba – choroba
głębokiego oddychania. I w przypadku kiedy te choroby są połączone, jednocześnie
poddawane są skutecznemu leczeniu metodą Buteyko.
Co jest przyczyną głębokiego oddychania?
Znane są główne przyczyny pogłębiające nasze oddychanie, z których najważniejszą jest propagowanie używania głębokiego oddychania. Współczesny człowiek zaczyna uczyć się
oddychać głęboko jeszcze przed urodzeniem, jeżeli uwzględnimy, że przyszła matka w
czasie ciąży wykonuje ćwiczenia uczące ją głębokiego oddychania.
Badania wykazały, że obieg tlenu we krwi płodu jest 3-4 razy niższy (ciśnienie cząstkowe)
niż u dorosłych, a dwutlenku węgla jest o 1,5 razy więcej. Tuż po urodzeniu, przy
pierwszych dwóch-trzech oddechach, znacznie zwiększa się zawartość tlenu we krwi
dziecka, a zmniejsza się zawartość dwutlenku węgla. Wiadomo również, że w dawnych
czasach w Europie, w szczególności na wschodzie dzieci po urodzeniu szczelnie opatulano,
co zostało jako zwyczaj aż do naszych dni. Prawdopodobnie już w tamtych czasach ludzie
wiedzieli po co jest to robione. Prawdopodobnie rozumieli, że na noworodka zaczyna w
znacznym stopniu wpływać otaczające go środowisko gazowe i konieczne jest aby dziecko
przyzwyczajać do oddychania stopniowo. Nawet nasze prababcie, wózek lub kołyskę z
dzieckiem przykrywały ma przykład prześcieradłem lub innym płótnem.
Istnieją również inne przyczyny. Przejadanie się (szczególnie białkiem zwierzęcym), na
wskutek czego znacznie zwiększa się natężenie oddychania. Należy pamiętać, że produkty
zwierzęce intensyfikują oddychanie, roślinne natomiast mniej (warzywa gotowane –
bardziej, surowe - mniej).
Kolejną przyczyną pogłębionego oddychania jest ograniczona mobilność, brak pracy
fizycznej, lenistwo. Aktywność fizyczna pomaga w wypracowaniu dwutlenku węgla,
zwiększając jego zawartość w organizmie. Dlatego praca fizyczna, wysiłek sportowy są
dobrym treningiem zmniejszania oddychania. To dlatego ludzie pracujący fizycznie żyją
dłużej i mniej chorują. Oddychanie pogłębia też przebywanie w pozycji leżącej, a
szczególnie leżąc na plecach.
Chorych powinno się kłaść na brzuchu, żeby uciskiem na klatkę piersiową i jamę brzuszną
zmniejszając tym samym oddech. Dzieci, zwłaszcza astmatycy, głęboko oddychające
zazwyczaj same przewracają się w pozycję na brzuch. I niestety niesłusznie walczą bardzo
często z tym rodzice: dziecko leży na brzuchu, z głową pod poduszką, a rodzice próbuj
odwrócić je na plecy. Dziecko broni się, a rodzice niestety na siłę dalej próbują zmienić jego
pozycję. Osobom poważnie chorym, do czasu aż zmniejszy się oddychanie, zaleca się, spać
przez jakiś czas w pozycji siedzącej. Głęboki i długi sen również pogłębia oddech.
Oddychanie pogłębiają również nadmierne emocje - pozytywne i negatywne, przegrzewanie
się, duszne pomieszczenia. I odwrotnie - spokój, zahartowanie i zimno zmniejszają
oddychanie. Pogłębia oddychanie też nadmierna aktywność seksualna. Powściągliwość
seksualna zmniejsza natomiast oddychanie.
Tym sposobem wiemy, że przyzwyczajenia takie jak: więcej odpoczynku, więcej snu,
przejadanie się, nadużywanie białka zwierzęcego, palenie, picie alkoholu skutkują
zwiększonym oddychaniem. Z drugiej strony, stwierdzono użyteczność racjonalnej ascezy:
mniej odpoczynku, mniej snu, mniej zabawy, więcej pracy fizycznej, pocenie wskutek czego
wiele toksyn jest usuwanych z organizmu.
Na czym polega metoda Buteyko?
Metoda Buteyko polega na stopniowym zmniejszeniu głębokości oddychania poprzez
rozluźnienie mięśni oddechowych (membrany), do pojawienia się odczucia braku powietrza
i ciągłego zachowywania tego odczucia podczas całego treningu.
W celu ułatwiania zapamiętania używa się mnemonicznej zasady lewej dłoni, składającej się
z pięciu punktów (odpowiadających pięciu palcom, zaczynając od największego):
zmniejszenie (1) ...
głębokości (2) ...
oddychania (3) ...
rozluźnienie przepony (4) ...
brak powietrza (5) ...
Piąty punkt jest najważniejszy i skomplikowany metodologicznie, wymagający gruntownego
wytłumaczenia przez trenera metody Buteyko. Istnieją trzy stopnie intensywności
treningów:
lekki (kontrolny), w którym uczucie braku powietrza jest takie same, jak na końcu przerwy
kontrolnej;
zdecydowany (maksymalny), w którym uczucie braku powietrza jest takie same, jak na
końcu przerwy maksymalnej;
średni – odczucia pośrednie.
Intensywność treningu zmienia się pod kontrolą trenera metody Buteyko, w zależności od
nasilenia objawów, które są usuwane przy zastosowaniu metody Buteyko, zaawansowania
choroby i potrzeby pilnej korekty oddychania.
Metoda Buteyko może być stosowana w każdej sytuacji, w każdych warunkach (na leżąco,
na siedząco, w ruchu), ale najbardziej wskazana na etapie uczenia się tej metody jest
pozycja siedząca w wygodnej pozycji.
Przede wszystkim, osoba ucząca się metody musi dobrze zrozumieć teorię choroby
głębokiego oddychania. Przypomnijmy, że głębokie oddychanie usuwa z organizmu
dwutlenek węgla, a tym samym tworzy niedobór CO2 w organizmie. Organizm broni się
przed nadmiernym usuwania CO2 zwężając, zmniejszając prześwit kanałów, poprzez które
CO2 uwalnia się z organizmu, a ponieważ po tych samych kanałach również podawany jest
tlen, powoduje to zwężenie ich zmniejsza dopływ tlenu do komórek (mózgu, serca, itp.),
czyli oddychanie głębokie tworzy niedotlenienie organizmu.
Tak więc tutaj, działa precyzyjny mechanizm fizjologiczny: im głębiej oddychamy, tym
mniej tlenu dochodzi do tkanek. Niedotlenienie w organizmie przyczynia się do pojawienia
się fałszywego poczucia braku powietrza, powodując u człowieka odruch pogłębiania
swojego oddechu. Im głębiej osoba oddycha, tym bardziej się dławi, czyli zamyka błędne
koło.
Choroby, zespoły i objawy, które mogą być leczone metodą Buteyko:
Bóle głowy, drgawki.
Zawroty głowy, omdlenia.
Zaburzenia snu.
Szumy uszne.
Zmęczenie.
Drażliwość.
Popędliwość.
Słaba koncentracja.
Zaburzenia słuchu.
Czucie opatrzne (utrata czucia, zwykle kończyn).
Drgawki we śnie.
Drgawki i tiki.
Mroczki przed oczami.
Wzrost ciśnienia wewnątrzocznego.
Ból przy ruchach oczu do góry i na boki.
Pocenie się, uczucie zimna, dreszcze nieracjonalne.
Niestabilność temperatury ciała typu termoneuroza.
Objawy nadczynności tarczycy, dystyreoza.
Otyłość.
Wyczerpanie.
Zatrucia ciążowe.
Mięśniaki.
Mastopatia.
Niepłodność.
Poronienia.
Nadżerki i polipy szyjki macicy.
Bolesne miesiączki i zaburzenia cyklu.
Skurcze krtani i oskrzeli (ataki astmy).
Duszności.
Oddychanie przez usta.
Oddechowe arytmie.
Cykliczne uczucie braku powietrza.
Uczucie niepełnego wdechu.
Uczucie ograniczonej ruchomości klatki piersiowej.
Katar naczynioruchowy.
Utrata węchu.
Zapalenie krtani, zapalenie zatok.
Skłonność do przeziębień (zapalenie oskrzeli, grypa).
Kaszel suchy, kaszel mokry (z flegmą).
Suchość w jamie ustnej, nosie i gardle.
Rozedma.
Przewlekłe zapalenie płuc.
Odma opłucna.
Bóle w klatce piersiowej różnego typu.
Tachykardia (częstoskurcz).
Ekstrasystolia (dodatkowy skurcz).
Parokzyzmalna tachykardia.
Skurcze naczyń serca, kończyn, mózgu, nerek.
Białko w moczu.
Moczenie nocne.
Zbyt wysokie stężenie szczawianów i kwasu w moczu.
Nykturia.
Marznące stopy i dłonie.
Bóle okolicy serca.
Angina.
Nadciśnienie tętnicze.
Żylaki.
Marmurkowatość skóry.
Kruchość naczyń krwionośnych (krwawiące dziąsła, krwawienie z nosa).
Uczucie pulsowania w różnych miejscach (pulsujące szumy w uszach).
Zawał mięśnia sercowego.
Udar.
Nadkrzepliwość.
Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył).
Hipercholesterolemia.
Eozynofilia.
Niedokrwistość.
Zmniejszenie, zwiększenie apetytu.
Ślinotok.
Utrata smaku.
Ból w nadbrzuszu.
Zapalenie jelita grubego (zaparcia, biegunka).
Bóle w prawym podżebrzu.
Zgaga.
Odbijanie.
Nudności i wymioty.
Wzdęcia.
Zapalenie i wrzody żołądka, wrzody dwunastnicy .
Szybkie męczenie się.
Bóle mięśni.
Skurcze mięśni.
Bóle kości długich.
Suchość skóry.
Łuszczyca krostkowata.
Swąd skóry.
Wypryski.
Łuszczyca.
Bladość.
Akrocyjanoza.
Obrzęk naczynioruchowy.
Stłuszczenie.
Nacieki (post-injection).
Osteofity i odkładanie się soli.
Złogi cholesterolu na skórze.
Kilka ważnych dat z historii metody Buteyko na świecie:
Na początku lat 90-tych, metodę Buteyko wprowadzono w Australii i Nowej Zelandii – w
krajach, które są w czołówce krajów pod względem ilości osób chorych na astmę, i szybko
stała się bardzo powszechna, ze względu na swoją prostotę i doskonałą efektywność.
1995 r. – Przeprowadzono badania w Szpitalu Mater w Brisbane w Australii. Efektywność
metody - 96%.
2002 r. - Glasgow, Szkocja, Wielka Brytania. Efektywność - 98%. Dr Jill McGowan została
uhonorowana najwyższym tytułem społecznym Szkocji – „Great Scott” (w 2001 r.) i Wielkiej
Brytanii „Duma Brytanii” (w 2002 r.) za wprowadzenie metody Buteyko.
2002 r. – w Parlamencie Brytyjskim odbył się wykład o wykorzystaniu metody Buteyko w
leczeniu astmy.
2002 r. - metoda Buteyko została włączona do Światowej strategii rozpoznawania, leczenia
i prewencji astmy (Global Initiative for Asthma (GINA)) po przeprowadzonych badaniach
klinicznych w Australii, Nowej Zelandii i Wielkiej Brytanii. Strategia określa wszystkie
skutecznych programy leczenia, którymi powinni się posługiwać lekarze - pulmonolodzy.
2003 r. - Przeprowadzono badania w Szpitalu Gisborne w Nowej Zelandii. Efektywność
metody - 85%.
2005 r. - Foolhills Calgari Hospital (Calgary, Kanada). Rodzina Albertan, których syn został
wyleczony z ciężkiej astmy metodą Buteyko podarowała ...000.000 dolarów na
przeprowadzenie trzech badań klinicznych. Wynik badania - efektywność 75-86%.
2007 r. Ministerstwo Zdrowia Australii postanowiło wprowadzić szkolenia dot.
stosowania metody Buteyko do programu United Health Professionals (AHP). Program ten
pozwala lekarzowi pierwszego kontaktu wypisywać do 5 skierowań rocznie do specjalisty
od metody Buteyko, koszty których były pokrywane przez jedną z największych firm
ubezpieczeniowych - Medicare.
2007-2008 r. - metoda Buteyko powodzeniem zostaje wdrażana w szkołach Glasgow,
Szkocja jako publiczny program edukacyjny na rzecz zapobiegania różnym chorobom w
wieku szkolnym: astma, alergie, częste przeziębienia, nadpobudliwość.
W 2009 r. wspólnie z Kliniką Buteyko rozpoczęło pracę Centrum Buteyko w Stanach
Zjednoczonych w Woodstock w Nowym Jorku. Głównym celem Centrum były szkolenia i
podnoszenie umiejętności trenerów (praktyków Buteyko) w celu ich pracy w Stanach
Zjednoczonych i innych krajach na całym świecie oraz zapewnienie programów
edukacyjnych dla społeczeństwa.
Skuteczność metody wśród amerykańskich pacjentów przekroczyła ich oczekiwania - już 3
listopada 2009 r., zaledwie sześć miesięcy po otwarciu Centrum, największa amerykańska
gazeta "The New York Times" opublikował artykuł o sukcesie „Buteyko Center USA” i
skuteczności metody Buteyko w leczeniu ciężkiej astmy oskrzelowej w Stanach
Zjednoczonych.
Metody Buteyko może nauczyć się każda osoba w wieku powyżej 5-6 lat, warunkiem do
odbycia takiego
szkolenia powinny być :
Siła woli pacjenta;
Wiedza instruktora metody Buteyko;
Praca z instruktorem w grupie w ciągu 5-7 dni.
http://www.bibliotekar.ru/433/32.htm