Stanowisko KMRP3

STANOWISKO
KONWENTU MARSZAŁKÓW WOJEWÓDZTW RP
z dnia 02 sierpnia 2012 r.
w sprawie obowiązków dyrektora parku krajobrazowego nałożonych ustawą
o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych
Wejście w życie ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie niektórych ustaw w związku
ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji publicznej w województwie (Dz. U. Nr 92, poz. 753, z późn. zm.)
spowodowało przejęcie przez samorządy województw zadań i kompetencji dotyczących parków krajobrazowych i obszarów
chronionego krajobrazu, wynikających z ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz.
1220, z późn. zm.).
Zgodnie art. 105 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody dyrektora parku krajobrazowego powołuje zarząd województwa
właściwy ze względu na siedzibę parku, po zasięgnięciu opinii regionalnej rady ochrony przyrody.
Dnia 1 stycznia 2012 r. weszła w życie ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie osób przebywających
na obszarach wodnych (Dz. U. 2011 nr 208 poz. 1240), która w art. 4 ust. 2 pkt. 1 nakłada na dyrektora parku
krajobrazowego obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa na obszarach wodnych parku krajobrazowego.
KONWENT MARSZAŁKÓW WOJEWÓDZTW RP
uznaje
za
konieczne
zwrócić
się
do
Marszałka
Sejmu
RP
i Ministra Spraw Wewnętrznych o podjęcie działań dla wykreślenia z ustawy o bezpieczeństwie osób przebywających
na obszarach wodnych dyrektora parku krajobrazowego, jako odpowiedzialnego za bezpieczeństwo osób przebywających
na obszarach wodnych parku krajobrazowego.
UZASADNIENIE
Artykuł 4 ust. 1 ww. ustawy wskazuje, że zapewnienie bezpieczeństwa na obszarach wodnych ma polegać na:
1)
dokonaniu, we współpracy z policją i działającymi na danym terenie podmiotami, o których mowa w art. 12 ust. 1
(Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe oraz inne podmioty, jeżeli uzyskały zgodę ministra właściwego
do spraw wewnętrznych do wykonywania ratownictwa wodnego), analizy zagrożeń, w tym identyfikacji miejsc,
w których występuje zagrożenie dla bezpieczeństwa osób wykorzystujących obszar wodny do pływania, kąpania
się, uprawiania sportu lub rekreacji;
2)
oznakowaniu i zabezpieczeniu terenów, obiektów i urządzeń przeznaczonych do pływania, kąpania się, uprawiania
sportu lub rekreacji na obszarach wodnych;
1
3)
prowadzeniu działań profilaktycznych i edukacyjnych dotyczących bezpieczeństwa na obszarach wodnych,
polegających w szczególności na:
a)
oznakowaniu miejsc niebezpiecznych,
b)
objęciu nadzorem, we współpracy z policją i podmiotami, o których mowa w art. 12 ust. 1, miejsc
niebezpiecznych, w tym miejsc zwyczajowo wykorzystywanych do kąpieli,
c)
uświadamianiu zagrożeń związanych z wykorzystywaniem obszarów wodnych, w szczególności prowadzeniu
akcji edukacyjnych wśród dzieci i młodzieży szkolnej;
4)
informowaniu i ostrzeganiu o warunkach pogodowych oraz innych czynnikach mogących powodować utrudnienia
lub zagrożenia dla zdrowia lub życia osób;
5)
zapewnieniu warunków do organizowania pomocy oraz ratowania osób, które uległy wypadkowi lub są narażone
na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia.
Odpowiedzialni za bezpieczeństwo na obszarach wodnych zwani są w ww. ustawie „zarządzającymi obszarami
wodnymi”. Na podstawie art. 4 ust. 2 ww. ustawy, za zapewnienie bezpieczeństwa osób przebywających na obszarach
wodnych, odpowiadają: na terenie parku krajobrazowego – dyrektor parku krajobrazowego, na obszarze parku narodowego
– dyrektor parku narodowego, na terenie, na którym prowadzona jest działalność w zakresie sportu i rekreacji – osoby
fizyczne, prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które prowadzą działalność w tym zakresie,
na pozostałym obszarze – wójt (burmistrz, prezydent miasta).
Odnosząc się do trybu nałożenia obowiązków na dyrektorów parków krajobrazowych, należy podkreślić, że projekt
ustawy o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych nie był konsultowany, ani z samorządami
województw, ani z parkami krajobrazowymi. Wskazana ustawa była więc wprowadzona bez wiedzy instytucji, na które
nałożyła bardzo odpowiedzialne – dotyczące bezpieczeństwa ludzkiego życia, obowiązki. Powyższy tryb stanowienia ww.
ustawy poważnie narusza standardy demokratycznego państwa prawa, w zakresie stanowienia prawa.
Przede wszystkim, należy wskazać, że ww. ustawa nakładająca na dyrektorów parków krajobrazowych tak poważne
i kosztowne zadania, w żaden sposób nie zabezpieczyła środków z budżetu państwa, na ich realizację. Przy obecnej, bardzo
trudnej sytuacji finansowej samorządów województw oraz parków krajobrazowych, dyrektorzy parków krajobrazowych
nie mają środków finansowych na ich realizację. Dodatkowe zadania publiczne nakładane na dyrektorów parków
krajobrazowych, podległych samorządom województw, powinny być adekwatnie zabezpieczone środkami finansowymi
z budżetu państwa. Konieczność zapewnienia środków finansowych odpowiednich do realizacji zadań publicznych
powierzonych
samorządom
województw
wynika
z art.
167
ust.
1
Konstytucji
Rzeczypospolitej
Polskiej
z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.).
Nadmienić także należy, że dyrektorzy parków krajobrazowych, nie są ani właścicielami, ani zarządcami terenów
wchodzących w skład parków krajobrazowych. Parki narodowe są natomiast właścicielami znacznych terenów wchodzących
w ich skład, a samorządy gmin posiadają duże kompetencje zarządcze dotyczące terenu gminy. Dyrektorzy parków
krajobrazowych posiadają więc najmniejsze prawa do zarządzania terenami wodnymi, spośród „zarządzających obszarami
wodnymi”. Będzie to miało istotny wpływ na możliwość wypełniania przez dyrektorów parków krajobrazowych zadań,
nałożonych ustawą o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych.
2
Należy także podkreślić, że zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody park krajobrazowy obejmuje obszar
chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania,
popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju. Dyrektor parku krajobrazowego oraz służby parków
krajobrazowych wykonują zadania dotyczące ochrony tych wartości, dla
których park został powołany,
a więc ochrony: zasobów przyrody, walorów krajobrazowych, historycznych i kulturowych terenu parku. Bezpieczeństwo
osób przebywających na terenach wodnych jest zadaniem dodatkowym, bardzo luźno związanym z celami powołania parku
krajobrazowego.
Pojawia się więc merytoryczna wątpliwość dotycząca zasadności wyboru dyrektorów parków krajobrazowych do zajmowania
się bezpieczeństwem osób przebywających na obszarach wodnych. Taka dodatkowa działalność ma niewiele wspólnego
z ochroną wartości przyrodniczych, historycznych, kulturowych oraz walorów krajobrazowych terenu parku. Z problemem
tym, wiąże się również oczywisty fakt, że dyrektorzy parków krajobrazowych nie posiadają wykwalifikowanej kadry
pracowniczej, pozwalającej w kompetentny sposób wypełniać bardzo odpowiedzialne zadania, dotyczące bezpieczeństwa
osób przebywających na obszarach wodnych.
Przewodnicząca
Konwentu Marszałków RP
Elżbieta Polak
Zielona Góra, 02 sierpnia 2012 r.
3