Wyosobniarka, do przestrzennego wycinania materiałów

R Z E C Z P O S P O L IT A
POLSKA
(12) OPIS P A T E N T O W Y (19) P L (11) 157780
(13) B 1
(21)
Numer zgłoszenia:
268696
(51) In t.C l.5:
G01N 1 /0 4
U rz ą d P a te n to w y
R z e c z y p o s p o lite j P o lsk ie j
(54)
(22) D ata zgłoszenia:
09.11.1987
Wyosobniarka, do przestrzennego wycinania materiałów
U p ra w n io n y i tw órca w ynalazku:
W itold Ko ło d ziejczyk, K raków , P L
Z głoszenie ogłoszono:
16.05.1989 B U P 10/89
(45)O u d zielen iu p a ten tu ogłoszono:
PL
157780
B1
31.07.1992 W U P 07/92
(57)1.
W yosobniarka, do przestrzennego wycinania m ateriałów , zaopatrzona w krawędzie
tnące, znamienna tym, że ma części robocze (1)
utw orzone z klinów , korzystnie - załam anych
wzdłuż linii (2) przechodzących przez kąt
wierzchołkow y (3), przy czym części robocze
(1) są um ieszczone przesuw nie w prow adnicach (4) ukierunkow anych zbieżnie.
W yosobniarka, do przestrzennego wycinania materiałów
Zastrzeżenia
patentowe
1. W yosobniarka, do przestrzennego wycinania m ateriałów , zaopatrzona w krawędzie tnące,
znamienna tym, że ma części robocze (1) utw orzone z klinów, korzystnie - załam anych wzdłuż linii
(2) przechodzących przez kąt wierzchołkow y (3), przy czym części robocze (1) są um ieszczone
przesuwnie w prow adnicach (4) ukierunkow anych zbieżnie.
2. W yosobniarka, według zastrz. 1, znamienna tym, że prow adnice (4) utw orzone są najlepiej z
tulei zewnętrznej (5) i z tulei wewnętrznej (6).
3. W yosobniarka, według zastrz. 1, znamienna tym, że prow adnice (4), ukierunkow ane zbieżnie, mają kształt najlepiej ostrosłupa ściętego.
* * *
Przedm iotem w ynalazku jest w yosobniarka, do przestrzennego wycinania m ateriałów z
zachow aniem pierw otnego układu warstwowego w ycinanego m ateriału, a zwłaszcza do wycinania
tkanek narządów - przykładow o w procesie diagnostyki.
D o celów badaw czych, w środow iskach, w których w ystępuje zróżnicow anie pod względem
uziarnienia i wzajem nego układu warstw owego oraz składu chem icznego, zachodzi konieczność
wycięcia m ateriału z zachow aniem pierw otnego układu cząstek. D o takich środow isk między
innym i należy grunt upraw ny, z w ykopu lub z dna odw iertu. D la pobranej próbki istotnym jest
zachow anie jej pierw otnego układu wzajemnego usytuow ania cząstek.
Z nane w yosobniarki um ożliw iające pobieranie próbek g ru n tu lub wycinanie przestrzenne z
innych m ateriałów to głównie powszechnie znane narzędzia. Z nanym i powszechnie narzędziam i są
ło p atk i, czerpaki lub pojem niki rurow e. Pojem nik rurow y o zaostrzonym końcu umożliwia p o b ra nie próbki ziemi w kształcie walca. P obrana próbka przy w yprow adzaniu z wnętrza rurow ego
pojem nika ulega rozkruszeniu i deform acji. P onadto głębokość na ja k ą zagłębia się próbnik nie
zapew nia otrzym ania p róbki pochodzącej z tej samej głębokości. Rozkruszenie lub deform acja
pobranej próbki uniem ożliwia badanie wzajemnego ułożenia cząstek, zwłaszcza warstwowego,
zależnego od miejsca usytuow ania w badanej próbce.
W czasie diagnozow ania organizm ów , zwłaszcza żywych, często pobierane są próbki tkanki
do celów badawczych. Z nane są powszechnie narzędzia zakończone odpow iednio ukształtow anymi ostrzam i, które w prow adzane do organizm u um ożliw iają wycięcie określonego fragm entu
tkanki. O strza znanych narzędzi to głównie narzędzia tnące połączone zawiasowo. Znane urządzenia tnące um ożliw iają wycięcie fragm entu tkanki z rów noczesnym znacznym jej odkształceniem , a
niekiedy znacznie uszkadzają pozostałą tkankę. O dkształcenie pobranego wycinka poprzez jego
zgniecenie uniem ożliwia późniejsze odtw orzenie pod względem pierw otnego układu warstwowego
poszczególnych fragm entów tkanki i ich orientacji. P o n ad to , na przykład pobranie wycinka z
wnętrza tchawicy jest trudne do w ykonania próbnikiem zawiasowym .
W rozw iązaniu według w ynalazku, w yosobniarka m a części robocze utw orzone z klinów,
korzystnie - załam anych w zdłuż linii przechodzących przez k ąt wierzchołkow y. Części robocze są
umieszczone przesuwnie w prow adnicach ukierunkow anych zbieżnie.
Zastosow anie rozw iązania według wynalazku um ożliw ia pobranie próbki z zachow aniem
pierw otnego układu poszczególnych cząstek, szczególnie ich w arstw i orientacji. Pobrana pró b k a
um ożliw ia przeprow adzenie b ad ań zarów no co do w zajem nego układu cząstek, jak i składu
chemicznego zależnego od miejsca położenia.
Rozw iązanie według w ynalazku uwidocznione jest ja k o przykład w ykonania na załączonym
rysunku, na którym fig. 1 przedstaw ia budowę w w idoku, fig. 2 - w idok rozw iązania z częściowym
wykrojem.
Części robocze 1 utw orzone z klinów załam anych w zdłuż linii 2 przechodzące przez kąt
wierzchołkowy 3 są um ieszczone przesuwnie w prow adnicach 4. Prow adnice 4 złożone z tulei
157 780
3
zewnętrznej 5 i tulei wewnętrznej 6 są ukierunkow ane zbieżnie i m ają kształt ostro słu p a ściętego.
Części robocze 1 zaopatrzone w kraw ędzie tnące 7 i podstaw ę 8, w przykładzie w ykonania
pokazane ja k o kliny załam ane wzdłuż linii 2, tw orzą wew nętrzną przestrzeń 9, w której mieści się
wycinany m ateriał. Części robocze 1 przesuw ając się w prow adnicach 4 w ykonują ruch stycznie
wzdłuż boku wycinanego m ateriału, co redukuje jego odkształcenie.
Istota w ynalazku nie ulegnie zm ianie w przypadku nadania częściom roboczym 1 innych
kształtów.
W yosobniarka pokazana na rysunku może być zastosow ana do pobrania próbki gleby. W tym
celu w yosobniarkę ustaw ia się na w ybranym do pobrania gruncie kątam i w ierzchołkow ym i 3 i
prow adnicam i 4 w kierunku m ateriału. Nacisk wykonany dow olnym narzędziem na podstaw y 8
spow oduje, że części robocze 1 przesuną się w głąb gleby, a w ycinana p ró b k a znajdzie się w
zam kniętej przestrzeni 9. Styczne przesuw anie się części roboczych 1 wzdłuż wycinanej próbki
zmniejsza w znacznym stopniu m ożliwość jej odkształcenia. D ziałania rozw iązania przy pobieraniu próbki zarów no gruntu ornego, z wykopu czy z odw iertu jest takie sam o.
W yosobniarka może być stosow ana również do pobrania próbki tkanki z organizm u żywego
w procesie diagnostyki. W tym celu w yosobniarkę dostosow uje się jak o elem ent roboczy zam iast
znanych ostrzy w stosow anych powszechnie narzędziach medycznych, na przykład zam iast szczypczyków biopsyjnych endoskopu. Przytwierdzenie nieprzesuwnie prow adnicy 4, a części roboczych
1 jak o elem entów przesuwnych um ożliwi, przy wprowadzeniu tak zakończonego narzędzia m edycznego do w nętrza organizm u, pobranie dowolnej próbki z wybranego narządu. P onadto przestrzeń 9 pozw ala na precyzyjne w ziernikow anie, natom iast zbieżne prow adnice 4 pozw alają określić głębokość cięcia.
Rozwiązanie według wynalazku może być stosow ane także do wycinania m ateriałów między
innymi w takich dziedzinach jak: sadow nictw o, przemysł drzewny i spożywczy, do pobierania
próbek przy konserwacji dzieł sztuki, architektury, w geologii.
157 780
7
1
fig. 1
Zakład Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz.
Cena 5000 zł.