Informator Krainy Domów Przysłupowych

Informator Krainy Domów Przysłupowych
Nr 13 – Styczeń 2006
Drodzy przyjaciele i współpracownicy inicjatywy ochrony domów przysłupowych!
Jak każdego miesiąca, tak i teraz pojawia się kolejny biuletyn informacyjny naszego Projektu. O ile
zazwyczaj donosimy o działaniach już dokonanych, o tyle na początku nowego roku chcemy rzucić
okiem w przyszłość. Jesienią minionego już roku członkowie Konwentu Krainy Domów
Przysłupowych przyjęli najważniejsze cele i zadania w ramach Projektu na rok bieżący; teraz
naszym już zadaniem jest, by plany stały się rzeczywistością. W tym roku czekają nas zatem:
25 stycznia: Start programu zabezpieczenia obiektów szczególnie zagrożonych
Jeszcze w tym miesiącu rozpoczynają się przygotowania do realizacji programu mającego na celu
zabezpieczenie przed zniszczeniem kilku opuszczonych obiektów po stronie niemieckiej.
Otrzymane dofinansowanie w wysokości 228 tysięcy euro pozwoli zastosować niezbędne środki
„pierwszej pomocy”, ale także znaleźć dla tych domów nowych właścicieli.
24 lutego: pierwsza rocznica uruchomienia giełdy domów przysłupowych
Po roku od uruchomienia internetowej giełdy domów przysłupowych na sprzedaż, będzie można
pokusić się o bilans, czy działanie to się opłaciło. Zaprezentujemy historie ludzi, którzy właśnie w
naszej internetowej giełdzie znaleźli dom swoich marzeń i już obecnie dzielnie pracują przy jego
remoncie. Równocześnie przedstawimy drukowany katalog domów na sprzedaż. Poza tym gotowa
będzie broszura zachęcająca do zainteresowania się domami przysłupowymi.
2 marca: początek działalności Sieci Rzemieślników Dom Przysłupowy
Po kilkumiesięcznych przygotowaniach, licznych spotkaniach jest już jasne: utworzymy sieć
fachowców, którzy poświęcili się budownictwu przysłupowemu w naszych trzech krajach. Z
wymiany ich doświadczeń i wiedzy będą mogli skorzystać także inwestorzy i właściciele obiektów,
którzy będą mogli zasięgnąć fachowej opinii. Pierwszą okazją do zaprezentowania się Sieci
Rzemieślników będą targi budowlane HAUS 2006 w Dreźnie.
6 marca: konferencja UNESCO
Już niebawem rozesłane będą zaproszenia na trójstronną konferencję UNESCO, która wyjaśni
nam, czy jest sens wnioskowania o przyjęcie krajobrazu kulturowego architektury przysłupowozrębowej na Górnych Łużycach na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO. W Szkole
Wyższej Görlitz-Zittau spotkają się referenci i goście z Polski, Niemiec i Czech, którzy w
przyszłości mieliby wesprzeć nasz wniosek.
27 maja: wręczenie Nagrody Domów Przysłupowych
W tym roku po raz pierwszy przyznana zostanie Nagroda Domów Przysłupowych, która ma na
calu uhonorowanie wzorcowych inicjatyw z naszego regionu mających na celu zachowanie i
ratowanie domów przysłupowych. Nagrodę w wysokości 7 tysięcy euro przyzna Konwent Krainy
Domów Przysłupowych, w którym reprezentowane są powiaty z Polski, Czech i Niemiec oraz
Euroregion „Nysa”. Więcej o Nagrodzie – w dalszym ciągu załączonego materiału: na stronie 3-5.
Wręczenie nagrody nastąpi w przededniu II Dnia Otwartego Domów Przysłupowych.
28 maja: II Dzień Otwarty Domów Przysłupowych
28 maja 2006 po raz drugi zorganizowany zostania Dzień Otwarty Domów Przysłupowych, kiedy to
oczekiwać będziemy gości chcących bliżej zapoznać się z domami łużyckimi. Z pietyzmem
odnowione domy przysłupowe będą stały otworem, a w niektórych miejscowościach staną się one
także okazją do festynów, prezentacji rzemiosła czy prowadzonych wycieczek po okolicy. Po raz
pierwszy odbędą się także w przeddzień (czyli w sobotę, 27 maja) dodatkowe programy, m.in z
fachowymi prezentacjami dotyczącymi architektury przysłupowej. Być może przygotowane na ten
dzień atrakcje zachęcą gości spoza naszego regionu do spędzenia weekendu na Górnych
Łużycach.
11 czerwca: bilans trzech lat Krainy Domów Przysłupowych
Tego dnia spojrzymy na minione 3 lata, które minęły od zaistnienia naszej inicjatywy i pospiania
umowy o współpracy przez powiaty Lubań, Zgorzelec, Löbau-Żytawa, Budziszyn i Szwajcaria
Saksońska. Ten bilans stanie się także dobrą okazją do spojrzenia wprzód.
1 lipca: start projektu „Wakacje w Krainie Domów Przysłupowych”
Pomimo złożenia projektu, nie jest jeszcze pewne, czy projekt ten otrzyma konieczne
dofinansowanie. Niezależnie od tego, będziemy próbować – wraz z organizacjami turystycznymi z
naszych krajów – umożliwić turystom jak najbliższe poznanie naszego regionu wraz z jego
wyjątkową specyfiką. Jednym z elementów tych działań może być np. znalezienie i
wyeksponowanie odnowionych domów przysłupowych dysponujących także bazą noclegową.
21 sierpnia: „przysłupowa szkatułka” dla szkół
Tego dnia w saksońskich szkołach (w Niemczech wakacje trwają 6 tygodni i mają one miejsce w
różnych terminach w poszczególnych krajach związkowych) zaplanowane są zajęcia mające na
celu promocję architektury przysłupowej już wśród najmłodszych. Będą to m.in. specjalnie
przygotowane „szkatułki” zawierające podstawowe informacje na temat tego rodzaju zabudowy, a
także tekturowy model typowego domu przysłupowego.
1 grudnia: zakończenie prac nad koncepcją rozwoju regionalnego
Prace nad nią rozpoczęliśmy jesienią 2004 roku, a do końca bieżącego roku powinna być gotowa:
regionalna koncepcja rozwoju i działań. Jej część polsko-niemiecka jest gotowa już od wiosny
2005, a obecnie przygotowywana jest część niemiecko-czeska. Jesienią 2006 obie części zostaną
skompilowane do jednego, przejrzystego dokumentu, który zostanie zaprezentowany 1 grudnia br.
Przygotował:
Geschäftstelle Umgebindeland – Biuro Projektu Kraina Domów Przysłupowych
Landkreis Löbau-Zittau, Hochwaldstr. 29, D-02763 Zittau
Tel. +49 3583 / 72 15 50; e-mail: [email protected]; www.umgebindeland.de
Wersja polska: Korkonosze, tel. +48 / 756 427 681; e-mail: [email protected]
Wręczenie Nagrody Domów Przysłupowych
na trójstyku Polski, Niemiec i Czech
Wprowadzenie
Samorządy polskich powiatów Lubań i Zgorzelec, niemieckich – Löbau-Żytawa, Budziszyn i
Szwajcaria Saksońska oraz czeskich okręgów: Liberec i Usti nad Łabą, zdecydowały się podjąć
ścisłą współpracę w celu zachowania dla przyszłych pokoleń wspólnego dziedzictwa kulturowego,
jakim są domy przysłupowo-zrębowe (tzw. domy łużyckie). W ostatnim czasie rozpoczęto
realizację projektów, które prowadzą do utrwalenia architektury przysłupowej jako elementu
charakterystycznego dla regionu oraz atrakcji turystycznej Górnych Łużyc i Pogórza Izerskiego.
Wkładem w to wielkie dzieło ma stać się uhonorowanie szczególnych i godnych naśladowania
inicjatyw zmierzających do rewitalizacji „domów łużyckich”. Temu celowi ma służyć nagroda
domów przysłupowych, która po raz pierwszy zostanie przyznana w roku 2006.
Wręczenie nagrody ma być powiązane z intensywnymi kontaktami z opinią publiczną. Poprzez
włączenie mediów w etapy prac poprzedzające samą uroczystość przyznania nagrody, można
oczekiwać zwrócenia uwagi na szczególną rolę architektury przysłupowej dla regionu.
Organizacja
Idea wręczenia nagrody domów przysłupowych powstała w powiecie Löbau-Żytawa, w ramach
działań mających na celu znalezienie nabywców opustoszałych „domów łużyckich”. Wskazanie
laureatów oraz samo przyznanie nagrody jest zadaniem Konwentu Krainy Domów Przysłupowych,
z którym współpracować będzie Biuro Projektu (z siedzibą w Żytawie), biorące również na siebie
odpowiedzialność za całą organizację przedsięwzięcia. Merytorycznie będzie ono wspomagane
przez Saksońskie Towarzystwo Budownictwa Ludowego (Sächsischer Verein für Volksbauweise).
Kategorie
Nagroda Domów Przysłupowych będzie przyznawana w dwóch kategoriach:
a) Obiekty przysłupowo-zrębowe
Nagroda w tej kategorii przeznaczona będzie dla właścicieli domów, architektów, inżynierów oraz
organizacji pozarządowych za wzorcową dbałość o obiekt i jego otoczenie, jak również za
szczególne rozwiązania renowacyjne czy też związane z wykorzystaniem obiektu. Dotyczy to
głównie:
• Wyjątkowej dbałości o obiekt i jego otoczenie (podwórze, ogród, zieleń przydomowa) przy
jego renowacji i eksploatacji
• Wzorcowego remontu, odbudowy, przebudowy domu przysłupowo-zrębowego.
b) Osoby
Z drugiej strony, nagroda przeznaczona jest dla osób i grup, które w sposób szczególny zasłużyły
się w dziedzinie badań oraz ochrony zabytków. Dotyczy to głównie:
• Szczególnych osiągnięć w zakresie zachowania krajobrazu kulturowego architektury
przysłupowo-zrębowej na polu badań, edukacji, publikacji, ochrony zabytków, działalności
w organizacjach pozarządowych
• Innowacyjnych koncepcji użytkowania domów przysłupowych.
Kryteria
Saksońskie Towarzystwo Budownictwa Ludowego (Sächsischer Verein für Volksbauweise)
przygotowało następujące kryteria dla osób i obiektów ubiegających się o nagrodę domów
przysłupowych:
• Dzięki odpowiednim zabiegom konserwatorskim, wykorzystaniu materiałów typowych dla
regionu oraz wysoką jakość wykonawstwa obiekt przyczynia się do podniesienia kultury
budowlanej na obszarach wiejskich
• W możliwie dużym stopniu zachowana została stara substancja, zaś uzupełnienia i
odtworzenia wykonano z bardzo wysoką jakością, wiernością i dokładnością
• Dzięki zachowaniu zabytkowych wartości wnętrza domu zachowano spójność
wewnętrznego i zewnętrznego wizerunku obiektu
• Obiekt przez długie lata był wzorcowo zachowany, przez co wśród okolicznej ludności
uznany za dom wzorcowo zadbany
• Wykorzystanie obiektu stanowi rozwiązanie, które z punktu widzenia funkcjonalności,
zagospodarowania, zabezpieczenia czy ochrony środowiska gwarantuje jego długotrwałe
zachowanie
• Przestrzeń otaczająca dom jest zagospodarowana w odpowiedni sposób
Przy ocenie obiektu brana będzie pod uwagę także sytuacja społeczna i ekonomiczna inwestora w
momencie rozpoczęcia rewitalizacji, jak również jego konsekwencja w realizacji wymagań
konserwatorskich oraz innowacyjność na etapie remontu oraz wykorzystania obiektu.
Wyróżnienia i nagrody pieniężne
Każdego roku przyznawana będzie większa liczba nagród. Dokładna liczba wyróżnień oraz
związane z nimi nagrody pieniężne zależeć będą od dostępnych środków finansowych. Wszyscy
uhonorowani poza nagrodą pieniężną otrzymają także barwną plakietę do umieszczenia na
odnowionym obiekcie.
Harmonogram
•
•
•
•
Styczeń:
Koniec lutego:
Marzec/kwiecień:
Maj:
Informacja w mediach o naborze zgłoszeń do nagrody
zamknięcie naboru
wybór laureatów nagrody przez jury
wręczenie nagród przez poszczególnych starostów (w Republice
Czeskiej – hetmanów): każdorazowo w przededniu Dnia otwartych
domów przysłupowych
Warunki uczestnictwa
Obiekty zgłoszone do wyróżnienia powinny znajdować się na obszarze Krainy Domów
Przysłupowych (powiat Löbau-Żytawa, południowa część powiatu Budziszyn, wschodnia część
powiatu Szwajcaria Saksońska, kraj Liberec oraz Usti nad Łabą, powiat Lubań oraz powiat
Zgorzelec). Podobnie: proponowane osoby i stowarzyszenia również powinny działać na tym
terenie.
Obiekty do nagrody zgłaszać mogą osoby fizyczne i prawne, także właściciele tych domów.
Ocena
Do zgłoszenia należy dołączyć następujące załączniki:
W przypadku zgłoszenia obiektu
• Krótki opis obiektu z uwzględnienia jego cech szczególnych
• Rys lokalizacji wraz z mapą
• Rzuty obiektu (dopuszczalny szkic z natury) w formacie A4
• Opisane zdjęcia obiektu przed i po renowacji, zarówno fasady, jak i wnętrze
W przypadku zgłaszanych kandydatur osób i stowarzyszeń
• Krótki życiorys
• Opis szczególnych osiągnięć w dziedzinie domów przysłupowych
• Zdjęcie
Przesłane załączniki nie będą zwracane. Będą one mogły być wykorzystane w publikacjach
dotyczących nagrody, bez dodatkowej zgody osób zgłaszanych lub zgłaszających. Zażalenia do
tych publikacji nie będą przyjmowane.
Zgłoszenia do nagrody oraz wymagane materiały należy przesyłać do Biura Projektu Kraina
Domów Przysłupowych:
Jeanette Gosteli
Geschäftsstelle Umgebindeland
Landkreis Löbau-Zittau
Hochwaldstr. 29
D-02763 Zittau
Tel. +49 / 35 83 / 72 15 50; e-mail: [email protected]
www.umgebindeland.de
Jury
Ocena nadesłanych zgłoszeń i załączonych materiałów oraz weryfikacja obiektów w terenie
prowadzona będzie przez trójnarodowe jury, w którym reprezentowane będą osoby zaangażowane
w projekt Kraina Domów Przysłupowych, przedstawiciel euroregionalnych grup eksperckich (Eurex
„Zabytki”) oraz inne grupy fachowe. Postanowienia jury będą ostateczne; odwołania na drodze
prawnej są wykluczone.