docPobyt tolerowany - Instytut Spraw Publicznych
download 
Reklamacja Transkrypt
Pobyt tolerowany - Instytut Spraw Publicznych
Analyses & Opinions Analizy i Opinie Nr 60 INSTYTUT SPRAW PUBLICZNYCH T H E I N S T I T U T E O F P U B L I C A F FA I R S Sytuacja cudzoziemców posiadających w Polsce zgodę na pobyt tolerowany – rekomendacje dla polskiej polityki integracyjnej Agnieszka Jasiakiewicz Witold Klaus Bartosz Smoter Sytuacja cudzoziemców posiadających w Polsce zgodę na pobyt tolerowany 2 Sytuacja cudzoziemców posiadających w Polsce zgodę na pobyt tolerowany – rekomendacje dla polskiej polityki integracyjnej Agnieszka Jasiakiewicz, Witold Klaus, Bartosz Smoter • System integracji cudzoziemców w Polsce budowany jest z oderwanych, czasem niewspółgrających ze sobą, elementów, a pojawiające się błędy są usuwane na bieżąco, bez opracowania koncepcji tego procesu. • W celu ułatwienia cudzoziemcom, którzy uzyskali w Polsce zgodę na pobyt tolerowany, ułożenia sobie życia w naszym kraju i skutecznego wspierania ich integracji z polskim społeczeństwem konieczne jest opracowanie całościowego i efektywnego systemu. • Osobom, które uzyskały zgodę na pobyt tolerowany, należy dać możliwość wcześniejszego niż po 10 latach ubiegania się o zezwolenie na osiedlenie się, jak również zrezygnować z wymagania ciągłości przebywania w Polsce. • Należy przyznać im prawo do bezpłatnej nauki na wyższych uczelniach na zasadach obowiązujących polskich obywateli. Takie prawo posiadają np. cudzoziemcy, którzy uzyskali status uchodźcy lub ochronę czasową. Pobyt tolerowany – subsydiarna forma udzielania ochrony cudzoziemcom P obyt tolerowany jest szczególną formą jowcowi, którego nie można wydalić z przyczyn udzielania ochrony cudzoziemcom przez nadanie im prawa do legalnego przebywania na terytorium Polski. Uzyskują go najczęściej osoby, którym nie przyznano statusu uchodźcy, nie wolno też ich wydalić do kraju pochodzenia, gdyż tam zagrożone byłyby ich podstawowe prawa, takie jak prawo do życia, wolności czy bezpieczeństwa osobistego. Pobyt tolerowany może być także nadany obcokra- niezależnych od państwa polskiego bądź samego cudzoziemca. Najczęściej dotyczy to sytuacji, gdy taka osoba nie posiada dokumentu podróży, który umożliwiałby deportację. Instytut Spraw Publicznych Wprowadzenie do polskiego systemu prawnego tej subsydiarnej formy udzielania ochrony jest rezultatem wzrastającego napływu do Polski cudzoziemców, których z różnych przyczyn nie można wydalić. Polska – jako państwo, w Analizy i Opinie, 60 Sytuacja cudzoziemców posiadających w Polsce zgodę na pobyt tolerowany którym jeszcze do niedawna nie przestrzegano podstawowych praw człowieka – doskonale rozumiejąc sytuację cudzoziemców przybywających do Europy w poszukiwaniu ochrony, stara się im stworzyć przyjazne warunki, umożliwiające życie w naszym kraju. Sytuację tej kategorii osób poprawia, przyjęta 22 kwietnia 2005 roku, nowelizacja ustawy o cudzoziemcach, o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP oraz niektórych innych ustaw (zwana dalej nowelizacją). Powstanie instytucji pobytu tolerowanego, dające pewnej kategorii cudzoziemców możliwość pozostania w Polsce, powinno nieść ze sobą także 3 opracowanie systemu ich integracji z polskim społeczeństwem. Trudno sobie wyobrazić, by intencją ustawodawcy było stworzenie instytucji, która w praktyce nie będzie mogła w pełni funkcjonować. Nie można przecież poprzestać na zapewnieniu cudzoziemcom możliwości legalnego pobytu na terytorium naszego kraju, czyli na zakazie ich deportacji, nie zajmując się tym, jak będą oni funkcjonowali w polskim społeczeństwie. Osoby z pobytem tolerowanym, z zasady, nie będą w Polsce gośćmi na krótko, pozostaną u nas przynajmniej kilka lat, gdyż sytuacja w ich krajach pochodzenia zapewne nie zmieni się szybko. Sytuacja osób z pobytem tolerowanym w Polsce C udzoziemcy, którzy uzyskują tę formę pobytu w Polsce, rekrutują się najczęściej spośród osób ubiegających się o status uchodźcy w naszym kraju i pochodzą z Czeczenii (około 90%) lub państw Trzeciego Świata. Przyjeżdżając do Polski, nie znają naszego języka, prawa ani kultury. Po przyjeździe do Polski większość z nich stara się o przyznanie statusu uchodźcy i na czas trwania procedury rozpatrzenia wniosku jest umieszczana w ośrodkach dla uchodźców. Przebywają tam średnio od 12 do 18 miesięcy. W tym czasie mają zapewnione zakwaterowanie (ośrodki znajdują się przeważnie w starych hotelach robotniczych; w każdym przebywa od 200 do 500 osób), wyżywienie i niewielkie ,,kieszonkowe”. W ośrodkach odbywają się lekcje języka polskiego, jest to jednak zaledwie kilka godzin w tygodniu, a lektorami są przeważnie Analizy i Opinie, 60 poloniści z pobliskich szkół. Poza tym nie ma żadnych innych zajęć. Dlatego większość osób, kończąc pobyt w ośrodku właściwie nie mówi po polsku, nie ma też żadnej wiedzy na temat polskiej kultury, zwyczajów i tradycji. Jest to wynik poważnego przeoczenia w polskim systemie, zacznie utrudniający przybyszom skuteczną integrację. Działania integracyjne podejmowane przez organizacje pozarządowe nie są prowadzone w sposób ciągły (zależą od otrzymanych dotacji) i dotyczą jedynie wybranych ośrodków. Po otrzymaniu decyzji o przyznaniu pobytu tolerowanego, która pozwala im legalnie pozostać w Polsce, cudzoziemcy zostają zmuszeni do dużej aktywności i samodzielności, w ciągu 3 miesięcy mają opuścić ośrodek i zorganizować sobie życie w nowych warunkach – znaleźć mieszkanie oraz źródło utrzymania dla siebie i rodziny. Nie Instytut Spraw Publicznych Sytuacja cudzoziemców posiadających w Polsce zgodę na pobyt tolerowany 4 uzyskują w tym zakresie żadnej pomocy, nie ma bowiem instytucji, wśród której zadań znalazłaby się pomoc tej kategorii osób (w przeciwieństwie do znajdujących się w podobnej sytuacji uchodźców wspieranych przez Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie). Osobom z pobytem tolerowanym przysługuje jednak także wiele uprawnień, które dopełniła najnowsza nowelizacja. Mogą one ubiegać się o świadczenia z pomocy społecznej na takich samych zasadach jak obywatele Polski, o przyznanie zasiłku rodzinnego lub renty socjalnej. Mają też prawo do pracy i do rejestracji w Urzędzie Pracy w charakterze bezrobotnego. Ostatnie uprawnienie jest o tyle istotne, że rejestracja daje automatycznie prawo do korzystania z ubezpieczenia zdrowotnego, czyli bezpłatnej pomocy medycznej. Uprawnienia te, choć rozległe, nie są jednak wystarczające, zważywszy na specyficzne problemy, z którymi borykają się cudzoziemcy. Po wyjściu z ośrodka nie znają języka, prawa ani kultury naszego kraju (w tym kultury pracy). Nie mają kontaktów, a często są to osoby wymagające specjalistycznej i długotrwałej opieki lekarskiej, nierzadko pomocy psychologicznej. Samodzielne znalezienie i wynajęcie mieszkania komunalnego czy otrzymanie mieszkania socjalnego jest praktycznie niemożliwe. Przyznana im pomoc społeczna jest niewystarczająca (najwyższy zasiłek wynosi obecnie 418 zł na rodzinę). Nawet uzyskanie wszystkich dostępnych zasiłków i innych świadczeń pieniężnych w maksymalnej wysokości, co w praktyce zdarza się zresztą niezmiernie rzadko, nie daje rodzinie możliwości samodzielnego utrzymania się. Znalezienie pracy w tak krótkim okresie graniczy z cudem, biorąc pod uwagę nie tylko obecny poziom bezrobocia w Polsce, ale też problemy językowe, nieprzystosowanie zawodowe do potrzeb polskiego rynku pracy, a także dyskryminację z powodu innego koloru skóry czy wyznania (większość z nich to muzułmanie). Należy również zwrócić uwagę, że cudzoziemcy nie mają świadomości przysługujących im praw. W większości wypadków nie wiedzą, że mogą się ubiegać o taki czy inny zasiłek. Trudności sprawia im również zrozumienie funkcjonowania polskiego prawa i pomocy społecznej, zorientowanie się w różnorodności zasiłków, wypełnienie formularzy (które są po polsku i muszą być po polsku wypełnione), zapamiętanie nazw różnych urzędów i ich kompetencji (gdzie po jaki zasiłek należy się udać). Choć więc wraz z otrzymaniem zgody na pobyt tolerowany cudzoziemcy uzyskali w Polsce ochronę i nie deportowano ich do państwa pochodzenia, to nie zapewniono im możliwości ułożenia sobie życia w naszym kraju. Niezbędne są działania integracyjne C udzoziemcom otrzymującym status uchodźcy zapewnia się roczny program integracyjny, mający przygotować ich do życia w Polsce. Natomiast osoby posiadające Instytut Spraw Publicznych zgodę na pominięte integracji się także pobyt tolerowany zostały całkowicie podczas kształtowania polskiej polityki cudzoziemców. Jak dotąd nie pojawił żaden pomysł, który pozwoliłyby na Analizy i Opinie, 60 Sytuacja cudzoziemców posiadających w Polsce zgodę na pobyt tolerowany zmianę tego niewłaściwego i krótkowzrocznego stanu rzeczy, choć potrzebę zmian w tym zakresie sygnalizują już przedstawiciele Ministerstwa Polityki Społecznej. Konieczne jest więc podjęcie natychmiastowych działań mających na celu pomoc osobom z pobytem tolerowanym w pozostaniu w Polsce i w integracji społecznej. Osoby o tym statusie nie stanowią obecnie bardzo dużej grupy, ale jej liczebność wciąż rośnie. Według danych Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców, w roku 2004 pobyt tolerowany przyznano 832 osobom, ale w pierwszej połowie 2005 roku (do końca czerwca) było to 655 osób (wobec 324 w tym samym okresie poprzedniego roku), a do końca roku status ten uzyskało 1822 osoby. Wynika z tego potrzeba podjęcia pilnych działań, które następnie zostaną sprawdzone w celu wypracowania ulepszonych rozwiązań. Działania podejmowane w ramach integracji powinny zostać wcześniej zaplanowane, a nie podejmowane wyłącznie doraźnie, w razie potrzeb. Muszą też być zindywidualizowane, dostosowane do potrzeb i możliwości każdego z cudzoziemców, jego sytuacji rodzinnej, stanu zdrowia, wykształcenia etc. Mają prowadzić do usamodzielnienia się osób z pobytem tolerowanym i odnalezienia przez nie swojego miejsca w społeczeństwie. Aby były skuteczne, muszą być także długofalowe, proces integracji trwa bowiem średnio około 3 lat. Cudzoziemcy nie usamodzielnią się, jeżeli na początku nie uzyskają wsparcia państwa polskiego. Należy im zapewnić: – pomoc finansową w takiej wysokości, aby przynajmniej przez pewien okres nie byli zmuszeni do poszukiwania dodatkowych źródeł dochodu i mogli cały swój czas poświęcić na intensywną naukę języka polskiego; Analizy i Opinie, 60 5 – pomoc w ułożeniu sobie życia w Polsce: umożliwić poznanie realiów życia, instytucji publicznych, kultury, w szczególności prawnej; – pomoc w znajdowaniu tanich mieszkań, dostosowanych do ich skromnych możliwości finansowych; – efektywną pomoc medyczną, kładącą duży nacisk na poradnictwo psychologiczne; – kursy zawodowe, dokształcające i podnoszące kwalifikacje, które pozwolą na dostosowanie umiejętności i wykształcenia cudzoziemców do wymogów polskiego rynku pracy. Pojawiające się argumenty, że Polski nie stać na pomoc cudzoziemcom, nie mogą się obronić. Trzeba pamiętać, że jeszcze kilkanaście lat temu to Polacy prosili o azyl i ratunek w innych krajach. Lepiej więc niż jakikolwiek inny naród powinniśmy rozumieć sytuację cudzoziemców uciekających z ojczyzny dla bezpieczeństwa lub ratowania życia. Ponadto bardziej skuteczne jest udzielenie pomocy na samym początku – w usamodzielnieniu się – niż pozostawianie ich samym sobie i pozwolenie na stałe czerpanie ze środków pomocy społecznej, które są niewystarczające, by rozpocząć samodzielne życie. Brak programów integracyjnych może doprowadzić do tego, że przez zaniedbanie stworzymy getta biedoty i przymusowych autsajderów, nie czujących się członkami polskiego społeczeństwa i wrogo wobec niego nastawionych. Taki problem mają Niemcy z mniejszością turecką i kurdyjską. Podobna sytuacja doprowadziła do listopadowych zamieszek we Francji. Oczywiście w Polsce jeszcze przez długi czas grupa migrantów nie będzie tak liczna jak w krajach zachodnich, będzie jednak rosła z roku na rok, a zatem nie wolno lekceważyć tego problemu i odsuwać go na później. Instytut Spraw Publicznych Sytuacja cudzoziemców posiadających w Polsce zgodę na pobyt tolerowany 6 Getta ludności zmarginalizowanej możemy już dziś znaleźć w Polsce, coraz wyraźniej dostrzegany jest problem osiedli romskich i braku ich integracji ze społeczeństwem. Przykład polskich Romów świadczy o tym, jak niezwykle trudna i kosztowna jest zbyt późno podjęta próba włączenia „obcych” do społeczeństwa. Osoby w próżni prawnej S zczególną uwagę należy zwrócić również na grupę cudzoziemców przebywających w Polsce nielegalnie, którym nie nadano pobytu tolerowanego w związku z niemożnością ich deportowania (co najczęściej jest spowodowane brakiem dokumentu podróży). Praktyka wskazuje, że w tych przypadkach organy państwa polskiego udzielają pobytu jedynie tym osobom, które zwrócą się z odpowiednim wnioskiem, choć same, z urzędu, powinny przyznać to prawo wszystkim znajdującym się w takiej sytuacji obcokrajowcom. W związku z powyższym cudzoziemiec pozostaje w areszcie do roku w celu wydalenia, a następnie zgodnie z ustawą o cudzoziemcach zostaje wypuszczony na wolność. Wówczas przebywa on w Polsce nielegalnie, nie mając żadnych praw, do momentu kolejnej kontroli legalności jego pobytu i osadzenia go w areszcie w celu wydalenia na kolejne brakiem dokumentu podróży. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że ambasady państw pochodzenia uchodźców, jeżeli istnieją w naszym kraju, od swoich obywateli przebywających nielegalnie na terytorium Polski pobierają wysokie opłaty za wydanie paszportu, co w praktyce uniemożliwia im powrót do ojczyzny. W związku z opisanymi komplikacjami należy postulować, aby organy zobowiązane do wykonania decyzji o wydaleniu zmieniły interpretację istniejących przepisów, trzeba też poinformować cudzoziemców osadzonych w aresztach w celu wydalenia o możliwych rozwiązaniach sytuacji, w jakiej się znaleźli. W kolejnej nowelizacji należy wprowadzić jasny przepis regulujący tę sytuację poprzez obligatoryjne wydawanie pobytu tolerowanego osobom, których nie można deportować oraz objąć ich programem integracyjnym. 12 miesięcy. Opisane wyżej zjawisko rodzi ogromny problem natury społecznej, generując grupę cudzoziemców pozostawionych samym sobie, bez możliwości zmiany tej sytuacji. Osoby te nie będą miały możliwości zalegalizowania swojego pobytu, a w związku z brakiem dokumentu podróży nie będzie też można odesłać ich do domu. Poza tym nawet jeśli część z nich będzie chciała wyjechać dobrowolnie, to też napotka problemy w związku z Instytut Spraw Publicznych Analizy i Opinie, 60 Sytuacja cudzoziemców posiadających w Polsce zgodę na pobyt tolerowany 7 Dalszy pobyt w Polsce – uzyskanie zezwolenia na osiedlenie się N iezwykle ważnym etapem integracji cudzoziemców jest nabycie przekonania, że kraj, w którym się znaleźli, nie jest przypadkowym przystankiem, ale miejscem, gdzie można zbudować nowe, stabilne życie. Uzyskanie zezwolenia na osiedlenie się, a w dalszej perspektywie możliwość ubiegania się o obywatelstwo danego kraju sprawia, że zanika poczucie tymczasowości, a cudzoziemiec zaczyna identyfikować się z krajem, w którym żyje. Nie musi bać się poważnego zaangażowania emocjonalnego i finansowego, ponieważ ma pewność, że przy kolejnej wymianie dokumentów uzyska zezwolenie na dalszy pobyt w Polsce. Pozytywne zmiany w tym zakresie wprowadziła ostatnia nowelizacja. Znacznie skrócono (z 8 do 5 lat) wymagany od uchodźców okres nieprzerwanego pobytu w naszym kraju, niezbędny do otrzymania zezwolenia na osiedlenie się. Zmianę tę należy przyjąć z dużym uznaniem. Obecna regulacja jest zgodna z zaleceniami Konwencji Genewskiej, dotyczącymi priorytetowego traktowania uchodźców w zakresie ich prawa do uzyskania obywatelstwa oraz z Europejską Konwencją o Obywatelstwie, podpisaną przez Polskę w 1999 roku. Obecnie więc, aby ostatecznie uregulować swoją sytuację, uchodźcy po 5 latach pobytu w związku z uzyskaniem statusu i dalszych 5 latach w związku z posiadaną zgodą na osiedlenie się będą mogli ubiegać się o polskie obywatelstwo. Takie rozwiązanie nie obejmuje jednak osób, które uzyskały w Polsce zezwolenie na pobyt tolerowany. Ci bowiem, aby otrzymać zezwolenie na osiedlenie się, nadal muszą przebywać w Polsce aż 10 lat, czyli dwukrotnie dłużej. Nie istnieje żaden racjonalny powód różnicowania obu tych kategorii cudzoziemców, szczególnie jeżeli weźmiemy pod uwagę, że obecnie osoby, które uzyskały zgodę na pobyt tolerowany oraz osoby mające status uchodźcy to właściwie jedna i ta sama grupa, tzn. głównie osoby z Czeczenii. Różnicowanie ich sytuacji także pod względem dostępu do stałej legalizacji pobytu w Polsce jest więc niesprawiedliwe i nieuzasadnione. Różnicowanie sytuacji małżonków W tym kontekście warto także zwrócić uwagę na powszechnie stosowaną przez polskie władze praktykę, jaką jest nadawanie pobytu tolerowanego małżonkowi uchodźcy, jeśli małżeństwo zostało zawarte dopiero w Polsce. Taka osoba powinna otrzymać tę samą formę ochrony co jej współmałżonek, a więc w Analizy i Opinie, 60 tym wypadku – status uchodźcy. W następstwie tej polityki będziemy bowiem mieli wkrótce wiele rodzin, w których jedno z małżonków uzyska, jako uchodźca, kartę stałego pobytu już po 5 latach, a drugie, jako beneficjent pobytu tolerowanego, dopiero po 10 latach. Gdy pierwsze z małżonków nabędzie już prawo do ubiegania się o polskie Instytut Spraw Publicznych Sytuacja cudzoziemców posiadających w Polsce zgodę na pobyt tolerowany 8 obywatelstwo, drugie z małżonków będzie musiało jeszcze poczekać kolejne 5 lat. Takie absurdalne różnicowanie sytuacji prawnej członków tej samej rodziny, z czym będziemy mieli w praktyce do czynienia, jest kolejnym dowodem na to, że obecne przepisy nie są pomyślane systemowo. Konieczność nieprzerwanego pobytu W arto także podkreślić, że nowelizacja na nowo zdefiniowała „nieprzerwany pobyt”. Jest to okres oczekiwania na zezwolenie na osiedlenie się, podczas którego cudzoziemiec nie może opuścić Polski jednorazowo na dłużej niż 6 miesięcy (dotychczas były to 2 miesiące) i w sumie na więcej niż 10 miesięcy (wcześniej nie było tego ograniczenia). W praktyce oznacza to więc, że osoba, która uzyskała w Polsce zgodę na pobyt tolerowany, aż przez 10 lat nie będzie miała prawa przebywać poza tym krajem więcej niż 10 miesięcy łącznie. Przekroczenie, bez skutków prawnych, okresu 10 miesięcy będzie możliwe jedynie wówczas, gdy wyjazd miałby się wiązać z leczeniem cudzoziemca, potrzebą uzyskania dokumentu podróży, z wykonywaniem pracy za granicą lub towarzyszeniem małżonkowi, który taką pracę wykonuje. Te wyjątki nie obejmują jednak pobierania nauki, co wielu młodym ludziom, którzy otrzymają w Polsce ochronę, odbiera możliwość wyjazdu, np. na roczne stypendia. Takie ukształtowanie przepisów może również sprawić, że osoba, która przebywała w Polsce nieprzerwanie przez większą część wymaganego okresu, np. przez 8 lat, a następnie z przyczyn losowych, np. konieczności sprawowania opieki nad chorymi rodzicami, zmuszona była wyjechać na ponad 10 miesięcy, bezpowrotnie straci spędzone tu lata i będzie musiała rozpocząć ich odliczanie od początku (co może prowadzić do zniechęcenia i w konsekwencji do wyjazdu z Polski osoby dość dobrze zintegrowanej z polskim społeczeństwem). Pozytywnie oceniając przedłużenie z 2 do 6 miesięcy dopuszczalnego okresu jednorazowego pobytu poza granicami Polski, skrytykować należy wprowadzenie drugiego ograniczenia. Płatna nauka na uczelniach wyższych N ajnowsze zmiany niestety nie przyznały osobom z pobytem tolerowanym prawa do bezpłatnej nauki na uczelniach wyższych. Uprawnienie to, na zasadach obowiązujących obywateli polskich, Instytut Spraw Publicznych posiadają np. cudzoziemcy, którzy uzyskali status uchodźcy lub ochronę czasową (ta ostatnia forma udzielania ochrony dotyczy cudzoziemców masowo przybywających do Polski, uciekających z własnego kraju m.in. przed wojną, klęskami Analizy i Opinie, 60 Sytuacja cudzoziemców posiadających w Polsce zgodę na pobyt tolerowany żywiołowymi, naruszeniami podstawowych praw człowieka i może być przyznana maksymalnie na 2 lata). Pozbawienie osób z pobytem tolerowanym prawa do bezpłatnego studiowania w Polsce jest prawdopodobnie przeoczeniem ustawodawcy. W efekcie takich decyzji osoby, które będą u nas nie dłużej niż 2 lata, mają możliwość bezpłatnego pobierania nauki na polskich uczelniach wyższych, natomiast młodzi ludzie, którzy być może spędzą u nas 10 lub więcej lat, pozbawieni są tego prawa. Biorąc pod uwagę formalne przeszkody w 9 studiowaniu za granicą, młodzi, zdolni cudzoziemcy, którzy otrzymali u nas zgodę na pobyt tolerowany, mogą uzyskać jednie średnie wykształcenie, bez jakichkolwiek perspektyw dalszego rozwoju, gdyż mało kto będzie mógł pozwolić sobie na opłacenie wysokich kosztów studiów w Polsce. W ten sposób Polska sama pozbawia się szansy wzbogacenia o specjalistów, których dodatkowym atutem jest znajomość rodzimego języka, kultury i mentalności własnego narodu. Podsumowanie K onieczne jest całościowe spojrzenie na zagadnienie integracji cudzoziemców. Nie chodzi o tworzenie poszczególnych elementów, ale o zbudowanie systemu, w którym te elementy będą stanowiły logiczną i spójną całość. System taki musi obejmować zarówno pomoc finansową na początkowym etapie życia w Polsce, jak i intensywne kursy języka polskiego, szkolenia na temat polskiej kultury, tradycji, prawa, dostęp do pomocy psychologicznej i terapeutycznej oraz perspektywę uzyskania w rozsądnym czasie prawa do stałego pobytu, prawo do edukacji, a także do wszystkim przemyślana i dostosowana do realiów koncepcja współdziałania organów i instytucji zaangażowanych w proces integracji cudzoziemców, niezbędne jest też włączenie do tych działań organizacji pozarządowych. W Polsce proces ten ewoluuje we właściwym kierunku. Ustawodawca wprowadza coraz więcej rozwiązań, które odpowiadają potrzebom i rzeczywistości społecznej. Pomimo to wciąż jeszcze nie zapewniamy prawdziwie efektywnej ochrony tym cudzoziemcom, którzy z powodu zagrożenia życia i bezpieczeństwa znaleźli się w Polsce. kursów zawodowych pozwalających na dostosowanie umiejętności i wykształcenia cudzoziemców do warunków polskiego rynku pracy, co jest z kolei jedyną szansą na ich rzeczywiste usamodzielnienie się. W budowie systemu niezwykle ważne jest konsekwentne i racjonalne prawodawstwo, ale nie mniej istotna jest jednak dobra, opierająca się na nim praktyka. Jej podstawą powinna być przede Analizy i Opinie, 60 Instytut Spraw Publicznych Agnieszka Jasiakiewicz – prawnik, doktorantka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, członek Stowarzyszenia Interwencji Prawnej, od wielu lat zajmuje się świadczeniem pomocy prawnej uchodźcom i cudzoziemcom. Witold Klaus – prawnik, pracownik Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, Prezes Stowarzyszenia Interwencji Prawnej, absolwent Szkoły Praw Człowieka Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Bartosz Smoter – specjalista w zakresie problematyki uchodźców i cudzoziemców, członek Stowarzyszenia Interwencji Prawnej, od wielu lat zajmuje się świadczeniem pomocy prawnej uchodźcom i cudzoziemcom, wolontariusz w programach organizacji pozarządowych, w tym międzynarodowych realizowanych w Polsce oraz za granicą, skierowanych do cudzoziemców i uchodźców. Analizy i Opinie Nr 60, marzec 2006 Redagują: dr Jacek Kucharczyk, Mateusz Fałkowski, e-mail: [email protected] Jarosław Ćwiek-Karpowicz, e-mail: [email protected] Projekt graficzny: Andrzej Jasiocha e-mail: [email protected] Instytut Spraw Publicznych Adres: ul.Szpitalna 5 lok. 22 00-031 Warszawa, Polska e-mail: [email protected] www.isp.org.pl
