9. Chirurgia ogólna

Transkrypt

9. Chirurgia ogólna
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO
NA WYDZIALE LEKARSKIM I
ROK AKADEMICKI 2015/2016
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów - IV roku
1. NAZWAPRZEDMIOTU:
ChirurgiaOgólna,EndokrynologicznaiGastroenterologiczna
KardiochirurgiaiTransplantologia
UrologiaiOnkologiaUrologiczna
2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot:
•
KatedraiKlinikaChirurgiiOgólnej,EndokrynologicznejiOnkologii
GastroenterologicznejUniwersytetuMedycznegoim.K.Marcinkowskiego
[UMP]wPoznaniu.
•
KatedraKardiochirurgiiiTransplantologii,KatedraKardiotorakochirurgiiUMP
wPoznaniu
•
KatedraUrologiiiOnkologiiUrologicznejUMPwPoznaniu
3 . Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę:
•
Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Endokrynologicznej i Onkologii
Gastroenterologicznej Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego
[UMP] w Poznaniu. [koordynacja i zaliczenie]
•
Adres: ul. Przybyszewskiego 49
•
Tel. /Fax tel +4861 8691275
•
Strona WWW http://www.3chirurgia.ump.edu.pl/
•
E-mail [email protected]
•
Katedra Kardiochirurgii i Transplantologii , Katedra Kardiotorakochirurgii
UMP w Poznaniu
60-355 Poznań
fax +4861 8691684
•
Adres: ul. Długa ½, 61-848 Poznań
•
Tel./Fax: (61) 8549 210 / (61) 8549 085
•
Strona WWW: www.kardiochirurgia.com.pl
•
E-mail:[email protected]
Katedra Urologii i Onkologii Urologicznej UMP w Poznaniu
•
Adres: ul. Szwajcarska 3 61-285 Poznań
•
Tel. /Fax +48 061 8739 428
•
[email protected]
4. Kierownik jednostki:
•
Prof. Dr hab. Michał Drews
5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS
•
Prof. Dr hab. Michał Drews
6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do
platformy WISUS do listy studentów (koordynator przedmiotu) :
Klinika Chirurgii Ogólnej , Endokrynologicznej…
•
Nazwisko: dr hab. n. med. Maciej Biczysko
•
Tel. kontaktowy tel: 618691122 ; 618691275
•
Możliwość kontaktu (dni, godz., miejsce) wtorek, czwartek 09.30-12.30
Sekretariat Katedry i Kliniki
•
E-mail: [email protected]
•
Osoba zastępująca: dr n. med. Urszula Piekarska
•
E-mail: [email protected]
•
Kontakt: tel: 618691122 ; 618691275
Klinika Kardiochirurgii:
•
Nazwisko: Dr hab. n. med. Bartłomiej Perek
•
Tel. kontaktowy: (61) 8549 233, 8549 210
•
Możliwość kontaktu - konsultacje (dni, godz., miejsce): preferowana forma
kontaktu - e-mail, możliwość spotkania indywidualnego po uprzednim uzgodnieniu
telefonicznym
•
E-mail: [email protected]
•
Osoba zastępująca: Dr n. med. Marcin Misterski
•
Kontakt:[email protected]
Klinika Urologii i Onkologii Urologicznej
•
Nazwisko dr n. med. Andrzej Antczak
•
Tel. kontaktowy: +48 061 8739 428
•
Możliwość kontaktu (dni, godz., miejsce) poniedziałek – piątek 10.00-12.00
•
Osoby zastępujące:
dr n. med. Michał Hrab ; email: [email protected]
dr n. med Waldemar Szabłonski ; email: [email protected]
lek Łukasz Wojnar; email: [email protected]
lek. Wojciech A. Cieślikowski ; email: [email protected]
7. Miejsce przedmiotu w programie studiów:
Rok: 4
Semestr: 7 , 8
8. Liczba godzin ogółem :
120
liczba pkt. ECTS razem 10 w tym:
- Chirurgia: 6
- Kardiochirurgia : 2
- Urologia : 2
Jednostki uczestniczące w nauczaniu
przedmiotu
Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej,
Endokrynologicznej i Chirurgii Onkologii
Gastroenterologicznej Uniwersytetu
Medycznego im. K. Marcinkowskiego w
Poznaniu.
Semestr zimowy liczba godzin
W
Ć
Ćwiczenia
kategoria
S
0
62
C
13
Katedra Kardiochirurgii i Transplantologii ,
Katedra Kardiotorakochirurgii UMP w
Poznaniu
2
12
C
3
Katedra Urologii i Onkologii Urologicznej
UMP w Poznaniu
0
16
C
4
Razem:
2
90
Jednostki uczestniczące w nauczaniu
przedmiotu
Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej,
Endokrynologicznej i Chirurgii Onkologii
Gastroenterologicznej Uniwersytetu
Medycznego im. K. Marcinkowskiego w
Poznaniu.
20
Semestr letni liczba godzin
W
Ć
Ćwiczenia
kategoria
S
6
62
C
13
12
C
3
C
4
Katedra Kardiochirurgii i Transplantologii ,
Katedra Kardiotorakochirurgii UMP w
Poznaniu
Katedra Urologii i Onkologii Urologicznej
UMP w Poznaniu
2
16
Razem:
10
90
20
9 . Cel nauczania przedmiotu
Chirurgia Ogólna.
Treści kształcenia: Symptomatologia – diagnostyka i zasady kwalifikacji chorych do
leczenia operacyjnego w ostrych i przewlekłych chorobach chirurgicznych – szczególnie
nowotworowych. Podstawy i problemy współczesnej transplantologii. Zasady
rozpoznawania i leczenia schorzeń narządów dokrewnych leczonych operacyjnie.
Chirurgiczne postępowanie ambulatoryjne. Podstawy chirurgii plastycznej i
rekonstrukcyjnej.
1. Techniki badania chorych: Ćwiczenie badania podmiotowego, przedmiotowego ze
szczególnym uwzględnieniem badania jamy brzusznej i narządów przewodu
pokarmowego.
2. Technika badania szczegółowego: Badania: brzucha, tarczycy, „per rectum” i badanie
sutka.
3. Zasady prowadzenia dokumentacji oddziałowej z uwzględnieniem indywidualnych kart
zleceń i codziennych obserwacji lekarskich.
4. Podstawowe zasady techniki szycia chirurgicznego i omówieniem podstawowego
instrumentarium rodzajów igieł, nici i szwów.
5. Podstawowe ćwiczenia techniki mycia chirurgicznego, zakładania fartuchów
operacyjnych i rękawic.
6. Zasady asystowania do zabiegów chirurgicznych w chirurgii przewodu pokarmowego,
gruczołów dokrewnych w technikach klasycznych i minimalnie inwazyjnych.
7. Badanie chorych w oddziałach i pisanie historii chorób. Co najmniej 1 historia/studenta
konieczna do zaliczenia ćwiczeń.
8. Ćwiczenie umiejętności diagnostyki różnicowej chorób j. brzusznej i gruczołów
wydzielania wewnętrznego.
Efekt kształcenia – umiejętności i kompetencje:
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: badanie chorego chirurgicznego, ocena
ogólnego stanu zdrowia, odżywienia i ryzyka zakażenia oraz ryzyka powikłań
zakrzepowo-zatorowych w okresie okołooperacyjnym ;
Umiejętność diagnostyki schorzeń chirurgicznych; rozpoznawania objawów ostrego
zapalenia brzucha u dzieci i dorosłych; rozpoznawania wrodzonych i nabytych wad
rozwojowych przewodu pokarmowego, układu moczowego oraz ośrodkowego układu
nerwowego; rozpoznawania i leczenia zakażeń chirurgicznych miejscowych i ogólnych;
postępowania w schorzeniach chirurgicznych –zwłaszcza w przypadkach nagłych;
przygotowywania chorego do operacji oraz monitorowania po operacji. Umiejętność
prowadzenia chorego w okresie okołooperacyjnym po zabiegach w obrębie jamy brzusznej
i gruczołach dokrewnych.
Urologia:
Treści kształcenia: Symptomatologia – diagnostyka i zasady kwalifikacji chorych do
leczenia operacyjnego w ostrych i przewlekłych chorobach urologicznych – szczególnie
nowotworowych.
Przyczyny, objawy, zasady diagnozowania i postępowania terapeutycznego w odniesieniu do
najczęstszych chorób urologicznych występujących u osób dorosłych oraz ich powikłań:
chorób nerek i dróg moczowych, w tym: torbieli nerek, kamicy nerkowej, zakażeń układu
moczowego, nowotworów układu moczowego, w szczególności raka pęcherza moczowego i
raka nerki
Zasady rozpoznawania i leczenia schorzeń urologicznych.
Efekty kształcenia Umiejętności i kompetencje: chirurgiczne/urologiczne badanie chorego;
rozpoznawania wrodzonych i nabytych wad układu moczowego, rozpoznawanie stanów
nagłych w urologii
Cewnikowanie pęcherza moczowego u kobiet i mężczyzn, wykonanie punkcji nadłonowej
Asysta przy typowych procedurach urologicznych (endoskopii diagnostycznej i
terapeutycznej układu moczowego, litotrypsji, punkcji prostaty);
10.SYLABUS
SYLABUS
Nazwa
przedmiotu/modułu
Wydział
Nazwa kierunku
studiów
Poziom kształcenia
Forma studiów
Język przedmiotu
Chirurgia
Lekarski 1
lekarskie
magisterski
dzienne
polski
Rodzaj przedmiotu
Obowiązkowyx
Rok
studiów/semestr
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych z
podziałem na formy
prowadzenia zajęć
Założenia i cele
przedmiotu
I £ II £ III £ IV £ V x VI £
fakultatywny £
1£ 2£ 3£ 4£ 5£ 6£ 7£ 8£
9 x 10 x 11 £ 12 £
90, w tym: 10. - wykłady, 15 - seminaria, 75 – ćwiczenia, 0 – fakultety
Treści kształcenia: Symptomatologia – diagnostyka i zasady kwalifikacji chorych do
leczenia operacyjnego w ostrych i przewlekłych chorobach chirurgicznych – szczególnie
nowotworowych. Podstawy i problemy współczesnej transplantologii. Zasady
rozpoznawania i leczenia schorzeń narządów dokrewnych leczonych operacyjnie.
Chirurgiczne postępowanie ambulatoryjne. Podstawy chirurgii plastycznej i
rekonstrukcyjnej.
1. Techniki badania chorych: Ćwiczenie badania podmiotowego, przedmiotowego ze
szczególnym uwzględnieniem badania jamy brzusznej i narządów przewodu
pokarmowego.
2. Technika badania szczegółowego: Badania: brzucha, tarczycy, „per rectum” i
badanie sutka.
3. Zasady prowadzenia dokumentacji oddziałowej z uwzględnieniem indywidualnych
kart zleceń i codziennych obserwacji lekarskich.
4. Podstawowe zasady techniki szycia chirurgicznego i omówieniem podstawowego
instrumentarium rodzajów igieł, nici i szwów.
5. Podstawowe ćwiczenia techniki mycia chirurgicznego, zakładania fartuchów
operacyjnych i rękawic. Zasady praktycznego zachowania zasad aseptyki i
antyseptyki
na Sali Operacyjnej i Sali Opatrunkowej
6. Zasady asystowania do zabiegów chirurgicznych w chirurgii przewodu
pokarmowego,
gruczołów dokrewnych w technikach klasycznych i minimalnie inwazyjnych.
7. Badanie chorych w oddziałach i pisanie historii chorób. Co najmniej 1
historia/studenta
konieczna do zaliczenia ćwiczeń.
8. Ćwiczenie umiejętności diagnostyki różnicowej chorób j. brzusznej i gruczołów
wydzielania wewnętrznego.
Efekt kształcenia – umiejętności i kompetencje:
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: chirurgicznego badania chorego;
diagnostyki schorzeń chirurgicznych; rozpoznawania objawów ostrego zapalenia
brzucha u dzieci i dorosłych; rozpoznawania wrodzonych i nabytych wad
rozwojowych przewodu pokarmowego, układu moczowego oraz ośrodkowego
układu nerwowego; rozpoznawania i leczenia zakażeń chirurgicznych miejscowych
i ogólnych; postępowania w schorzeniach chirurgicznych –zwłaszcza w
przypadkach nagłych; przygotowywania chorego do operacji oraz monitorowania
po operacji.
Symbol
efektów
kształcenia
zgodnie ze
standardami
E W23
E W24
E W26
E W37
E W07 c
E W07d
C W28
F W01.
F W01a.
F W03.
F W04.
F W05.
F U01.
OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI
KSZTAŁCENIA)
E W23 zna uwarunkowania środowiskowe i epidemiologiczne najczęstszych
nowotworów człowieka;
E W24. zna podstawy wczesnej wykrywalności nowotworów i zasady badań
przesiewowych w onkologii
E W26 zna zasady terapii skojarzonych w onkologii, algorytmy postępowania
diagnostyczno-leczniczego w najczęściej występujących nowotworach
człowieka
E W37 zna rodzaje materiałów biologicznych wykorzystywanych w
diagnostyce laboratoryjnej oraz zasady pobierania materiału do badań;
E W07.c zna i rozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania i
postępowania terapeutycznego w odniesieniu do najczęstszych chorób
wewnętrznych występujących u osób dorosłych oraz ich powikłań: zaburzeń
wodno-elektrolitowych i kwasowo-zasadowych: stanów odwodnienia, stanów
przewodnienia, zaburzeń gospodarki elektrolitowej, kwasicy i zasadowicy
E W07.d zna i rozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania i
postępowania terapeutycznego w odniesieniu do najczęstszych chorób
wewnętrznych występujących u osób dorosłych oraz ich powikłań: chorób
układu wydzielania wewnętrznego, w tym chorób: podwzgórza i przysadki,
tarczycy, przytarczyc, kory i rdzenia nadnerczy, jajników i jąder, a także guzów
neuroendokrynnych, zespołów wielogruczołowych, różnych typów cukrzycy i
zespołu metabolicznego: hipoglikemii, otyłości, dyslipidemii,
C W28. zna definicję i patofizjologię wstrząsu, ze szczególnym
uwzględnieniem różnicowania przyczyn wstrząsu oraz niewydolności
wielonarządowej
F W01. zna i rozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania oraz
postępowania terapeutycznego w odniesieniu do najczęstszych chorób
wymagających interwencji chirurgicznej, z uwzględnieniem odrębności wieku
dziecięcego, w tym w szczególności:
F W01a. ostrych i przewlekłych chorób jamy brzusznej,
F W03. zna zasady kwalifikacji i wykonywania oraz najczęstsze powikłania
podstawowych zabiegów operacyjnych i in-wazyjnych procedur diagnostycznoleczniczych;
F W04. zna zasady bezpieczeństwa okołooperacyjnego, przygotowania pacjenta
do operacji, wykonania znieczulenia ogólnego i miejscowego oraz
kontrolowanej sedacji;
F W05. zna leczenie pooperacyjne z terapią przeciwbólową i monitorowaniem
pooperacyjnym;
UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI
KSZTAŁCENIA)
F U01. asystuje przy typowym zabiegu operacyjnym, przygotowuje pole
operacyjne i znieczula miejscowo okolicę operowaną
Metody weryfikacji
osiągnięcia
zamierzonych efektów
kształcenia:
Test
Test
Test
Test
Test
Test
Test
Test
Test
Test
Test
Test
Obserwacja/Omówienie
F U02.
F U03.
F U04.
F U05.
F U06
E U25
E U30.f
E U30.d
F U02. posługuje się podstawowymi narzędziami chirurgicznymi;
F U03. stosuje się do zasad aseptyki i antyseptyki;
F U04. zaopatruje prostą ranę, zakłada i zmienia jałowy opatrunek chirurgiczny;
F U05. zakłada wkłucie obwodowe;
F U06 bada sutki, węzły chłonne, gruczoł tarczowy oraz jamę brzuszną w
aspekcie ostrego brzucha, a także wykonuje badanie palcem przez odbyt;
E U25 stosuje leczenie żywieniowe (z uwzględnieniem żywienia dojelitowego i
pozajelitowego);
E U30.f asystuje przy przeprowadzaniu następujących procedur i zabiegów
lekarskich: biopsji cienkoigłowej,
E U30.d asystuje przy przeprowadzaniu następujących procedur i zabiegów
lekarskich: nakłuciu jamy otrzewnej
Obserwacja/Omówienie
Obserwacja/Omówienie
Obserwacja/Omówienie
Obserwacja/Omówienie
Obserwacja/Omówienie
Obserwacja/Omówienie
Obserwacja/Omówienie
Obserwacja/Omówienie
Obserwacja/Omówienie
E U30.a
E U29.g
enemę,
A U03.
E U19.
E U01.
E U03.
E u07.;
E U12.
E U13.
E U14.
G W12.
D W03.
D W04.
D W06.
D W08.
D W12.
G W05.
G W06.
E U30.a asystuje przy przeprowadzaniu następujących procedur i zabiegów
lekarskich: przetaczaniu preparatów krwi i krwiopochodnych
E U29.g asystuje przy przeprowadzaniu następujących procedur i zabiegów
lekarskich: cewnikowanie pęcherza moczowego u kobiet i mężczyzn,
zgłębnikowanie żołądka, płukanie żołądka enemę,
A U03.wyjaśnia anatomiczne podstawy badania przedmiotowego
E U19. kwalifikuje pacjenta do leczenia domowego i szpitalnego
E U01. przeprowadza wywiad lekarski z pacjentem dorosłym;
E U03. przeprowadza pełne i ukierunkowane badanie fizykalne;
E u07. ocenia stan ogólny, stan przytomności i świadomości pacjenta;
E U12. przeprowadza diagnostykę różnicową najczęstszych chorób osób
dorosłych
E U13. ocenia i opisuje stan somatyczny i psychiczny pacjenta;
E U14. rozpoznaje stany bezpośredniego zagrożenia życia;
G W12. zna zasady tajemnicy lekarskiej, prowadzenia dokumentacji medycznej,
odpowiedzialności karnej, cywilnej i zawodowej lekarza;
KOMPETENCJE SPOŁECZNE (ZGODNIE Z OGÓLNYMI EFEKTAMI
KSZTAŁCENIA)
D W03. rozumie znaczenie zdrowia, choroby, niepełnosprawności i starości w
relacji do postaw społecznych, konsekwencje społeczne choroby i
niepełnosprawności oraz bariery społeczno-kulturowe oraz zna aktualną
koncepcję jakości życia uwarunkowaną stanem zdrowia
D W04. rozumie znaczenie komunikacji werbalnej i niewerbalnej w procesie
komunikowania się z pacjentami oraz pojęcie zaufania w interakcji z pacjentem
D W06. rozumie funkcjonowanie instytucji medycznych oraz społeczną rolę
lekarza
D W08. rozumie rolę rodziny w procesie leczenia;
D W12. zna zasady motywowania pacjentów do prozdrowotnych zachowań i
informowania o niepomyślnym rokowaniu;
G W05. zna zasady promocji zdrowia, jej zadania oraz główne kierunki
działania, ze szczególnym uwzględnieniem znajomości roli elementów
zdrowego stylu życia;
G W06. zna regulacje prawne dotyczące udzielania świadczeń zdrowotnych,
praw pacjenta, podstaw wykonywania zawodu lekarza i funkcjonowania
samorządu lekarskiego;
PUNKTY ECTS
Obserwacja/Omówienie
Obserwacja/Omówienie
Obserwacja/Omówienie
Obserwacja/Omówienie
Obserwacja/Omówienie
Obserwacja/Omówienie
Obserwacja/Omówienie
Obserwacja/Omówienie
Obserwacja/Omówienie
Obserwacja/Omówienie
Obserwacja/Omówienie
Omówienie
Omówienie
Omówienie
Omówienie
Omówienie
Omówienie
Omówienie
6
TREŚCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU:
Tematyka
1. Choroby tarczycy leczone chirurgicznie. Rak tarczycy, Choroba guzkowa tarczycy [wole
Forma
(wykłady,seminariu,,
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
koloidowe], Nadczynność tarczycy
Choroby przytarczyc. [nadczynność przytarczyc : pierwotna, wtórna, trzeciorzędowa,
niedoczynność przytarczyc pooperacyjna i samoistna,
Leczenie chirurgiczne chorób nadnercza. [guzy nadnercza nieczynne hormonalnie i czynne
hormonalnie, zespoły endokrynologiczne związane z chorobami nadnercza, rak pierwotny
kory nadnercza ]
Choroby przełyku, przepony i jelita cienkiego leczone operacyjnie. [rak przełyku, achalazja,
GERD, przepukliny przeponowe, guzy NET i GIST j. cienkiego , krezki, niedrożność j.
cienkiego ]
Choroby żołądka i dwunastnicy leczone chirurgicznie [rak i stany przedrakowe żołądka,
choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy oraz jej powikłania, ]
Rak jelita grubego i odbytnicy. [stany przedrakowe j. grubego, polipy i zespoły
polipowatości, badania przesiewowe w profilaktyce r.j.g. ]
Nieswoiste zapalenia jelit i aspekty leczenia chirurgicznego . [ Choroba L- Crohna,
Wrzodziejące zapalenia j. grubego, Colitis indeterminata ]
Choroby okołoodbytnicze. [ch. Hemoroidalna, szczelina odbytu, ropień i przetoka
okołoodbytnicza, kłykciny kończyste, rak odbytu, wypadanie odbytu/odbytnicy,
nietrzymanie stolca ]
Choroby wątroby leczone operacyjnie. Guzy wątroby [rak wątrobowo komórkowy, rak
cholangiocarcinoma, naczyniaki, gruczolaki, torbiele, przerost guzkowy
Choroby pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych leczone chirurgicznie. Kamica żółciowa
i jej powikłania. Rak pęcherzyka żółciowego
Choroby trzustki i bańki trzustkowo-dwunastniczej. [rak trzustki, i inne raki okolicy
brodawki Vatera, ostre i przewlekłe zapalenie trzustki, ]
Żywienie w okresie okołooperacyjnym, leczenie żywieniowe.
Otyłość jako choroba cywilizacyjna i sposoby jej leczenia.
Zakażenia w chirurgii, sposoby leczenia i zapobiegania.
Problemy psychologiczne w okresie okołooperacyjnym. [ problemy komunikacji lekarzpacjent, sposoby przekazywania informacji n.t stanu zdrowia, sposoby rozmów z tzw.
trudnym pacjentem ]
ćwiczenia,
zaj.fakultatywne,
itp…)
LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA:
„Chirurgia. Podręcznik dla studentów” O.J. Garden, A.W. Bradbury, J.L.R.
Forsythe, R.W. Parks
Elsevier 2009
•
„Chirurgia” W. Noszczyk
PZWL 2005
•
„Przypadki
kliniczne
z
chirurgii”
Michael
pol.] Tadeusz Popiela Elsevier Urban & Partner, 2009,
”Chirurgia” B. Jarrell, A. Carabassi seria NMS.
Gerstorfer,
Piet
Koeppen,
[red.
wyd.
•
WARUNKI UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU:
Test zaliczeniowy
Zaliczenie omawianych przypadków klinicznych
Zaliczenie prowadzonej dokumentacji medycznej (Historia choroby)
Zaliczenie na podstawie obecności na zajęciach
Sylabus Klinika Kardiochirurgii:
Celem przedmiotu Kardiochirurgia jest nauczenie studentów kiedy i jak leczyć chirurgicznie podstawowe
schorzenia serca i aorty piersiowej, jak również zaznajomienie studentów z optymalnymi schematami
prowadzenia pacjentów po operacjach w ramach lecznictwa ambulatoryjnego. Cel realizowany jest
podczas tygodniowych zajęć trwających od poniedziałku do piątku. Na zajęcia składają się dwa wykłady
prowadzone przez samodzielnych pracowników naukowych dla całego roku, trzy seminaria dla jeden
dziekańskiej grupy studenckiej odbywające się w poniedziałek, środę i piątek w godzinach rannych. Po
seminariach, jak również w dwa pozostałe dni, studenci w mniejszych grupach (5-6 osobowych)
uczestniczą w zajęciach na oddziale, przy łóżku chorych. Najbardziej zainteresowani mogą brać również
aktywny udział w rutynowych, codziennych czynnościach chirurgicznych, m.in. w usuwaniu szwów,
wymianach opatrunków. Od studentów oczekuje się przygotowania na każde zajęcia, aktywnego w nich
udziału oraz punktualnej obecności. Cykl zajęć kończy się testem.
9. Zakres wiedzy ( zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa
Wyższego z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków
Studiów: lekarskiego
Symbol + opis
EW01 zna i rozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania oraz postępowania
terapeutycznego w odniesieniu do najczęstszych chorób serca i aorty w klatce piersiowej
wymagających interwencji chirurgicznej;
EW02 zna zasady kwalifikacji i wykonywania oraz najczęstsze powikłania podstawowych
zabiegów kardiochirurgicznych;
EW03 zna zasady bezpieczeństwa okołooperacyjnego oraz przygotowania pacjenta do operacji
kardiochirurgicznych;
EW04 zna leczenie pooperacyjne z terapią przeciwbólową i monitorowaniem pooperacyjnym.
10. Umiejętności ( zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa
Wyższego z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków
Studiów: lekarskiego
Symbol + opis
EU01 potrafi używać podstawowe narzędzia chirurgiczne;
EU02 stosuje się do zasad aseptyki i antyseptyki;
EU03 zaopatruje prostą ranę, zakłada i zmienia jałowy opatrunek chirurgiczny asystuje przy
przeprowadzaniu drenażu jamy opłucnowej i nakłuciu worka osierdziowego;
EU04 wykonuje monitorowanie parametrów życiowych przy pomocy kardiomonitora,
pulsoksymetrii.
Sylabus Klinika Urologii:
Nazwa
przedmiotu/modułu
Urologia
Wydział
Nazwa kierunku studiów
Poziom kształcenia
Forma studiów
Lekarski I
Lekarski
Wyższy
Dzienne
Język przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Polski
Obowiązkowy
S
fakultatywny £
Rok studiów/semestr
I £ II £ III £ IV S V S VI £
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych z
podziałem na formy
prowadzenia zajęć
26 godzin w tym: 6 - wykłady, 4 - seminaria, 16 –
ćwiczenia, .... – fakultety
Założenia i cele
przedmiotu
Diagnostyka i zasady kwalifikacji chorych do leczenia operacyjnego w
ostrych i przewlekłych chorobach urologicznych – szczególnie
nowotworowych.
Zasady rozpoznawania i leczenia schorzeń urologicznych.
Nauka chirurgiczne/urologicznego badania chorego; rozpoznawania
wrodzonych i nabytych wad układu moczowego, rozpoznawanie stanów
nagłych w urologii
Symbol
efektów
kształcenia
zgodnie ze
standardami
OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
1£ 2£ 3£ 4
£ 5£ 6£ 7S
8 S 9 £S 10 S
11 £ 12 £
Metody
weryfikacji
osiągnięcia
zamierzonych
efektów
kształcenia:
WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI
KSZTAŁCENIA)
E W01 zna uwarunkowania środowiskowe i epidemiologiczne najczęstszych chorób
F W03. zna zasady kwalifikacji i wykonywania oraz najczęstsze powikłania
podstawowych zab. operacyjnych i inwazyjnych procedur diagn.-lecz.;
F W04. zna zasady bezpiecz. okołooperacyjnego., przyg. pacj. do operacji, wykonania
zniecz. ogólnego i miejscowego oraz kontrolowanej sedacji;
kolokwium
F W05 zna leczenie pooperacyjne z terapią przeciwbólową i monitorowaniem
pooperacyjnym
E W29 zna zasady leczenia bólu, w tym bólu nowotworowego i przewlekłego
kolokwium
F W10.a zna probl. współcześnie wykorzystywanych badań obrazowych, w
szczególności symptomatologię radiologiczną podstawowych chorób
kolokwium
F W10.b zna problematykę współcześnie wykorzystywanych badań obrazowych, w
szczególności metody instrumentalne i techniki obrazowe wykorzystywane do
wykonywania zabiegów leczniczych,
kolokwium
F W10.c zna problematykę współcześnie wykorzystywanych badań obrazowych, w
szczególności wskazania, przeciwwskazania i przygotowanie pacjentów do
poszczególnych rodzajów badań obrazowych oraz przeciwwskazania do stosowania
środków kontrastujących;
kolokwium
UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI
EFEKTAMI KSZTAŁCENIA)
F U01 asystuje przy typowym zabiegu operacyjnym, przygotowuje pole operacyjne i
znieczula miejscowo okolicę operowaną
kolokwium
F U02 posługuje się podstawowymi narzędziami chirurgicznymi
kolokwium
F U03 stosuje się do zasad aseptyki i antyseptykiG U06. stara się unikać popełnienia
błędu medycznego we własnych działaniach
kolokwium
E U24. interpretuje badania laboratoryjne i identyfikuje przyczyny odchyleń
kolokwium
E U29.g cewnikowanie pęcherza moczowego u kobiet i mężczyzn
E W07.e zna i rozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania i postępowania
terapeutycznego w odniesieniu do najczęstszych chorób wewnętrznych występujących
u osób dorosłych oraz ich powikłań: chorób nerek i dróg moczowych, w tym: torbieli
nerek, kamicy nerkowej, zakażeń układu moczowego, nowotworów układu
moczowego, w szczególności raka pęcherza moczowego i raka nerki
kolokwium
F U23. ocenia wskazania do wykonania punkcji nadłonowej i uczestniczy w jej
wykonaniu
F U24. asystuje przy typowych procedurach urologicznych (endoskopii diagnostycznej
i terapeutycznej układu moczowego, litotrypsji, punkcji prostaty);
KOMPETENCJE SPOŁECZNE (ZGODNIE Z OGÓLNYMI
EFEKTAMI KSZTAŁCENIA)
E U16 planuje postępowanie diagnostyczne, terapeutyczne i profilaktycznyc
kolokwium
D U06. informuje pacjenta o celu, przebiegu i ewentualnym ryzyku prop. działań
diagn. lub terapeutycznych i uzyskuje jego świadomą zgodę
kolokwium
E U32. planuje konsultacje specjalistyczne
kolokwium
PUNKTY ECTS
2
TREŚCI
MERYTORYCZNE
PRZEDMIOTU:
Tematyka
Wprowadzenie do Urologii
Łagodny rozrost gruczołu krokowego
Kamica moczowa
Nowotwory układu moczowo-płciowego
Urazy układu moczowego
WARUNKI UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU:
Kolokwium zaliczeniowe
11.Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń i seminariów
Wykłady :
Klinika Kardiochirurgii
Wykłady semestr zimowy
Tematyka wykładów
Imię i nazwisko osoby
prowadzącej
Wykład 1
Kardiochirurg ostatnią deską ratunku dla
Prof. dr hab. Marek Jemielity
niewydolnego serca
Wykład 2
Uraz operacyjny w kardiochirurgii
małoinwazyjnej. Mit czy fakt?
Dr hab. Bartłomiej Perek
Klinika Urologii
Wykłady semestr letni
Tematyka wykładów
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej
zajęcia
•
Wykład 1
Kamica Moczowa
Dr med. Andrzej
Antczak
•
Wykład 2
Nowotwory Układu Moczowego
Dr med. Andrzej
Antczak
Wykład 3
Nowoczesne mało inwazyjne metody
leczenia schorzeń układu moczowo –
płciowego.
Dr med. Andrzej
Antczak
•
Klinika Chirurgii
Wykłady - semestr letni (wykłady tylko w semestrze letnim!)
Tematyka wykładów
Wykład 1.
„Chirurgiczne leczenie otyłości”/Guzy
neuroendokrynne przewodu pokarmowego”
Imię i nazwisko
osoby
prowadzącej
zajęcia
Dr hab. n. med.
Maciej Biczysko
Wykład 2.
„Stomia – problemy chirurgiczne i
pielęgnacyjne”
Prof dr. hab. n.
med. Jacek Szmeja
Wykład 3.
„Chirurgia na przełomie stuleci. Perspektywy
rozwoju”
Dr hab. n. med.
Tomasz Kościński
Wykład 4.
„Chirurgia minimalnie inwazyjna i
endoskopia”
Dr hab. n. med.
Stanisław Malinger
Wykład 5.
„Chirurgia Fast-Track / Chirurgia wątroby –
współczesne metody leczenia guzów wątroby”
Dr hab. med.
Przemysław Pyda
Klinika Chirurgii
Ćwiczenia - Semestr zimowy/letni
Tematyka ćwiczeń
Osoba
odpowiedzialna
Chirurgia endokrynologiczna: Chirurgiczne leczenie
chorób przytarczyc. Omówienie:
Ćwiczenie 1.
Fizjologia gospodarki wapniowo-fosforanowej i rola regulacyjna
przytarczyc. Anatomia chirurgiczna przytarczyc. Pierwotna i wtórna
nadczynność przytarczyc: diagnostyka, różnicowanie, zasady
postępowania pooperacyjnego, techniki lokalizacji. Stany hiperkalcemii
nie związane z patologią przytarczyc. Przełom hiperkalcemiczny.
Patogeneza wtórnej i trzeciorzędowej nadczynności przytarczyc.
Zasady techniki chirurgicznej stosowanej w chirurgii tarczycy i
przytarczyc.
Dr B. Stawny
Dr J. Paszkowski
Chirurgia endokrynologiczna: Chirurgiczne leczenie
chorób tarczycy. Omówienie:
Ćwiczenie 2.
Rak tarczycy: podziały, klasyfikacje, diagnostyka, leczenie operacyjne,
zasady postępowania. Leczenie uzupełniające. Wskazania do leczenia
operacyjnego chorób nienowotworowych tarczycy (zapalenia tarczycy,
guzki autonomiczne).Techniki operacyjne z uwzględnianiem technik
minimalnie inwazyjnych w chirurgii tarczycy. Powikłania po leczeniu
operacyjnym tarczycy rozpoznanie i sposoby leczenia. Postępowanie
okołooperacyjne w wolu nadczynnym.
Chirurgia endokrynologiczna: Chirurgiczne leczenie
chorób nadnerczy. Omówienie:
Ćwiczenie 3.
Guzy nadnercza nieczynne hormonalnie: rozpoznanie, postępowanie,
wskazania do leczenia operacyjnego.
Zespół Cushinga: diagnostyka, różnicowanie, zasady leczenia
operacyjnego, postępowanie okołooperacyjne. Przełom nadnerczowy,
Dr Ł. Krokowicz
Dr M. BorejszaWysocki
Doc. M. Biczysko
Dr B. Stawny
niedoczynność kory nadnerczy: rozpoznanie, leczenie
Zespół Conna: diagnostyka, różnicowanie przyczyn nadciśnienia,
kryteria rozpoznania, zasady leczenia.
Zespół guza chromochłonnego: zasady rozpoznania, powikłania,
postępowanie przed i śródoperacyjne.
Podstawy technik operacyjnych stosowanych w chirurgii nadnercza.
Techniki minimalnie inwazyjne w chirurgii nadnerczy
Chirurgiczne leczenie chorób wątroby. Omówienie:
Ćwiczenie 4.
Podstawy anatomiczne, anatomia chirurgiczna (elementy anatomii istotne
dla chirurga), podział na segmenty wg Couinaud, nazewnictwo
chirurgiczne. Leczenie zmian ogniskowych wątroby - cechy zmian
ogniskowych wątroby decydujące o wyborze postępowania. Sposoby
leczenia zmian ogniskowych wątroby leczenie radykalne a leczenie
paliatywne resekcja , transplantacja wątroby, metody niszczenia guza
(chemioterapia, radioterapia, embolizacja guza. Resekcja wątroby –
zasady ogólne.
Doc. P.Pyda
Dr M. BorejszaWysocki
Rak i stany przedrakowe żołądka. Omówienie:
Ćwiczenie 5.
Anatomia topograficzna żołądka. Epidemiologia (czynniki społ.ekonomiczne, dystrybucja geograficzna)
Czynniki sprzyjające (dieta, używki, leki, czynniki środowiskowe) Stany
przedrakowe: Zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka;
Achlorhydria/hypochlorhydria ;Niedokrwistość złośliwa; Metaplazja
jelitowa, Choroba Menetriera; Polipy gruczolakowate; Kikut żołądka po
częściowej gastrektomi. Czynniki genetyczne, wpływ HP, proponowany
model kancerogenezy. Umiejscowienie, typy histologiczne i klasyfikacja
Laurena raka żołądka. Obraz kliniczny i symptomatologia. Diagnostyka
różnicowa i badania dodatkowe w raku żołądka
Leczenie raka żołądka: Leczenie chirurgiczne (resekcja żołądka, sposoby
odtwarzania ciągłości p. pokarmowego po wycięciu żołądka); Operacje
paliatywne; Chemioterapia. Powikłania leczenia operacyjnego.
Doc. S.Malinger
Prof.
T.Banasiewicz
Choroby okołoodbytnicze. Omówienie:
Ćwiczenie 6.
Choroba hemoroidalna: epidemiologia, patogeneza, profilaktyka,
klasyfikacje, leczenie.
Szczelina odbytu: przyczyny, patogeneza, zasady leczenia, wskazania do
leczenia zabiegowego.
Ropień okołoodbytniczy i przetoka okołoodbytnicza: epidemiologia,
patogeneza, klasyfikacje, zasady leczenia, wskazania do leczenia
operacyjnego. Rak odbytu: epidemiologia, klasyfikacje, zasady leczenia
Prof. J.Szmeja
Prof. T.Kościński.
Kamica żółciowa i jej powikłania. Rak pęcherzyka
żółciowego. Omówienie:
Ćwiczenie 7.
Epidemiologia, Czynniki ryzyka kamicy żółciowej, Patogeneza,
Symptomatologia k.ż. Obrazy kliniczne- różnicowanie ostrego i
przewlekłego zapalenia pęcherzyka żółciowego.
Wskazania do leczenia operacyjnego operacyjnego k.ż. Sposoby leczenia
operacyjnego k.ż.. Powikłania k.ż. – omówienie , sposoby leczenia. Rak
pęcherzyka żółciowego: epidemiologia, objawy, diagnostyka, sposoby
leczenia radykalnego radykalnego paliatywnego.
Dr U.SkowrońskaPiekarska
Doc. M.Biczysko
Chirurgiczne leczenie chorób trzustki. Omówienie:
Ćwiczenie 8.
Anatomia topograficzna trzustki. Ostre Zapalenie Trzustki: definicja
OZT; epidemiologia, patofizjologia i etiologia. Objawy OZT.
Diagnostyka laboratoryjna i badania obrazowe. Przyczyny
hiperamylazemii. OZT – różnicowanie. Powikłania OZT i wskazania do
leczenia operacyjnego. Farmakoterapia OZT: hamowanie wydzielania
trzustkowego i żołądkowego. Redukcja zapalenia, walka z bólem i
Dr. J.Hermann
Dr . W.Meissner
objawami wstrząsu. Skale oceny przebiegu OZT (Ranson, Glasgow,
APACHE II).
Przewlekle zapalenie trzustki: Przyczyny. Leczenie farmakologiczne i
operacyjne (zabiegi endoskopowe, zabiegi drenażowe, zespolenia
omijające). Rak trzustki. :Epidemiologia, czynniki sprzyjające,
demografia, symptomatologia. Badania dodatkowe i różnicowanie.
Leczenie operacyjne i uzupełniająca chemioterapia.
Powikłania leczenia chirurgicznego raka trzustki.
Zakażenia w chirurgii jamy brzusznej. Omówienie:
Ćwiczenie 9.
Zakażenia nozokomialne i ich podział- czynniki ryzyka zakażeń –
zakażenia miejsca operowanego – zapobieganie – antyseptyka i aseptyka,
zalecenia CDC – postępowanie w zakażeniach jamy brzusznej –
problemy bakteriologiczne u chorych chirurgicznych – ewolucja
oporności – zastosowanie antybiotyków w chirurgii jamy brzusznejprofilaktyka i leczenie.
Prof. R.Marciniak
Dr. J.Paszkowski
Żywienie dojelitowe i dożylne. Omówienie:
Ćwiczenie 10.
Ćwiczenie 11.
Metabolizm chorych chirurgicznych.
Definicje, wskazania , przeciwwskazania do leczenia żywieniowego.
Kryteria doboru metod leczenia żywieniowego. Dostęp dożylny i
dojelitowy w leczeniu żywieniowym, pielęgnacja, warunki użytkowania.
Żywienie dożylne systemem „jednego pojemnika” (AIO). Przewlekłe
żywienie dożylne. Powikłania leczenia żywieniowego.
Postępy w chirurgii przewodu pokarmowego.
Omówienie:
Nowoczesne metody obrazowania. Techniki videochirurgiczne.
Telemedycyna. Roboty w chirurgii. Chirurgia videoendoskopowa.
Chirurgia endoluminalna.
Dr U.SkowrońskaPiekarska
Dr. K.Matysiak
Dr. K.Matysiak
Prof. R.Marciniak
Chirurgiczne leczenie chorób przełyku, oraz przepuklin
przeponowych. Omówienie:
Ćwiczenie 12.
Rak przełyku: epidemiologia, objawy, ocena stopnia zaawansowania,
sposoby leczenia radykalnego i paliatywnego.
Przepukliny przeponowe: wrodzone i nabyte. Choroba refluksowa:
klasyfikacje, objawy, wskazania do leczenia zachowawczego i
chirurgicznego.
Kurcz wpustu epidemiologia, patogeneza, objawy, sposoby leczenia.
Uchyłki przełyku: epidemiologia, klasyfikacje, sposoby leczenia
chirurgicznego
Doc. S.Malinger
Prof. T.Kościński
Nieswoiste zapalenia jelit. Rola i miejsce leczenia
operacyjnego. Omówienie:
Ćwiczenie 13.
Patofizjologia, obraz kliniczny, diagnostyka, leczenie farmakologiczne,
różnicowanie wrzodziejącego zapalenia jelita grubego oraz choroby LCrohna. W szerszym zakresie analizowane są wskazania do leczenia
operacyjnego w trybie pilnym oraz planowym. Omówione są techniki
leczenia operacyjnego w/w chorób a także powikłania wczesne i odległe
tego leczenia.
Dr J.Hermann
Dr. Ł. Krokowicz
Otyłość i jej chirurgiczne leczenie. Omówienie:
Ćwiczenie 14.
Ćwiczenie 15.
Patogeneza otyłości prostej i wtórnej. Epidemiologia otyłości jako
choroby cywilizacyjnej. Pomiary, definicje i klasyfikacje stanów/stopni
otyłości. Powikłania/konsekwencje otyłości olbrzymiej. Sposoby
leczenia otyłości. Rola leczenia chirurgicznego w leczeniu otyłości.
Leczenie przeszczepami narządów. Omówienie:
Problem dawcy
Dawcy zmarli; Dawcy żywi – możliwości pobrania narządów od dawcy
Mgr. B.Kuczyńska
Doc. P.Pyda
Doc.
T.Banasiewicz
żywego.
Pobranie i wszczepienie nerki: ogólne zasady pobrania i przechowywania
narządu; wszczepienie narządu
Pobranie i wszczepienie trzustki:wskazania i przeciwwskazania.
Wszczepienie narządowe całej trzustki lub części trzustki, wszczepienie
komórek wysepkowych
Pobranie i wszczepienie wątroby. Wskazania i przeciwwskazania.
Wszczepienie klasyczne, wszczepienie typu pigy-back
Klinika Kardiochirurgii:
Tematy ćwiczeń i seminariów są jednakowe w semestrze zimowym i letnim
Ćwiczenia – semestr zimowy/letni
Tematyka ćwiczeń
Osoba
odpowiedzi
alna
Ćwiczenie 1.
Zasady funkcjonowania Oddziału Kardiochirurgicznego; prezentacja
Dr med.
(poniedziałek)
urządzenia do krążenia pozaustrojowego; powikłania związane z użyciem
Marcin
sztucznego płuco-serca.
Misterski
Ćwiczenie 2.
Interpretacja badań obrazowych w wadach zastawkowych; zmiany
Dr med. Piotr
(wtorek)
osłuchowe towarzyszące wadom zastawkowym serca; prowadzenie
Buczkowski
chorych po operacjach na zastawkach serca w warunkach
ambulatoryjnych.
Ćwiczenie 3.
Interpretacja badań obrazujących chorobę niedokrwienną serca; opieka
Dr n. med.
(środa)
szpitalna i ambulatoryjna nad chorymi po operacjach chirurgicznej
Piotr
rewaskularyzacji serca; rozpoznawanie i diagnostyka powikłań zawału
Buczkowski
serca leczonych chirurgicznie.
Ćwiczenie 4.
Leczenie chorych ze skrajną niewydolnością serca; demonstracja
Dr med.
(czwartek)
systemów wspomagania krążenia.
Marcin
Misterski
Ćwiczenie 5.
Prowadzenie chorych po operacjach na aorcie wstępującej i piersiowej;
Dr hab.
(piątek)
późne powikłania po operacjach ostrych rozwarstwień aorty.
Bartłomiej
Test zaliczeniowy
Perek
Klinika Urologii:
Ćwiczenia
Tematyka ćwiczeń
Osoba
odpowiedzialna
•
Ćwiczenie 1
Wprowadzenie do Urologii
Dr Szabłonski
•
Ćwiczenie 2
Łagodny rozrost gruczołu krokowego
Dr Cieślikowski
•
Ćwiczenie 3
Kamica moczowa
Dr Hrab
•
Ćwiczenie 4
Nowotwory układu moczowo-płciowego
Dr Wojnar
•
Ćwiczenie 5
Urazy układu moczowego
Dr Antczak
Seminaria - Semestr zimowy / letni
Tematyka seminariów
Seminarium 1.
Seminarium 2.
Seminarium 3.
Seminarium 4.
Seminarium 5.
Seminarium 6.
Chirurgiczne leczenie chorób tarczycy.
Choroby przytarczyc leczone chirurgicznie.
Nieswoiste zapalenia jelit. Rola i miejsce leczenia
operacyjnego.
Chirurgiczne leczenie chorób wątroby.
Rak i stany przedrakowe żołądka.
Rak okrężnicy i odbytnicy.
Seminarium 7.
Choroby okołoodbytnicze i badania przesiewowe
w raku j. grubego.
Seminarium 8.
Kamica żółciowa i jej powikłania. Rak pęcherzyka
żółciowego.
Seminarium 9.
Seminarium 10.
Seminarium 11.
Chirurgiczne leczenie chorób trzustki.
Zakażenia w chirurgii jamy brzusznej.
Żywienie parenteralne i enteralne chorych w
okresie okołooperacyjnym.
Imię i nazwisko osoby
prowadzącej zajęcia
Dr n. med. Ł
Krokowicz
Dr n. med. M.
Borejsza-Wysocki
Dr n. med.
B.Stawny
Dr n. med.
J.Paszkowski
Dr med. J.Hermann
Dr med. M.
Borejsza-Wysocki
Dr hab. med.
P.Pyda
Dr med. M.
Borejsza-Wysocki
Dr hab .med.
S.Malinger
Dr hab. med.
T.Banasiewicz
Prof. dr hab. med.
J.Szmeja
Dr n.med.W
Meissner
Prof. dr hab. med.
J.Szmeja
Dr hab.med.
T.Kościński.
Dr med.
U.SkowrońskaPiekarska
Dr hab. med.
M.Biczysko
Dr med. J.Hermann
Dr med.
W.Meissner.
Prof. dr hab. med.
R.Marciniak
Dr med.
J.Paszkowski
Dr med.
U.SkowrońskaPiekarska
Dr med.
K.Matysiak
Seminarium 12.
Seminarium 13.
Postępy w chirurgii przewodu pokarmowego.
Chirurgiczne leczenie chorób przełyku, oraz
przepuklin przeponowych.
Chirurgiczne leczenie chorób nadnerczy.
Seminarium 14.
Seminarium 15.
Leczenie otyłości
Dr med.
K.Matysiak
Prof.dr hab.
med. R.Marciniak
Dr hab.med.
S.Malinger
Dr hab. med.
T.Kościński
Dr hab. med.
M.Biczysko
Dr med. B.Stawny
mgr. B.Kuczyńska
Klinika Kardiochirurgii:
Seminaria– semestr zimowy/letni
Tematyka seminariów
Imię i nazwisko
osoby
prowadzącej
zajęcia
Seminarium 1.
Rozpoznawanie i chirurgiczne metody leczenia wad
Dr med. Piotr
(poniedziałek)
zastawkowych serca u dorosłych.
Buczkowski
Seminarium 2.
Rozpoznawanie i chirurgiczne metody leczenia
Dr med. Piotr
(środa)
choroby niedokrwiennej serca oraz powikłań zawału
Buczkowski
serca.
Seminarium 3.
Rozpoznawanie i chirurgiczne leczenie chorób aorty.
(piątek)
Dr hab. Bartłomiej
Perek
Klinika Urologii:
Seminaria semestr zimowy/letni
Seminaria
•
Seminarium 1
Wprowadzenie do Urologii
Osoba
odpowiedzialna
Dr Szabłonski
•
Seminarium 2
Łagodny rozrost gruczołu krokowego
Dr Cieślikowski
•
Seminarium 3
Kamica moczowa
Dr Hrab
•
Seminarium 4
Nowotwory układu moczowo-płciowego
Dr Wojnar
•
Seminarium 5
Urazy układu moczowego
Dr Antczak
Tematyka seminariów
12. Organizacja zajęć:
Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Endokrynologicznej i Onkologii
Gastroenterologicznej
Godziny zajęć 8.00-12.40 8.00-11.00 4 godziny ćwiczeń 11.30-12.40 1 godzina
seminaryjna
Ćwiczenia codziennie przez 3 tyg. od Poniedziałku do Piątku. Dla 1 grupy dziekańskiej
podzielone na:
Ćwiczenia Kliniczne
Na Oddziałach 4 dni/tydz.
Pon-Czw 8.00-11.00 [12 dni/kurs]
Ćwiczenia Kliniczne
Przypadki
Przerwa
Pon - Czw 11.00- 11.30 Piątki 11.30 -11.40
1 dzeń/tydz.
Pt
8.00-11.30 [3 dni/kurs]
Seminaria codziennie Pon-Czw 11.30- 12.15 , Piątki 11.40-12.40 [15 dni/kurs]
Kolokwium testowe
Piątek ostatniego dnia kursu
11.40-12.40.
Ćwiczenia odbywają się w oddziałach chirurgii w Szpitalach: SK-2 przy ul .
Przybyszewskiego, ul Grunwaldzkiej oraz Szpitalu im.F. Raszeji przy ul. Mickiewicza wg
załączonego planu rotacji
Ćwiczenia codziennie przez 3 tyg. dla 1 grupy dziekańskiej , podzielonej na podgrupy 1-5
[A,B,C,D,E] w zależności od liczebności grupy.
2 podgrupy codziennie w budynku przy ul Przybyszewskiego [Klinika Chirurgii], 2 grupy
poza Kliniką w budynku ul. Grunwaldzka [Oddział Gastroenterologii], i Szpital im. Raszeji.
[Oddział Chirurgii]
Przykład podziału:
Podgrupa\tydzień
1 tydz.
2 tydz.
3 tydz.
A
P
Gr
P
B
Gr
R
P
C
R
P
Gr
D
P
P
R
P – budynek ul Przybyszewkiego
Gr –budunek ul. Grunwaldzka
R – ul. Mickiewicza Szp. im. Raszeji
Aktualny podział grup studenckich na stronie internetowej jednostki .
Aktualny podział/plan rotacji na poszczególne Szpitale i Oddziały na stronie internetowej
jednostki, oraz gablocie informacyjnej Kliniki.
Aktualny podział grupy studenckiej na stronie internetowej jednostki :
http://www.3chirurgia.ump.edu.pl/
Katedra Kardiochirurgii i Transplantologii , Katedra Kardiotorakochirurgii
Zajęcia z kardiochirurgii rozpoczynają się o godzinie 8:15 i trwają do 11:00 (3 godziny po 45
minut). W czasie zajęć przewidziano 2 przerwy 15 minutowe (między 9:00 a 9:15 oraz
między 10:00 a 10:15)
Seminaria (3h): Poniedziałek (1h), środa (1h), piątek (1h)- seminaria 8:15- 9:00
Ćwiczenia kliniczne (12h):
poniedziałek (2h):
9:15-10:00 i 10:15-11:00
wtorek (3h):
8:15-9:00, 9:15-10:00 i 10:15-11:00
środa (2h):
9:15-10:00 i 10:15-11:00
czwartek (3h): 8:15-9:00, 9:15-10:00 i 10:15-11:00
piątek (2h):
9:15-10:00,
10:15-11:00 (test zaliczeniowy)
Aktualny podział grup studenckich na stronie internetowej jednostki:
www.kardiochirurgia.com.pl
Katedra Urologii i Onkologii Urologicznej.
Zajęcia odbywają się w Klinice Urologii przy ul. Szwajcarskiej 3
Zajęcia odbywają się w godzinach 8.00 – 12.00
Wymagany jest fartuch i ochronne obuwie.
PROGRAM ZAJĘĆ:
Zajęcia odbywają się od poniedziałku do piątku.
8.00 – 10.00 Ćwiczenia na Oddziale
10.00 – 11.00 Seminarium
11.00 – 12.00 Ćwiczenia na Oddziale
Zajęcia kliniczne odbywają się od poniedziałku do piątku w godzinach: (proszę
rozpisać dokładnie godziny każdego dnia tygodnia)
3 tygodnie od Poniedziałku do Piątku od 8.00-12.30
REGULAMIN ZAJĘĆ:
Klinika Chirurgii:
Regulamin ćwiczeń dla studentów IV roku Wydziału Lekarskiego.
1. Ćwiczenia odbywają się w Katedrze i Klinice Chirurgii Ogólnej, Endokrynologicznej
i Onkologii Gastroenterologicznej w Szpitalu Klinicznym Nr 2 przy ulicy
Przybyszewskiego 49 , ul Grunwaldzkiej i Szpitalu Miejskim i. F. Raszei ul
Mickiewicza w terminach wyznaczonych przez Dziekanat U.M. od poniedziałku do
piątku.
2. Pierwszego dnia ćwiczeń każdej grupy o godzinie 07.30 odbędzie się krótkie 30 min
wprowadzenie na temat organizacji pracy i zajęć w Klinice oraz zasad współpracy z
pozostałym personelem nie zaangażowanym w nauczanie studentów. Omówione
zostaną także szczegółowe zasady rotacji podgrup w Klinice. Wprowadzenie odbywa
się w Sali Seminaryjnej Kliniki na parterze budynku głównego szpitala obok szpitalnej
kafeterii.
3.Rozkład zajęć każdego dnia od poniedziałku do środy poza ostatnim dniem jest
analogiczny i wygląda następująco:
08.00- 11.00 Ćwiczenia w Oddziałach, Pracowniach, Poradniach i Sali
Operacyjnej Kliniki zgodnie ze szczegółowym planem
11.00-11.30
Przerwa
11.30-12.15
Seminarium (tematyka na stronach powyżej)
W piątki każdego tygodnia odbywać się będą ćwiczenia polegające na omówieniu
przypadków klinicznych. Przypadki zostaną rozdane studentom do opracowania w
pierwszym dniu ćwiczeń . Każdy student dostanie do omówienia 2 przypadki kliniczne,
które powinien przeanalizować, omówić , zaproponować wstępne rozpoznanie
kliniczne, diagnostykę różnicową , możliwe rozpoznania oraz postępowanie lecznicze
wraz z rokowaniem. Sposób przygotowania przypadku to prezentacja np. Power Point
lub Open Office, schematy rysowane na tablicy. Zajęcia z omówienia przypadków będą
każdorazowo oceniane, a sposób omówienia i przygotowanie studenta będzie jednym z
elementów oceny końcowej. Omawianie przypadków będzie trwało od godziny 08.0011.30 z jedną 15 minutową przerwą o godzinie 09.30- 09.45. Na omówienie 1
przypadku przeznaczone jest 10-12 minut razem z dyskusją.
4. Seminaria w ramach ćwiczeń odbywają się w Sali Seminaryjnej Kliniki. (Parter obok
baru )
5. Ćwiczenia kliniczne odbywają się na oddziałach Kliniki (A-1, A-2, A-3, Pododdziale
Chirurgii Endokrynologicznej) pod opieką przydzielonych do każdej podgrupy
asystentów oraz Sali Operacyjnej , Ambulatorium, Pracowni Endoskopii, Salach
Opatrunkowych, Poradniach (Proktologicznej, Chirurgii Gastroenterologicznej,
Chirurgii Endokrynologicznej).
Rotacja studentów przez oddziały i osoby nauczycieli będą każdorazowo podawane
do wiadomości na tablicy ogłoszeń (obok Sekretariatu Kliniki), w Sali Seminaryjnej
oraz na stronie internetowej Kliniki.
6. Każdy student jest zobowiązany przynieść ze sobą czysty, biały fartuch lekarski,
stetoskop oraz notatnik i długopis w celu sporządzania notatek. Każdy student ma
obowiązek posiadania i przynoszenia podręcznika chirurgii klinicznej w celu
dokształcania i weryfikowania spostrzeżeń i danych klinicznych.
7. Pierwszego dnia ćwiczeń każda grupa dziekańska będzie podzielona, na co najmniej 4
podgrupy przypisane do konkretnych asystentów ze szczegółowym planem rotacji
przez oddziały .
8. Każdy student w ciągu cyklu ćwiczeń będzie miał przydzielonego, co najmniej 1
pacjenta tygodniowo, którego szczegółową historię choroby musi prowadzić
codziennie w czasie ćwiczeń na oddziale , co jest warunkiem niezbędnym zaliczenia
ćwiczeń. Historia choroby jest także elementem ocenianym a ocena ta ma wpływ na
zaliczenie ćwiczeń.
9. Program ostatniego dnia ćwiczeń polega na prezentacji opisywanych przypadków
dyskusji na temat rozpoznania i zastosowanego leczenia. W tym samym dniu odbędzie
się ustne zaliczenie ćwiczeń u wcześniej wyznaczonych asystentów. Do zaliczenia
cyklu ćwiczeń trzeba zaliczyć pozytywnie prezentację opisywanego przypadku oraz
zdać kolokwium na ocenę, co najmniej dostateczną – (3) (skala 2-5). Sprawdzian jest
testowy polegający na rozwiązaniu testu , który będzie składał się z 30 pytań . Test
jest zaliczony jeżeli student udzieli 19 prawidłowych odpowiedzi.
10. Dopuszcza się maksymalnie opuszczenie do 3 dni ćwiczeniowych w przypadkach
usprawiedliwionych. Usprawiedliwienie jest konieczne zgodnie z wytycznymi
Dziekanatu .
11. W przypadku wątpliwości, pytań, problemów należy zwracać się do osób
odpowiedzialnych za organizację ćwiczeń P. dr.dr. Maciej Biczysko, Urszula
Skowrońska-Piekarska, w Sekretariacie Katedry P. Izabela Bobrowska.
Klinika Kardiochirurgii:
Zajęcia w Klinice Kardiochirurgii (Oddział Kardiochirurgii (II piętro, oddział E) i Sala
Seminaryjna Kliniki Kardiochirurgii (III piętro)) odbywają się od poniedziałku do piątku.
Każda grupa studencka w ciągu 1 tygodnia zajęć ma przewidziane 5 godzin seminariów i 10
godzin ćwiczeń klinicznych. Zajęcia rozpoczynają się o godz. 8:15 wstępem (seminaria
trwające około 45 minut) do każdego dnia zajęć klinicznych w sali seminaryjnej Kliniki
Kardiochirurgii, po czym w mniejszych grupach prowadzone są przy łóżku chorego. Podczas
zajęć przewiduje się dwie przerwy 15-to minutowe. Przebywając na oddziale od studentów
oczekuje się godnego zachowania, odpowiedniego do miejsca zajęć w stosunku zarówno do
chorych, jak i pracującego na oddziale personelu medycznego.
Od studentów wymaga się obecności na wszystkich zajęciach i punktualnego na nie
przybycia. W przypadku jednej nieobecności dopuszcza się zaliczenie zajęć jedynie za zgodą
Kierownika Kliniki i po wykazaniu się odpowiednią wiedzą w zakresie tematu przewodniego
dnia nieobecności. W każdym innym przypadku, nie zalicza się zajęć klinicznych z
kardiochirurgii.
Dopuszcza się możliwość zmiany grupy studenckiej pod warunkiem zgody Dziekanatu
jedynie w sytuacji, gdy dopisanie do innej grupy nie spowoduje zwiększenia liczby studentów
powyżej 30.
Na każde zajęcia studenci są zobowiązani przynieść ze sobą czysty fartuch, słuchawki oraz
odpowiednie obuwie. Od studentów oczekuje się przygotowania na zajęcia zgodnie z podaną
poniżej tematyką zajęć, jak również aktywnego w nich udziału. Program zajęć jest
umieszczany na tablicy ogłoszeń przed Kliniką Kardiochirurgii na co najmniej 2 tygodnie
przed rozpoczęciem zajęć, jak również na stronie internetowej Kliniki.
Klinika Urologii:
PROGRAM ZAJĘĆ:
Klinika Chirurgii:
Zajęcia mają przygotować absolwenta do:
- diagnostyki różnicowej chorób układu pokarmowego i gruczołów dokrewnych ze
szczególnym uwzględnieniem chorób leczonych metodami operacyjnymi.
- zasad prowadzenia chorych w okresie przed i pooperacyjnym
- zasad przygotowania chorego do leczenia operacyjnego w trybie ambulatoryjnym
- rozpoznawania powikłań leczenia operacyjnego w krótko i długoterminowym okresie
opieki pooperacyjnej
- pracy w zespole na oddziale chirurgicznym, w tym zasad zachowania na Bloku
Operacyjnym Chirurgii i asystowania do zabiegów operacyjnych
- wykonywania prostych/podstawowych zabiegów chirurgicznych w asyście specjalisty
lub rezydenta. [zeszycie rany, nacięcie ropnia, znieczulenie miejscowe nasiękowe]
Klinika Kardiochirurgii:
Seminaria w poniedziałek, środę oraz piątek wyznaczają wiodący temat zajęć każdego
dnia. Ćwiczenie kliniczne w te dni poświęcone są na badanie chorych, interpretację
wyników badań dodatkowych, opis technik operacyjnych oraz opiekę ambulatoryjną po
wypisaniu ze szpitala.
Poniedziałek: Chirurgiczne leczenie wad zastawek serca. (dr. med. Marcin Misterski)
Środa: Choroba niedokrwienna serca. (dr. med. Piotr Buczkowski)
Piątek: Tętniaki i rozwarstwienia aorty. (dr hab. med. Bartłomiej Perek)
We wtorek i czwartek nie przewiduje się seminariów. Studenci w mniejszych podgrupach
zapoznają się z zasadami leczenia i monitorowania chorych na oddziale pooperacyjnym,
inni badają chorych na oddziale kardiochirurgicznym (przed operacjami i w dalszych
dobach operacjach), jeszcze inni biorą udział w wykonywaniu drobnych zabiegów
(usuwanie drenów, szwów, elektrod nasierdziowych, cewników z żył centralnych itp).
Klinika Urologii:
Treści kształcenia: Symptomatologia – diagnostyka i zasady kwalifikacji chorych do
leczenia operacyjnego w ostrych i przewlekłych chorobach urologicznych – szczególnie
nowotworowych.
Przyczyny, objawy, zasady diagnozowania i postępowania terapeutycznego w
odniesieniu do najczęstszych chorób urologicznych występujących u osób dorosłych
oraz ich powikłań: chorób nerek i dróg moczowych, w tym: torbieli nerek, kamicy
nerkowej,
zakażeń
układu
moczowego,
nowotworów
układu
moczowego,
w
szczególności raka pęcherza moczowego i raka nerki
Zasady rozpoznawania i leczenia schorzeń urologicznych
.
PROGRAM NAUCZANIA
Klinika Chirurgii:
Wymagania wstępne: Znajomość anatomii, anatomii patologicznej, histologii i fizjologii
gruczołów dokrewnych: tarczyca, przytarczyce, nadnercze, trzustka. Znajomość anatomii
topograficznej prawidłowej, anatomii patologicznej, histologii i fizjologii narządów
przewodu pokarmowego : przełyk, żołądek, dwunastnica, jelito cienkie, jelito grube,
odbytnica, wątroba, śledziona, trzustka, pęcherzyk żółciowy.
Przygotowanie do zajęć polega na przygotowaniu merytorycznym do seminariów
prowadzonych zgodnie z powyżej spisanym harmonogramem. Na ćwiczeniach
klinicznych student zobowiązany jest posiadać: odpowiedni schludny , skromny ubiór,
czysty fartuch lekarski, buty szpitalne, podręcznik chirurgii, sprzęt do sporządzania
notatek, stetoskop
Wymagania końcowe: zaliczone kolokwium testowe min 19/30 prawidłowych
odpowiedzi, zaliczoną historię choroby zbadanego pacjenta/ów, zaliczone omówienie co
najmniej
2
wirtualnych
przypadków
klinicznych,
wszystkie
nieobecności
usprawiedliwione [do 3 dni].
Klinika Kardiochirurgii
Wymagania wstępne: Zapoznanie się z regulaminem i programem zajęć klinicznych z
kardiochirurgii przed ich rozpoczęciem. Znajdują się one na tablicy informacyjnej i na
stronie internetowej Kliniki Kardiochirurgii.
Przygotowanie do zajęć: Od studentów wymaga się przygotowania do zajęć zgodnie z
programem i aktywnego w ich udziału.
Wymagania końcowe: Obecność na każdych zajęciach. Aktywny udział podczas zajęć
klinicznych. Wykazanie się wiedzą i przygotowaniem merytorycznym każdego dnia zajęć
klinicznych. Pozytywne napisanie testu końcowego.
Klinika Urologii
Wymagania wstępne: Znajomość anatomii , fizjologii i patologii układu moczowopłciowego. Zaznajomienie z regulaminem i terminami odbywania zajęć klinicznych z
urologii.
Przygotowanie
merytorycznym
do
do
zajęć:
Przygotowanie
seminariów
do
prowadzonych
zajęć
polega
zgodnie
z
na
przygotowaniu
powyżej
spisanym
harmonogramem. Na ćwiczeniach klinicznych student zobowiązany jest posiadać:
odpowiedni schludny , skromny ubiór, czysty fartuch lekarski, buty szpitalne, podręcznik
urologii/chirurgii, sprzęt do sporządzania notatek, stetoskop.
Wymagania końcowe.
Zaliczenie wszystkich obecności na ćwiczeniach, seminariach oraz zaliczenie kolokwium
końcowego.
13.Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny
Egzamin teoretyczny – kryterium zaliczenia: forma egzaminu ( ustny, pisemny,
testowy)
Egzamin jest testowy na 5-tym roku studiów i jest organizowany przez Klinikę
Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej UMP w SK-1 ul Długa. Egzamin odbywa się w
CITN na platformie OLAT, ma formę testu wielokrotnego wyboru, składa się ze 100
pytań.
Egzamin praktyczny – kryterium zaliczenia: brak egzaminu praktycznego z
dziedziny Chirurgia na 4-tym roku
Zaliczenie Klinika Chirurgii – kryterium zaliczenia : zaliczone kolokwium testowe
min 19/30 prawidłowych odpowiedzi, zaliczoną historię choroby zbadanego pacjenta/ów,
zaliczone omówienie co najmniej 2 przypadków klinicznych, wszystkie nieobecności
usprawiedliwione [do 3 dni].
Zaliczenia Klinika Kardiochirurgii – kryterium zaliczenia: Studenci po tygodniu
zajęć klinicznych (sprawdzenie obecności, przygotowania teoretycznego oraz aktywności
na ćwiczeniach) są dopuszczani do zaliczenia końcowego, które ma formę pisemną (test platforma OLAT). Udzielenie prawidłowych odpowiedzi na co najmniej 60% pytań
testowych stanowi podstawę do ostatecznego zaliczenia przedmiotu.
Zaliczenia Klinika Urologii - kryterium zaliczenia : obecność na zajęciach, zaliczenie
znajomości ćwiczeń i seminariów
14.Literatura:
Zalecana literatura:
Klinika Chirurgii:
1. „Chirurgia. Podręcznik dla studentów” O.J. Garden, A.W. Bradbury, J.L.R.
Forsythe, R.W. Parks
Elsevier 2009
2. „Chirurgia” W. Noszczyk
PZWL 2005
3. „Przypadki kliniczne z chirurgii” Michael Gerstorfer, Piet Koeppen, [red. wyd.
pol.] Tadeusz Popiela Elsevier Urban & Partner, 2009,
4. ”Chirurgia. Podręcznik dla studentów medycyny” Jan Fibak (red.) Rok
wydania: 2002 r., Wydawca: PZWL
5. ”Chirurgia” B. Jarrell, A. Carabassi seria NMS.
6. ”Oksfordzki podręcznik chirurgii”
7. ”Podstawy chirurgii” Pod .red. J. Szmidta. Wyd.Med. Praktyczna 2002
Klinika Kardiochirurgii:
1. Z. Religa (red.) Kardiochirurgia. PZWL 1993
2. M. Zembala (red.) Chirurgia wieńcowa. PZWL 2002
3. O. J. Garden, AW. Brandbury (red.) Chirurgia. Podręcznik dla studentów. Urban &
Partner 2009
Klinika Urologii:
1. Urologia – Podręcznik dla Studentów Medycyny. Andrzej Borkowski. Warszawa
2008 wyd. 2
2. Chirurgia Podręcznik dla studentów: O.J. Garden, A.W.Bradbury
Elsevier Urban i Partner, Wrocław 2009
15.Studenckie koło naukowe
•
Klinika Chirurgii:
•
Opiekun koła: Dr hab. n. med. Maciej Biczysko
•
Tematyka : Koło naukowe działające przy Katedrze i Klinice Chirurgii Ogólnej,
Endokrynologicznej
i
Onkologii
Gastroenterologicznej
UMP
im.
K.
Marcinkowskiego w Poznaniu zajmuje się problematyką diagnostyki, leczenia
chorób chirurgicznych i naukową analizą danych klinicznych pacjentów leczonych
w Klinice. W ramach prac koła odbywają się spotkania szkoleniowe podczas
których referowane są żywotne problemy światowej chirurgii gastroenterologicznej
i endokrynologicznej. Odbywają się również spotkania robocze w kilkuosobowych
zespołach przygotowujących doniesienia naukowe i prace do referowania w
ramach sympozjów STN lub przygotowywanych do druku w piśmiennictwie
naukowym.
•
Miejsce spotkań: Sala Konferencyjna Katedry przy Sekretariacie .
•
•
Klinika Kardiochirurgii:
•
Opiekun koła: dr hab. med. Bartłomiej Perek
•
Tematyka: Tematy będące przedmiotem sporu między chirurgami lub między
kardiologami/kardiochirurgami. (studenci przygotowują prezentację, po niej
dyskusja i ewentualne wspólne poszukiwanie dostępnej literatury źródłowej);
omawianie najnowszych osiągnięć w kardiochirurgii.
•
Miejsce spotkań: Klinika Kardiochirurgii UM w Poznaniu, ul. Długa ½.
•
Dodatkowo, studentów zachęca się do aktywnego udziału w działalności naukowobadawczej oraz przygotowywania prezentacji swoich badań na corocznych
studenckich konferencjach naukowych.
•
•
Klinika Urologii:
•
Opiekun koła: dr n. med. Michał Hrab
•
Tematyka: Onkologia Urologiczna
•
Miejsce spotkań: Klinika Urologii ul. Szwajcarska 3
16. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora
Prof. dr hab. n med. Michał Drews
Dr hab. n med. Maciej Biczysko [koordynator kursu]
17. Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu ( w przypadku
przedmiotów koordynowanych)
Prof. dr hab. n. med. Marek Jemielity
Dr n. med. Andrzej Antczak.
UWAGA ; wszystkie tabele i ramki można powiększyć w zależności od potrzeb