Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach (2461-IBPB-2-1.4514

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach (2461-IBPB-2-1.4514

1
Sygnatura
2461-IBPB-2-1.4514.447.2016.1.BJ
Data wydania
27-10-2016
Autor
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015
r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w
sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) –
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza,
że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 5 sierpnia 2016 r. (data wpływu do Biura
– 9 sierpnia 2016 r.), uzupełnionym 30 sierpnia i 5 września 2016 r. o wydanie interpretacji przepisów
prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków
podatkowych nabycia przez spółkę udziałów celem ich umorzenia – jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 9 sierpnia 2016 r. do Biura wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa
podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie
skutków podatkowych nabycia przez spółkę udziałów celem ich umorzenia.
Wniosek uzupełniono 30 sierpnia 2016 r. (fax) i 5 września 2016 r. (drogą pocztową) poprzez podanie
adresu elektronicznego do doręczeń.
W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:
Wnioskodawca jest spółką z o.o., podatnikiem VAT. W umowie spółki jest zapis, który pozwala na
dokonanie dobrowolnego umorzenia udziałów.
Wspólnicy spółki postanowili umorzyć część udziałów bez wynagrodzenia. W miesiącu lipcu 2016 r.
zgromadzenie wspólników Spółki podjęło uchwałę wyrażającą zgodę na nieopłatne zbycie udziałów
na rzecz Spółki celem ich umorzenia bez wynagrodzenia. W tym samym miesiącu wspólnicy dokonali
nieodpłatnego zbycia części udziałów na rzecz Wnioskodawcy celem ich umorzenia bez
wynagrodzenia. W miesiącu sierpniu zgromadzenie wspólników podejmie uchwałę o umorzeniu
udziałów.
W związku z powyższym zadano następujące pytanie:
Czy nieodpłatne zbycie udziałów na rzecz Wnioskodawcy celem ich dobrowolnego umorzenia bez
wynagrodzenia podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych?
W ocenie Wnioskodawcy, nieodpłatne zbycie udziałów na rzecz Wnioskodawcy celem ich
dobrowolnego umorzenia bez wynagrodzenia nie podlega podatkowi od czynności
cywilnoprawnych.
Źródło: Strona internetowa Ministerstwa Finansów ( http://sip.mf.gov.pl/)
2
Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi
temu podlegają tylko i wyłącznie określone czynności prawne, wśród nich zaś m.in.:

umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów
albo zobowiązań darczyńcy.
Z powyższego wynika zatem, że jeśli podstawą prawną do nabycia przez spółkę udziałów w celu ich
umorzenia byłaby umowa darowizny udziałów, to wówczas podatek od czynności cywilnoprawnych
nie wystąpiłby, zaś jeśli spółka nabywałaby te udziały w drodze umowy sprzedaży – mielibyśmy do
czynienia z przedmiotem opodatkowania.
Stosownie do art. 199 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych udziały w
spółce z ograniczoną odpowiedzialnością mogą być umorzone między innymi w drodze zbycia
udziałów przez wspólnika na rzecz spółki, przy czym umorzenie może być z wynagrodzeniem lub bez
wynagrodzenia.
W myśl przepisu art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny przez umowę sprzedaży
sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący
zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę, przy czym stosownie do art. 555 ww.
ustawy przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio między innymi do sprzedaży praw
majątkowych. W świetle powyższego, należy stwierdzić, iż cena obok oznaczenia przedmiotu
sprzedaży stanowi element przedmiotowo istotny umowy sprzedaży. Zapłata ceny jest
podstawowym obowiązkiem kupującego. Cena jest ekwiwalentem rzeczy lub praw, nabytych w
drodze umowy sprzedaży. Zawiera ona w sobie trzy elementy: wartość rzeczy, zysk sprzedawcy oraz
koszty po jego stronie.
W przypadku określonego w art. 199 Kodeksu spółek handlowych nabycia od wspólnika udziałów
przez spółkę w celu ich umorzenia występuje wynagrodzenie. Termin „wynagrodzenie” nie jest
tożsamy z ceną. Użycie w art. 199 § 2 Kodeksu spółek handlowych terminu „wynagrodzenie”
świadczy, iż na gruncie tego przepisu nie chodzi o sprzedaż w rozumieniu art. 535 Kodeksu cywilnego.
Czynności tej zatem nie można zakwalifikować jako umowy sprzedaży. Instytucja umorzenia udziału
w spółce w drodze nabycia przez nią udziału jest ściśle związana ze stosunkiem uczestnictwa w spółce
i musi wynikać z umowy spółki. Jest to norma o charakterze szczególnym w stosunku do przepisów
Kodeksu cywilnego.
Pojęcie „ceny” zawarte w art. 535 Kodeksu cywilnego i pojęcie „wynagrodzenia” określone w art. 199
Kodeksu spółek handlowych nie są pojęciami tożsamymi, dlatego umowa nabycia udziałów przez
Wnioskodawcę od udziałowca celem ich umorzenia regulowana przepisami art. 199 Kodeksu spółek
handlowych nie jest umową sprzedaży, o której mowa w art. 535 Kodeksu cywilnego, w związku z
czym nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.
Reasumując, Wnioskodawca stwierdził, iż nieodpłatne zbycie udziałów Spółki w celu ich umorzenia
jako szczególny rodzaj umowy niewymienionej w art. 1 ustawy o podatku od czynności
cywilnoprawnych, nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.
Na potwierdzenie swojego stanowiska, Wnioskodawca przywołał interpretacje indywidualne.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej
przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.
Źródło: Strona internetowa Ministerstwa Finansów ( http://sip.mf.gov.pl/)
3
Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U.
z 2016 r., poz. 223, ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym
podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące
czynności cywilnoprawne:

umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów
albo zobowiązań darczyńcy,

umowy dożywocia,

umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat
lub dopłat,

ustanowienie hipoteki,

ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

umowy depozytu nieprawidłowego,

umowy spółki.
Stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi od
czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie
podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a także orzeczenia sądów, w
tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne.
Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających
opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, przy czym wskazać należy, że o
kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym
podatkiem, decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli
strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy
powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z
dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron
tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.
Zgodnie z art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 r., poz. 380, ze
zm.), przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i
wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Stosownie do
art. 555 Kodeksu cywilnego, przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży
energii oraz do sprzedaży praw.
Z powyższego wynika, że elementami przedmiotowo istotnymi umowy sprzedaży są: oznaczenie
przedmiotu sprzedaży oraz ceny. Innymi słowy, za umowę sprzedaży zostanie uznana tylko taka
umowa, która definiuje zarówno przedmiot sprzedaży, jak i cenę należną sprzedającemu.
W myśl natomiast art. 888 § 1 ustawy Kodeks cywilny przez umowę darowizny darczyńca
zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.
Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez
ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy
Źródło: Strona internetowa Ministerstwa Finansów ( http://sip.mf.gov.pl/)
4
do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie
zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.
Darowizna jest więc czynnością, której celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego
(świadczenie musi wzbogacić obdarowanego), a zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako
nieodpłatne.
Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że wspólnicy Spółki postanowili umorzyć
część udziałów bez wynagrodzenia. W miesiącu lipcu 2016 r. zgromadzenie wspólników Spółki
podjęło uchwałę wyrażającą zgodę na nieopłatne zbycie udziałów na rzecz Spółki celem ich
umorzenia bez wynagrodzenia. W tym samym miesiącu wspólnicy dokonali nieodpłatnego zbycia
części udziałów na rzecz Wnioskodawcy celem ich umorzenia bez wynagrodzenia. W miesiącu
sierpniu zgromadzenie wspólników podejmie uchwałę o umorzeniu udziałów.
Wnioskodawca uważa, że nieodpłatne zbycie udziałów na rzecz Wnioskodawcy celem ich
dobrowolnego umorzenia bez wynagrodzenia nie podlega podatkowi od czynności
cywilnoprawnych.
Stosownie do art. 199 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2013
r., poz. 1030, ze zm.) udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w
przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze
nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie
przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.
W myśl art. 199 § 2 Kodeksu spółek handlowych umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia
wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość
wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku
umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto,
wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę
przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała
powinna zawierać również uzasadnienie.
Natomiast zgodnie z art. 199 § 3 ww. ustawy za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić
bez wynagrodzenia.
Wobec powyższego, nabycie przez Wnioskodawcę części udziałów od wspólników, bez
wynagrodzenia, w celu ich umorzenia, za zgodą wspólników (umorzenie dobrowolne), oraz ich
umorzenie w trybie art. 199 ustawy Kodeks spółek handlowych nie może stanowić żadnej z czynności
wymienionych w katalogu określającym opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
W szczególności, nie jest to umowa sprzedaży w rozumieniu powołanego przez Wnioskodawcę art.
535 ustawy Kodeks cywilny. Tego rodzaju operacji dokonanej bez wynagrodzenia nie można również
przypisać charakteru darowizny, uregulowanej w art. 888 i kolejnych Kodeksu cywilnego. Kodeks
spółek handlowych w przypadku umorzenia udziałów bez wynagrodzenia nie odsyła do przepisów o
umowie darowizny. Analogicznie Kodeks cywilny również nie przewiduje, że przepisy o darowiźnie
mają zastosowanie do dobrowolnego umorzenia udziałów bez wynagrodzenia. W art. 1 ustawy o
podatku od czynności cywilnoprawnych ustawodawca wskazuje, że umowa darowizny może
podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych tylko w przypadku gdy zaistnieją
określone, dodatkowe okoliczności, tj. gdy darowizna wiąże się z przeniesieniem na obdarowanego
długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku od czynności
cywilnoprawnych), co nie ma miejsca w analizowanej sprawie.
Źródło: Strona internetowa Ministerstwa Finansów ( http://sip.mf.gov.pl/)
5
Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa, należy
stwierdzić, iż nabycie przez Wnioskodawcę części udziałów od wspólników bez wynagrodzenia, w
celu ich umorzenia, za zgodą wspólników, oraz ich umorzenie, jako szczególny rodzaj umowy
niewymienionej w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlega
opodatkowaniu tym podatkiem.
W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu
prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych organów
podatkowych należy stwierdzić, że interpretacje te zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie
są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa
podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na
piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się
lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30
sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2016 r., poz. 718,
ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie
trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a
jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia
tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie,
opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na
zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej
oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami
skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi
(art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej
w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.
Źródło: Strona internetowa Ministerstwa Finansów ( http://sip.mf.gov.pl/)