od redakcji

OD REDAKCJI
Dwumiesięcznik "Zarzadzanie Zasobami Ludzkimi" 5/2003.
Powielanie, przedrukowywanie oraz rozpowszechnianie bez wiedzi
i zgody Redakcji ZZL zabronione.
Po erze
Od
Redakcji
industrialnej, okresie wielkich przedsiêbiorstw, pieni¹dza i materialnego bogactwa coraz wyraŸniej rysuje siê czas, w którym dobrobyt, rozwój osób i narodów uzale¿nione s¹ od stanu zasobów ludzkich i niewielkich firm. Przyczyn takiego przewartoœciowania
pogl¹dów mo¿na doszukiwaæ siê nie tylko w tym, ¿e liczba ma³ych i œrednich przedsiêbiorstw (MŒP) przewy¿sza liczbê wielkich, ale przede wszystkim w fakcie doskonalszego
dopasowania takich form organizacyjnych do burzliwie zamieniaj¹cego siê otoczenia.
Taka sytuacja cieszy, ale stawia równoczeœnie nowe wyzwania przed zarz¹dzaj¹cymi
i badaczami. S¹ one zwi¹zane z pytaniem: jak zarz¹dzaæ zasobami ludzkimi w ma³ych
i œrednich przedsiêbiorstwach? By unikn¹æ sytuacji, w której wiele osób pracuje w organizacjach, o których realiach zarz¹dzania wiemy tak niewiele, redakcja „Zarz¹dzania Zasobami Ludzkimi” sk³ada na rêce Pañstwa pierwszy w Polsce zbiór artyku³ów na temat
zarz¹dzania zasobami ludzkimi w ma³ych i œrednich firmach. Obok artyku³ów, komunikatów z badañ i recenzji znajd¹ w nim Pañstwo tak¿e informacje o inicjatywach wsparcia
MŒP realizowanych przez Polsk¹ Agencjê Rozwoju Przedsiêbiorczoœci.
Zeszyt otwieraj¹ dwa artyku³y o charakterze ogólnym. Pierwszy dotyczy strategicznego zarz¹dzania zasobami ludzkimi w ma³ych firmach. Czy mo¿na go przenieœæ na grunt
ma³ych firm i jakie korzyœci taki zabieg mo¿e przynieœæ, to tylko wstêpne pytania, na które
autorzy tej czêœci zeszytu próbuj¹ odpowiedzieæ. Skalê i wagê spraw zwi¹zanych ze wzrostem zatrudnienia w sektorze MŒP uzmys³awia kolejny artyku³ Ma³gorzaty Gablety i Andrzeja Brzeziñskiego. W tym sektorze pracowa³o w Polsce na prze³omie wieku oko³o piêciu milionów osób, ale pojawiaj¹ siê niepokoj¹ce symptomy spadku zatrudnienia w tych
organizacjach. Co zrobiæ, aby tendencjê tê odwróciæ, i na ile prace te s¹ zaawansowane
w Polsce, to kwestie zasadnicze tej czêœci. W treœci kolejnych artyku³ów zajêto siê szczegó³owymi dziedzinami procesu zarz¹dzania zasobami ludzkimi w MŒP. Bogdan Nogalski i Anna Wójcik-Karpacz podjêli próbê prezentacji sposobów motywowania pracowników ma³ych i œrednich firm. W dynamicznych i inteligentnych organizacjach, zatrudniaj¹cych niewiele osób, struktura spo³eczna nie tak ³atwo poddaje siê racjonalnemu
kszta³towaniu. Bezpoœredni kontakt z zachowaniami w³aœciciela, niewielkie zasoby, balast wyuczonej niedoskona³oœci, prosta struktura w³adzy, stereotypy mog¹ powa¿nie
8
Od Redakcji
ograniczaæ mo¿liwoœci wprowadzania wyrafinowanych technik oddzia³ywania na ludzi
w procesach pracy. W omawianej pracy Czytelnik mo¿e odnaleŸæ logiczny sposób radzenia sobie z tymi problemami. Marek Jab³oñski stawia na kapita³ intelektualny i w sposób
jednoznaczny oraz mocno osadzony na dorobku znamienitych nazwisk udowadnia,
¿e nie trzeba byæ wielk¹ firm¹ ubezpieczeniow¹, aby koncepcjê Skandii przenieœæ
na grunt w³asnej organizacji. Zbiór podanych przez niego wskazówek, jak tego dokonaæ,
dostarcza bogatego materia³u do przemyœleñ. Artyku³ Ma³gorzaty Sidor-Rz¹dkowskiej
zmusza do refleksji nad sposobami zwalniania pracowników. Ta kwestia jest niezmiernie
wa¿na szczególnie dla ma³ych firm. Negatywne emocje jednej osoby w gronie ma³ego
zespo³u mog¹ zagroziæ potencja³owi ca³oœci. Jeœli u¿ywaæ nadal analogii kapita³ów, to niefrasobliwe zwolnienie pracownika mo¿e zachwiaæ kapita³em spo³ecznym organizacji,
a jest on, jak wskazuj¹ ró¿ne badania, czynnikiem sukcesu firm. Kiedy? W jaki sposób?
W jakiej atmosferze zwalniaæ? To pytania wymagaj¹ce rozwagi.
W komunikacie z badañ przygotowanym przez dwóch cz³onków miêdzynarodowego
zespo³u pracuj¹cego w ramach wieloletniego programu badawczego Indic@tor (5,6 ramowy program badawczy) zobrazowano, na ile dynamicznie rozwijaj¹ca siê bran¿a
ma³ych i œrednich firm ICT podtrzymuje zdolnoœæ do skutecznego zdobywania pracy. Posiadanie takiej zdolnoœci to przy dzisiejszej stopie bezrobocia rzecz niebagatelna. W Polsce informatycy to przede wszystkim ludzie m³odzi i pracuj¹cy na ch³onnym rynku specjalistycznym. Jednak w krajach zachodnich starsi informatycy ulegaj¹ tym samym procesom
jak pozosta³e grupy zawodowe (wypaleniu, zakotwiczeniu w karierze, kryzysowi œredniego wieku, dekrutacji itd.). Przedstawiony komunikat jest zwiastunem wiêkszego opracowania, które poka¿e sytuacjê w ró¿nych krajach europejskich. Bardzo interesuj¹cym uzupe³nieniem proponowanych treœci jest artyku³ Anny Lipki, zestawiaj¹cy metody analizy
i oceny jakoœci zarz¹dzania zasobami ludzkimi. Jakoœæ w tej sferze zarz¹dzania to problem sam w sobie i doœæ rzadko podejmowany wprost. Dla potrzeb zarz¹dzania ma³ymi
i œrednimi firmami mo¿e ona stanowiæ wa¿ny punkt odniesienia (benchmark) dla oceny
skutecznoœci procesów rozwijania potencja³u ludzkiego MŒP. Omawiany artyku³ dostarcza portfela odpowiednich metod i narzêdzi postêpowania.
Ca³oœæ prezentowanego numeru wzbogacaj¹ recenzje kilku ksi¹¿ek, które wspó³graj¹
z tematem zbioru. Szczególne miejsce w treœci zajmuje nota o zas³u¿onym Jubilacie Polskiej Nauki Profesorze Januszu Mellerze.
Redakcja i Autorzy licz¹ na to, ¿e przedstawiony zbiór opracowañ dostarczy Czytelnikom inspiracji badawczej, a praktykom pomo¿e w uporaniu siê z doskonaleniem zarz¹dzania zasobami ludzkimi w ich ma³ych i œrednich, ale o wielkim znaczeniu organizacjach.
Janusz Stru¿yna