klasa III

Wymagania edukacyjne z geografii
Klasa III (zakres rozszerzony)
Liceum Ogólnokształcące Sióstr Salezjanek
w Ostrowie Wielkopolskim (nowa podstawa programowa)
I. INFORMACJE PODSTAWOWE
NAUCZYCIEL
Przemysław Zimniak
PROGRAM
Program nauczania geografii w zakresie rozszerzonym
PODRĘCZNIK
„Ciekawi świata” Radosław Wróblewski & Maria Zawadzka-Kuc
II. WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY
Wymagania ogólne
I. Dostrzeganie prawidłowości dotyczących środowiska przyrodniczego, życia
i gospodarki człowieka oraz wzajemnych powiązań i zależności w systemie człowiek przyroda-gospodarka. Uczeń wskazuje i analizuje prawidłowości i zależności wynikające
z funkcjonowania sfer ziemskich oraz działalności człowieka w różnorodnych warunkach
środowiska, wskazując znaczenie rosnącej roli człowieka i jego działań w środowisku
geograficznym w różnych skalach (lokalnej, regionalnej i globalnej).
II. Analiza i wyjaśnianie problemów demograficznych społeczeństw. Uczeń analizuje etapy
i cechy rozwoju demograficznego ludności na świecie, charakteryzuje dynamikę
i zróżnicowanie procesów ludnościowych, wiążą zagadnienia demograficzne z czynnikami
przyrodniczymi i rozwojem cywilizacyjnym; wykorzystuje do analiz informacje o aktualnych
wydarzeniach na świecie.
III. Proponowanie rozwiązań problemów występujących w środowisku geograficznym,
zgodnie z koncepcją zrównoważonego rozwoju i zasadami współpracy, w tym między na
rodowej. Uczeń wskazuje propozycje rozwiązań lokalnych, regionalnych i globalnych
problemów środowiskowych, demograficznych
i gospodarczych zgodnych z koncepcją
zrównoważonego rozwoju oraz opartych na równoprawnych zasadach współpracy między
regionami i państwami.
IV. Pozyskiwanie, przetwarzanie oraz prezentowanie informacji na podstawie różnych źródeł
informacji geograficznej, w tym również technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz
Geograficznych Systemów Informacyjnych (GIS).Uczeń zdobywa informacje oraz rozwija
i doskonali umiejętności geograficzne, wykorzystując wszystkie dostępne (w tym najnowsze)
źródła informacji, pomiary i obserwacje bezpośrednie; potrafi selekcjonować i przetwarzać
informacje do prezentacji wybranych zagadnień.
Wymagania szczegółowe:
Geografia Polski – środowisko przyrodnicze. Uczeń:
1) opisuje cechy ukształtowania powierzchni Polski i określa jej związek z budową
geologiczną, wykazuje wpływ orogenez i zlodowaceń na ukształtowanie powierzchni kraju;
2) ocenia walory i określa cechy środowiska decydujące o krajobrazie wybranych krain
geograficznych Polski;
3) charakteryzuje klimat Polski na podstawie danych liczbowych i map klimatycznych
i ocenia gospodarcze konsekwencje zróżnicowania długości okresu wegetacyjnego w Polsce;
4) omawia cechy reżimu polskich rzek;
5) charakteryzuje składowe bilansu wodnego Polski w roku hydrologicznym;
6) wskazuje znaczenie przyrodnicze i gospodarcze jezior i sztucznych zbiorników wodnych;
7) wyjaśnia przyczyny niedoboru wody w wybranych regionach i wskazuje skutki
gospodarcze;
8) charakteryzuje typy naturalnych zbiorowisk roślinnych i wskazuje charakterystyczne
gatunki;
9) wyjaśnia występowanie gleb strefowych i astrefowych w Polsce;
10) przedstawia dominanty środowiska krain geograficznych Polski na podstawie map te ma
tycznych, danych statystycznych i obserwacji bezpośrednich;
11) uzasadnia konieczność działań na rzecz restytucji i zachowania naturalnych elementów
środowiska w Polsce (w tym także działań podejmowanych we współpracy z innymi
państwami).
Geografia Polski – zagadnienia ludnościowe. Uczeń:
1) charakteryzuje rozwój demograficzny Polski w wybranych okresach na podstawie danych
statystycznych i wyjaśnia zmiany kształtu piramidy wieku i płci ludności Polski wraz
z rozwojem gospodarczym oraz porównuje ją z innymi państwami;
2) wyjaśnia zmiany w strukturze zatrudnienia ludności Polski;
3) wskazuje regionalne zróżnicowanie rynku pracy w Polsce;
4) analizuje okresowe zmiany salda migracji zewnętrznych i wewnętrznych oraz wyjaśnia ich
przyczyny;
5) wyjaśnia zmiany procesów urbanizacyjnych i osadnictwa wiejskiego, wiążąc je
z przemianami gospodarczymi i społecznymi w Polsce.
Geografia Polski – działalność gospodarcza. Uczeń:
1) ocenia poziom wykorzystania warunków naturalnych na podstawie wielkości
i rodzajów produkcji rolniczej w porównaniu z innymi państwami Unii Europejskiej;
2) wskazuje zmiany strukturalne zachodzące w polskim rolnictwie;
3) wskazuje obszary występowania podstawowych zasobów naturalnych i analizuje zmiany
wielkości ich eksploatacji;
4) porównuje wielkość i strukturę produkcji energii elektrycznej w Polsce i innych państwach
świata;
5) wskazuje dziedziny produkcji przemysłowej dynamicznie się rozwijające;
6) przedstawia zmiany w gospodarce Polski spowodowane jej restrukturyzacją
i modernizacją po 1990 r.;
7) wskazuje przykłady i znaczenie inwestycji zagranicznych w Polsce dla rozwoju społecznogospodarczego kraju;
8) przedstawia zróżnicowanie sektora usług w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej;
9) podaje przykłady przekształceń własnościowych w polskiej gospodarce mające wpływ na
zmiany struktury produkcji i stopień zaspokojenia potrzeb materialnych
i usług;
10) wskazuje głównych partnerów handlowych oraz kierunki geograficzne i strukturę
towarową wymiany międzynarodowej Polski.
Ocena niedostateczna
Uczeń nie zna podstawowych pojęć geograficznych; nie opanował w minimalnym stopniu
zagadnień poruszanych na lekcjach; braki w wiedzy są tak duże, iż nie rokują nadziei na ich
usunięcie, nawet w dłuższym okresie przy pomocy nauczyciela; uczeń wykazuje wyraźny
brak zainteresowania przedmiotem.
Uczeń nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi wykonać prostych poleceń
wymagających zastosowania elementarnych pojęć, faktów geograficznych i prostych
umiejętności; nie potrafi powtórzyć fragmentów opracowywanego na lekcji materiału
geograficznego; nie rozumie prostych związków między zjawiskami geograficznymi, a także
ich przyczyn i skutków.
Uczeń swoją postawą uniemożliwia pracę innym; odmawia wykonywania zadań
postawionych przez nauczyciela lub realizowanych przez grupę.
Uczeń nie posługuje się terminologią geograficzną.
Nie potrafi posługiwać się mapą - brak orientacji na mapie.
Ocena dopuszczająca
Uczeń dysponuje niepełną, fragmentaryczną wiedzą określoną programem; przy pomocy
nauczyciela potrafi wyjaśnić znaczenie prostych pojęć; w minimalnym stopniu opanowuje
zagadnienia omawiane na lekcjach; sporadycznie wykazuje się informacjami na temat
wybranych zagadnień geograficznych; poważne braki w wiedzy geograficznej może usunąć
w dłuższym okresie.
Uczeń przy pomocy nauczyciela lub kolegów potrafi wykonać proste polecenia
wymagające zastosowania podstawowych umiejętności wymaganych w procesie uczenia się
geografii: posługiwać się mapą geograficzną, jej legendą, odczytać zawarte na niej
informacje, lokalizować główne wskazane obiekty geograficzne ( np. największe rzeki,
jeziora, góry ) na mapie świata i Polski, odczytywać wykresy klimatyczne, wyszukiwać
w tablicach statystycznych niezbędne dane liczbowe.
Ocena dostateczna
- Uczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą
Uczeń opanował podstawowe wiadomości programowe, pozwalające mu na rozumienie
najważniejszych zagadnień omawianych na lekcjach; zna i rozumie podstawowe pojęcia;
w opracowaniach pisemnych popełnia błędy merytoryczne, które potrafi samodzielnie
poprawić po uwagach nauczyciela.
Uczeń posiada umiejętności potrzebne do uzyskania oceny dopuszczającej, a ponadto:
dysponuje podstawowymi umiejętnościami umożliwiającymi uzupełnienie braków i luk
w wiedzy niezbędnej do dalszego kształcenia, sytuuje obiekty w przestrzeni geograficznej
oraz w związkach przyczynowo-skutkowych, potrafi samodzielnie korzystać ze słowników,
encyklopedii, literatury popularnonaukowej, potrafi przeprowadzić prostą analizę
i interpretację danych statystycznych.
Ocena dobra
Uczeń zna i rozumie większość pojęć i zagadnień poruszanych na lekcjach; prawidłowo
posługuje się terminologią geograficzną; rozumie przyczyny i skutki zjawisk geograficznych;
dobrze opanował wiedzę wymaganą programem (choć od czasu do czasu popełnia błędy),
umie powtórzyć i uogólnić to, co usłyszał od nauczyciela lub przeczytał w podręczniku
i innych źródłach wiedzy.
Uczeń posiada wiedzę i umiejętności dla poziomu wymagań na ocenę „dostateczny”,
a ponadto: potrafi umiejętnie wykorzystać zdobytą wiedzę do uzasadnienia swego stanowiska
i argumentowania prezentowanych ocen rzeczywistości, potrafi samodzielnie poszukiwać
związków zachodzących pomiędzy elementami środowiska przyrodniczego, dobrze posługuje
się mapą geograficzną, potrafi porównać treść różnych map dla wykazania związków
i zależności pomiędzy elementami środowiska przyrodniczego, a działalnością gospodarczą
człowieka, potrafi konstruować proste diagramy różnych typów, potrafi samodzielnie,
korzystając z różnych źródeł, opracować na piśmie zagadnienie geograficzne wskazane przez
nauczyciela.
Ocena bardzo dobra
Uczeń opanował materiał przewidziany programem, zna i rozumie wszystkie pojęcia
wprowadzane na lekcjach, potrafi się nimi posługiwać w różnych sytuacjach poznawczych,
rozwiązuje dodatkowe zadania, zlecone przez nauczyciela, o średnim stopniu trudności.
Uczeń posiada wiedzę i umiejętności wymagane na ocenę dobrą, a ponadto: samodzielnie
rozwiązuje problemy i zadania postawione przez nauczyciela, posługując się zdobytymi
umiejętnościami, potrafi poprawnie rozumować w kategoriach przyczynowo-skutkowych,
wykorzystując wiedzę przewidzianą programem nie tylko z zakresu geografii, ale również
pokrewnych przedmiotów, potrafi dobrze argumentować swoje wypowiedzi, oceniać zjawiska
i procesy oraz uogólniać zdobytą wiedzę, sprawnie korzysta ze wszystkich wskazanych przez
nauczyciela źródeł informacji, potrafi prawidłowo dobierać źródła informacji w zależności od
opracowywanych problemów, integruje wiedzę uzyskaną ze źródeł różnego typu oraz potrafi
ją wyrazić w wypowiedzi ustnej lub pisemnej.

Ocena celująca
Uczeń posiada wiedzę i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą, systematycznie
wzbogaca swą wiedzę przez czytanie książek i artykułów o treści geograficznej.
Nie tylko potrafi korzystać z różnych źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela, ale
również potrafi samodzielnie zdobyć wiadomości, potrafi udowodnić swoje zdanie, używając
odpowiedniej argumentacji, wyjaśnić przyczyny zjawisk geograficznych, interpretować to, co
usłyszy lub przeczyta, syntetyzować szczegółowe informacje.
Ocenę celującą ( śródroczną lub roczną) może również otrzymać uczeń, który spełnia
wymagania na ocenę bardzo dobrą ale bierze udział z sukcesem w konkursach i olimpiadach
geograficznych.
III. SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA
A. OBSZARY AKTYWNOŚCI UCZNIA PODLEGAJACE OCENIE:
a) Test polega na jednokrotnym lub wielokrotnym wyborze poprawnych odpowiedzi.
Zawiera materiał całego działu.
b) Sprawdzian może mieć różną formę, obejmuje materiał całego działu.
c) Kartkówki obejmują nie więcej niż trzy ostatnie tematy. Trwają 5 – 20 minut
i mogą być wcześniej niezapowiedziane. Kartkówki uczeń nie poprawia.
d) Odpowiedź ustna polega na sprawdzeniu bieżącej wiedzy (do trzech ostatnich
tematów). Polega na omówieniu podstawowego zagadnienia i odpowiedzi na pytania.
e) Zadanie domowe – praca wykonana przez ucznia w domu.
f) Projekty prace długoterminowe, wykonane przez ucznia w domu, prezentowane lub
omówione na zajęciach.
g) Referaty i materiały pomocnicze – prace wyszukane lub zrobione przez ucznia w
domu.
B. Wszystkie oceny wystawiane są według następującej skali procentowej:
96 - 100%
celujący
90 - 95 %
bardzo dobry
75 - 89 %
dobry
55 - 74 %
dostateczny
40 - 54 %
dopuszczający
0 - 39 %
niedostateczny
C. Przypisuje się następujące wagi za poszczególne formy aktywności:
x 7 – konkursy, olimpiady;
x 5 – testy, sprawdziany, projekty;
x 3 – odpowiedzi, kartkówki;
x 2 – zadania domowe, referaty, praktyczne umiejętności.
D. Na ocenę okresową i końcoworoczną uczeń pracuje systematycznie; nie ma
możliwości zmiany oceny w wyniku jednorazowego przygotowania się z określonej
części materiału.
E. Podstawą wystawienia oceny okresowej jest średnia ważona wszystkich ocen
otrzymanych w tym czasie, wg wzoru:
S
X1  W1  X 2  W2      X n  Wn
W1  W2      Wn
Gdzie:
X1,X2…Xn są otrzymanymi ocenami (1,2,3,4,5,6) za daną formę
aktywności
W1,W2…Wn są przypisanymi wagami
Zależność oceny okresowej od średniej ważonej:
Średnia
ważona
S
Ocena
S ≤ 1,59
1,6 ≤ S ≤ 2,59 2,6 ≤ S ≤ 3,59 3,6 ≤ S ≤ 4,59 4,6 ≤ S
niedostateczny dopuszczający
dostateczny
Dobry
bardzo
dobry
5,6 < S
celujący
Ocenę końcoworoczną obliczamy wg wzoru:
S = 0,5 x średnia ważona I okresu + 0,5 x średnia ważona II okresu
Ocenianie bieżące ma na celu monitorowanie pracy ucznia oraz służy przekazaniu
informacji o jego bieżących osiągnięciach edukacyjnych. Nauczyciel za prace pisemne
(testy, sprawdziany, kartkówki) wystawia ocenę cząstkową na pracy ucznia wraz z %
udziałem zdobytych punktów, zgodnie z przeliczeniem % udziału zdobytych punktów na
ocenę szkolną według obowiązującego systemu oceniania szkolnego i wskazuje uczniowi
w formie ustnej błędy oraz braki w przyswajaniu wiedzy. W przypadku prac domowych,
odpowiedzi ustnych, realizacji projektów ocena uzasadniana jest przez nauczyciela
w formie ustnej. Na prośbę ucznia lub rodzica/ prawnego opiekuna wystawione oceny
mogą zostać uzasadnione pisemnie bez względu na ocenianą formę aktywności ucznia.
Oceny bieżące wyrażone stopniami szkolnymi wpisywane są do dziennika internetowego
używając oznaczenia cyfrowego.
Przemysław Zimniak
nauczyciel geografii