ochrona praw pasażerów linii lotniczych w unijnym prawodawstwie

OCHRONA PRAW PASA ERÓW LINII LOTNICZYCH W
UNIJNYM PRAWODAWSTWIE
Od 17 lutego 2005 roku obowi zuj w Polsce (oraz na terenie pozostałych pa stw
członkowskich Unii Europejskiej) nowe przepisy reguluj ce prawa pasa era w ruchu
lotniczym. Dotycz one m.in. sytuacji odmowy przyj cia na pokład, odwołania lotu lub jego
znacznego opó nienia. Regulacja ta, oparta na rozporz dzeniu WE nr 261/2004 Parlamentu
Europejskiego i Rady, nie ma na razie oficjalnego polskiego tłumaczenia. Poni szy artykuł
przybli a tre tych przepisów, które m.in. okre laj odpowiedzialno przewo nika, bez
wzgl du na to, czy lot, z którego korzysta pasa er, jest lotem rejsowym czy czarterowym, czy
bilet został kupiony bezpo rednio u przedstawiciela linii lotniczych czy w biurze podró y, a
tak e zawiera krótkie omówienie innych aktów prawnych zwi zanych z tematyk praw
pasa erów na terenie Unii Europejskiej.
Na wst pie nale y zaznaczy , e podstawowymi aktami prawnymi, reguluj cymi kwestie
praw pasa erów linii lotniczych w Unii Europejskiej, s :
• Rozporz dzenie Rady (WE) nr 2027/ 97 z dnia 9 pa dziernika 1997 roku w sprawie
odpowiedzialno ci przewo nika lotniczego z tytułu przewozu lotniczego pasa erów i ich
baga u (dawniej: w sprawie odpowiedzialno ci przewo nika lotniczego z tytułu wypadków
lotniczych),
• Rozporz dzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 1 1 lutego 2004
roku ustanawiaj ce wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasa erów w przypadku
odmowy przyj cia na pokład albo od wołania lub du ego opó nienia lotów, uchylaj ce
rozporz dzenie (EWG) nr 295/91.
Warto przy tym wspomnie , e kwestia ochrony praw pasa erów linii lotniczych była
przedmiotem komunikatu Komisji z dnia 21 czerwca 2000 roku, skierowanego do
Parlamentu Europejskiego oraz Rady, w którym Komisja przedstawiła swoje propozycje,
maj ce zwi kszy gwarancje prawne dla pasa erów, w szczególno ci w nast puj cym
zakresie:
•
umo liwienie pasa erom, których lot został opó niony, kontynuowania podró y,
•
stworzenie nowych uprawnie dla pasa erów poprzez ustanowienie minimum
wymogów dla umów w podró ach lotniczych,
• zagwarantowanie pasa erom prawa do pełnej informacji, umo liwiaj cej dokonywanie
przemy lanych decyzji, co do wyboru przewo nika.
Podobne cele zostały wyszczególnione w Uchwale Rady z dnia 2 pa dziernika 2000 r. w
sprawie praw pasa erów linii lotniczych, b d cej w istocie list najpilniejszych zagadnie do
uregulowania.
Zobowi zania przewo nika
Pierwsze z przytoczonych na wst pie rozporz dze - rozporz dzenie Rady (WE) nr 2027/97 okre la zobowi zania wspólnotowych przewo ników lotniczych w zakresie ich
odpowiedzialno ci z tytułu szkód poniesionych przez pasa erów podczas wypadków
lotniczych, ich mierci b d zranienia, jak równie z tytułu utraty lub zniszczenia baga u.
Rozporz dzenie implementuje w cało ci konwencj w sprawie ujednolicenia niektórych
zasad odnosz cych si do mi dzynarodowego przewozu lotniczego, podpisan w Montrealu
28 maja 1999 roku, ustanawiaj c ogólne zasady odpowiedzialno ci z tytułu wypadków w
mi dzynarodowym transporcie lotniczym. Zgodnie z postanowieniami konwencji nie ma
górnej granicy odpowiedzialno ci przewo nika za szkod doznan przez pasa era w wyniku
wypadku lotniczego b d w razie jego mierci.
Ponadto przewo nik jest zobowi zany dostarczy pasa erom pisemn informacj odno nie
jego odpowiedzialno ci z tytułu zranienia pasa era lub jego mierci, utraty lub zniszczenia
baga u, jak równie z tytułu szkód poniesionych przez klienta w wyniku ewentualnego
opó nienia lotu.
Zasady udzielania odszkodowa
Rozporz dzenie (WE) nr 261/2004 ma zastosowanie do pasa erów wylatuj cych z portu
lotniczego znajduj cego si na terenie pa stwa członkowskiego oraz do pasa erów
wylatuj cych z pa stwa nienale cego do Unii Europejskiej do portu lotniczego na terenie
pa stwa członkowskiego. Rozporz dzenie stosuje si pod warunkiem, e pasa er ma
potwierdzon rezerwacj na dany lot, a tak e stawi si do odprawy z odpowiednim
wyprzedzeniem, w czasie wskazanym uprzednio na pi mie przez przewo nika lub jego
agenta/biuro podró y, a w razie, gdy brakuje takiego wskazania - nie pó niej ni 45 minut
przed planowanym czasem odlotu.
Rozporz dzenie stosuje si w razie odmowy przyj cia pasa era na pokład wbrew jego woli,
odwołania lotu lub jego opó nienia.
Nie stosuje si do pasa erów podró uj cych gratis lub na preferencyjnych warunkach
cenowych, które nie s dost pne dla ogółu potencjalnych podró nych.
Poszczególne prawa przyznane pasa erom zostały omówione poni ej:
Odmowa przyj cia pasa era na pokład
Zgodnie z art. 4 rozporz dzenia, je li przewo nik przypuszcza, e b dzie zmuszony do
odmowy przyj cia pasa erów na pokład, najpierw wzywa ochotników, maj cych rezerwacj
na dany lot, do rezygnacji z niej w zamian za okre lone korzy ci. Je li oka e si , e liczba
takich ochotników jest niewystarczaj ca, by umo liwi pozostałym pasa erom wej cie na
pokład, przewo nik mo e wbrew woli pasa erów odmówi ich przyj cia (na pokład), w
zamian za okre lone odszkodowanie.
Przewo nicy udzielaj pierwsze stwa osobom o ograniczonych mo liwo ciach ruchowych
oraz osobom im towarzysz cym.
W razie odwołania lotu lub odmowy przyj cia na pokład pasa erowie maj prawo do:
•
zwrotu kosztów biletu w terminie 7 dni lub biletu powrotnego do miejsca,
z którego przylecieli („miejsce pierwszego wylotu"), lub biletu na innej trasie, w
porównywalnych warunkach transportowych, do planowego miejsca przylotu (art. 8);
•
bezpłatnej opieki, w tym posiłków, napojów, noclegu w hotelu, transportu pomi dzy
lotniskiem a hotelem, dwóch rozmów telefonicznych, faksu, poczty elektronicznej (art. 9);
•
wypłaty odszkodowania (z wył czeniem wypadku odwołania lotu i poinformowania o
tym fakcie pasa erów, z co najmniej dwutygodniowym wyprzedzeniem lub w razie
poinformowania pasa erów z wyprzedzeniem krótszym ni dwa tygodnie wraz z za
oferowaniem biletu na innej trasie przelotu do planowanego miejsca przylotu) w nast puj cej
wysoko ci:
•
250 euro dla lotów na trasie nie dłu szej ni 1 500 km,
•
400 euro dla lotów wewn trzunijnych na trasie dłu szej ni 1500 km lub lotów na
innych trasach powy ej 1500 km, ale nie dłu szych ni 3500 km;
•
600 euro dla pozostałych lotów.
Opó nienia
Zgodnie z art. 6 rozporz dzenia, w razie:
•
dłu szego ni dwie godziny opó nienia lotu na trasach poni ej 1500 km,
•
opó nienia minimum trzygodzinnego na trasach wewn trzunijnych dłu szych ni
1500 km lub na ka dej innej trasie dłu szej ni 1500 km i krótszej ni 3500 km,
•
w razie opó nienia, o co najmniej cztery godziny na pozostałych trasach, pasa erom
przysługuje prawo do darmowych posiłków i napojów, dwóch bezpłatnych telefonów,
dost pu do faksu lub poczty elektronicznej.
W razie, gdy oczekiwany czas odlotu przypada na nast pny dzie po pierwotnie planowanym
dniu odlotu, przewo nik zapewnia nocleg i transport z lotniska do miejsca noclegu.
W sytuacji, gdy opó nienie wynosi, co najmniej 5 godzin - pasa erom przysługuje prawo do
zwrotu pełnej ceny biletu i ewentualnie prawo do bezpłatnego biletu powrotnego do miejsca
pierwszego wylotu.
Inne prawa pasa era
W razie umieszczenia pasa era w klasie ni szej ni ta, na jak został zakupiony bilet,
pasa erom przysługuje zwrot w terminie 7 dni nast puj cych kwot:
•
30% ceny biletu dla lotu na trasie nie dłu szej ni 1500 km,
•
50% ceny biletu w przypadku wszystkich lotów wewn trzunijnych na trasach
dłu szych ni 1500 km (z wył czeniem lotów pomi dzy pa stwami członkowskimi a
francuskimi terytoriami zamorskimi) i w przypadku wszelkich innych lotów na trasach o
długo ci pomi dzy 1500 km a 3500 km,
•
75% ceny biletu dla wszelkich innych lotów, w tym lotów pomi dzy pa stwami
członkowskimi a francuskimi terytoriami zamorskimi.
Ponadto przewo nik jest zobowi zany do umieszczenia przy stanowisku odprawy czytelnej,
pisemnej informacji o nast puj cej tre ci: „W razie odmowy przyj cia na pokład albo
odwołania lotu lub jego opó nienia, o co najmniej dwie godziny, prosz zgłosi si do
stanowiska odprawy po informacje o przysługuj cych Panu/Pani prawach, w szczególno ci
prawie do odszkodowania i pomocy".
Adam Kaminski
Specjalista ds. prawnych Centrum Euro Info w Białymstoku