Wymagające kolby – ABC nawożenia i ochrony kukurydzy

Wymagające kolby – ABC nawożenia i ochrony kukurydzy

aktualności
uprawa
34
KUKURYDZA. ABC nawożenia i ochrony
Wymagające kolby
Możliwości produkcyjne kukurydzy nie zawsze są doceniane
i wykorzystywane. Niemniej
jednak plon w wysokości 120
i więcej dt/ha ziarna kukurydzy
jest możliwy i rolnikom udaje
się go osiągnąć coraz częściej.
Producenci rolni nie mogą sobie
pozwolić na popełnianie błędów
w agrotechnice, ponieważ ich skutki kumulują się, a rosnące koszty
bezpośrednie decydują o znikomym
zysku, a nawet stracie rolnika.
Uprawa kukurydzy stawia przed
producentem rolnym duże wymagania, ponieważ to od niego zależy
powodzenie i pełne wykorzystanie
możliwości produkcyjnych tego
gatunku. Natomiast każdy błąd
w uprawie, praktycznie uniemożliwia uzyskanie wysokich plonów.
Gdzie uprawa kukurydzy
Odpowiedni wybór mieszańca dla
danego rejonu uprawy, pozwala
stworzyć warunki dla uzyskania
pewnych i wysokich plonów. Natomiast zła rejonizacja uprawy bywa
często przyczyną opóźnionego
dojrzewania kolb, co może prowadzić nawet do konieczności zmiany kierunku użytkowania (brak
zwierząt w gospodarstwie zwiększa straty). Jeśli zastanawiamy się
co wybrać ‒ mieszańca o wyższym,
czy niższym FAO, zdecydowanie
mniejszym błędem będzie wysiew
odmiany wcześniejszej, niż późniejszej. Ta zasada obowiązuje zarówno
w uprawie kukurydzy na ziarno, jak
i na kiszonkę. Co prawda możemy
spodziewać się niższych plonów, ale
zbierając ziarno o niższej wilgotności zaoszczędzimy na suszeniu,
a także na jakości kiszonki (zbiór
w optymalnym terminie, kiedy zawartość suchej masy wynosi 35%).
Jasne jak słońce
Kukurydza jest rośliną dnia krótkiego, czyli niezależnie od terminu
siewu zakwita w tym samym czasie,
kiedy dzień ma odpowiednią długość. Gatunek ten od początku wegetacji wymaga dużo ciepła, a siew
powinno się rozpocząć dopiero, gdy
temperatura gleby osiągnie 8 °C.
Naturalnym wskaźnikiem rozpoczęcia siewu jest kwitnienie mniszka lekarskiego i czeremchy.
Wcześniej, nie później
Wieloletnie obserwacje potwierdzają, że mniejszym błędem jest
przyspieszanie siewu, niż jego
opóźnianie, ponieważ w zależności od roku, plony roślin zasianych
wcześniej były wyższe od kilku
do kilkunastu dt/ha w porównaniu
Tabela 1. Tempo pobierania składników pokarmowych
przez kukurydzę
Faza rozwoju
6NêDGQLNLSRNDUPRZH
OLþFL
P, N, Zn, Mg
ID]DV]\ENLHZ]URVWXZLHFKRZDQLH
woda, K, N, Mg
NZLWQLHQLHĠGRMU]DêRþÈZRGQLVWD]LDUQLDND
woda, K, N, B, Zn
nalewanie ziarna
P, N, Zn, Mg
źródło: W. Grzebisz, 2011
04/2014 twój doradca ROLNICZY RYNEK
do mieszańców zasianych później.
Ponadto kukurydza jest wrażliwa
na niskie temperatury. Przy spadku temperatury poniżej 5°C, kukurydza wymarza, niezależnie od
fazy rozwojowej roślin. Nie należy
również zapominać o odpowiednim
doborze mieszańca. W Polsce zaleca się do uprawy odmiany o wczesności FAO od 170-310 (im niższa liczba FAO, tym odmiana jest
wcześniejsza).
Woda a plon
Plon kukurydzy może być znacznie niższy, jeśli w glebie zabraknie
uprawa
35
35
wykonać pod przedplon, czyli najczęściej pod zboża).
ważna jest również odpowiednia
agrotechnika. Należy zadbać o to,
aby gleba przed siewem nie była
zbyt spulchniona. Odpowiednie
podsiąkanie, warunkuje równomierne wschody, natomiast proste
błędy agrotechniczne są później nie
do naprawienia.
Trzy razy więcej potasu
Nawożenie
fosforowo-potasowe
w uprawie kukurydzy stosuje się
zazwyczaj pod orkę przedzimową,
choć na glebach lżejszych dopuszczalne jest stosowanie nawozów
wiosną, najlepiej na około 2 tygodnie przed siewem, pod wiosenne
uprawki przedsiewne (rysunek 1).
Głodny jak kukurydza
Z trzech podstawowych składników NPK, kukurydza najintensywniej pobiera potas i azot, w mniejszym stopniu fosfor. W porównaniu
z innymi roślinami wymaga także
wyższej dostępności wapnia i magnezu. Ważnym mikroelementem
w uprawie kukurydzy jest cynk.
Tempo pobierania składników jest
zróżnicowane w poszczególnych
okresach rozwoju (tabela 1).
Dobre efekty można uzyskać wykorzystując nawozy wieloskładnikowe, np. Polifoska albo Lubofoska,
ze względu na dość szeroki stosunek fosforu do potasu (kukurydza
pobiera prawie trzy razy więcej
potasu niż fosforu). Wykorzystując nawozy o węższym stosunku
P:K, jak Polidap, należy pamiętać
o uzupełnieniu dawki odpowiednią
ilością potasu (stosując np. sól potasową).
Ważny jest także odczyn gleby.
Wartość pH poniżej 5,5 określa konieczność wapnowania gleby (podczas wapnowania warto uzupełnić
również ewentualne niedobory
magnezu). Roślina najintensywniej chłonie składniki pokarmowe
na 10-15 dni przed i 25-30 dni
po kwitnieniu. W tym okresie pobiera jest 70-80% całości potrzebnych składników pokarmowych.
Fosfor blisko korzeni
Dobre efekty daje startowe nawożenie fosforem. Taka metoda aplikacji nawozu polega na umieszczeniu nawozu 5 cm poniżej i 5 cm
w bok od nasion, co jest możliwe
za pomocą siewników do łącznego wysiewu nasion i nawozów.
Najlepszymi nawozami do takiej
metody ich aplikacji są nawozy
zawierające w swoim składzie azot
i fosfor (nawóz na bazie fosforanu
amonu). Azot w formie amonowej
oraz umieszczenie nawozu blisko
korzeni roślin wpływa na lepsze
wykorzystanie fosforu przez młode
rośliny kukurydzy, zwłaszcza podczas wystąpienia chłodnej wiosny
(kukurydza pobiera słabo fosfor,
co przejawia się zaczerwienieniem
Zbilansowane nawożenie
wody. Warto więc pamiętać, że kukurydza wymaga stanowisk zasobnych w potas, ponieważ tylko w takich warunkach może efektywnie
gospodarować wodą. Oczywiście
Racjonalne i dążące do maksymalizacji plonu nawożenie musi być
dokładnie zbilansowane. Warto zadbać o wysoki poziom zasobności
gleby w potas oraz w fosfor w roku
uprawy kukurydzy. Roślina ta
w większym stopniu reaguje na poziom zasobności gleby w składniki
pokarmowe, w tym głównie potas,
niż na bieżące nawożenie (warto
więc korektę stanu zasobności gleby
Tabela 2. Schemat dokarmiania dolistnego kukurydzy (wg prof. R. Czuby)
7HUPLQ]DELHJX
0RF]QLN
6WÔēHQLH
6LHGPLRZRGQ\
VLDUF]DQPDJQH]X
Nawóz
PLNURHOHPHQWRZ\
Z\URþQLÔW\FKOLþFL
6
5
tak
6-8 dni po pierwszym zabiegu
6
5
tak
6-8 dni po drugim zabiegu
6
5
tak
04/2014 twój doradca ROLNICZY RYNEK
uprawa
36
liści i powoduje zahamowanie jej
wzrostu).
Azot w rytmie wzrostu
Podstawowym wymogiem efektywnej gospodarki azotem jest dobre stanowisko, zasobne w fosfor,
potas oraz magnez. Ponadto azot
należy stosować w terminach zgodnych z rytmem wzrostu kukurydzy
(około 85% całkowitej ilości azotu,
pobierana jest w okresie wykształcenia 6-8 liści do fazy zasychania
znamion). Ze względu na początkowy wolny wzrost kukurydzy, przedsiewnie należy stosować
do 50% planowanej dawki (rysunek
1). Do nawożenia przedsiewnego
nadają się nawozy wieloskładnikowe oraz mocznik. Azot dostarczony
w postaci mocznika jest optymalnie
wykorzystywany, ponieważ niskatemperatura powietrza i niespieszny wzrost młodych roślin pozwala
na powolne pobranie azotu, który
jest dłużej dostępny dla roślin.
Bor przy każdej okazji
Jednocześnie należy pamiętać,
że czynnikiem wspomagającym gospodarkę azotową kukurydzy jest
wczesne nawożenie cynkiem. Jeśli
na początku wegetacji nie przeprowadzono nawożenia tym mikroskładnikiem, zabieg należy uzupełnić najpóźniej w fazie 8 liści kukurydzy, najlepiej szybko działającym
nawozem (chelatem). Szczególnie
ważne we wczesnych fazach, szczególnie przy odczynie gleby lekko
kwaśnym do obojętnego, jest zastosowanie manganu, a także przy
każdej możliwej okazji, małej dawki
boru.
Termin drugiej aplikacji azotu jest
ograniczony wysokością roślin,
maksymalnie do 35-40 cm (ryzyko
uszkodzeń mechanicznych łodyg).
Do zasilania pogłównego również zaleca się mocznik (mocznik.
pl, Mocznik Granulowany 46%).
Szybko działające nawozy, jak np.
Saletra Amonowa 30 Makro, stosowana pogłównie, stwarzają niebezpieczeństwo poparzenia roślin. Jeśli
Rys. 1. Możliwe terminy nawożenia kukurydzy
zabieg przeprowadzimy podczas
suchej pogody, w możliwie wczesnych fazach rozwojowych kukurydzy, możemy minimalizować ryzyko poparzenia roślin.
Poza nawożeniem doglebowym,
kukurydza dobrze reaguje na dolistną aplikację azotu w postaci 6%
roztworu mocznika z 5% roztworem siarczanu magnezu. W trzech
zabiegach po 250 l cieczy na ha,
stosuje się około 21 kg azotu i 6 kg
magnezu.
W uprawie kukurydzy niezmiernie ważne jest skuteczne odchwaszczanie plantacji, które jest
zaliczane do najbardziej opłacalnych zabiegów w produkcji roślinnej. Zabieg ten gwarantuje dostęp
do światła, wody i składników pokarmowych.
Na własne oczy
Stosując ochronę chemiczną, należy
uwzględnić monitoring, progi ekonomicznej szkodliwości oraz dobór
właściwego środka ochrony roślin.
Ze względu na występowanie wielu
czynników środowiskowych tylko
bezpośrednie obserwacje polowe
mogą pomóc w rzeczywistej ocenie
zagrożenia upraw.
y
y
y
y
y
ze strony danego szkodnika
jest wysokie,
przy zwalczaniu szkodników
wybieramy raczej zaprawy nasienne, niż preparaty nalistne,
podejmując decyzję o ochronie chemicznej uwzględniamy
próg ekonomicznej szkodliwości, jeśli został on ustalony dla
danego gatunku,
preparaty chemiczne stosujemy
w zalecanych dawkach i optymalnych terminach zwalczania,
uwzględniając monitoring,
środki chemiczne z różnych
grup stosujemy przemiennie,
wybieramy preparaty selektywne o niskiej toksyczności,
Efekty uprawy kukurydzy zależą
od wielu czynników, do których
należy, m.in. właściwa rejonizacja
uprawy, dobór odmiany,
właściwa uprawa, termin
oraz sposób siewu,
nawożenie roślin, ich ochrona
oraz odpowiedni zbiór
i zagospodarowanie produktu.
Należy więc dążyć
do analizy wcześniej
popełnianych błędów, tak aby
je skutecznie ograniczać.
źrodło: zalecenia nawozowe, www.nawozy.eu
Stanisław Leń
Stosując chemiczną ochronę należy
pamiętać, że:
y chemiczne środki ochrony roślin stosujemy, gdy zagrożenie
04/2014 twój doradca ROLNICZY RYNEK
DODR we Wrocławiu