Biuletyn informacyjny 1 - Program edukacyjny. Dobre rady na odpady

Program edukacyjny – Dobre rady na odpady. BIULETYN INFORMACYJNY
PROGRAM EDUKACYJNY – DOBRE RADY NA ODPADY
Biuletyn informacyjny
Kraków, 2009
1
Program edukacyjny – Dobre rady na odpady. BIULETYN INFORMACYJNY
2
Program edukacyjny – Dobre rady na odpady. BIULETYN INFORMACYJNY
„PROGRAM EDUKACYJNY – DOBRE RADY NA ODPADY”
projekt dofinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.
Projekt obejmuje działania przeprowadzane na terenie 5 województw:
małopolskim, lubelskim, świętokrzyskim, podkarpackim, śląskim.
Tematem projektu jest szeroko rozumiana zrównowaŜona gospodarka
odpadami, projekt koncentruje się na zagadnieniach zrównowaŜonej,
odpowiedzialnej konsumpcji, selektywnej zbiórce odpadów oraz ich recyklingu.
W ramach projektu został przygotowany zbiór scenariuszy lekcyjnych pod
tytułem „Wiedzą dzieci jak segregować śmieci”, który jest przeznaczony dla
nauczycieli wychowania przedszkolnego, nauczycieli szkół podstawowych
i gimnazjalnych.
Została przygotowana publikacja „Dobre rady na odpady. Rodzice i dzieci
segregują śmieci”, która stanowi kompleksowy przegląd najwaŜniejszych
informacji nt. selektywnej zbiórki odpadów i recyklingu, wraz ze szczegółową
instrukcją dotyczącą standardów segregacji, wskazane zostały pewne problemy
i moŜliwości ich rozwiązania. Publikacja jest skierowana do młodzieŜy
i dorosłych, ma im przypominać o obowiązku prowadzenia selektywnej zbiórki
odpadów w gospodarstwach domowych.
W ramach projektu chcemy zorganizować i przeprowadzić:
- 40 warsztatów dla nauczycieli wychowania przedszkolnego, szkół
podstawowych i gimnazjalnych. Warsztaty będą omawiały wykorzystanie
pakietu edukacyjnego do pracy z młodzieŜą i dziećmi.
- 150 warsztatów w przedszkolach dla dzieci na podstawie wydanych
scenariuszy lekcyjnych,
- 50 warsztatów w szkołach na podstawie wydanych scenariuszy lekcyjnych.
Warsztaty rozpoczynają się w kwietniu br. Informacje nt. terminów znajdą
Państwo na stronie internetowej www.segreguje.eco.pl w „Aktualnościach”.
3
Program edukacyjny – Dobre rady na odpady. BIULETYN INFORMACYJNY
Została przygotowana strona internetowa: www.segreguje.eco.pl, która jest
podzielona na dwie części, odpowiednie dla prowadzących zajęcia oraz dla
dzieci i uczniów.
Zapraszamy szkoły podstawowe oraz gimnazja do udziału w konkursie dla
szkół „Dobre rady na odpady”. Deklarację uczestnictwa w konkursie, którą
moŜna pobrać ze strony internetowej www.segreguje.eco.pl, naleŜy przesłać do
Fundacji do 31 marca br. Dla pierwszych 10 zgłoszonych szkół do konkursu z
kaŜdego z 5 województw zorganizujemy warsztaty przygotowujące do
organizacji kampanii, monitoringu i selektywnej zbiórki w szkole. Na stronie
internetowej została zamieszczona broszurka informacyjna ułatwiająca
organizację kampanii edukacyjnej w szkole.
Konkurs będzie składał się z kilku zasadniczych działań, które szkoła będzie
musiała zrealizować. Poszczególne działania będą oceniane przez komisję
konkursową. Punktowana będzie pomysłowość oraz róŜnorodność
przeprowadzonych pod kierownictwem nauczyciela koordynatora, działań
promujących selektywną zbiórkę na terenie szkoły. Na koniec 10 klas – o
największej liczbie punktów, najbardziej zaangaŜowanych i kreatywnych zostanie wyróŜnione nagrodami.
Szkoła uczestnicząca w konkursie zobowiązana jest zgodnie z regulaminem
konkursu do utworzenia i wdroŜenia kompleksowego programu selektywnej
zbiórki odpadów w szkole w zakres, którego będą wchodzić elementy:
• Opracowanie Programu „Dobre rady na odpady” (konspekt)..
• Kampania promocyjno-informacyjna nt. selektywnej zbiórki odpadów i
recyklingu.
• Selektywna zbiórka odpadów w szkole.
• Monitoring systemu selektywnej zbiórki odpadów oraz „dzikich
wysypisk” w otoczeniu szkoły.
• Wycieczka do obiektu związanego z segregacją lub przetwarzaniem
odpadów.
• Raport z realizacji zadań konkursowych.
Konkurs będzie trwał do października 2009 r., ogłoszenie wyników i wręczenie
nagród nastąpi w listopadzie 2009 r. na uroczystej konferencji podsumowującej.
4
Program edukacyjny – Dobre rady na odpady. BIULETYN INFORMACYJNY
Zachęcamy do udziału w konkursie plastycznym „Mały ekolog”
przedszkolaki i uczniów klas 1-3 ze szkół podstawowych. Zadaniem jest
wykonanie rysunku-plakatu lub makiety. Oceniane będą zbiorowe prace
plastyczne wykonane przez grupę dzieci w dowolnej technice.
Szczegółowe informacje oraz regulaminy konkursów znajdują się na stronie
www.segeguje.eco.pl
Zapraszamy do udziału w warsztatach oraz konkursach. Prosimy o odwiedzanie
stron internetowych projektów www.przedszkola.eco.pl oraz www.segreguje.eco.pl.
Konsultacje telefoniczne w sprawie konkursów odbywają się
we wtorki i czwartki w godzinach od 10:00 do 12:00, (012) 6315731 wew. 103
Moje śmieci
Główną cechą śmieci jest to Ŝe stale ich przybywa. Jest to jedna z
gorszych ich cech. MoŜemy z nią walczyć. Postarajmy się ograniczać
produkowane przez nas śmieci.
Śmieci - ograniczam
Czasem wystarczy przemyśleć swoje zakupy, by zminimalizować ilość
śmieci jakie wyprodukujemy po wizycie w sklepie. JeŜeli przyda Ci się pomoc
temacie zakupów, polecam przewodniki po świadomej konsumpcji, które to są
dostępne w Internecie, a takŜe rozpowszechniane w miejscach publicznych.
MoŜna się tam dowiedzieć tego gdzie i co kupować, by inwestować ekologiczne
produkty. Jedną z takich akcji promujących świadomą konsumpcję prowadzi
Polska Zielona Sieć. Fundacja ta stworzyła w ramach projektu „Świadoma
konsumpcja”. Praktyczny przewodnik po Krakowie/Warszawie” tzw. spacerownik, który zawiera eko-etyczne miejsca http://www.ekonsument.pl/spacerownik/?lng=pl.
Twórcy projektu chcą stworzyć bazę takich miejsc obejmujących całą Polskę,
dzięki moŜliwości dodawania ich na stronie internetowej Spacerownika. Akcja
ta promuje miejsca, gdzie moŜna kupić eko-produkty i Fairtrade oraz punkty
5
Program edukacyjny – Dobre rady na odpady. BIULETYN INFORMACYJNY
sprzedające rzeczy pochodzące z recyklingu czy handmade. Przedstawię
skrótowo parę waŜnych przykazań eko-konsumenta, które warto stosować w
codziennych zakupach. Po pierwsze, szukaj produktów oznaczonych
certyfikatami ekologicznymi oraz znaczkiem Sprawiedliwego Handlu. Dzięki
temu zadbasz nie tylko o środowisko, ale równieŜ o robotników krajów
rozwijających się i przeciwstawisz się nielegalnemu zatrudnianiu dzieci w
fabrykach. Po drugie, zabieraj ze sobą na zakupy tzw. eko-torbę, czyli
płócienną, torebkę wielokrotnego uŜytku, do której będziesz wkładał swoje
zakupy. Podobnie, jeśli kupujesz jakiś produkt postaraj się wybrać tą jego
wersję, która posiada opakowanie wielokrotnego uŜytku. Najlepsza jest szklana
butelka, którą średnio uŜywa się 20-30 razy. Staraj się unikać takich opakować
jak tacki styropianowe czy aluminiowe puszki. Ich produkcja jest droga a
dodatkowo podczas rozkładu takiej styropianowej tacki uwalniane są do
środowiska szkodliwe substancje.
Unikaj równieŜ jednorazowych sztućców, talerzyków i kubków. MoŜesz
z powodzeniem uŜyć ich trwalszych zamienników, lub teŜ zainteresować się
dostępnością jednorazowych produktów kompostowalnych tj. talerze z otrąb
pszennych czy naczynia z suszonych liści bambusa. Na polskim rynku są juŜ
firmy oferujące obsługę duŜych imprez firmowych. Firmy takie zapewniają
dostarczenie oraz odbiór zuŜytych jednorazowych, biodegradowalnych naczyń.
Naczynia takie poza tym, Ŝe są bardzo „eko” to jeszcze są przyjazne dla oka:
bambusowe talerzyki i miski zapewne robią lepsze wraŜenie niŜ plastikowe.
6
Program edukacyjny – Dobre rady na odpady. BIULETYN INFORMACYJNY
Śmieci- segreguje
Nawet przy wielu naszych staraniach nie jesteśmy w stanie całkiem
ograniczyć wytwarzanych przez nas śmieci. Powstałe śmieci powinniśmy
segregować.
O tym co i jak segregować nie będę juŜ pisać, bo informacje te są
dostępne w wielu miejscach, ale chciałam Was zachęcić abyście nie poddawali
się w swych wysiłkach segregacyjnych i egzekwowali swoje prawa np. przy
zakupie sprzętu AGD i RTV oraz baterii i zostawiali zuŜyty sprzęt w sklepach.
Z wielu sprzętów tego rodzaju uwalniają się na śmietniskach szkodliwe
substancje i pierwiastki takie jak brom, kadm, ołowiu i rtęci. Substancje te w
organizmach Ŝywych prowadzą do uszkodzeń układu nerwowego a takŜe często
są rakotwórcze.
PoniŜej przedstawię parę nowych rozwiązań wprowadzanych w róŜnych
miastach związanych z segregacją i odbiorem odpadów.
Odpady: stary problem- nowe rozwiązania
Końcówka zeszłego roku upływała pod znakiem światowego kryzysu, nic
więc dziwnego, Ŝe w nowym roku przywitały nas podwyŜki cen. W tym roku
podroŜało między innymi składowanie odpadów- za tonę odpadów
przedsiębiorstwa wywoŜące odpady zapłacą 100 zł, czyli o 25 zł więcej niŜ w
zeszłym roku. Oczywiście wyŜsza cena uderzy takŜe w nasze portfele. Jak
uniknąć tego dodatkowego kosztu? Odpowiedz jest prosta- segregujmy odpady!
W Polsce wymierne efekty segregacji śmieci obserwuje się w zabudowie
domków jednorodzinnych, duŜo gorzej sytuacja wygląda na ternie osiedli
budynków wielopiętrowych. Procent segregowanych tam śmieci jest
niewspółmiernie niski do ilości ludzi zamieszkujących ten obszar. Powodem
tego stanu rzeczy jest najczęściej brak miejsca na składowanie odpadów w
mieszkaniu, brak kontenerów w dostępnych odległościach oraz nadal niska
świadomość ekologiczna. Zgodnie z wymaganiami Unii Europejskiej do roku
2010 na składowiska odpadów ma trafiać nie więcej niŜ 75% odpadów
podlegających recyklingowi. Niestety, obecnie trafia ich tam aŜ 90%. Naprzeciw
temu wyzwaniu idą nowe technologie i pomysły, które mają usprawnić
segregacje na osiedlach domów wielopiętrowych.
PoniewaŜ najskuteczniejszą metodą sortowania jest „sortowanie u
źródła”, czyli w miejscach powstawania odpadów, trzeba było tak opracować
system zbiórki i segregacji, by mieszkańcy bloków nie musieli składować
odpadów podlegających powtórnemu wykorzystywaniu. Przykładowe
7
Program edukacyjny – Dobre rady na odpady. BIULETYN INFORMACYJNY
rozwiązanie tego problemu zastosowano juŜ w Kanadzie. Wprowadzono tam
system o nazwie TriSortier, czyli trójdzielny system sortowania. Aby z niego
korzystać nie musimy rozdzielać śmieci na plastik, szkło, papier, organiczne itd.
Wystarczy, Ŝe będziemy dzielić odpady na te, które nadają się do recyklingu
(papier, szkło, plastik, metal) oraz odpady niebezpieczne jak baterie, następnie
na te, które podlegają kompostowaniu (odpady kuchenne, przeterminowana
Ŝywność itd.) oraz resztę idącą na składowisko odpadów lub do spalarni. Co
istotne wszystkie te odpady wyrzucamy do zsypu na odpady, znajdującego się w
kaŜdym bloku. W zsypie znajdują się pneumatyczne klapy, które odprowadzają
śmieci do odpowiednich kontenerów. Wrzucając jeden z trzech rodzajów
odpadów naciskamy odpowiedni przycisk na drzwiach do zsypu, który tak
ustawi klapy, by nasze śmieci trafiły do odpowiedniego kontenera. System nie
pozwala na jednoczesne wyrzucanie róŜnego rodzaju śmieci z róŜnych pięter,
dlatego gdy nasz sąsiad z innego piętra wyrzuca śmieci biodegradowalne a my
chcielibyśmy wyrzucić odpady podlegające recyklingowi na drzwiach do zsypu
pojawi się napis „proszę czekać”. Dodatkowo w górnej części zsypu znajduje się
system do spłukiwania oraz dezynfekcji zsypu.
TriSorter pozwala na sortowanie śmieci u źródła, bez uciąŜliwego ich
składowania w mieszkaniach. KaŜdego dnia wyrzucając śmieci dokonujemy
podstawowej segregacji, która pozwoli na lepsze wykorzystanie surowców
wtórnych oraz na zmniejszenie ilości odpadów na składowiskach. Odpady
podlegające recyklingowi trafiają do zakładów zajmujących się odzyskiem
odpadów, gdzie będą segregowane na poszczególne frakcje i następnie
przetwarzane. Zdaje się, Ŝe jedynym minusem tego systemu segregacji śmieci
jest jego cena, a właściwie cena przebudowy juŜ istniejących zsypów, tak by
moŜna było w nich zastosować TriSortery. Zdecydowanie łatwiej i taniej jest
zastosować ten system w nowo budowanych blokach.
Pozostaje zatem pytanie jak rozwiązać problem segregacji odpadów w juŜ
istniejących osiedlach domów wielopiętrowych. Rozwiązanie znalazł nasz rodak
inŜ. Andrzej Bartoszkiewicz. Opracował on system EKO- AB usprawniający
segregacje odpadów na terenie osiedli. Podobnie jak w systemie TriSorter
uŜytkownicy sortują śmieci na trzy grupy: pierwsza z nich to odpady wtórne,
druga to odpady organiczne, a trzecia to tzw. odpady higieniczne. Wśród
odpadów wtórnych powinny znaleźć się, prócz plastików, papieru, szkła
i metalu, równieŜ odpady niebezpieczne jak baterie czy leki. Systemu EKO AB
składa się z kontenera - tzw. eko-domu - o powierzchni około 24 m2, w nim
znajduje się część socjalna (kabina prysznicowa, toaleta, umywalka z szafką)
8
Program edukacyjny – Dobre rady na odpady. BIULETYN INFORMACYJNY
oraz druga cześć socjalna, w której jest stół i szafa. W części roboczej znajduje
się chłodnia, do składowania odpadów organicznych, prasa ręczna do zgniatania
plastiku i metalu, pojemniki na róŜne rodzaje surowców wtórnych. Eko-domek
zawiera równieŜ uchwyty na telewizory, komputery i świetlówki a takŜe wagę
i niszczarkę do papieru, by niszczyć dokumenty na prośbę mieszkańców. Przed
pawilonem zamieszcza się duŜy kontener na odpady, by poza godzinami pracy
moŜna było wyrzucać odpady. Na wyposaŜeniu kontenera znajdują się równieŜ
narzędzia do niszczenia odpadów wielkogabarytowych np. mebli. Czyli
osiedlowy Eko-domek pochłonie naprawdę wiele z naszych odpadów, a co
więcej moŜna go pomalować tak, by kolorystycznie wpasował się w otoczenie i
cieszył równieŜ zmysły kaŜdego estety. Skuteczność tej metody sprawdzono juŜ
w Bytomiu Odrzańskim, Płocku czy Nowej Soli. System ten pozwala na
odizolowanie gryzoni od odpadów, zlikwidowanie nieprzyjemnych zapachów z
altanek śmietnikowych i przede wszystkim na zmaksymalizowanie odzysku
odpadów do powtórnej przeróbki oraz zapewnia nowe miejsca pracy.
Obecnie np. krakowskie MPO wprowadza zmiany w odbiorze śmieci.
Chcąc ułatwić segregacje na osiedlach domków jednorodzinnych będzie
wprowadzony system odbioru suchych odpadów do Ŝółtych worków. Do Ŝółtych
120 litrowych worków mieszkańcy będą wrzucać odpady nadające się do
recyklingu i raz w miesiącu MPO będzie je odbierać. Co waŜne, za odbiór tych
śmieci nie trzeba będzie płacić. Do Ŝółtych worków wrzucamy papier, szkło,
metal i plastik. Nie moŜe tam trafiać gruz i inne materiały budowlane, odpady
higieniczne, lustra i szło Ŝaroodporne, szkło okienne, zbrojone i szyby
samochodowe, ceramika, fajans, kryształ i porcelana, papier faksowy i
termiczny, Ŝarówki, świetlówki, lampy fluorescencyjne i neonowe, opakowania
po aerozolach i lekach oraz same leki, baterie, zabawki i sprzęt AGD.
Co więcej, w Krakowie maja powstać tzw. Centra Recyklingu. Ma
powstać od 7 do 9 Zbiorczych Punktów Gromadzenia Odpadów, gdzie
mieszkańcy będą mogli zostawiać takie odpady jak: zuŜyty sprzęt AGD, RTV,
IT, stare opony, baterie, zuŜyty olej i inne odpady problemowe. Centrum
recyklingu będzie posiadało szczelne podłoŜe, by Ŝadne substancje nie
przedostawały się do gruntu i otoczone będzie terenem zielonym oraz ekranem
akustycznym. Oddawane tam odpady trafią w ręce wykwalifikowanych osób,
będą przetrzymywane zgodnie z normami i co więcej nie będziemy za to płacić.
Ciekawą akcję prowadzi równieŜ Zakład Zagospodarowania Odpadami w
Poznaniu. Uruchomił on interaktywną mapę, na której moŜna znaleźć miejsca
gdzie moŜemy oddać nasze odpady problemowe takie jak: przeterminowane leki
9
Program edukacyjny – Dobre rady na odpady. BIULETYN INFORMACYJNY
czy zuŜyte baterie. Na stronie internetowej ZZO w Poznaniu moŜna znaleźć
równieŜ miejsca, w których stacjonuje Gratowóz - czyli mobilny punkt odbioru
odpadów problemowych. Wszystkie informacje o akcjach prowadzonych przez
ZZO
w
Poznaniu
znajdziecie
na
stronie
internetowej:
http://www.odpady.poznan.pl/index.php?rsl=1&&pid=11111251
A jeśli nie wiecie co zrobić ze starymi lecz nadal uŜytecznymi rzeczami
jak ubrania, meble czy gadŜety domowe poszukajcie miejsc, gdzie moŜecie je
oddać. Czasem warto pomyśleć o innych i umieścić zdjęcie takich zbędnych
rzeczy np. na stronie ogólnopolskiej akcji „graty z chaty” www.gratyzchaty.pl.
MoŜe się okazać, Ŝe rzeczy, które ci zbywają mogą być bardzo przydatne
innym.
Śmieci- mam pomysł
Śmieci moŜna równieŜ wykorzystać na swój własny uŜytek. Przykładem
twórczego wykorzystania odpadów mogą być np. pokazy mody recyklingowej,
czyli pokazy strojów zrobionych ze śmieci. Oryginalne pomysły na
wykorzystanie odpadów moŜna bardzo łatwo zaadoptować na miarę swoich
potrzeb i moŜliwości.
Torebka z tetrapak’u. Tetrapak, czyli popularne pudełko po mleku czy
sokach, to odpad tak zwany wielomateriałowy, który trudny jest do odzysku z
powodu uŜytych do jego produkcji róŜnych materiałów tj. papieru, folii
i plastiku. Obecnie próbuje się przerabiać tetrapaki na płyty czy teŜ odzyskiwać
z nich wysokiego gatunku celulozę, ale i ty moŜesz dać temu niewygodnemu
śmieciowi drugie Ŝycie! Oto torebka z tetrapaku, szarego papieru i drewnianego
klipsa, który zagubił na jednej z imprez swego towarzysza z drugiego ucha
a jako pasek oczywiście sznurek konopny! MoŜna tez do obklejenia opakowania
10
Program edukacyjny – Dobre rady na odpady. BIULETYN INFORMACYJNY
uŜyć resztek materiałów po przeróbkach ubrań. Przetestowałam równieŜ portfel
z tetrapaku, który to obkleiłam filcem a za zapięcie posłuŜyły mi drewniane
guziki i koraliki.
Masz starą, potarganą bluzkę, którą lubiłaś za jej kolor czy wzorki? Ja ze
swojej zrobiłam etui na telefon! Przy bardzo małym nakładzie środków i nawet
przy kiepskiej zdolności posługiwania się igłą i nitką moŜesz sobie zrobić
naprawdę fajne i oryginalne etui na telefon.
W ciekawy sposób wykorzystać moŜna korki od wina - jeśli nie masz
ukończonych 18 lat pozbieraj korki od wina od rodziców. Korki od wina moŜna
wykorzystać do zrobienia tablicy korkowej, która przyda Ci się do
przyczepiania waŜnych informacji czy teŜ wakacyjnych pocztówek. Klejem do
drewna przyklejaj korki do kawałka sklejki czy grubej tektury jeden obok
drugiego i gotowe! Ostrzegam, Ŝe przedsięwzięcie to wymaga wypicia czasem
nawet do paruset win ;-)
Fajnym pomysłem na wykorzystanie korków i starych gazet jest zrobienie
kolorowego naszyjnika i kolczyków. Z kolorowych gazet wycinamy trójkąty
równoramienne, zwijamy na patyczku od podstawy a końcówkę przyklejamy
klejem. Korek tniemy na wąskie krąŜki, nabijamy na wykałaczkę i malujemy
farbami na dowolne kolory, następnie w dowolnej kolejności nawlekamy
wszystko na nitkę i gotowe!
Dla wielbicieli sklejania czy tworzenia modeli śmieci dają niezliczone
moŜliwości. Jako przykład mogę podać pracę pana Zhu z Chin, który
zafascynowany Transformersami skonstruował sobie swoje własne roboty
zrobione ze śmieci. Zobaczcie na http://ekoblogia.pl/2008/10/18/transformery-zrecyklingu/. Mam nadziej, Ŝe przykład ten zainspiruje Was do stworzenia
swojego własnego modelu.
11
Program edukacyjny – Dobre rady na odpady. BIULETYN INFORMACYJNY
Śmieci - działam
Wiele organizacji w naszym kraju prowadzi akcje poświęcone sprzątaniu
śmieci, ich segregacji i edukacji ekologicznej. JeŜeli czujesz, w sobie chęć
działania na rzecz ochrony środowiska przyłącz się do jednej z akcji.
Fundacja Nasz Ziemia organizuje w Polsce słynne juŜ Sprzątanie Świata, jest to
akcja organizowana w wielu krajach, polega na sprzątaniu śmieci znajdujących
się np. przy drogach, na skraju lasów itp. Na co dzień fundacja prowadzi
równieŜ wiele warsztatów i szkolenia z zakresu edukacji ekologicznej np.
Szkoła z klimatem oraz na swej stronie internetowej zamieszcza wiele cennych
rad, jak stać się bardziej „eco”.
Na wzór powyŜszych działań w tym roku Google wystartowało z akcją
zatytułowaną Międzynarodowy Weekend Sprzątania (International Cleanup
Weekend). Początkowo miało być to lokalne, skromne przedsięwzięcie
zorganizowane przez uŜytkowników Google, z czasem rozrosło się jednak do
projektu koordynowanego przez organizacje ekologiczne z piętnastu krajów i
wspierane przez UNEP. Idea akcji jest bardzo prosta i polega na wyznaczeniu
obszaru do sprzątania dla niewielkich grób chcących wziąć udział w sprzątaniu
i zaznaczenia go na stronie stworzonej na potrzeby tego projektu przy Google
Maps. W ten sposób powstaje mapa sprzątanych miejsc na całym świecie.
Wcześniejsza współpraca Google i UNEP zaowocowała stworzeniem Atlasu
Zmieniającego się Środowiska. Na mapach Atlasu zaznaczono 100 miejsc
zagroŜonych nieodwracalnymi zmianami w środowisku naturalnym.
Wiele projektów nie ma tak szerokiego zasięgu, realizowane są w
szkołach, mniejszych społecznościach, ale za to przez dłuŜszy okres czasu. W
szkołach podstawowych i gimnazjach w Warszawie, Poznaniu, Krakowie i
Łodzi realizowany jest np. projekt, mający na celu edukację z zakresu
świadomej konsumpcji i wdroŜenia selektywnej zbiórki odpadów na terenie
szkół oraz monitoring funkcjonowania systemu tej zbiórki. Więcej informacji o
tym projekcie moŜecie uzyskać na stronie internetowej www.recykling.edu.pl
Interesującą akcję prowadzi firma Eko Service wraz z polskim oddziałem
UNICEF. Przedsięwzięcie to polega na łączeniu segregacji śmieci i pomocy
dzieciom z Afryki. W budynkach firm, szkolnych czy teŜ urzędów rozstawiane
są pojemniki, do których wrzucamy zuŜyte kartridŜe i stare telefony
komórkowe. Firma odbierająca te odpady za kaŜdą ich sztukę płaci 1,5 zł na
konto UNICEF, który uzyskane w ten sposób pieniądze przeznacza na pomoc
afrykańskim dzieciom. W ten oto sposób za pośrednictwem Eco Service puste
12
Program edukacyjny – Dobre rady na odpady. BIULETYN INFORMACYJNY
pojemniki po kartridŜach zamiast na wysypisko trafią na linie produkcyjne,
gdzie zostaną przetworzone, a UNICEF uzyskuje środki na realizację swoich
planów pomocy w Afryce. By wziąć udział w takiej zbiórce moŜna
bezpośrednio skontaktować się z organizatorami Eco Service- www.ecomind.pl,
[email protected]. W akcji moŜe wziąć udział kaŜda firma lub instytucja, gdzie
tylko produkowane są tego rodzaju odpady.
Jak widać śmieci dają wiele moŜliwości działania. Temat ten długo
jeszcze będzie na topie, gdyŜ problem odpadów jest wciąŜ aktualny. O tym jak
naukowcy prześcigają się w nowych pomysłach na wykorzystanie śmieci i ich
segregację moŜe świadczyć fakt, Ŝe opracowano juŜ np. drukarkę, która zamiast
atramentu uŜywa fusów z kawy. Oby tak dalej!
Utylizacja opon samochodowych
Bardzo często natrafić moŜemy na zuŜyte opony samochodowe porzucane
w rowach i rzekach, czy ich sterty zalegające wokół zakładów wulkanizacji.
Czasem wykorzystywane są jako wątpliwa ozdoba ogródków i placów zabawa.
Pierwsze opony zostały wynalezione pod koniec wieku XIX. Od samego
początku ich podstawowym składnikiem była guma, najpierw wypełniająca
oponę w całości, potem w połączeniu z metalowym szkieletem wypełniona
powietrzem. Od ponad stu lat technologia produkcji opon mocno ewoluowała.
Najczęściej uŜywanymi obecnie są opony bezdętkowe. Powszechne
zastosowanie zrodziło problem utylizacji starych opon będących odpadami,
których ilość systematycznie rośnie.
Na świecie opracowuje się bardzo róŜne technologie pozbywania się
niepotrzebnych opon, bowiem do ich produkcji wykorzystywanych jest szereg
surowców wartych odzyskania, w tym guma, stal czy grafit.
W Polsce obecnie najczęściej stosuje się termiczną utylizację
w cementowniach jako paliwo o duŜym potencjale energetycznym,
porównywalnym z węglem kamiennym. Spalanie zuŜytych opon ma szereg
zalet, między innymi w jego trakcie do powietrza emitowane jest mniej
dwutlenku węgla i siarki niŜ w wypadku wykorzystywania węgla. Guma, zanim
trafi do pieców, jest wcześniej rozdrabniana. W takiej formie dodaje się ją do
spalanego węgla jako 10-20 procent całkowitego wkładu piecowego. Kosztowne
i dosyć trudne technologicznie jest tutaj przygotowanie opon do spalania,
zwłaszcza usuwanie metalowego szkieletu, dlatego od lat pracuje się nad
sposobami spalania opon w całości. Piece pozwalające na taki sposób utylizacji
13
Program edukacyjny – Dobre rady na odpady. BIULETYN INFORMACYJNY
funkcjonują juŜ w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii oraz we Włoszech,
głównie w elektrociepłowniach.
Jednak spalanie to nie jedyne wyjście z sytuacji, a często uznaje się, Ŝe
jest to wyjście najgorsze z moŜliwych. Przyszłość recyklingu opon to odzysk
materiałowy w postaci granulatu gumowego. Rozdrobnione opony, w zaleŜności
od wielkości ziaren klasyfikowane jako pył, miał, granulat ora grys, stosowane
są z odpowiednimi lepiszczami do pokrywania terenów boisk, placów zabawach
oraz budowy ścian dźwiękoszczelnych. Wykonuje się z nich takŜe obcasy do
butów, maty, dywaniki samochodowe. Istnieje równieŜ moŜliwość
wykorzystania ich jako dodatków do asfaltów, jednak tutaj podstawową
przeszkodą wysokie koszty stosowania nowatorskich rozwiązań, przewyŜszające wypracowane do tej pory metody budowy dróg.
Amerykanie opracowali sposób przetwarzania opon na olej napędowy
oraz gaz. Technika przetwarzania zuŜytej gumy jest podobna do funkcjonowania
mikrofalówki. Pod wypływem określonej długości fal zostają wprowadzone w
drgania łańcuchy węglowodorów aŜ do ich przerwania. Struktura związku
chemicznego zmienia się tworząc ciecz lub gaz. Jak wyliczono z 9 kg opon
moŜna wytworzyć 4,5 l oleju napędowego, 1,4 metra sześciennego gazu, 3,4 kg
grafitu oraz 1 kg stali.
Z rozdrobnionych opon oraz resztek powstających w trakcie
bieŜnikowania tworzony jest regenerat gumowy, mogący w części zastępować
kauczuk. Jest kilka metod jego produkcji, najczęściej stosuje się metodę
kotłowo-parową. Rozdrobniona guma zostaje podgrzana do temperatury 60°C i
wymieszana z olejem talowym. Całość regeneruje się w kotłach parowych o
temperaturze 200°C.
Przedstawione metody dają nadzieję, Ŝe pomimo coraz większej ilości
pojazdów na naszych drogach, przynajmniej ich opony będą dobrze
wykorzystywane.
Kontakt:
Barbara Draus tel.: (012) 6315731 wew. 103;
e-mail: [email protected]
Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych
ul. Czysta 17/4, 31-121 Kraków
tel./fax.: (012) 6315731
e-mail: [email protected]
14