T.Wilk, ZMPD

„Interoperacyjność europejskich
systemów KSOD w ujęciu
przewoźników drogowych”
Tadeusz Wilk
Dyrektor Departamentu Transportu ZMPD
Warszawa dn. 23 czerwca 2010 roku
1
Rodzaje systemów elektronicznych w Europie
satelitarny GPS/GSM oraz mikrofalowy DSRC
Zrzeszenie
Międzynarodowych
Przewoźników Drogowych
w Polsce
System satelitarny GPS/GSM
oparty na technologii GNSS – Global Navigation Satelite System
wbudowane w pojeździe urządzenie pokładowe OBU (On-Borad-Unit) oblicza
ilość przejechanych kilometrów, które podlegają opłacie,
charakteryzuje się działaniem na całym terytorium dróg, nawet na drogach niŜszej
kategorii,
nie wymaga budowy dodatkowej infrastruktury,
dwukrotnie droŜszy w budowie oraz ponad trzykrotnie w eksploatacji od systemu
mikrofalowego – urządzenie OBU wymaga źródła zasilania oraz łączności za
pomocą GSM/GPRS – koszty związane z transmisją danych, obsługą
uŜytkowników, reklamacjami,
wymaga większej jednostki pokładowej niŜ w systemie mikrofalowym, bardziej
zaawansowanej technologicznie umoŜliwiającej łączność poprzez telefonię
komórkową.
www.zmpd.pl
www
.zmpd.pl
Rodzaje systemów elektronicznych w Europie
satelitarny GPS/GSM oraz mikrofalowy DSRC
Zrzeszenie
Międzynarodowych
Przewoźników Drogowych
w Polsce
System mikrofalowy (5,8 GHz
GHz)) DSRC
DSRC Dedicated Short Range Communication
łączność urządzenia pokładowego z bramkami ustawionymi na drodze,
naliczanie opłat post-pay lub pre-pay,
wymaga budowy dodatkowej infrastruktury (bramek) na konkretnych
odcinkach dróg objętych elektroniczną opłatą – wysoki koszt ponoszony
w głównej mierze przez kierowców,
dodatkowym kosztem jest utrzymanie oraz modernizacja bramek
słuŜących do poboru opłat,
koszt urządzeń pokładowych oraz transmisji danych jest niski,
charakteryzuje się dokładnym i precyzyjnym działaniem na
autostradach oraz drogach ekspresowych,
nie jest moŜliwe naliczanie opłat na kaŜdej drodze jak w systemie
GPS/GSM – tylko tam gdzie zostały wybudowane bramki nad drogami.
www.zmpd.pl
www
.zmpd.pl
System satelitarny
w NIEMCZECH
Zrzeszenie
Międzynarodowych
Przewoźników Drogowych
w Polsce
Operator – Toll Collect
system funkcjonuje od 1 stycznia 2005 roku,
obejmuje 12,000 km autostrad i dotyczy pojazdów powyŜej 12 ton z
wyłączeniem autobusów,
system został wdroŜony z półrocznym opóźnieniem – protesty przegranych
w przetargach firm startujących w budowie systemu poboru opłat,
w początkowej fazie wdroŜenia systemu satelitarnego występowały
problemy z rejestracją firmy w systemie, niepoprawnie były naliczane
faktury za przejechane odcinki oraz niewystarczająca była ilość warsztatów
montujących urządzenia pokładowe OBU (On-Board-Unit),
www.zmpd.pl
www
.zmpd.pl
System satelitarny
w NIEMCZECH
Zrzeszenie
Międzynarodowych
Przewoźników Drogowych
w Polsce
Operator – Toll Collect
średnia cena dla pojazdu powyŜej 4 osi (Euro 3 i więcej) wynosi 0,155
eurocenta/km,
Jak podaje Rzeczpospolita – w roku obrotowym 2008/2009 spółka zebrała
od kierowców 4 mld 22 mln euro zaś w kasie spółki pozostało 451 mln,
Uiszczanie opłaty drogowej następuje na 3 sposoby:
automatycznie - za przejechane odcinki za pomocą urządzenia pokładowego
OBU, niezbędna jest rejestracja u operatora a rozliczenie następuje w formie
faktur,
stacjonarnie - opłatę moŜna wykupić w terminalu stacjonarnym wtedy rejestracja
u operatora nie jest wymagana – na autostradach jest ok. 3,5 tyś. punktów
wykupu opłaty,
za pomocą internetu – warunkiem jest rejestracja u operatora.
www.zmpd.pl
www
.zmpd.pl
System mikrofalowy
w AUSTRII
Zrzeszenie
Międzynarodowych
Przewoźników Drogowych
w Polsce
Operator – ASFINAG – Go
Go--Maut
system funkcjonuje od 1 stycznia 2004 roku,
(Austria jako pierwsza wprowadziła elektroniczny system poboru opłat drogowych)
urządzenie pokładowe GO-BOX kontaktuje się za pomocą bramek
rozmieszczonych na drodze – opłaty są pobierane za przejazd od pojazdów
cięŜarowych i autobusów powyŜej 3,5 tony,
stawki opłat w Austrii kalkulowane są w zaleŜności od liczby osi i ilości
przejechanych kilometrów. Od 1 stycznia 2010 roku opłaty są dodatkowo
zaleŜne od klasy emisji spalin (EURO),
www.zmpd.pl
www
.zmpd.pl
System mikrofalowy
w AUSTRII
Zrzeszenie
Międzynarodowych
Przewoźników Drogowych
w Polsce
Operator – ASFINAG – Go
Go--Maut
średnia cena dla pojazdu powyŜej 4 osi (Euro3) wynosi 0,3696
eurocenta/km a dla (Euro 4) 0,3234 eurocenta/km,
urządzenie pokładowe, które montuje się na szybie moŜna zaopatrzyć się
bezpośrednio w punktach GO na granicy, równieŜ na stacjach
benzynowych oraz przez internet,
Uiszczanie opłaty drogowej następuje na 2 sposoby:
„pre-pay” – skrzynka GO-BOX musi być naładowana odpowiednią kwotą – przy
przejeździe pod bramką naleŜność jest potrącana bezpośrednio z konta,
„post pay” – właściciel pojazdu otrzymuje regularne rozliczenie przejechanych
kilometrów – niezbędne jest podpisanie umowy z operatorem.
www.zmpd.pl
www
.zmpd.pl
System mikrofalowy
w CZECHACH
Zrzeszenie
Międzynarodowych
Przewoźników Drogowych
w Polsce
Operator – KAPSH, PREMID CZ
system funkcjonuje od 1 stycznia 2007 roku,
opłaty drogowe pobierane są od pojazdów powyŜej 3,5 tony i obejmują
autostrady, drogi szybkiego ruchu i pierwszej klasy,
pojazd w celu uiszczenia opłaty drogowej musi zostać zarejestrowany w
systemie elektronicznych opłat drogowych. Po zarejestrowaniu, pojazd jest
obowiązkowo wyposaŜany w małe urządzenie pokładowe PREMID, którego
nie moŜna uŜywać w innym pojeździe,
w początkowej fazie wdroŜenia systemu mikrofalowego pojazdy czekały
długo na rejestrację w systemie, tworzyły się kolejki na granicy,
www.zmpd.pl
www
.zmpd.pl
System mikrofalowy
w CZECHACH
Zrzeszenie
Międzynarodowych
Przewoźników Drogowych
w Polsce
Operator – KAPSH, PREMID CZ
średnia cena dla pojazdu powyŜej 4 osi (Euro 3 i więcej) na autostradach
wynosi 4,12 CZK/km i na drogach pierwszej klasy 1,96 CZK/km, dodatkowo
w kaŜdy piątek w godzinach od 15 do 21 stawki są podwojone,
uiszczenie opłaty drogowej następuje na 2 sposoby:
„post pay” - płacenie za fakturę przez zawarcie umowy w miejscu kontaktowym
lub u któregoś z wydawców kart paliwowych,
„pre-pay” - płacenie z góry w miejscu dystrybucji w postaci gotówki lub kartami
płatniczymi i paliwowymi, na miejscu złoŜyć naleŜy kaucję zwrotną 1.550,- CZK i
przedpłatę co najmniej 500,-CZK .
www.zmpd.pl
www
.zmpd.pl
System mikrofalowy
na SŁOWACJI
Zrzeszenie
Międzynarodowych
Przewoźników Drogowych
w Polsce
Operator - SKYTOLL, EMYTO SK
system funkcjonuje od 1 stycznia 2010 roku,
opłaty są pobierane od pojazdów cięŜarowych oraz pojazdów umoŜliwiające przewóz
ponad dziewięciu osób łącznie z kierowcą powyŜej 3,5 tony na autostradach, drogach
ekspresowych oraz niektórych drogach pierwszej klasy – długość dróg objętych
mytem wynosi ok. 2,400 km,
obowiązkowe jest posiadanie w pojeździe jednostki pokładowej OBU,
niewystarczająca w Polsce liczba warsztatów montujących urządzenia – w systemie
post-pay urządzenie musi być zainstalowane na stałe w kabinie pojazdu,
w fazie wdroŜenia panował „chaos” – problem z otrzymaniem jednostek pokładowych
w punktach dystrybucyjnych,
tzw. ticket tranzytowy przewoźnicy mogą wykorzystywać tylko do 30 czerwca 2010.
Przewoźnicy mają do wyboru 18 tras tranzytowych na całej Słowacji. Po uiszczeniu
wyliczonej sumy za określone odcinki dróg tranzytowych zostanie wystawiony
kaŜdemu przewoźnikowi dokument o zapłaceniu. Po przejechaniu określonego
odcinka tranzytowego przewoźnik moŜe bez jakiegokolwiek wstrzymania opuścić
www.zmpd.pl
www
.zmpd.pl
Republikę Słowacką,
System mikrofalowy
na SŁOWACJI
Zrzeszenie
Międzynarodowych
Przewoźników Drogowych
w Polsce
Operator - SKYTOLL, EMYTO SK
opłata zaleŜy od ilości przejechanych kilometrów, klasy emisji spalin i kategorii
pojazdu (ilości osi),
średnia cena dla pojazdu powyŜej 5 osi (Euro 3) wynosi na autostradzie i drodze
ekspresowej 0,193 eurocenta/km a na drodze pierwszej klasy 0,146 eurocenta/km,
Za niezapłacenie opłaty drogowej mandat moŜe wynosić 2 655 euro,
Uiszczanie opłaty drogowej następuje na 2 sposoby:
„post-pay” - uŜytkownik pojazdu moŜe korzystać z wyznaczonych odcinków dróg jeszcze
przed opłaceniem opłaty drogowej, przy czym z góry przedłoŜy poręczenie uiszczenia tej
opłaty. Następnie płaci naliczone myto po zakończeniu stosownego miesięcznego okresu
obrachunkowego,
„pre-pay” - uŜytkownik pojazdu moŜe korzystać z wyznaczonych odcinków dróg dopiero po
uiszczeniu opłaty drogowej.
www.zmpd.pl
www
.zmpd.pl
Interoperacyjność systemów
elektronicznych opłat drogowych
Zrzeszenie
Międzynarodowych
Przewoźników Drogowych
w Polsce
Interoperacyjność systemów elektronicznych opłat drogowych we
Wspólnocie nakłada Dyrektywa 2004/52/WE Parlamentu Europejskiego i
Rady z dnia 29 kwietnia 2004 roku,
Biała Księga dotycząca europejskiej polityki transportowej na 2010 rok
określa cele związane z bezpieczeństwem oraz płynnością ruchu
drogowego. Interoperacyjne inteligentne usługi i systemy transportowe są
waŜnym instrumentem w osiągnięciu tych celów,
Państwa członkowskie zobowiązane są do opracowania strategii w zakresie
zharmonizowania systemów w celu osiągnięcia właściwego poziomu
interoperacyjności na poziomie europejskim,
www.zmpd.pl
www
.zmpd.pl
Interoperacyjność systemów
elektronicznych opłat drogowych
Zrzeszenie
Międzynarodowych
Przewoźników Drogowych
w Polsce
Producenci urządzeń oraz zarządzający infrastrukturą uzgodnili, aby
wytwarzać produkty interoperacyjne oparte na istniejących systemach
DSRC 5,8 GHz. Urządzenia powinny być zdolne do komunikowania się z
technologiami, które mogą być wyłącznie stosowane w nowych systemach
opłat elektronicznych, które mają być wykorzystywane we Wspólnocie po
dniu 1 stycznia 2007 roku, mianowicie technologia pozycjonowania
satelitarnego, technologia łączności ruchomej przy wykorzystaniu norm
GSM-GPRS oraz technologii mikrofalowej 5,8 GHz,
Operatorzy powinni udostępniać zainteresowanym uŜytkownikom
urządzenia pokładowe odpowiednie do korzystania ze wszystkich systemów
opłat elektronicznych będących w uŜytku w Państwach Członkowskich z
zastosowaniem ww. technologii, które są przystosowane do korzystania we
wszystkich rodzajach pojazdów.
www.zmpd.pl
www
.zmpd.pl
Podsumowanie
słabe i silne strony
Zrzeszenie
Międzynarodowych
Przewoźników Drogowych
w Polsce
Słabe strony
strony::
powaŜnym problemem jest brak interoperacyjności – ujednolicenia
urządzeń pokładowych zamontowanych w pojeździe - tego samego
dla wszystkich krajów europejskich,
uŜytkownicy – profesjonalni przewoźnicy ponoszą całkowite koszty
utrzymania systemów elektronicznych, od obliczenia maksymalnej
stawki za przejazd, poprzez budowę i modernizację infrastruktury
jak równieŜ budowę dróg – zasilając przez to rachunki operatorów –
podmiotów prywatnych i państwowych,
www.zmpd.pl
www
.zmpd.pl
Podsumowanie
Zrzeszenie
Międzynarodowych
Przewoźników Drogowych
w Polsce
słabe i silne strony
Silne strony
strony::
elektroniczne systemy poboru
bezpieczeństwo kierowców,
opłat
zwiększają
wygodę
elektroniczne systemy poboru opłat przyczyniają się do
sprawiedliwego naliczania opłat – faktycznie przejechanego odcinka
drogi, na podstawie klasy emisji spalin, ilości osi czy masy
całkowitej pojazdu,
przewoźnicy
zawodowo
zajmujący
się
transportem
międzynarodowym obecnie dobrze juŜ sobie dają radę z przepisami
dotyczącymi elektronicznego poboru myta, obowiązującymi w
poszczególnych krajach.
www.zmpd.pl
www
.zmpd.pl
i
Zrzeszenie
Międzynarodowych
Przewoźników Drogowych
w Polsce
www.zmpd.pl
www
.zmpd.pl
Dziękuję za uwagę
Tadeusz Wilk
Dyrektor Departamentu Transportu ZMPD
[email protected]
17