San Giovanni Battista - Cattedrale Metropolitana

San Giovanni Battista - Cattedrale Metropolitana
Święty Jan Chciciel – Katedra miejska
Katedra turyńska usytuowana na północno - wschodnim
narożniku murów rzymskich, przy teatrze rzymskim, została
ufundowana już w epoce wczesnochrześcijańskiej. W
średniowieczu na kompleks episkopalny składały się z trzy
kościoły. Obecnie aktualizowana jest historia zespołu
episkopalnego na podstawie nowych badań prowadzonych
od 1996 r w podziemiach katedry i na terenie otaczającym.
Budowa zespołu episkopalnego rozpoczęta została
równolegle z budową kościoła Zbawiciela i przylega od
południa do baptysterium Świętego Jana. Kościół
Zbawiciela wznosi się w bezpośrednim sąsiedztwie teatru
rzymskiego (na południe od niego). W owym czasie jest już
opuszczony, a cały kompleks episkopalny sukcesywnie rozrasta się, aby w konsekwencji zająć cały
kwartał zabudowy na północny - wschód od starego miasta. Zmiany w kościele Świętego Jana i
budowa kościoła Świętej Marii, które miały miejsce pod koniec V i do połowy VI wieku,
uzupełniają wyjątkowy zespół trzech bazylik bliźniaczych, które nie maja odpowiedników na
chrześcijańskim Zachodzie.
Pozostałości kościoła Zbawiciela wraz z mozaiką na posadzce datowane są na koniec XII wieku,
zostały odkryte w 1909 r.po lewej stronie katedry. Mozaika przedstawia Koło Fortuny. Po
czasowym przechowywaniu jej w turyńskim Miejskim Muzeum Sztuki Antycznej - Museo Civico
d’Arte Antica, została ona ponownie ułożona na pierwotnym miejscu. Zespół budowli
średniowiecznych zostaje całkowicie zburzony (począwszy od 1491 roku), z woli kardynalna
Domenico della Rovere, który znał nowe tendencje sztuki renesansowej. Wyburzenie budowli
średniowiecznych stworzyło miejsce na nową, aktualną katedrę. Wcześniej, bo w 1469 r.
wybudowana zostala dzwonnica, ukończona za biskupa Giovanni di Compeys. Budowę katedry
przypisuje się architektowi i rzeźbiarzowi Bartolomeo di Francesco, zwanego Meo del Caprina,
pochodzącego z Settignano. Pobierał on nauki w Toskanii i Rzymie wzorując się na wielkich
mistrzach - Brunelleschi’m i Donatello. Powstał zatem kościół o jasnych i przejrzystych formach
geometrycznych. Na planie krzyża łacińskiego powstała bazylika, podzielona na trzy nawy, nakryte
sklepieniem kolebkowym.
Na skrzyżowaniu nawy głównej z transeptem znajduje sie kopuła na planie oktagonu. Wzdłuż ścian
bocznych znajdują się kaplice usytuowane w głębokości muru, na planie prostokątnym lub półkola,
które mieszczą ołtarze darowane przez arystokratyczne rodziny turyńskie a także przez różne cechy
rzemieślnicze. Na fasadzie trzy eleganckie portale, z motywami dekoracyjnymi zaczerpniętymi ze
starożytności, pokazują klasycystyczny gust biskupa-zleceniodawcy. Kamień, którym zostały
obłożone elewacje, pochodzi w głównie z kamieniołomu Bussoleno, który nadał katedrze jasny,
chromatyczny ton, odróżniając ją w sposób wyraźny od innych budynków w Turynie.
W dwa wieki po odbudowie, w głębi
kościoła oddano w 1694 r, a
rozpoczętą w 1668 r. okazałą i
majestatyczną Kaplicę Świętego
Całunu, na podstawie projektu
architekta Guarino Guarini. Kaplicę
ukończono już po jego śmierci. Nowa
kaplica została zbudowana, aby
stworzyć godne miejsce na relikwie
Całunu, który został przeniesiony do
Turynu w 1578 r.z Chambéry, z woli
księcia Emanuela Filiberta. Mowa
tu o konstrukcji na planie centralnym.
Trzy poteżne łuki, wspierają beben,
na którym
narastające struktury
zmniejszających się ku górze łuków
konstrukcyjnych tworzą stóżkową kopułę, która zamyka się pinaklem. W XIX, z woli Karola
Alberta, w kościele zostają umieszczone grobowce czterech przodków z dynastii sabaudzkiej. W
centrum kaplicy króluje drogocenny i majestatyczny barokowy ołtarz, zaprojektowany przez
Antonio Bertola w 1694 r., z przeznaczeniem na srebrną skrzynię z relikwią Świętego Całunu.
Carlo Tosco - PL: Agnieszka Zych