czas pracy w nowych krajach członkowskich unii europejskiej

CZAS PRACY
W NOWYCH KRAJACH
CZŁONKOWSKICH
UNII EUROPEJSKIEJ
Aspekty ekonomiczne, prawne i społeczne
Helena Strzemińska (red.)
Monika Latos-Miłkowska
Magdalena Barbara Rycak
Warszawa 2008
Spis treści
WYKAZ WAŻNIEJSZYCH SKRÓTÓW
15
WSTĘP
17
Część I
SPOŁECZNO-EKONOMICZNE ASPEKTY CZASU PRACY
23
Helena Strzemińska
Rozdział I
TŁO SPOŁECZNO-GOSPODARCZE KRAJÓW
EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNJEJ
1. Uwagi wstępne
2. Sytuacja demograficzna w ośmiu nowych krajach członkowskich
Unii Europejskiej
3. Rynek pracy ośmiu krajów Europy Środkowo-Wschodniej
4. Niektóre problemy gospodarcze krajów
Europy Środkowo-Wschodniej
Helena Strzemińska
Rozdział II
ILE I JAK PRACUJEMY W KRAJACH
EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ?
1. Uwagi wstępne
2. Obowiązujący czas pracy i godziny przepracowane w nowych krajach
członkowskich na tle UE-15
3. Godziny przepracowane przez pracowników najemnych
- tendencje wieloletnie
4. Godziny przepracowane przez osoby prowadzące własną
działalność gospodarczą.
5. Długie godziny pracy
6. Praca na część etatu
6.1. Popularność pracy na część etatu w krajach starej i nowej Unii
6.2. Rozkłady czasu pracowników zatrudnionych w niepełnym czasie
6.3. Powody pracy na niepełnym etacie
7. Nietypowe pory pracy w gospodarce rynkowej
25
25
27
29
35
42
42
42
45
47
50
51
51
54
57
59
Spis treści
7.1. Uwagi wstępne
7.2. Praca w soboty, niedziele, wieczorami i w nocy
7.3. Praca zmianowa
7.4. Oceny nietypowych godzin pracy przez menedżerów i pracowników
Helena Strzemińska
Rozdział III
TRADYCYJNY CZY ELASTYCZNY CZAS PRACY?
1. Uwagi wstępne
2. Istota elastyczności, próby jej określenia w literaturze przedmiotu
i w badaniach międzynarodowych
3. Analiza elastycznej organizacji czasu pracy na podstawie badań
międzynarodowych
3.1. Uwagi ogólne
3.2. Zmienne godziny pracy pracowników najemnych
3.3. Zmienne godziny pracy w praktyce przedsiębiorstw
3.4. Annualizacja godzin pracy
3.5. Praca na wezwanie (on-call work)
3.6. Praca w domu i telepraca
4. Elastyczny czas pracy pracujących na własny rachunek
Helena Strzemińska
Rozdział IV
SPOŁECZNE ASPEKTY ELASTYCZNEJ ORGANIZACJI
CZASU PRACY
1. Uwarunkowania godzenia pracy zawodowej z życiem rodzinnym
2. Oczekiwania pracowników wobec przedsiębiorstwa dotyczące
udogodnień w łączeniu pracy z obowiązkami rodzinnymi
2.1. Problem w skali Unii Europejskiej
2.2. Zakres rozwiązań stosowanych w Polsce
3. Pozytywna i negatywna elastyczność czasu pracy
4. Postulaty pracowników wobec przedsiębiorstw - preferowane zmiany
w organizacji czasu pracy
5. Oceny pracowników różnych form organizacji czasu pracy
Helena Strzemińska
PODSUMOWANIE I WNIOSKI
Załącznik nr 1. Ad hoc module on work organization
and working time arrangements
Załącznik nr 2. Określenia statystyczne użyte w opracowaniu
BIBLIOGRAFIA DO CZĘŚCI 1
59
60
66
68
71
71
72
,
75
75
76
79
86
87
90
91
96
96
100
100
104
106
107
110
113
118
119
121
Spis treści
Część II
PRAWNE ASPEKTY CZASU PRACY
Monika Latos-Milkowska
Rozdział V
ŹRÓDŁA REGULACJI PRAWNYCH CZASU PRACY
1. Uwagi wprowadzające
2. Problematyka czasu pracy w konstytucjach badanych państw
Unii Europejskiej
3. Międzynarodowe uwarunkowania regulacji czasu pracy w nowo
przyjętych krajach Unii Europejskiej
3.1. Konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy
3.2. Wpływ prawa wspólnotowego na prawodawstwo nowo przyjętych
krajów Unii Europejskiej
4. Ustawowe regulacje czasu pracy w nowo przyjętych krajach
Unii Europejskiej
5. Udział partnerów społecznych w tworzeniu źródeł czasu pracy
6. Konkluzje
7. Wnioski dla polskiego ustawodawcy
125
127
127
127
128
128
131
135
137
145
147
Magdalena Barbara Rycak
Rozdział VI
PODSTAWOWE INSTYTUCJE PRAWNE I POJĘCIA
CZASU PRACY W NOWYCH KRAJACH CZŁONKOWSKICH
UNII EUROPEJSKIEJ
1. Czas pracy
2. Okres odpoczynku
3. Przerwa na odpoczynek
4. Ogólny wymiar czasu pracy
5. Niepełny wymiar czasu pracy
6. Organizacja czasu pracy
7. Okres rozliczeniowy
8. Rozkład czasu pracy
9. Wnioski dla polskiego ustawodawcy
148
148
151
158
162
170
178
179
183
184
Monika Latos-Miłkowska
Rozdział VII
PRAWNE ASPEKTY ORGANIZACJI CZASU PRACY W NOWO
PRZYJĘTYCH KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ
1. Uwagi wprowadzające
2. Elastyczne formy organizacji czasu pracy
189
189
189
Spis treści
2.1. Organizacja czasu pracy z równoważonym dobowym czasem pracy
2.2. Praca zmianowa
2.3. Przerywany czas pracy
2.4. Organizacja czasu pracy, w której pracownik decyduje
o godzinach rozpoczynania i kończenia pracy
2.5. Zadaniowo-wynikowy czas pracy
2.6; Konta czasu pracy
3. Tryb ustalania rozkładu czasu pracy
4. Dopuszczalność pracy w dni wolne
5. Praca wieczorem i w nocy
6. Konkluzje
7. Wnioski dla polskiego ustawodawcy
Magdalena Barbara Rycak
Rozdział VIII
PRAWNE OGRANICZENIA PRAWA DO WYPOCZYNKU
1. Praca w godzinach nadliczbowych
1.1. Pojęcie pracy w godzinach nadliczbowych
1.2. Przesłanki dopuszczalności pracy w godzinach nadliczbowych
1.3. Limity godzin nadliczbowych
1.4. Rekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych
2. Dyżur pracowniczy
2.1. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości
dotyczące dyżurów
2.2. Pojęcie i zasady ustalania dyżuru
2.3. Rekompensowanie dyżuru pracowniczego
3. Konkluzje
4. Wnioski dla polskiego ustawodawcy
Monika Latos-Miłkowska
Rozdział IX
ROZWIĄZANIA PRAWNE WSPIERAJĄCE GODZENIE
PRACY ZAWODOWEJ Z ŻYCIEM RODZINNYM
1. Uwagi wprowadzające
2. Ułatwienia w dostępie do zatrudnienia w niepełnym wymiarze
czasu pracy
3. Ograniczenia pracy w godzinach nadliczbowych osób
sprawujących opiekę nad dziećmi
4. Ograniczenia pracy nocnej osób sprawujących opiekę
nad małymi dziećmi
5. Ograniczenia w zatrudnianiu w dni wolne od pracy
189
194
196
197
198
199
200
202
206
210
212
214
214
214
217
223
225
229
229
231
232
233
234
236
236
236
237
238
239
Spis treści
6. Ograniczenia w zatrudnianiu w przedłużonym dobowym
czasie pracy
7. Przerwy na karmienie dziecka
8. Zwolnienia od pracy przeznaczone na opiekę nad dziećmi
9. Możliwość dostosowywania przez pracownika rozkładu
czasu pracy do swoich potrzeb
10. Konkluzje
11. Wnioski dla polskiego ustawodawcy
WNIOSKI KOŃCOWE
BIBLIOGRAFIA DO CZĘŚCI II
,
240
241
242
242
244
245
247
253