Wiedza o kulturze-cwiczenia-45h-N.M

KIERUNEK: Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych
SPECJALNOŚĆ: Media Rysunkowe, Intermedia i multimedia
STUDIA STACJONARNE I STOPNIA
ROK STUDIÓW: II, III
Nazwa przedmiotu
Wiedza o kulturze
Stopień i tytuł naukowy
dr Natalia Mrozkowiak-Nastrożna
Imię i nazwisko prowadzącego
Semestr studiów
3, 4, 5, 6
Wymiar godzin
45 h
Forma zajęć
ćwiczenia
Zajęcia w ramach
Tok ogólny
Wymagania wstępne wobec
studenta
-
1. CEL PRZEDMIOTU:
Celem ćwiczeń jest omówienie – na podstawie tekstów źródłowych – problemów z zakresu teorii
kultury, sztuki jako praktyki i krytyki kulturowej oraz zagadnień z kręgu kultury wizualnej,
audiowizualności, obrazowania oraz intersemiotyki i interdyscyplinarności sztuk.
2. TEMATYCZNE UJĘCIE TREŚCI:
•
Problemy interpretacji kultury (hermeneutyka kulturowa, koło hermeneutyczne, człowiek
jako twórca i interpretator oraz sprzeciw wobec „archeologii sensu”)
•
Zagadnienia pluralizacji kultury i wielokulturowści; nowe środowisko współczesnej praktyki
artystycznej („sztuka życia”, wielokulturowa autokreacja; pluralizm i transwersja, czyli
współczesność zmienna i zróżnicowana)
•
Estetyzacja,
teatralizacja,
narratywizacja
współczesnej
rzeczywistości
(estetyka
i anestetyka, problemy współczesnego aisthesis, symulacja i hiperrzeczywistość, czyli
fikcjonalizacja rzeczywistości)
•
„Wzrok kulturowy”, historia sztuki jako historia wzorów ikonicznych (współczesne metody
„patrzenia” na kulturę wizualną; „historyczność widzenia”, „historyczność oka”, „kulturowa”
istota postrzegania wzrokowego; ewolucja „od sztuki do kultury wizualnej”)
•
Czym jest obraz? Różnorodność dyskursów stosowanych wobec obrazów, np. perspektywa
filozoficzna, historyczna, ikonologiczna historii sztuki, perspektywa historii techniki
i mediów, ogólne analizy i kwestie interdyscyplinarne itp.; obraz jako wytwór percepcji
wynik osobowej lub społecznej symbolizacji.
•
Krytyka obrazu, odwrót od wizualności, ikonoklastyczne zakazy obrazowania, przesyt
obrazu, obraz a rzeczywistość (kwestia mimesis i simulacrum), widzialne i niewidzialne
w
sztuce,
odrzucenie
„przedstawiania”
na
rzecz
„działania”
(estetyczność
a performatywność)
•
Zaangażowanie społeczne jako kategoria estetyczna (społeczeństwo spektaklu, sztuka
jako społeczna utopia, autonarracja w kontekście społecznym)
•
Korespondencja sztuk; przekład intersemiotyczny, tradycja badań interdyscyplinarnych
•
Intermedia; nowe media, nowe konteksty „starych” mediów - fotografia, film, video,
literatura, sztuki wizualne; współczesne konteksty i cechy recepcji Gesamtkunstwerk interdyscyplinarność, akcyjność, interakcyjność
•
Wizualność w literaturze – obraz i słowo, obraz w literaturze, formy wizualno-słowne
w historii kultury
•
Ekfraza w ujęciu historycznym i współczesnym, ekfraza jako figura retoryczna, ekfraza
w perspektywie filozoficznej, ekfraza jako opis „rozumiejący”, wyjaśniający sens
przedstawienia
•
Wizualność w innych sztukach; obraz a dźwięk, muzyka i ruch (np. awangardowe kino,
poezja fonetyczna dadaistów, współpraca Duchamp–Cage, video-obrazy, graficzne notacje
muzyczne)
•
Poezja wizualna jako „obraz słowa”, tradycja poezji wizualnej, poezja konkretna,
„bookworks”, liberatura, literatura w Internecie, poezja cyfrowa
3. OPIS METOD I FORM REALIZACJI:
Ćwiczenia prowadzone metodą konwersatorium; analiza szczegółowych zagadnień z zakresu
wyżej określonej problematyki w oparciu o wybraną literaturę przedmiotu. Literatura (fragmenty
tekstów, bądź poszczególne rozdziały) podana do wiadomości studentów i omówiona na
wstępnych zajęciach, kolejne ćwiczenia poświęcone dyskusji wokół treści i problemów
zaprezentowanych w proponowanych tekstach.
4. ZALECANE ŹRÓDŁA WIEDZY:
Baudrillard J. (2001). Ameryka. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Belting H. (2007) Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie. Kraków: Universitas.
Berger J. (1997). Sposoby widzenia. Poznań: Rebis.
Beuys J. Każdy artystą (w:) Morawski S. (red.) (1987). Zmierzch estetyki – rzekomy czy
autentyczny? Warszawa: Czytelnik.
Brzoza H. (1982). Wielość sztuk – jedność sztuki. Warszawa: WSiP
Fajfer Z. W stronę liberatury (w:) Tabakowska E. (2006). Ikoniczność znaku: słowo – przedmiot –
obraz – gest. Kraków: Universitas
Gadamer H.-G. Semantyka i hermeneutyka (w:) Poznanie. Antologia tekstów filozoficznych.
Cackowski Z., Hetmański M. (red.) (1992). Wrocław – Warszawa – Kraków: Ossolineum
Higgins D. (2000). Nowoczesność od czasu postmodernizmu i inne eseje. Gdańsk: słowo/obraz
terytoria
Holländer Literatura – malarstwo – grafika (w:) Wysłouch S. (red.) (2006). Ut pictura poesis.
Gdańsk: słowo/obraz terytoria
Hopfinger M. (2003). Doświadczenie audiowizualne. O mediach w kulturze współczesnej.
Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Platon, Państwo (fragm.) (w:) Białostocki J. (1985) Teoretycy, pisarze i artyści o sztuce. 1500–
1600. Warszawa: PWN
Poprzęcka M. (2008). Inne obrazy. Oko, widzenie, sztuka. Od Albertiego do Duchampa. Gdańsk:
słowo/obraz terytoria.
Popowski R. Starożytny przewodnik po neapolitańskiej pinakotece (w:) Filostrat Starszy (2004).
Obrazy. Popowski R. (opr.), seria: Biblioteka Antyczna. Warszawa: Prószyński i S-ka
Praz M. (1981). Mnemosyne. Rzecz o powinowactwie literatury i sztuk plastycznych. Warszawa:
PIW
Różewicz T. (1996) Francis Bacon czyli Diego Velázquez na fotelu dentystycznym (w:) zawsze
fragment. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie
Sontag S. Przeciw interpretacji (w:) Literatura na Świecie, nr 9 / 1979
Śniecikowska B. (2005). Słowo – obraz – dźwięk. Literatura i sztuki wizualne w koncepcjach
polskiej awangardy 1918-1939. Kraków: Universitas.
Welsch W. Estetyka i anestetyka (w:) Nycz R. (red.) (1998) Postmodernizm. Antologia przekładów.
Kraków: Wyd. Baran i Suszczyński
Welsch W. Tożsamość w epoce globalizacji – perspektywa transkulturowa (w:) Wilkoszewska K.
(2004) Estetyka transkulturowa. Kraków: Universitas
Stosowane pomoce
Teksty źródłowe omawiane na zajęciach
Forma zaliczeń
Na ocenę końcową (semestralną) składają się punkty
uzyskane podczas ćwiczeń (obecność, uczestnictwo w
dyskusji, przygotowanie referatów) oraz ocena pracy
pisemnej
UWAGI
Opracowała: dr Natalia Mrozkowiak-Nastrożna