zobacz wstęp

Wprowadzenie
Rozwój dziecka w pierwszych latach jego życia zachodzi w sposób
wyjątkowo intensywny. Wszelkie zmiany rozwojowe, zachodzące u dziecka
w wieku przedszkolnym, są niezwykle znaczące dla jego przyszłego życia.
Wszelkie czynniki służące pobudzaniu intelektualnego i społecznego rozwoju dziecka, najsilniej oddziałują na dziecko w okresie wczesnego dzieciństwa, co sprawia, że działania edukacyjne i wychowawcze okazują się
wtedy najbardziej efektywne. Rozwój każdego człowieka zależy od tego,
w jakim stopniu otaczające go środowisko zdoła uaktywnić tkwiące w nim
możliwości oraz jak je wspomoże i ukierunkuje.
Na przestrzeni wieków, wśród licznych obszarów działalności człowieka, wychowanie potomstwa stanowiło jedną z najważniejszych kwestii dla funkcjonowania zarówno wspólnot pierwotnych, jak i społeczności
ludzkich powstałych w późniejszym okresie. Chociaż wychowanie przedszkolne kształtowało się w różnych i nierzadko odmiennych kierunkach,
zawsze stanowiło ono znaczący element w rozwoju myśli pedagogicznej
w wielu krajach. Od wielu lat powszechnie podkreśla się wartość i wielką rolę pierwszych lat życia dziecka w osiąganiu przez nie samodzielności
i dojrzałości do podjęcia efektywnej nauki w szkole, oraz nabywania umiejętności, które pozwolą mu sprawnie funkcjonować w dorosłym życiu.
W naszym społeczeństwie potrzeba dążenia do sukcesu obecnie jest
coraz bardziej powszechna. Coraz większa liczba rodziców ma świadomość
znaczenia wczesnej edukacji dla pomyślnego rozwoju ich dzieci. Nauczyciele wychowania przedszkolnego stosują i nieustannie poszukują różnorodnych metod i form wspomagających rozwój i wyrównujących szanse
edukacyjne ich podopiecznych. Edukacja przedszkolna jest podstawą dalszego kształcenia, a możliwość uczęszczania od najmłodszych lat do prawidłowo funkcjonującej placówki wychowania przedszkolnego jest szansą
na życiowy sukces dziecka. O przyszłość dzieci w wieku przedszkolnym
najbardziej troszczą się rodzice i nauczyciele, podkreślając coraz powszechniej, iż bardzo ważne jest wykorzystanie wszystkich szans na poprawę startu
w dorosłe życie najmłodszych członków społeczeństwa, by mogli współtworzyć je i dobrze funkcjonować w stale zmieniającym się świecie.
Głównym celem publikacji „Przedszkole – przestrzeń rozwoju dziecka” jest przedstawienie i analiza wybranych obszarów współczesnej edukacji
przedszkolnej w Polsce oraz opis i prezentacja wybranych badań empirycz9
Wprowadzenie
nych w zakresie diagnozowania gotowości szkolnej dziecka, metod i form
wspomagania rozwoju dziecka oraz roli nauczyciela w indywidualnym
rozwoju dziecka. Publikacja może stanowić pomoc dla studentów kierunku
pedagogiki ze specjalnością – wychowanie przedszkolne i edukacja wczesnoszkolna w realizacji takich przedmiotów jak: metodyka wychowania
przedszkolnego, pedagogika przedszkolna, pedagogika wczesnoszkolna,
teoretyczne i praktyczne podstawy edukacji przedszkolnej.
Publikacja składa się z 6 rozdziałów oraz części zawierającej szereg
załączników.
W pierwszym rozdziale opisano cele i zadania wychowania przedszkolnego, zasady i metody w pracy z dziećmi stosowane w edukacji przedszkolnej, oraz rolę nauczyciela w edukacji dziecka.
Kolejne dwa rozdziały – II i III poświęcono wybranym aspektom rozwoju dziecka. Opisano wybrane elementy rozwoju dziecka trzyletniego czyli dziecka, które rozpoczyna „swoją przygodę z przedszkolem”, natomiast
w rozdziale III przedstawiono sylwetkę rozwojową dziecka sześcioletniego,
który kończy edukację przedszkolną i stoi przed kolejnym, nowym progiem
edukacyjnym.
Rozdział czwarty to przedstawienie uwarunkowań prawnych i organizacyjnych działalności placówek przedszkolnych. Rozdział ten zawiera
podstawy programowe wychowania przedszkolnego oraz opisuje mechanizmy dotyczące projektowania pracy kadry przedszkola.
W kilku podrozdziałach zaprezentowano przykładowe zapisy ramowych
rozkładów dnia w grupie dzieci młodszych i w grupie dzieci starszych.
W rozdziale piątym zaprezentowano wybrane obszary działalności
wychowawczo-dydaktycznej przedszkola, kształtowanie procesu osiągania
gotowości szkolnej dziecka, oraz wybrane narzędzia pomiaru stosowane
w określaniu poziomu gotowości szkolnej dziecka.
W rozdziale tym Czytelnik może poszerzyć swoją wiedzę dotyczącą
procedur w organizacji „zielonego przedszkola” oraz nowej aktywności
dzieci przedszkolnych realizowanej w dziecięcym uniwersytecie.
Ministerstwo Edukacji Narodowej dostrzegło ogromne znaczenie
wczesnej edukacji dla rozwoju dziecka, jednak obecnie w Polsce szczególnie dotkliwie odczuwany jest brak instytucji przedszkola. Aby upowszechnić wychowanie przedszkolne i stworzyć więcej miejsc dla dzieci
w przedszkolach, podjęto różnego rodzaju inicjatywy. Do jednej z nich należy możliwość organizowania innych form wychowania przedszkolnego.
W rozdziale piątym opisano zagadnienie organizacji alternatywnych form
edukacji przedszkolnej.
Ostatni rozdział publikacji zawiera wybrane zagadnienia dotyczące
obecności komputera w zabawie, nauce i pracy dziecka i jego nauczyciela.
10
Wprowadzenie
Publikację „Przedszkole – przestrzeń rozwoju dziecka” kończy zestaw
załączników, w którym Czytelnik odnajdzie kilka narzędzi służących diagnozowaniu rozwoju dziecka w różnych sferach rozwoju. W załączniku zamieszczono narzędzia badawcze zarówno te znane i często stosowane oraz
takie, które są rzadziej wykorzystywane przez nauczycieli. Na potrzeby niniejszej publikacji dokonano tłumaczenia na język polski narzędzia badawczego, które jest wykorzystywane w przedszkolach w Niemczech.
Niniejsza publikacja jest jedynie małym wycinkiem szerokiego zagadnienia związanego z rolą, jaką pełni profesjonalnie funkcjonująca współczesna placówka wychowania przedszkolnego, jednak może stanowić element
do kontynuowania dalszej współpracy międzynarodowej nauczycieli teoretyków i praktyków oraz studentów w podejmowaniu kolejnych wyzwań
będących inwestycją w rozwój i przyszłość dziecka.
11