Prof. dr.hab.Stanisław Literski Charakterystyka dorobku naukowego

1
Prof. dr.hab.Stanisław Literski
Dziekan Wydtiału Socjologii
Wyższej Szkoły Menedżerskiej
w Legnicy
Charakterystyka dorobku naukowego i osiągnięć w zakresie
kształcenia kadr.
I. Dane ogólne.
- W roku 1955 roku - po maturze – pracowałem kilka lata jako wykładowca Uniwersytetu Ludowego
a potem w Związku Młodzieży Wiejskiej na terenie Pomorza Zachodniego..
W 1961 roku rozpocząłem studia socjologiiczne w Warszawie. Po czteroletniej nauce i
przedstawieniu pracy magisterskiej z zakresu socjologii na temat swiadomosci narodowej Kaszubów,
ukończylem studia w 1965 roku z wynikiem bardzo dobrym, uzyskując dyplom magistra socjologii.
- Po studiach pracowałem w latach 1966 – 1971 nadal w ruchu młodzieżowym.
- W ramach 3-letniego Studium Doktoranckiego na Uniwersytecie Gdanskim, obronilem w 1973 roku
pracę doktorską z socjologii na temat: Rola małżeństw mieszanych w procesie interracji spolecznej ,
uzyskując stopień naukowy DOKTORA NAUK HUMANISTYCZNYH w zakresie socjologii
- W 1977 obroniłem na Uniwersytecie Gdańskim, na podstawie oceny ogólnego dorobku naukowego i
przedłożonej rozprawy habilitacyjnej: „System kształcenia ustawicznego robotników w Polsce”
pracę habilitacyjną, uzyskując stopień naukowy DOKTORA HABILITOWANEGO w zakresie polityki i
organizacji oświaty.
- Od 1979 do 1984 pracowałem jako V-Dyrektor d/s Naukowo Badawczych w resortowym Instytucie
Oświaty Rolniczej w Pszczelinie k/Warszawy,
- W czerwcu 1984 roku zmuszony byłem opuścić Polskę i wyjechać do Republiki Federalnej Niemiec.
Po ukończeniu odpowiednich kursów językowych, oraz uzupełnień i wyrównań w poziomach wiedzy
jak i umiejętności, mój dorobek naukowy oraz uzyskane w Posce stopnie doktora i doktora
habilitowanego zostały przez władze państwowe w Niemczech uznane jako ekwiwalentne
- W 1986 rozpocząłem pracę naukową w Deutsches Jugendinstitut / Niemiecki Instytut d/s
Młodzieży/ w München. Po kilku latach pracy, w wyniku występujących trudności w finansowaniu
badań nad integracją przesiedleńców z Polsku w RFN - przeszedłem w 1993 roku na wcześniejszą
emeryturę. W ramach pracy zleconej zajmowałem się przez następne lata dorywczo - w różnych
instytucjach i instytutach naukowych tlumaczeniami, ekspertyzami, recenzowaniem oraz opiniowaniem
prac naukowych i publicystycznych .
II. Charakterystyka dorobku naukowego
2
1. Ponad 20 publikacji z zakresu socjologii ogólnej, socjologii oświaty, socjologii wsi i andragogiki, w
tym m.in opracowania książkowe:
- Elementy socjologii pracy: Wydawnictwo Katalogów i Cenników. W-wa. Wyd. I 1974. Wyd. II1978 /200 str/.
- Kształcenie zawodowe i doskonalenie ustawiczne robotników: Wydawnictwa Szkolne i
Pedagogiczne. Wyd. I W-wa 1976, Wyd II W-wa 1979. / str.197/.
- Twoje przyszłe miejsce pracy. Instytut Wydawniczy CRZZ. W-wa 1976 /str 275/
- Infrastruktura kształcenia i doskonalenia ustawicznego robotników. W-wa 1975.
- Elementy socjologii, w: Materiały szkoleniowe dla słuchaczy kursów pedagogicznych. Praca
zbiorowa. W-wa 1975.
- Elementy socjologii pracy. w: Biblioteka mistrza, Pod red. S. Literskiego. Cztery tomy / 760
str/, W-wa 1977.
Ponad 30 artykułów naukowych i popularno – naukowych, wśród nich m.in:
- Przemiany demograficzne i społeczne w powiecie bytowskim w latach 1945-1965. W: Rocznik
Koszalinski, 1972
- Wszechnica rolnicza masową formą kształcenia rolników. w: Wieś Współczesna. Lipiec 1981.
- Rola małżeństw mieszanych w procesie integracji społecznej w latach 1945-1965. w: Pomorze trudna ojczyzna. Poznań 1996.
- Die gesellschaftliche Integration von Ausiedlern aus Polen in der Bundesrepublik Deutschland. DJI
München 1987.
Około 50 artykułow naukowych i popularno-naukowych z zaktesu kształcenia zawodowego
rzemieslników, mistrzow i robotników, oraz systemów kształcenia zawodowego dorosłych.
Publikacje te ukazaly sie w miesięczniku ZESZYTY METODYCZNE, których byłem zalożycielem i
Redaktorem Naczelnym w latach 1972-1984. W tym czasie ukazało się 125 Numerów tychże
Zeszytów, każdy o objętości 60-80 stron.
Liczne publikacje w przygotowywanych pod moją redakcją materiałach na sesje naukowe np.
Przemiany w oświacie rolniczej. W-wa 1980. lub: Efektywność oświaty rolniczej. W-wa 1981 i 1983,
czy: Unowocześnienie oświaty rolniczej. W-wa 1982 i W-wa 1984.
2. Istotnym dla socjologii jest to, iż zwróciłem uwagę na bardzo złożone problemy wystepujące w
procesie integracji społecznej różnorodnych grup ludności przybyłej ne tereny Ziem Zachodnich po II
wojnie , i że trudnosci te wystepowały znacznie dlużej niż zakladało wielu badaczy tamtego okresu, w
tym również socjologów.
Po osiedleniu sie w Niemczech próbowałem wrócic do powyższego problemu, zajmujac sie
badaniem procesow integracyjnych ludności autochtonicznej ze Sląska, Warmii, Mazur oraz z Pomorza,
osiadłej w okresie powojennym w Niemczech. Jednak ze wzglądu na brak głębszego zainteresowania
niemieckiej polityki naukowej tym problemem, nie udało mi się zbadac istotnych przyczyn trudności
występującyh w intergacji społecznej tych grup ludności w Niemczech.
W zakresie andragogiki opracowałem w Polsce w latach 1972-1978 - dla praktyki teoretyczne
podstawy sytemu kształcenia zawodowego dorosłych, wdrażając jego poszczególne elementy
dedaktyczne jak; programy nauczania, podręczniki, system kształcenia kadr pedagogicznych, oraz
klasyfikację zawodów w Zakładach Doskonalenia Zawodowego na terenie całego kraju.
W andragogice rolniczej przyczyniłem się - jako Kierownik Zakładu Naukowego i V-ice Dyrektor
Instytutu Oświaty Rolniczej w Pszczelinie k/Warszywy do modernizacji systemu oświaty rolniczej
dorosłych, przenosząc do niego niektóre opracowane już teoretycznie i wrdożone wcześnej w ZZDZ elementy andradogiki .
3. Brałem także udział i byłem głównym organizatorem licznych konferencji, w tym konferencji
miedzynarodowych. Przewodniczyłem w zasadzie wszystkim konferencjom, w latach 1972 – 1984
pracując w Zakladach Doskonalenia Zawodowego, a potem w Instytucie Oświaty Rolniczej. Byłem
uczestnikiem konferencji naukowych m.in w Austrii, Szwecji, Niemczech. Oganizowałem także
pracując już w Niemczech - Konferencję Instytutów d/s Młodzieży Polski i Niemiec, ktora odbyła sie w
1988 roku w Gdańsku.
3
Uczestniczyłem również jako referent - w obradach Kongresu Socjologów Polskich w Toruniu w
roku 1990.
III. Osiągnięcia w zakresie kształcenia kadry naukowej.
- W 1977 zorganizowałem we współpracy z Instytutem Ksztalcenia Zawodowego w Warszawie a
potem Instytutem Oswiaty Rolniczej w Pszczelinie - Seminarium Doktoranckie. Byłem promotorem 4
rozpraw doktorskich obronionych na Uniwersytecie Gdańskim.
Po emigracji z Polski przekazałem w 1984 roku 2 swoich doktorantów pod patronat naukowy Prof
Ireny Nowak z Uniwersytetu Warszawskiego, oraz Prof Edwarda Gajdy na SGGW w Warszawie. Obroy
doktorskie tych osób - z zakresu socjologii wsi oraz andragogiki rolniczej - odbyły już w 1985 roku.
IV. Charakterystyka dorobku organizacyjnego dla rozwoju nauki, techniki i
gospodarki.
W centrali ZZDZ opracowałem, korzystajac z wzorów Austrii, Szwecji i Niemiec, teoretyczne
podstawy kształcenia i doskonalenia zawodowego, zarówno robotników kwalifikowanych, jak i
czeladników oraz mistrzów. Przyczyniłem sie tym w znacznym stopniu do wdrożenia nowoczesnego
systemu kursowego na terenie cełego kraju. To spowodowało m.in unowocześnienie infrastruktury
dydaktycznej jak i materialnej, w wyniku czego powstaly liczne nowoczesne ośrodki kształcenia i
doskonalenia zawodowego na terenie całego kraju / m.in w Toruniu, Katowicach, Gdańsku Olsztynie /
W Instytucie Oświaty Rolniczej w Pszczelinie wprowadziłem do andragogiki rolniczej naukową
nanalizę efektywności i oceny poszczegolnych elementów tego kształcenia m.in. poprzez badanie
losów absolwentów oraz analizy efektywnosci wyników pracy absolwentów na różnych stanowiskach
pracy. Podczas mojej pracy naukowej w tym instytucie wprowadzono też niektóre metody
aktywizujące w doskonaleniu dorosłych i zmodernizowano znacznie doskonalenie rolników w systemie
telewizyjnym.
Za osiągnięcia w pracy naukowej zostałem w 1978 roku odznaczony Krzyzem Kawalerskim Orderu
Odrodzenia Polski.
W 1982 odznaczono mnie Madalem Komisji Edukacji Narodowej. Otrzymałwm też nagrody i
wyrożnienia Ministerstra Oświaty i Wychowanie oraz Ministerstra Rolnictwa.