Zalecenia żywieniowe dla pacjentów z

Zalecenia żywieniowe dla pacjentów
z zaburzeniami po chemioterapii
i/lub radioterapii
Pan/Pani
Imię i Nazwisko Pacjenta
Data
Lekarz
ZABURZENIA SMAKU I ZAPACHU
Po chemioterapii często pojawiają się zmiany smaku. Przedstawione zasady pozwolą
złagodzić te dolegliwości.
• Spożywać letnie posiłki, o temperaturze otoczenia lub nawet zimne.
• Unikać pokarmów ciężkostrawnych, o silnym zapachu, np. frytek; spożywanie potraw smażonych nie jest wskazane.
• Do doprawiania potraw wybierać np. koperkowe sosy jogurtowe, sosy na bazie soi, sosy pomidorowe.
• W przypadku metalicznego smaku w ustach:
o unikać czerwonego mięsa;
o na pewien czas ograniczyć spożycie świeżych owoców i warzyw i zastąpić je musem z owoców lub warzywnym purée;
o zalecane jest spożywanie ryb gotowanych na parze, niesmażonych jajek, produktów mlecznych i produktów skrobiowych,
zależnie od upodobania.
• We wszystkich przypadkach regułą jest jedzenie tego, co sprawia przyjemność.
UTRATA APETYTU
Odczuwalna utrata apetytu jest przejściowa. Pomocne mogą okazać się wskazówki
dotyczące postępowania w przypadku zaburzeń smaku i zapachu oraz poniższe zalecenia:
• Rozdzielić posiłki na części: trzy posiłki i trzy przekąski (rano, po południu i wieczorem).
• Unikać podawania całego posiłku w tym samym czasie.
• Wybierać najbardziej kaloryczne produkty, nawet w małych ilościach (niegotowane tłuste produkty), takie jak:
o masło lub ser do doprawienia posiłku;
o olej z orzecha włoskiego, oliwa lub inny olej, według upodobań;
o śmietana;
o produkty skrobiowe w postaci purée ziemniaczanego, ryżu, makaronów.
• Podczas posiłków unikać picia lub pić bardzo niewiele, tylko po to, by zwilżyć pokarm; pić dużo płynów między
posiłkami.
• Wybierać najlepiej tolerowaną konsystencję produktów.
NUDNOŚCI I WYMIOTY
Nudności związane są z wieloma czynnikami i czasem występują w wyniku działania
zażywanych leków. Należy:
• starać się odprężyć, zwłaszcza podczas posiłków;
• jeść, gdy ma się na to ochotę, w małych ilościach;
• pić gazowane napoje – powinny być schłodzone i pite między posiłkami;
• ssać miętowe cukierki.
© Copyright by Elsevier Urban&Partner 2011
Materiał przeznaczony dla pacjentów. Wszelkie prawa są zastrzeżone. Jakiekolwiek nieautoryzowane powielanie, rozpowszechnianie całości lub fragmentów publikacji w formie drukowanej,
elektronicznej lub innej bez pisemnej zgody wydawcy jest zabronione.
TRUDNOŚCI W POŁYKANIU
W przypadku trudności z połykaniem należy:
• pożywienie mielić lub miksować;
• całodzienną rację pokarmową dzielić na wiele małych porcji spożywanych w ciągu całego dnia;
• owoce i warzywa przez pewien czas spożywać tylko po ugotowaniu (purée);
• nie wahać się dodawać do potraw śmietany, rożnych sosów oraz soków warzywnych, zależnie od upodobań.
ZAPALENIE BŁONY ŚLUZOWEJ
Należy zastosować wskazówki z punktu „Trudności w połykaniu”. Przejściowe zapalenie
jamy ustnej wymaga następującego postępowania:
o unikania produktów lub dań:
o zbyt gorących, zbyt ostrych, zbyt słonych lub zbyt słodkich (z dodatkiem cukru);
o drażniących konsystencją lub składnikami, takich jak surowe warzywa i owoce, ocet, sok z cytryny, pokarmy suche i twarde, np. suchary, chleb (chyba że jest namoczony);
o sprzyjających powstawaniu pleśniawek, np. orzechów włoskich, oraz dań zawierających te produkty.
• Wskazane są:
o przestudzone purée ziemniaczane i warzywne,
o musy owocowe, lekko słodzone lub bez cukru,
o miksowane mięso lub ryby,
o jajka i wszystkie produkty mleczne (oprócz mleka, spożywać jogurty, sery).
• Pić wodę bogatą w dwuwęglany; najwięcej ich zawierają wody gazowane.
BIEGUNKA
Biegunka ustępuje po:
• zmniejszeniu spożycia:
o twardych włókien roślinnych występujących w surowych i suszonych owocach i warzywach – zalecane jest spożywanie
ugotowanych warzyw, musów lub galaretek owocowych,
o mleka – zamiast mleka należy jeść jogurty i sery;
• zwiększeniu spożycia:
o ryb, jajek (przyrządzanych bez dodatku tłuszczu), białego mięsa;
o produktów skrobiowych, takich jak zboża: ryż, makaron, semolina.
Należy wypijać dostateczną ilości płynów nawet wtedy, gdy nie odczuwa się pragnienia. Po
uzyskaniu poprawy, można wprowadzać stopniowo świeże owoce i warzywa.
ZAPARCIA
Zaparciom można przeciwdziałać:
• regularnie spożywając produkty z błonnikiem roślinnym, tzn.:
o świeże owoce i warzywa do każdego posiłku;
o suszone owoce na śniadanie i warzywa strączkowe przynajmniej podczas jednego posiłku;
o chleb wielozbożowy, z otrębami lub z dodatkiem błonnika;
• pijąc wodę z dużą ilością magnezu, który sprzyja zwalczaniu zaparć.
© Copyright by Elsevier Urban&Partner 2011
Materiał przeznaczony dla pacjentów. Wszelkie prawa są zastrzeżone. Jakiekolwiek nieautoryzowane powielanie, rozpowszechnianie całości lub fragmentów publikacji w formie drukowanej,
elektronicznej lub innej bez pisemnej zgody wydawcy jest zabronione.