Akcjonariusz_pyta_zarząd_odpowiada

Akcjonariusz pyta, zarząd odpowiada
- dwa tryby udzielania akcjonariuszom informacji o spółce
Możliwość kontrolowania funkcjonowania spółki akcyjnej przez akcjonariuszy
Prawo akcjonariusza spółki akcyjnej do żądania informacji o spółce jest niemalże jedynym
narzędziem pozwalającym mu na dokonanie choćby pośredniej kontroli funkcjonowania spółki.
Na marginesie można wspomnieć jedynie, że w przeciwieństwie do regulacji odnoszących się do
spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, przepisy dotyczące spółki akcyjnej nie przewidują
uprawnienia akcjonariusza do bezpośredniej kontroli spółki. Ustawodawca odstępując od
powtórzenia treści przepisu art. 212 kodeksu spółek handlowych (dalej „KSH”) w dziale
dotyczącym spółki akcyjnej, pozbawił tym samym akcjonariusza prawa m. in. do przeglądania
ksiąg i dokumentów spółki, tą rolę w spółce akcyjnej przejęła rada nadzorcza.
Możliwość pozyskania jakichkolwiek informacji o kondycji spółki, prowadzonych
przedsięwzięciach lub dalszych planach jej rozwoju akcjonariusz uzyskuje wyłącznie przez
realizację ustawowego prawa do informacji określonego art. 428 KSH. Przywołana norma określa
dwa podstawowe tryby funkcjonowania tego uprawnienia akcjonariusza. Pierwszy odnoszący się
do pytań stawianych zarządowi spółki w ramach walnego zgromadzenia oraz drugi, często na
piśmie, poza nim.
Prawo do informacji w ramach obrad walnego zgromadzenia
Zgodnie z postanowieniami art. 428 § 1 KSH zarząd spółki akcyjnej podczas obrad walnego
zgromadzenia zobowiązany jest do udzielania akcjonariuszom odpowiedzi na pytania dotyczące
spółki, o ile jest to uzasadnione dla oceny spraw objętych porządkiem obrad. Oznacza to, że aby
skorzystać z tego uprawnienia akcjonariusz musi uczestniczyć w zgromadzeniu, nie jest jednak
wymagane, aby posiadał określony pakiet akcji, czy też, żeby przysługiwało mu prawo głosu. Stąd
też do żądania informacji są uprawnieni praktycznie wszyscy akcjonariusze, nawet ci dysponujący
akcjami niemymi. W odniesieniu do rodzaju informacji, o których udzielenie może wnosić
akcjonariusz należy zauważyć, że ogólnie mają się one odnosić do przedmiotu zgromadzenia i de
facto o ich przedmiotowości rozstrzyga sam akcjonariusz. Przewodniczący zgromadzenia
zobowiązany jest jednak do kontroli aktywności akcjonariusza tak, aby prawo akcjonariusza nie
stało się przedmiotem nadużycia i nie prowadziło do zbędnego opóźnienia i utrudnienia prac
zgromadzenia.
Na gruncie tego przepisu pojawia się jeszcze jedna wątpliwość, a mianowicie, co dzieje się w
przypadku, gdy żaden z przedstawicieli zarządu nie stawił się na zgromadzeniu. W takiej sytuacji,
jak się wydaje, akcjonariusz będzie zmuszony do wykorzystania innego trybu zapytania, lub
zgodnie z postanowieniem art. 408 § 2 KSH może wnioskować o zarządzenie przerwy w obradach
GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI SP.P.
do czasu stawienia się zarządu. Wobec wskazanych trudności, mimo literalnego brzmienia
przepisów KSH postuluje się, aby ogół przepisów KSH wykładać w sposób prowadzący do
uznania, iż podczas obrad walnego zgromadzenia zarząd powinien być.
Informacje udzielane poza walnym zgromadzeniem
Na pytania akcjonariusza zgłoszone podczas walnego zgromadzenia zarząd może odpowiedzieć
także w trybie art. 428 § 5 KSH, czyli poza walnym zgromadzeniem, jeśli jest to uzasadnione
ważnymi powodami. Za takie mogą być uznane m.in. pytania, których odpowiedź odnosić się
będzie na przykład do treści dokumentów niedostępnych na zgromadzeniu lub takich, które
wymagają dokładniejszego opracowania, czy wyliczeń. W takim układzie zarząd zobowiązany jest
do złożenia odpowiedzi na pytania nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia zgłoszenia
pytań w ramach obrad walnego.
Ponadto akcjonariuszowi przysługuje również uprawnienie do zadawania zarządowi pytań w
zakresie dotyczącym funkcjonowania spółki poza walnym (art. 428 § 6 KSH). Jednakże jest to
prawo nieco słabsze, gdyż w takim układzie zarząd już może, a nie musi, udzielać akcjonariuszowi
odpowiedzi. Ustawa nie wskazuje ponadto terminu, w jakim zarząd powinien taką informację
przedłożyć akcjonariuszowi, przyjmuje się jednak, że jest zobowiązany działać bez zbędnej
zwłoki, jednak przy uwzględnieniu czasu potrzebnego do udzielenia pełnej i rzetelnej informacji.
Ograniczenia przedmiotowe
Prawo do uzyskania informacji na obu płaszczyznach doznaje jednak pewnych ograniczeń
określonych przepisami art. 428 § 2 i 3 KSH. Zarząd spółki jest obowiązany wręcz odmówić
odpowiedzi na pytania, w przypadkach, gdyby przekazane w ten sposób informacje mogły
wyrządzić spółce lub spółce z nią powiązanej szkodę, w szczególności poprzez ujawnienie
tajemnic technicznych, handlowych i organizacyjnych prowadzonego przez nie przedsiębiorstwa.
Ponadto członek zarządu może także odmówić udzielenia odpowiedzi na pytanie, gdyby takowa
mogła pociągnąć za sobą skutki w postaci odpowiedzialności karnej, cywilnej lub
administracyjnej w stosunku do niego. Ochrona interesu spółki, jak i członka zarządu, została w
przepisie zarysowana dość szeroko. Wystarczy bowiem samo niebezpieczeństwo wyrządzenia
szkody, aby zarząd mógł odmówić złożenia wyjaśnień w żądanym przez akcjonariusza zakresie.
Realizacja uprawnienia- obowiązki spółek publicznych
Jakkolwiek udzielenie odpowiedzi na pytania postawione podczas obrad odbywa się zwykle
droga ustną, tak odpowiedzi udzielone poza nim wymagają wykorzystania innych środków
przekazu. Co do zasady można uznać, że podstawowym sposobem odpowiedzi będzie doręczenie
jej akcjonariuszowi na piśmie osobiście lub za pośrednictwem poczty, najlepiej w formie przesyłki
poleconej. Przepis art. 428 § 4 KSH stwarza jednak dodatkową możliwość - udostępnienie
odpowiednich informacji na stronie internetowej spółki w miejscu wydzielonym na zadawanie
pytań przez akcjonariuszy. Odpowiedzi na pytania poza walnym zarząd zobowiązany jest
ponadto przedłożyć najbliższemu walnemu zgromadzeniu, tak aby pozostali akcjonariusze mieli
możliwość się z nią zapoznać (art. 428 § 4 KSH).
GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI SP.P.
W przypadku udzielania odpowiedzi przez spółki publiczne, w których prawo do informacji
odnosi się przede wszystkim do informacji publicznie nieudostępnionych, pojawiają się
dodatkowe obowiązki wynikające z przepisów ustawy o ofercie publicznej i warunkach
wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu,
uszczegółowione w aktach wykonawczych, które takim spółki nakazują publikować odpowiedzi
także w formie raportów bieżących.
Autor:
Julia Regulska, radca prawny w Kancelarii GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – adwokaci i radcowie prawni
sp.p.
(www.ghmw.pl)
Jeśli byliby Państwo zainteresowani przeanalizowaniem tej kwestii prosimy o kontakt
z naszymi ekspertami.
Osoby kontaktowe:
Joanna Mizińska, adwokat
partner w kancelarii „Gach Hulist Mizińska Wawer - adwokaci i radcowie prawni” sp.p.
+48 668 017 220
e-mail: [email protected]