Agnieszka Szymczak Szkolne niepowodzenia uczniów

Agnieszka Szymczak
Szkolne niepowodzenia uczniów - przyczyny i formy pomocy
Wstęp
Idąc do szkoły, dzieci mają wielkie oczekiwania dotyczące tego, kogo tam spotkają,
czego się nauczą, czy szkoła pomoże im w dalszym życiu… Czasem ludzie zapominają, że
spełnienie potrzeb takich jak: poczucie bezpieczeństwa czy zaspokojenie głodu, pragnienia,
wystarczająca ilość snu są najważniejsze dla dziecka, aby mogło się zdrowo rozwijać i chłonąć
nową wiedzę w szkole. Jednak, gdy już wszystkie „najważniejsze” pragnienia zostaną
ugaszone, uczeń napotyka szereg trudności, które ciężko trudno przezwyciężyć, a które
prowadzą do niepowodzeń w szkole. Skąd się one biorą? Czy można im zaradzić?
Przyczyn jest wiele, począwszy od małej aktywności uczniów, poprzez czynniki
środowiskowe, aż po aspiracje rodziców, którzy marzą, by ich dzieci były najlepsze we
wszystkich dziedzinach nauki. Problem niepowodzeń szkolnych jest jednak zagadnieniem
bardzo złożonym i nie sposób mówić o „niepowodzeniach” szkolnych jako jednolitej kategorii,
która dotyka określoną grupę uczniów w placówce. Co więcej, szkolne problemy i
niepowodzenia mogą mieć charakter zarówno pierwotny i występować samoistnie, jak też być
wtórne względem innych nieprawidłowości. Toteż mogą być zarówno przyczyną, jak skutkiem
określonych zmiennych osobowościowych, emocjonalnych i intelektualnych dziecka i
wypadkową warunków środowiskowych, w jakich ono funkcjonuje. Szereg trudności
edukacyjnych, z którymi uczniowie borykają się, zostaje rozwiązywany od razu w szkole,
jednak niektóre problemy sprawiają, iż uczniowie tracą chęć do podejmowania nowych prób i
przestają się starać.
Prezentacja wyników badania
Badanie, którego wyniki stały się podstawą dla przygotowania niniejszego artykułu,
zostało przeprowadzone w marcu 2015 r w Szkole Podstawowej im. Ewarysta Estkowskiego w
Mikstacie. Wzięło w nim udział 13 nauczycielek/li, 21 rodziców oraz 59 uczniów. Do każdej z
Projekt „Kompetencje zawodowe nauczycielek i nauczycieli jako element budowania organizacji uczącej się
i lokalnej strategii oświatowej w powiecie ostrzeszowskim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
grup skierowana została ankieta, na którą składały się pytania wspólne, kierowane do
wszystkich typów respondentów, zindywidualizowane jedynie pod kątem zastosowanych form
gramatycznych i przystępności językowej (co miało szczególne znaczenie w przypadku dzieci)
oraz pytania dedykowane konkretnej kategorii ankietowanych. Przyjęta koncepcja formularza
ankietowego umożliwiła zatem z jednej strony skonfrontowanie wypowiedzi poszczególnych
grup ankietowanych, zaś z drugiej – podkreślenie specyfiki każdej kategorii badanych.
Celem przeprowadzonego badania było pozyskanie informacji na temat skali oraz
przyczyn niepowodzeń szkolnych uczniów mikstackiej podstawówki oraz znalezienie
odpowiedzi na pytanie o najbardziej optymalną formę pomocy dzieciom w przezwyciężaniu
edukacyjnych trudności.
Wykaz możliwych „problemów i niepowodzeń” jest katalogiem bardzo szerokim.
Uwidoczniło się to w odpowiedziach wskazanych przez respondentów, którzy
spośród
zaproponowanych typów problemów wskazywali te, które dotyczyły ich uczniów, dzieci lub
ich samych. Propozycje dotyczyły zarówno procesów, symptomów i efektów niepowodzeń
szkolnych, mogących – zdaniem autora –w zdecydowany sposób przełożyć się na dyskomfort
edukacyjny ucznia. Uzyskane odpowiedzi uwidoczniły zdecydowaną różnicę w poglądach
poszczególnych grup. Najbardziej widoczne dysproporcje dotyczą „problemów w procesie
uczenia się”, które zostały wskazane przez 19% rodziców, tyle samo uczniów i jednocześnie
100% nauczycieli. Podobnie rzecz ma się w przypadku odpowiedzi dotyczącej problemów z
opanowaniem materiału oraz problemów w relacjach rówieśniczych.
Jednak, o ile tę różnicę tłumaczyć można faktem, iż nauczyciele wskazywali na
zaproponowaną odpowiedź zawsze, gdy mieli pod opieką choć jednego ucznia borykającego
się z danym problemem, zaś rodzice i uczniowie traktowali kwestię jednostkowo (rodzice
wypowiadali się tylko na temat swojego dziecka, zaś uczniowie „mówili” we własnym
imieniu), o tyle zastanawiać może, że żaden spośród nauczycieli nie zauważył problemów
uczniów w relacjach z gronem pedagogicznych, choć na występowanie takiego kwestii
wskazali zarówno rodzice, jak i dzieci.
Inną, wartą uwagi informacją, jest informacja o skali „braku” problemu, czyli liczba
wskazań mówiących o tym, iż dziecko nie boryka się żadnymi trudnościami i niepowodzeniami
edukacyjnymi. Oczywiście uzyskane wyniki na poziomie 53% i 57% są być może wynikami
życzeniowymi. Jednakże,
nawet jeśli jest to wynik nad wyraz optymistyczny, to przy
zachowaniu pewnej dozy ostrożności w interpretacji rezultatów można stwierdzić, iż wskazana
Projekt „Kompetencje zawodowe nauczycielek i nauczycieli jako element budowania organizacji uczącej się
i lokalnej strategii oświatowej w powiecie ostrzeszowskim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
liczba odpowiedzi dotyczy braku „poważnych” problemów szkolnych, które mogą mieć
wydatny wpływ na sposób funkcjonowania dziecka w środowisku edukacyjnym. Wszystkie
wskazania zaprezentowane zostały na poniższym wykresie.
10%
14%
15%
19%
19%
niskie oceny
problemy w procesie uczenia się
problem z opanowaniem materiału przewidzianego
programem nauczania
0%
0%
54%
7%
10%
14%
problemy w relacjach z rówieśnikami
54%
5%
5%
0%
7%
0%
0%
poroblemy w relacjach z nauczycielami
inne
brak prblemów
53%
57%
0%
0%
Uczniowie
17%
5%
problemy wychowawcze
100%
20%
Rodzice
40%
60%
80%
100%
120%
Nauczyciele/lki
Wykres nr 1. Problemy i niepowodzenia szkolne według nauczycieli, rodziców i uczniów.
Nie sposób rozpatrywać problemów bez próby poznania przyczyn ich wystąpienia.
Toteż w kolejnym pytaniu ankietowanych poproszono o wskazanie głównych czynników
powodujących występowanie niepowodzeń szkolnych uczniów. Również w przypadku tego
pytania występuje prawidłowość, wedle której odpowiedzi udzielane przez nauczycieli mają
nikłe przełożenie na wskazania rodziców i uczniów. Tu również pojawiają się poważne
dysproporcje. Przykładowo na niedostosowanie społeczne wskazało 3% uczniów, przy
jednoczesnym poziomie wskazań 62% nauczycieli. Być może owych dwóch uczniów,
przyznających się do tego typu problemu jest nauczanych przez 8 nauczycieli wskazujących
przyczynę problemu, a może wynika to z faktu, iż uczniom i ich rodzicom trudno nawet w
anonimowej ankiecie przyznać się do takiego właśnie podłoża szkolnych niepowodzeń.
Wątpliwości mogłyby zostać rozwiane jedynie w kolejnym, bardziej pogłębionym
badaniu wykorzystującym większy wachlarz metod niż tylko ankieta. Pytanie to uwidoczniło
jednak inny, bardziej zastanawiający i niepokojący jednocześnie fakt. Otóż 3 uczniów (5%
Projekt „Kompetencje zawodowe nauczycielek i nauczycieli jako element budowania organizacji uczącej się
i lokalnej strategii oświatowej w powiecie ostrzeszowskim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
grupy) wskazało, iż geneza ich problemów sięga traumatycznych wydarzeń z przeszłości.
Jednocześnie jednak takiego wytłumaczenia nie wskazał żaden rodzic. Być może ankietowane
dzieci i rodzice nie byli ze sobą spokrewnieni lub pozostaje mieć nadzieję, że w istocie uczniom
nic złego się nie stało, a rzutujące na naukę wspomnienia są wyolbrzymieniem przeszłych
zdarzeń.
choroba
15%
3%
0%
trudności w nawiązywaniu poprawnych
relacji/niedostosowanie społeczne
wcześniejsze niepowodzenia edukacyjne/problemy w
nauce
62%
17%
10%
doświadczenia traumatyczne
0%
0%
69%
5%
2%
0%
trudności adaptacyjne
zaburzenia komunikacji językowej
0%
inne
0%
31%
5%
23%
5%
10%
51%
nie dotyczy / brak problemów
76%
0%
0%
Uczniowie
17%
5%
10%
Rodzice
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Nauczyciele/lki
Wykres nr 2. Przyczyny problemów według nauczycieli, rodziców i uczniów.
Nadmienić należy, iż względnie spora liczba ankietowanych skorzystała z możliwości
wskazania własnych wyjaśnień dla problemów szkolnych. Jeden z rodziców wskazał, iż
przyczyną szkolnych niepowodzenia dziecka jest jego wada wymowy. Uczniowie tłumaczyli
zaś swoje problemy brakiem czasu na naukę, faktem, iż interesujące zajęcia pozalekcyjne
realizowane są w innej szkole oraz problemem z wymową. Pojawiły się również dwie
odpowiedzi wskazujące na zaburzenia w relacjach rówieśniczych i sposobie funkcjonowania w
rzeczywistości szkolnej. Jeden z uczniów napisał, iż jest „przezywany”, drugi zaś wskazał na
swoją odbiegającą od standardów wagę. Uczeń ów nie rozwinął odpowiedzi, jednakże należy
Projekt „Kompetencje zawodowe nauczycielek i nauczycieli jako element budowania organizacji uczącej się
i lokalnej strategii oświatowej w powiecie ostrzeszowskim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
pamiętać, iż odmienna fizjonomia dziecka również może stać się powodem do odseparowania
go od grupy rówieśniczej.
Problemy szkolne nie pozostają bez konsekwencji dla psychiki ucznia. Niepowodzenia
mogą oczywiście motywować i mobilizować, lecz taki efekt wskazało jedynie 24% uczniów,
13% rodziców i 23% nauczycieli. Zdaniem respondentów zdecydowanie częściej
niepowodzenia negatywnie wpływają na samopoczucie młodego człowieka. Wszystkie grupy
badanych wskazały na takie efekty jak: zniechęcenie i zamknięcie się „w sobie”. Ponad 1/5
uczniów przyznała, iż na niepowodzenia reaguje złością, co nie uszło uwadze nauczycieli
(wskazanie w tej grupie 46%). Co jednak ciekawe, rodzice nie traktują złości i agresji jako
konsekwencji szkolnych problemów. Dostrzegają jednak, iż ich dzieci stają się małomówne i
nie mają ochoty nawiązywać kontaktu z innymi. W tej opinii popierają ich nauczyciele (31%),
wskazując jednocześnie, iż odizolowanie to dotyczy również grupy rówieśniczej (15% wskazań
nauczycieli).
Uczniowie jako jedyni skorzystali z możliwości wpisania innych możliwych skutków
niepowodzeń szkolnych. Jeden z nich wybrał sport jako formę odreagowania i rozładowania
emocji („gram w piłę”), a dwójka kolejnych wskazała płacz i smutek. Interesująca jest również
wypowiedź jednego z uczniów, który wykazał duży dystans do swoich niepowodzeń, bowiem,
jak sam stwierdził, problemy szkolne „ma gdzieś”. Wszystkie wyniki zostały zaprezentowane
na wykresie nr 3.
Projekt „Kompetencje zawodowe nauczycielek i nauczycieli jako element budowania organizacji uczącej się
i lokalnej strategii oświatowej w powiecie ostrzeszowskim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
14%
zniechęcenie
agresja/złość
35%
69%
22%
0%
46%
mobilizacja do dalszej nauki
13%
24%
23%
12%
9%
zamknięcie się "w sobie"
0%
0%
odizolowanie od grupy rówieśniczej
15%
8%
małomówność/brak chęci nawiązywania kontaktu
inne
0%
0%
Nie dotyczy / brak wpływu
54%
13%
31%
7%
36%
39%
0%
0%
Uczniowie
10%
Rodzice
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Nauczyciele/lki
Wykres nr 3. Skutki niepowodzeń szkolnych.
Jako że rozmowa jest najprostszą drogą rozwiązania wielu problemów, warto spojrzeć
na to, kto i z kim podejmuje temat szkolnych niepowodzeń. Co prawda 48% ankietowanych
rodziców i 31% uczniów wskazało, iż z nikim nie rozmawiają na temat szkolnych problemów,
jednakże wyniki te należy rozpatrywać w kontekście pytania o rodzaj problemu, z jakim boryka
się uczeń. Jeśli uwzględnić, że spośród 10 rodziców z nikim nie rozmawia o problemach
dziecka, aż 8 wskazało we wcześniejszym pytaniu, iż szkolne problemy ich dzieci nie dotyczą,
to realna skala odpowiedzi negatywnych nie przekracza 10%, tzn. tylko dwoje rodziców ma
świadomość problemów dziecka, lecz w rozmowach nie podejmują tego tematu. Rozpatrując
w analogiczny sposób odpowiedzi udzielone przez uczniów, uwzględnić należy, iż 11 dzieci
dokonało jednocześnie wskazania, że z nikim nie rozmawia o problemach szkolnych, ponieważ
– jak zaznaczyły wcześniej – takowych problemów nie mają. Oznacza to, iż faktyczny poziom
wskazań odpowiedzi w tym przypadku wynosi niecałe 12%.
Przyjąć można, iż w sytuacjach problemowych pierwszą zaangażowaną osobą staje się
rodzic. Nie dziwi to oczywiście w przypadku odpowiedzi udzielanych przez uczniów, z których
73 % ze swoim problemem zgłasza się do mamy lub taty (choć jednocześnie zaskakuje, iż tylko
12% rozmawia o problemach z wychowawcą), jednakże również rodzice preferują kontakt z
innym rodzicem bardziej niż z nauczycielem przedmiotu czy dyrektorem szkoły. Największa
Projekt „Kompetencje zawodowe nauczycielek i nauczycieli jako element budowania organizacji uczącej się
i lokalnej strategii oświatowej w powiecie ostrzeszowskim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
dysproporcja dotyczy kontaktu z pedagogiem szkolnym. Mimo, iż rozmawiało z nim aż 8
nauczycieli, to tylko 1 uczeń i 1 rodzic przyznali się do kontaktu z tym pracownikiem szkoły.
z rodzicami ucznia/innymi rodzicami
73%
19%
92%
12%
z nauczycielem wychowawcą
z nauczycielem przedmiotu
5%
5%
z pedagogiem szkolnym
2%
5%
z dyrektorem
2%
5%
2%
ze specjslistą (np. logopedą)
33%
62%
62%
31%
10%
46%
31%
z nikim nie rozmawiam
48%
0%
0%
69%
10%
Uczniowie*
20%
30%
Rodzice
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Nauczyciele/lki
*w przypadku odpowiedzi udzielonych przez uczniów w 5 ankietach zarejestrowano wskazania wzajemnie się wykluczające, tzn.
uczniowie zaznaczyli, iż rozmawiają o swoich problemach szkolnych z rodzicami, a jednocześnie wskazali odpowiedź, iż z nikim o
problemach nie rozmawiają. Wobec braku możliwości skonfrontowania odpowiedzi z respondentami w analizie uwzględniono wszystkie
dokonane wskazania.
Wykres 4. Problemy szkolne dziecka jako przedmiot rozmowy
Jednakże rozmowa to jedno, a faktyczna pomoc – drugie. W pytaniu skierowanym
jedynie do uczniów poproszono dzieci o wskazanie osoby, która najbardziej wspiera je w
przezwyciężaniu szkolnych trudności. Nie budzi zdziwienia, iż 60% wskazań dotyczy
rodziców. Była to zdecydowanie najczęściej wybierana odpowiedź. Ponadto ponad 1/5
uczniów skorzystała z możliwości wpisania do ankiety własnej propozycji. „Inne osoby” to
przyjaciele (5 wskazań), przyjaciółka (2 wskazania), koledzy, koleżanka, kolega oraz starsze
kuzynostwo. Nauczyciel wychowawca znalazł się dopiero na trzecim miejscu „rankingu” zaś
nauczyciel przedmiotu – na piątym. Pedagog szkolny pomógł jedynie jednemu uczniowi.
Ośmioro uczniów boryka się – przynajmniej w ich opinii – ze swoimi problemami samodzielnie
i nikt im nie pomaga.
Projekt „Kompetencje zawodowe nauczycielek i nauczycieli jako element budowania organizacji uczącej się
i lokalnej strategii oświatowej w powiecie ostrzeszowskim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
40
70,00%
35
60,00%
30
50,00%
25
40,00%
20
30,00%
15
20,00%
10
10,00%
5
0
rodzice
Liczba wskazań
ujęcie procentowe w odniesieniu do
liczebności grupy
nauczyciel
inne osoby wychowaw
ca
0,00%
nikt nie
pomaga
nauczyciel
przedmiot
u
pedagog
szkolny
35
12
10
8
7
1
59,32%
20,34%
16,95%
13,56%
11,86%
1,69%
Wykres 5. Kto pomaga uczniom pokonać szkolne problemy
Wskazany przez uczniów największy udział rodziców w walce ze szkolnymi
niepowodzeniami skłania do postawienia kolejnego pytania. Czy rodzice są w stanie
samodzielnie sprostać zadaniu i czy mogą efektywnie pomóc dziecku w przezwyciężeniu
trudności i problemów szkolnych. To pytanie zostało zadane rodzicom i nauczycielom. W
opinii 5% rodziców i 8% nauczycieli rodzice mogą sami pomóc swoim dzieciom. Opinię tę
podziela, lecz z nieco mniejszym przekonaniem (odpowiedź „raczej tak”), kolejnych 33%
rodziców i 15% nauczycieli. Za opcją „nie” lub „raczej nie” opowiedziało się łącznie 62%
rodziców i 77% nauczycieli.
Projekt „Kompetencje zawodowe nauczycielek i nauczycieli jako element budowania organizacji uczącej się
i lokalnej strategii oświatowej w powiecie ostrzeszowskim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
50%
46%
48%
40%
33%
31%
30%
20%
15%
14%
8%
10%
5%
0%
nie
raczej nie
Nauczyciele/lki
raczej tak
tak
Rodzice
Wykres 6. Czy rodzice są w stanie samodzielnie pomóc dziecku w przezwyciężeniu trudności
i problemów szkolnych.
Analogiczne pytanie dotyczyło możliwości nauczycieli. Również oni w opinii
zdecydowanej większości ankietowanych nie podołają wyzwaniu samodzielnego zmierzenia
się z problemami uczniów. Opcje „tak” lub” raczej tak” wskazało łącznie 30% nauczycieli i
38% rodziców, zaś „nie” i „raczej nie” to wskazania 70% nauczycieli i 62% rodziców.
60%
48%
50%
38%
40%
31%
30%
24%
20%
15%
14%
15%
14%
10%
0%
nie
raczej nie
Nauczyciele/lki
raczej tak
tak
Rodzice
Wykres 7. Czy Nauczyciele/ki są w stanie samodzielnie pomóc uczniowi w przezwyciężeniu
trudności i problemów szkolnych.
Projekt „Kompetencje zawodowe nauczycielek i nauczycieli jako element budowania organizacji uczącej się
i lokalnej strategii oświatowej w powiecie ostrzeszowskim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Jak wynika z powyższych wykresów ani rodzice, ani nauczyciele nie są w stanie „w
pojedynkę” pokonać problemów, które staja na drodze do edukacyjnego sukcesu dzieci. Co
prawda smak sukcesu nie jest wcale uczniom mikstackiej podstawówki obcy, bowiem, jak
wskazują wszyscy nauczyciele ich uczniowie, takie właśnie sukcesy w szkole odnoszą, a co
więcej - opinię tę podziela 81% rodziców wypowiadających się na temat swoich dzieci i aż
83% uczniów, niemniej u wszystkich grup badanych w kwestii tej pojawiły się również
odpowiedzi negatywne. A jeśli
„niepowodzenie”,
rozpatrywać brak sukcesu jako „problem” czy
to okaże się, iż po lewej stronie wykresu nr 8 znalazło się aż 19%
odpowiedzi rodziców i 17% odpowiedzi uczniów, przy czym odpowiedź „nie”, czyli brak
jakichkolwiek sukcesów cechuje 3% uczniów, a według opinii rodziców - aż 5%.
70%
62%
62%
58%
60%
50%
38%
40%
30%
25%
19%
20%
14%
10%
5%
0%
14%
3%
0%
0%
nie
raczej nie
Nauczyciele/lki
raczej tak
Rodzice
tak
Uczniowie
Wykres nr 8. Sukces szkolny w oczach nauczycieli, rodziców i uczniów.
Są to właśnie uczniowie z problemami szkolnymi, uczniowie doświadczający
niepowodzeń i przeżywający każdego dnia swoje małe, szkolne dramaty. Nie doświadczywszy
satysfakcji, jaką daje sukces, tracą wiarę we własne siły, zniechęcają się czy wycofują się z
życia szkoły. Są to uczniowie, którzy potrzebują specjalnego podejścia pedagogicznego. A
takie może im zapewnić jedynie dobrze przygotowana kadra nauczycieli, stale aktualizujących
swoją wiedzę. 92% mikstackich pedagogów robi to na kursach i szkoleniach. Wiedza ta jest
uzupełniana wiadomościami z literatury fachowej oraz informacjami z Internetu. Na kolejnych
Projekt „Kompetencje zawodowe nauczycielek i nauczycieli jako element budowania organizacji uczącej się
i lokalnej strategii oświatowej w powiecie ostrzeszowskim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
pozycjach plasowały się takie wskazania, jak nauka od innych nauczycieli, czytanie
branżowych czasopism czy podejmowanie studiów podyplomowych. Wszyscy ankietowani
nauczyciele wskazali co najmniej jedną metodę dokształcania.
14
100%
90%
12
80%
10
70%
60%
8
50%
6
40%
30%
4
20%
2
10%
0
kursy
liczba wskazań
Ujecie procentowe w odniesieniu do
liczebności grupy
nauka od
brak
branżowe studia
literatura
innych
wzbogaca
Internet
czasopis podyplo
fachowa
nauczycie
nia
ma
mowe
li
wiedzy
12
10
10
9
6
4
0
92%
77%
77%
69%
46%
31%
0%
Wykres 9. Sposób uzupełniania/aktualizowania wiedzy przez nauczycieli
Gdy jednak własna wiedza okazuje się niewystarczająca, nauczyciel musi się zwrócić o
pomoc do innych osób. W ten sposób nawiązywana jest współpraca, która czasem dotyczy
konkretnego ucznia i jego problemów, a czasem przybiera postać stałej kooperacji, wymiany
doświadczeń i wzajemnego uczenia się. Jak pokazuje poniższy wykres wszyscy nauczyciele
współdziałają z pedagogami Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, a
jako grono
pedagogiczne działają wspólnie, tworząc szkolną płaszczyznę współpracy. Według
ankietowanych niemal połowa nauczycieli jest w kontakcie z pedagogiem szkolnym, a nieco
mniej – z Dyrektorem szkoły. Dwoje nauczycieli stara się rozwiązywać problemy uczniów
wespół z psychologiem. Uzyskane wyniki zaprezentowano na wykresie nr 10.
Projekt „Kompetencje zawodowe nauczycielek i nauczycieli jako element budowania organizacji uczącej się
i lokalnej strategii oświatowej w powiecie ostrzeszowskim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
0%
14
120%
12
100%
10
80%
8
60%
6
40%
4
20%
2
0
inni
pedagog
pedagod Dyrektor
nauczycie
psycholog
PPP
szkolny
szkoły
le
liczba wskazań
Ujecie procentowe w odniesieniu do
liczebności grupy
inne
osoby
nie
korzysta
mz
pomocy
innych
osób
13
13
6
5
2
0
0
100%
100%
46%
38%
15%
0%
0%
Wykres 10. Współpraca nauczycieli z innymi osobami
Podsumowanie
Podczas procesu edukacyjnego nieuniknione jest występowanie zagadnienia trudności
w uczeniu się uczniów. Według polskiego psychologa, Kazimierza Obuchowskiego:
„niepowodzenia, a w ich wyniku frustracje, powodują poczucie niemocy, obniżają poczucie
własnej wartości”. Stąd nauczyciele, rodzice oraz bliscy odgrywają znaczącą rolę w
kształtowaniu młodego człowieka, który nabywa tę wiedzę w szkole. Ich zadaniem jest sprawić,
by uczniowie nie zniechęcili się, by uwierzyli we własne siły oraz stawili czoła swoim
problemom.
Zgromadzony i zaprezentowany wyżej materiał dostarcza przekonujących dowodów
potwierdzających wysoki stopień złożoności zagadnienia oraz pozwala wyrobić sobie opinię
na temat skali trudności zadania stojącego przed pedagogami dążącymi do zmniejszenia liczby
niepowodzeń szkolnych w ich placówce. Szkoła Podstawowa w Mikstacie zapewnia
wszechstronną pomoc uczniom poprzez szereg działań prowadzących do właściwego
zachowania dziecka nabywającego wiedzę. Szkoła współpracuje z Poradnią PsychologicznoPedagogiczną w Ostrzeszowie, do której są wysyłani uczniowie doświadczający trudności,
Projekt „Kompetencje zawodowe nauczycielek i nauczycieli jako element budowania organizacji uczącej się
i lokalnej strategii oświatowej w powiecie ostrzeszowskim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
0%
m.in. z nauką. W placówce prowadzone są zajęcia korekcyjno-kompensacyjne dla uczniów
wymagających pomocy w zespołach kilkuosobowych, a także zajęcia logopedyczne. Ponadto,
chętne dzieci w czasie roku szkolnego uczestniczą w dodatkowych zajęciach prowadzonych
przez nauczycieli przedmiotów, aby móc wyrównywać swoje szanse edukacyjne np. zajęcia
wyrównawcze z matematyki, zajęcia dydaktyczno – wyrównawcze z języka polskiego i wiele
innych.
Ze względu na pojawiające się kłopoty z otyłością wśród uczniów oraz - mnogość
problemów zdrowotnych związanych z brakiem aktywności ruchowej - w mikstackiej szkole
odbywają się również zajęcia z gimnastyki korekcyjno- kompensacyjnej, aby poprawić m.in.
wady postawy dzieci. Nauczyciele spotykają się w zespołach uczących w jednym oddziale, by
zaradzić problemom pojawiającym się w danej klasie. Uczeń nie może być i nie jest
pozostawiony sam sobie, dlatego grono pedagogiczne kładzie duży nacisk na indywidualizację
ucznia, aby każdy czuł się doceniony, w dziedzinie, w której czuje się najlepiej. Te wszystkie
działania służą wyeliminowaniu lub zmniejszeniu istniejących problemów uczniów
związanych z wszelkimi trudnościami w szkole.
Należy jednak pamiętać, iż niepowodzenie jest tylko wtedy porażką, gdy człowiek
zrezygnuje z dalszych prób, dlatego nie wolno pozwolić poddać się uczniowi i podejmować
kolejne starania, aby przezwyciężyć wszelkie trudności.
Projekt „Kompetencje zawodowe nauczycielek i nauczycieli jako element budowania organizacji uczącej się
i lokalnej strategii oświatowej w powiecie ostrzeszowskim” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego