50-lecie Krakowskiego Ośrodka Hematologicznego 1950-2000

NOWOTWORY 2000 / tom 50
Zeszyt 3 / 315–316
Sprawozdania
50-lecie Krakowskiego OÊrodka Hematologicznego
1950–2000
UroczystoÊciom jubileuszowym 600-lecia odnowy Akademii Krakowskiej towarzyszà jubileuszowe obchody jej
katedr, klinik i zak∏adów.
Hematologiczne tradycje Krakowa si´gajà po∏owy
ubieg∏ego stulecia, a ich poczàtek jest zwiàzany z Józefem
Dietlem. Mi´dzywojenny i bezpoÊrednio powojenny okres
to czas dzia∏alnoÊci szko∏y hematologicznej Tadeusza
Tempki. Natomiast ostatnie pó∏ wieku wype∏ni∏y osiàgni´cia szko∏y Juliana Aleksandrowicza, twórcy III Kliniki
Chorób Wewn´trznych, a nast´pnie Kliniki Hematologicznej. Godnymi jego nast´pcami stali si´ kolejno Julian Blicharski, Jerzy Lisiewicz i obecnie Aleksander Skotnicki,
który nada∏ krakowskiemu oÊrodkowi najnowoczeÊniejszy kszta∏t i poziom dzia∏alnoÊci diagnostyczno-terapeutycznej. Osià Kliniki, a ostatnio ju˝ Katedry Hematologii,
sta∏ si´ oÊrodek przeszczepiania szpiku.
Pod skrzyd∏ami profesora Aleksandrowicza zacz´∏y
si´ kariery znanych hematologów: profesorów Juliana
Blicharskiego, Henryka Gaertnera, nast´pnie Zbigniewa
Szmigla, Zbigniewa Osterczego, Jana Sznajda, Kazimierza
Janickiego, Jana Urbaƒczyka, Jerzego Naskalskiego, Paulina Moszczyƒskiego, Anny Wolskiej i Aleksandra Skotnickiego. Przez pewien czas w Klinice dzia∏ali póêniejsi
profesorowie: Jadwiga Ackerman, Tadeusz Cichocki i Roman Pawlicki – krakowscy histologowie, w Szczecinie
Ignacy Urasiƒski. Z docentów nale˝y przypomnieç Jerzego Lisiewicza, Mari´ Czy˝ewskà-Wa˝ewskà, Ma∏gorzat´
Palester i W∏adys∏awa Pajdaka. W realizacji licznych, pozahematologicznych, zainteresowaƒ Profesora Aleksandrowicza uczestniczyli równie˝: profesorowie Stanis∏aw
Liwszyc i Jan Dobrowolski, docenci Kurt Fromowicz i Julian Godlewski oraz dalsi liczni asystenci, którzy obj´li
stanowiska ordynatorów ró˝nych oddzia∏ów szpitalnych.
Z powstaniem Kliniki zwiàzane sà cenne inicjatywy:
za∏o˝enie Polskiego Towarzystwa Hematologicznego, jego
pierwszy zjazd w 1950 roku, pierwsze polskie czasopismo
hematologiczne Haematologica Cracoviensia (r. 1957) i inne. OÊrodek krakowski goÊci∏ najwybitniejszych zagranicznych uczonych, pracownicy Kliniki stali si´ cz∏onkami
najwa˝niejszych towarzystw i redakcji, autorami licznych
referatów i publikacji w kraju i poza nim.
Obchodom 50-lecia patronowali prezydent Krakowa prof. Andrzej Go∏aÊ, rektor Uniwersytetu Jagielloƒskiego prof. Franciszek Ziejka i prorektor prof. Marek
Zembala.
25 lutego pierwszym punktem programu by∏o g∏ównie zwiedzanie wspaniale odnowionej Kliniki Hematolo-
gii przy ul. Kopernika 17, z jej bibliotekà (gdzie wiszà
portrety poprzednich kierowników), dwoma salami konferencyjnymi, z nowoczesnymi laboratoriami badawczymi
i us∏ugowymi oraz z drugim w Polsce (po Katowicach)
najwi´kszym OÊrodkiem Transplantacji Szpiku (l1 stanowisk).
Kierownicy wszystkich klinik hematologicznych
w Polsce oraz goÊcie z USA, Kanady, Wielkiej Brytanii,
Szwajcarii, Izraela oraz Ukrainy podziwiali urzàdzone ze
smakiem sale chorych (kopie obrazów m.in. Renoira, Van
Gogha, da Vinci i innych na Êcianach, kolorowa poÊciel,
telefony przy∏ó˝kowe, kolorowe telewizory, pi´kne ∏azienki), Êwietne wyposa˝enie laboratoriów i kompetencj´ pracowników Kliniki, oprowadzajàcych po angielsku,
przyby∏ych przyjació∏ i wieloletnich wspó∏pracowników
z kraju i z zagranicy.
Nast´pnie w wype∏nionej po brzegi auli Collegium
Novum odby∏a si´ uroczysta sesja, otwarta przez prof.
Aleksandra Skotnickiego, a nast´pnie prowadzona przez
prof. Marka Zembal´. Na poczàtku zabrali g∏os Jego Eminencja ks. Kardyna∏ Franciszek Macharski, Jego Magnificencja Franciszek Ziejka (który przekaza∏ zas∏u˝onym
pracownikom Kliniki dyplomy uznania, a jej kierownikowi Medal Odnowy Uczelni), vice-prezydent Krakowa prof.
Jerzy Jedliƒski, dziekan Wydzia∏u Lekarskiego prof. Wies∏aw Pawlik i przewodniczàcy Polskiego Towarzystwa Hematologicznego prof. Wies∏aw J´drzejczak (który wr´czy∏ pamiàtkowy medal prof. Johnowi Goldmanowi
z Londynu).
„Historia Krakowskiej Szko∏y Hematologicznej” to
wyk∏ad prof. Aleksandra Skotnickiego, który omówi∏ rozwój krakowskiej hematologii na tle pi´knie przedstawionych dziejów Wydzia∏u Lekarskiego Alma Mater Jagiellonica. Swymi wspomnieniami podzielili si´ profesorowie: Józef Japa, Eliezera Rachmilewitz (Jerozolima),
Henryk Gaertner, Tadeusz Cichocki i Jerzy Woy-Wojciechowski – prezes Zarzàdu G∏ównego Polskiego Towarzystwa Lekarskiego.
Nast´pnie goÊcie przeszli do Collegium Maius, gdzie
w Stuba Communis – dawnym zwyczajem – posilali si´, po
czym po zwiedzeniu Muzeum UJ wys∏uchali pi´knego
koncertu w wykonaniu Uniwersyteckiej Orkiestry Barokowej „Consortium Jagiellonium”.
W drugim dniu na sesj´ naukowà z∏o˝y∏y si´ specjalistyczne wyk∏ady goÊci zagranicznych (John Goldman –
Londyn, Eliezera Rachmilewitz – Jerozolima, Nina Hurwitz – Bazylea, Stefan Gluck, James Russel, Iwona Auer,
316
Stefan Urbaƒski i Anna Kossakowska z Uniwersytetu
w Calgary), oraz prof. Jerzego Ho∏owieckiego z Katowic.
Uczestnicy zjazdu spotkali si´ wieczorem na galowym
przyj´ciu w Hotelu „Pod Ró˝à”.
Ostatni dzieƒ obchodów przyniós∏ przede wszystkim
wyk∏ad prof. Wies∏awa J´drzejczaka, prezesa Polskiego
Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów „Wczoraj,
dziÊ i jutro Polskiego Towarzystwa Hematologii i Transfuzjologii”, promocj´ ksià˝ki prof. Jana Kowalewskiego
„Historia polskiej hematologii” oraz wystàpienia zaproszonych goÊci.
Jubileuszowi towarzyszy∏o ukazanie si´ trzech cennych pozycji wydawniczych. Przeglàd Lekarski 2000, tom
57, suplement 1 (48 s.) zamieÊci∏ obszerny artyku∏ profesora Skotnickiego „Historia krakowskiej hematologii”
oraz dalsze: „Przeszczepianie szpiku i hemopoetycznych
komórek macierzystych w Polsce” (J. Ho∏owiecki – Katowice), „Przewlek∏a bia∏aczka szpikowa” (J. Goldman –
Londyn), „Znaczenie metylacji w przewlek∏ej bia∏aczce
szpikowej” (E. Rachmilewitz – Jerozolima), „DoÊwiadczenia zdobyte w Calgary po wykonaniu pierwszych 200
allogenicznych przeszczepieƒ komórek hemopoetycznych
krwi obwodowej” (J.A. Russell – Calgary), „Chemioterapia wysokodozowana w raku piersi – aktualny stan wiedzy” (S. Gluck, D. Stewart – Calgary), „Rola cytofluorymetrii przep∏ywowej w diagnostyce i monitorowaniu chorych przed i po przeszczepieniu szpiku” (I. Auer, J. Luider
– Calgary), „Ocena szpiku kostnego w rozpoznawaniu
i monitorowaniu leczenia chorób limfoproliferacyjnych
ze szczególnym uwzgl´dnieniem badania histopatologicznego” (N. Hurwitz – Bazylea), „Histopatologiczna ocena
szpiku kostnego po transplantacji” (A. Kossakowska –
Calgary) i „Powik∏ania z zakresu przewodu pokarmowego
u pacjentów po przeszczepieniu szpiku kostnego”
(G.R. May, S. Urbaƒski – Calgary). W zeszycie znalaz∏o
si´ 9 kolorowych reprodukcji.
Druga pozycja-album „Krakowski OÊrodek Hematologiczny 1950-2000” jest Êwietnà dokumentacjà ostatniego
pó∏wiecza krakowskiej hematologii, wydanà przez Fundacj´ Profilaktyki i Leczenia Chorób Krwi im. Prof. Juliana
Aleksandrowicza. Liczne najpierw czarno-bia∏e, a nast´pnie barwne zdj´cia Kliniki, pracowników, pomieszczeƒ,
wydawnictw, goÊci i charytatywnych akcji przemawiajà
cz´sto mocniej ni˝ s∏owa, a album zamykajà zestawienia
nazwisk pracowników Kliniki w jej najwa˝niejszych etapach.
Trzecià pozycjà jest „Klinika Hematologii Szpitala
Uniwersyteckiego w Krakowie. Katedra Hematologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagielloƒskiego” (47 s.). Zawiera ona opisy i bardzo liczne ciekawe barwne fotografie
Katedry, jej oddzia∏u klinicznego i transplantacyjnego,
pracowni oraz zestawienia dokonywanych badaƒ i leczonych chorych. Liczne reprodukcje dzie∏ malarstwa europejskiego zdobiàcych pomieszczenia kliniki zamykajà t´
unikalnà ksià˝eczk´. Jest ona równoczeÊnie ofertà mo˝liwoÊci diagnostycznych i terapeutycznych tej najpi´kniejszej, najnowoczeÊniejszej i jedynej Uniwersyteckiej Kliniki Hematologii w Polsce.
W 1950 roku w krakowskiej klinice zacz´∏a si´ moja
w∏asna droga naukowa. Przez dwadzieÊcia z górà lat mia∏em szcz´Êcie dzia∏aç w zespole Profesora Aleksandrowicza, nim przysz∏a pora na obj´cie niezale˝nych stanowisk. Niemniej przez wszystkie lata 50-lecia mog∏em z ˝ywym zainteresowaniem i wielkim uznaniem wysoko
oceniaç osiàgni´cia samego Profesora, jak równie˝ Jego
wspó∏pracowników, uczniów i nast´pców. Osiàgni´cia,
które tak wiele da∏y spo∏eczeƒstwu, nauce i praktyce medycznej oraz stworzy∏y mocne podstawy dalszego dynamicznego rozwoju krakowskiej hematologii, obecnie pod
kierunkiem Profesora Aleksandra Skotnickiego.
Ad multos annos!
Prof. Henryk Gaertner
Kraków