Pobierz broszurę opisującą projekt (format )
Transkrypt
Pobierz broszurę opisującą projekt (format )
Chcemy być tutaj i tutaj pracować Ewa Rościszewska Biblioteka Dobrych Praktyk MIGRACJE Warszawa, czerwiec 2009 Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych ISBN: 979-83-61979-12-8 Projekt graficzny: Frycz | Wicha Skład graficzny: Mirosław Piekutowski Na podstawie raportów przygotowywanych przez stowarzyszenie oraz wywiadów z uczestnikami i koordynatorami projektu „Wyprzedzić oczekiwania” Wszystkie prawa zastrzeżone Przedruk i reprodukcja w jakiejkolwiek postaci całości lub części publikacji bez pisemnej zgody Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych są zabronione. C hcemy być tutaj i tutaj pracować Projekt „Wyprzedzić oczekiwania” Leżajskiego Stowarzyszenia Rozwoju miał pomóc emigrantom w odnalezieniu się na polskim rynku pracy. Informowanie osób przebywających za granicą o możliwościach, jakie mają w kraju oraz wsparcie w budowaniu planu kariery to główne zadania, jakie postawili sobie realizatorzy projektu. DLACZEGO I PO CO czyli uzasadnienie potrzeby realizacji projektu Powiat leżajski charakteryzuje się dosyć dużym odsetkiem osób wyjeżdżających za granicę. Z badań wynika, że w roku 2008 powrót do kraju planowało dwa razy więcej Polaków przebywających za granicą niż w latach ubiegłych. Pracownicy LSR i Powiatowego Urzędu Pracy, którzy na co dzień mają kontakt z osobami wracającymi z zagranicy, dostrzegali ich zainteresowanie lokalnym rynkiem pracy i własnym PODSTAWOWE DANE Nazwa projektu Wyprzedzić oczekiwania Realizator Leżajskie Stowarzyszenie Rozwoju w partnerstwie z Powiatowym Urzędem Pracy. Partnerzy Powiatowy Urząd Pracy w Leżajsku Czas trwania 1 maja – 31 grudnia 2008 r. Grupa docelowa Osoby zameldowane w powiecie leżajskim, przebywające za granicą oraz te, które powróciły z emigracji. Cel Ułatwienie powracającym emigrantom powrót na lokalny rynek pracy oraz podjęcie przez nich działalności gospodarczej. Budżet Dotacja – 97 550 zł Całkowity budżet projektu – 137 750 zł rozwojem zawodowym. Potwierdzała to również liczba odwiedzin stron internetowych PUP i LSR: blisko 1/3 odwiedzających to osoby przebywające za granicą. W ostatnich kilku latach na terenie powiatu leżajskiego oraz w powiatach ościennych realizowano szereg projektów (część z nich prowadziło LSR oraz PUP) związanych z podnoszeniem kwalifikacji oraz aktywizacją zawodową osób bezrobotnych. Nie podejmowano jednak żadnych działań aktywizacyjnych, skierowanych do osób przebywających za granicą. Tymczasem osoby te po powrocie do kraju często potrzebują fachowej pomocy z zakresu dostępnych na rynku ofert pracy, szkoleń czy też źródeł finansowania działalności gospodarczej. Problem polega na tym, że niejednokrotnie na takie wsparcie trzeba dość długo czekać. Chciałem wrócić – mam rodzinę i żyć tak tylko na urlopach, trochę tu, trochę tam, to się nie da. Już jestem tym zmęczony. Ale jak się siedzi za granicą, to się myśli: jeszcze tydzień, jeszcze pół roku, jeszcze miesiąc popracuję. Informacja o projekcie przechyliła szalę. Pieniądze może nie są takie jak w Anglii, ale jest się na miejscu, z rodziną (uczestnik) 3 Biblioteka Dobrych Praktyk FISE Innowacyjność projektu polegać miała na dotarciu do emigrantów z informacją o możliwościach rozwoju zawodowego zanim jeszcze wrócą do kraju, tak by mieli oni możliwość skorzystania z usług doradców oraz szkoleń od razu po powrocie. KTO czyli realizatorzy projektu Leżajskie Stowarzyszenie Rozwoju istnieje od 2001 roku i zajmuje się wspieraniem przedsiębiorczości, pomocą w zakładaniu własnej działalności gospodarczej. Członkowie stowarzyszenia od początku swojej działalności są związani z lokalnym rynkiem pracy, ściśle współpracują z Powiatowym Urzędem Pracy, prowadząc na jego potrzeby różne szkolenia, udzielając konsultacji. LSR działa w ramach Krajowego Systemu Usług. DLA KOGO czyli grupa docelowa Projekt „Wyprzedzić oczekiwania” skierowany był do osób wywodzących się z powiatu leżajskiego, przebywających czasowo za granicą i zastanawiających Leżajsk – Rynek 4 się nad powrotem do kraju. Największe obawy emigrantów rozważających ponowne osiedlenie w Polsce związane są z rynkiem pracy – znalezieniem zatrudnienia, pomysłem na własną działalność i sposobem jej założenia oraz prowadzenia. Ambicją projektodawców było namówienie tych osób do powrotu i wszechstronna pomoc w założeniu działalności gospodarczej. CO ZROBILI czyli działania Projekt trwał 8 miesięcy – rozpoczął się 1 maja i zakończył 31 grudnia 2008 roku. W tym czasie zrealizowano wiele działań, które wzmocniły kompetencje, umiejętności, zwiększyły poczucie własnej wartości i pewności siebie wśród 20 uczestników projektu. Rekrutacja uczestników Projekt rozpoczęła kampania informacyjno-promocyjna, skierowana bezpośrednio do osób znajdujących się za granicą, jak i do ich rodzin pozostających w kraju. Założono stronę internetową (www. wrocdopolski.pl), na której zamieszczono informacje Chcemy być tutaj i tutaj pracować dotyczące możliwości skorzystania z różnych form wsparcia (doradztwa zawodowego, szkoleń, dotacji na rozwój działalności gospodarczej itp.). W założeniu strona internetowa miała zajmować ważne miejsce w projekcie jako źródło rekrutacji, informacji o projekcie, a także wiadomości o migracjach. Przy stronie założono także forum dyskusyjne, które służyć miało komunikacji między uczestnikami projektu i stowarzyszeniem (zarówno konsultantami, jak koordynatorami). W trakcie realizacji projektu okazało się, że strona odwiedzana była głównie w czasie rekrutacji (ok. 1750 odwiedzin). Większość wejść na stronę miała miejsce z polskich adresów IP. O projekcie dowiedziałam się w UP, gdzie szukałam pracy. Wszystkie oferty wymagały obsługi komputera, słyszałam też od znajomych o projekcie. Zgłosiłam się, bo najbardziej mnie interesował kurs komputerowy (uczestniczka) Informacja o naborze do projektu wraz z promocją strony internetowej trafiła też na strony internetowe lokalnych samorządów, w okolicznych gminnych urzędach (urzędach miasta czy gminy), ośrodkach kultury i sportu (np. miejskich centrach kultury, pływalniach miejskich) oraz punktach informacyjnych (gminnych centrach informacji) rozdystrybuowano 100 plakatów oraz 3000 ulotek. Do akcji włączono nawet lokalne telewizje kablowe (Leżajsk, Nowa Sarzyna), a pracownicy Leżajskiego Stowarzyszenia Rozwoju oraz Powiatowego Urzędu Pracy na bieżąco informowali rodziny emigrantów o ofercie projektu. Wszystkie te działania w praktyce okazały się nie do końca skuteczne. Głównym problemem było dotarcie do emigrantów. Nie zadziałał pomysł na wykorzystanie portali społecznościowych (np. Nasza klasa) z uwagi na brak dostępu do internetu oraz nieumiejętność obsługi komputera przez zainteresowanych. Planowano też umieszczenie informacji na zagranicznych stronach www, ale po rozpoznaniu okazało się to zbyt kosztowne. O niepowodzeniu być może przesądziła mało zaangażowana promocja (niewiele nawiązanych kontaktów z portalami, brak zabierania głosu na branżowych forach Organizatorzy: – Większość reklam była na lokalnych portalach, mieliśmy też reklamę na irlandzkiej stronie i nieodpłatnie na jakiejś holenderskiej. Tutaj głównym kryterium była cena – budżet ograniczony, a te reklamy są jak wiadomo kosztowne. To nie wypaliło – nie mieliśmy żadnych stamtąd zgłoszeń. – Portal Nasza Klasa nie zadziałał. Okazało się, że osoby wyjeżdżające za granicę bardziej mają kontakt z rodziną niż z Internetem. – Były próby kontaktu z mediami, ale zamieszczenie tam informacji jest prawie niemożliwe. Głównie skupiliśmy się więc na portalach internetowych. Mój mąż pracował i jeszcze nadal pracuje w Paryżu. Ja z dziećmi byłam, ale wróciłam, bo chcieliśmy, żeby dzieci tutaj poszły do przedszkola, żeby nie miały tej bariery. Tam jest dosyć trudno zostać i wszystko powiązać – opłacić koszty utrzymania. Chcemy być tutaj i tutaj podjąć pracę (uczestniczka) Sezonowo pracowałem za granicą – w Niemczech (8 lat) i ostatnio w Anglii (2 lata – jako samozatrudniający się). O projekcie dowiedziałem się od żony, a żona dowiedziała się w kościele. I to było główną przyczyną, że zjechałem. Miałem jeszcze pracę w Anglii, szef, dla którego pracowałem, był zadowolony, ale lata lecą, a z tego, co w internecie widziałem, w Polsce wszystko się poprawia – więcej pracy, więcej ofert. Postanowiłem wrócić (uczestnik) 5 Biblioteka Dobrych Praktyk FISE internetowych). Należy jednak przyznać, iż wąska grupa docelowa – osób pochodzących z powiatu leżajskiego, powodowała, że trudno było znaleźć potencjalnych uczestników w tak olbrzymiej przestrzeni. Okazało się też, że część osób, do których organizatorom udało się dotrzeć, pracuje za granicą nielegalnie. A ponieważ warunkiem przystąpienia do projektu było wypełnienie i przesłanie formularza zgłoszeniowego zawierającego różne oświadczenia (oświadczenie o przetwarzaniu danych osobowych, oświadczenie o znajomości regulaminu uczestnictwa w projekcie, oświadczenie o udzielaniu prawdziwych informacji), osoby te, pomimo chęci wzięcia udziału w projekcie, rezygnowały obawiając się konsekwencji z tytułu nielegalnej pracy. Zebranie odpowiedniej liczby chętnych do udziału w projekcie stało się więc problemem. Przy okazji rekrutacji członkowie stowarzyszenia odnotowywali spore zainteresowanie projektem osób, które już wcześniej powróciły z zagranicy i niezbyt dobrze radziły sobie z realiami polskiego rynku pracy – często bezskutecznie szukając pomocy w powrocie na rynek pracy: nie umieli dotrzeć do ofert szkoleniowych i środków na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej. Organizatorzy postanowili więc rozszerzyć grupę docelową o tych, którzy już jakiś czas temu wrócili z zagranicy i nie mają pracy. Powyższe kłopoty z naborem uczestników mogą być dobrą nauką na przyszłość. Można się zastanawiać, czy przypadkiem sam pomysł dotarcia za pomocą internetu do osób, dla których potem w ramach projektu przewidziano szkolenia komputerowe, był trafiony. W praktyce okazało się bowiem, że ludzie nie mają nawyku korzystania z internetu i zabierania głosu na forum, wolą przyjść i osobiście się wszystkiego dowiedzieć, porozmawiać. Niewiele osób ma także dostęp do internetu w domu. Wątpliwości może budzić też plakatowanie Leżajska plakatami skierowanymi do ludzi przebywającym za granicą. Na pewno w przyszłości w tego typu projektach trzeba by bardzo solidnie przemyśleć sposoby dotarcia do potencjalnych uczestników. Ostatecznie w procesie rekrutacji bardzo pomogli księża, mówiąc o projekcie z ambony, w ramach 6 Forum – narzędzie poniekąd zbędne. Mówimy: Proszę zadzwonić, przeczytać na stronie. – Nie, ja przyjdę. Jednak kontakt bezpośredni w Leżajsku jest preferowany (koordynator) Wcześniej nie korzystałam ze strony, nie miałam komputera, nie był mi potrzebny (uczestniczka) Mówią organizatorzy: Gdy sprawdzaliśmy, skąd uczestnicy dowiedzieli się o projekcie, z reguły była to parafia. Żona zadzwoniła i mówiła, że ksiądz mówił, to mąż przyjechał. Ksiądz to jest ksiądz – na Podkarpaciu osoba niemalże święta. ogłoszeń parafialnych. Tak więc to parafia, a nie internet okazała się najbardziej trafionym miejscem dystrybucji informacji o projekcie, najlepszym sposobem dotarcia do potencjalnych uczestników. Zadziałała niezawodna „poczta pantoflowa” – rodziny emigrantów kontaktowały się ze swoimi krewnymi za granicą. Do projektu ostatecznie zrekrutowano 20 uczestników w wieku od 30 do 40 lat. Po tym trudnym początku następne działania poszły już gładko. Szkolenia Zgodnie z planem uczestnicy projektu wzięli udział w 40-godzinnym szkoleniu, gdzie uczyli się podstaw obsługi komputera (15 osób) oraz w 30-godzinnym szkoleniu z podstaw przedsiębiorczości (12 osób). Szkolenia trwały od października do listopada 2008 r. Ciekawym pomysłem okazało się zaproszenie gości – przedstawicieli policji gospodarczej, którzy opowiadali o najczęściej robionych błędach i podpowiadali, na co trzeba zwrócić uwagę prowadząc własną działalność. Grupa nie chciała ich puścić, zasypała pytaniami. Chcemy być tutaj i tutaj pracować Podsumowują organizatorzy i trenerzy: – Generalnie byli zadowoleni. Ale prawda jest taka, że po 1,5-miesięcznym szkoleniu nie mogli całkowicie opanować komputera, nie jest możliwe nauczyć się komputera w miesiąc w grupie. Wyjątkowa, bardzo aktywna grupa – rzadko nam się zdarzają uczestnicy tak zainteresowani tematem. – Są otwarci, chcą wiedzieć. Być może jest to wynik ich doświadczeń związanych z pobytem za granicą. Chcemy takich więcej! – Zwykle uczestnicy takich szkoleń wstydzą się zadawać pytania – księgowość to trudny temat. Ale ci prowadzili notatki, pamiętali, dużo pytali o konkretne rzeczy związane z planowanym przez nich biznesem, zadawali bardzo szczegółowe pytania. – Ich interesował konkret. Szkolenia komputerowe – OK., dotacje – super. I uczestnicy: – Kurs zaczął się od podstaw, od budowy komputera, do czego służy, jak się poruszać – był bardzo dobrze prowadzony – wszystko jasno wytłumaczone. Teraz szukam pracy i mogę już brać pod uwagę oferty związane z komputerem. – Ze szkoleń jestem bardzo zadowolony, zespół wykładowców był bardzo sympatyczny. Dla mnie trudna była przedsiębiorczość: wszystkie rozliczenia, podatki, nie zajmowałem się tym nigdy, ja się tego po prostu bałem. Ale jak widać można rzeczy trudne przedstawić w sposób przystępny. – Jak trzeba było wypełnić jakiś dokument, ankietę to ja się bardzo głowiłem, teraz już nie boję się tego. – Trochę znałem się na komputerze, za granicą ma się dużo czasu, to się siedzi przy komputerze, ale o obsłudze Worda, arkuszy kalkulacyjnych zbytnio pojęcia nie miałem, a pan Grzegorz bardzo ciekawie to przedstawiał. No i trochę pewności siebie nabrałem. – Te pierwsze zajęcia tak bardzo mnie nie interesowały, byłem obserwatorem, ale wydaje mi się, że tych podstaw nie można było to pominąć, bo inne osoby nie wiedziały nic o komputerze. Za to na kursie z przedsiębiorczości nie było informacji, które bym wiedział wcześniej. Przed szkoleniem każdy uczestnik podpisywał umowę, w której zobowiązywał się do aktywnego uczestniczenia w minimum 80% zajęć. Wszyscy byli tak zainteresowani szkoleniami, że umowa okazała się formalnością. Na zakończenie szkolenia otrzymali zaświadczenia dokumentujące odbycie kursu i wypełnili ankiety ewaluacyjne, w których bardzo pozytywnie ocenili organizację, atmosferę i jakość zajęć oraz materiałów szkoleniowych. Według własnej oceny uczestników wiedza i umiejętności nabyte w trakcie szkoleń zwiększyły ich szanse na uzyskanie pracy i zmotywowały do dalszej nauki. Doradztwo Każda z osób biorących udział w projekcie mogła korzystać ze wsparcia konsultantów i doradców zawodowych. Uczestnicy, przy pomocy specjalnie opracowanego kwestionariusza, określali swoje preferencje co do zakresu tematycznego doradztwa zawodowego lub związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej. Największym zainteresowaniem cieszyło się doradztwo z zakresu przedsiębiorczości obejmujące zagadnienia związane z podejmowaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej oraz źródłami jej 7 Biblioteka Dobrych Praktyk FISE – Panie są bardzo miłe, służą radą, podsuwają oferty i szkolenia, podpowiadają, gdzie się można zgłosić. – Ja zawsze byłem pracownikiem fizycznym, nie miałem do czynienia z ludźmi, z własną firmą. Teraz troszkę inaczej patrzę w przyszłość, trochę mnie to zmotywowało. I postanowiłem spróbować. – Byłem zachwycony kompetencjami, mądrością, serdecznością, otwartością. finansowania. W trakcie projektu doradcy zawodowi pracujący w Leżajskim Stowarzyszeniu Rozwoju 11 osobom udzielili konsultacji z zakresu Pierwsze spotkanie z uczestnikami 8 przedsiębiorczości, a konsultanci zatrudnieni w Powiatowym Urzędzie Pracy z 5 osobami odbyli spotkania z zakresu doradztwa zawodowego. Dotacje Każdy z uczestników, decydując się na uruchomienie własnej działalności gospodarczej, mógł wystąpić o jednorazową dotację inwestycyjną ze środków Funduszu Pracy, której udzielał (w ramach wkładu własnego) Powiatowy Urząd Pracy w Leżajsku – partner w projekcie. W międzyczasie okazało się, że od następnego (2009) roku planowane jest uruchomienie programów pochodzących ze środków Unii Europejskiej, oferujących znacznie wyższe dotacje. W związku z tym niektórzy uczestnicy projektu zdecydowali się zaczekać z uruchomieniem własnej działalności. Ostatecznie cztery osoby zarejestrowały działalność gospodarczą, trzy z nich otrzymały wsparcie Chcemy być tutaj i tutaj pracować – Myślę, że utrzyma się kolega, który ma bardzo dobry pomysł związany z budowlanką, zna konkrety, wie, czego chce – gdyby dostał dotacje i mógł kupić maszyny. I pani, która chce założyć salon fryzjerski, powinno się udać. Fryzjer też jest potrzebny. – Większość traktuje projekt jako doszkolenie – nie mają jeszcze pomysłu na pracę. finansowe. Pomoc w wypełnieniu stosownych dokumentów (wniosku i załączników) stanowiło jeden z elementów doradczych projektu. Firmy, które otrzymały dofinansowanie to: AA usługi blacharsko-lakiernicze, AA sklep odzieżowy, AA usługi budowlane. CO Z TEGO WYNIKŁO czyli podsumowanie Jednym z głównych rezultatów projektu było poszerzenie wiedzy uczestników, gdzie szukać informacji dotyczących możliwości pracy oraz szkoleń i kursów podnoszących kwalifikacje i umiejętności. Dzięki projektowi 20 osób z powiatu leżajskiego wzmocniło swoje kompetencje: 15 osób przeszkolono z zakresu obsługi komputera, a 12 zapoznało się z podstawami przedsiębiorczości. Oprócz tego 11 osób skorzystało z wsparcia doradcy z zakresu przedsiębiorczości. Część z nich podjęła decyzję o założeniu działalności gospodarczej, 3 osoby po otrzymaniu jednorazowej dotacji założyły własne firmy (usługi blacharsko-lakiernicze, sklep odzieżowy, usługi budowlane). Na stronie internetowej, gdzie w trakcie projektu na bieżąco umieszczane były informacje na temat emigracji, pojawiające się w lokalnych mediach Szkolenie z podstaw przesiębiorczości 9 Biblioteka Dobrych Praktyk FISE – Były osoby, które dokładnie wiedziały, czego chciały, były osoby, które jeszcze szukają. – Bardzo realnie patrzą na swoje możliwości. – Chcemy być tutaj i tutaj podjąć pracę. – Jeszcze się zapiszę na inny kurs. Stowarzyszenie będzie mi mogło pomóc w zakupie maszyny. Już wcześniej widziałem w internecie tę maszynę – ma kilkadziesiąt dostawek, może być koparką, piaskarką, wózkiem widłowym – mogę wykonywać prace komunalne, budowlane, leśne, usługowe. Na razie jednoosobowa działalność, chyba, że byłoby więcej zleceń. i internetowych serwisach informacyjnych, umieszczono także poradnik dotyczący rozpoczęcia i prowadzenia działalności gospodarczej, informacje na temat szkoleń oraz agencji pośrednictwa pracy, aktualne oferty dotyczące źródeł finansowania działalności gospodarczej. W trakcie projektu zanotowano 1750 wejść na stronę. Ponieważ w budżecie projektu pozostały oszczędności, organizatorzy zdecydowali się na utworzenie biblioteki przedsiębiorczości. Uzupełnili zasoby LSR o nowe pozycje książkowe, prenumeraty specjalistycznych czasopism oraz program do obsługi biblioteki. Jest to pierwsza tego typu biblioteka znajdująca się w Leżajsku. Korzystają z niej zarówno uczestnicy projektu jak również inne osoby (bezrobotni, osoby które powróciły z zagranicy itd.). CO DALEJ czyli plany Stowarzyszenie prowadzi punkty doradcze, gdzie przedsiębiorcy mogą bezpłatnie korzystać z porad. Nic nie stoi na przeszkodzie, by w ten sposób wspierać także uczestników projektu w pierwszym okresie rozkręcania biznesu. Leżajskie Stowarzyszenie Rozwoju chciałoby, żeby to był punkt informacyjny na forum internetowym, gdzie konkretni 10 konsultanci odpowiadaliby na pytania. Bo – jak wskazuje doświadczenie członków stowarzyszenia – często jest tak, że ktoś, kto rozmawiał już z jednym konsultantem, nie chce rozmawiać z drugim. Przy rozwijaniu tego rozwiązania trzeba na pewno wziąć pod uwagę bariery – dostęp potencjalnych beneficjentów do komputera i przekonanie ich, żeby korzystali z forum. – Pewnie będzie tak: Ma pan pytanie, proszę zadać je na forum. – To ja zadzwonię jeszcze raz. Ale to są wyzwania, którym członkowie Leżajskiego Stowarzyszenia Rozwoju będą starali się sprostać. A biorąc pod uwagę sukces projektu, na pewno im się uda. Biblioteka Dobrych Praktyk to seria wydawnicza FISE zawierająca opisy różnych ciekawych i inspirujących rozwiązań oraz działań, związanych z rynkiem pracy. W cyklu „Migracje” prezentujemy 5 projektów lokalnych, stanowiących odpowiedź na problemy wynikające ze zjawiska migracji zarobkowej. Projekty te zostały dofinansowane w ramach Programu Polsko -Amerykańskiej Fundacji Wolności „Work in Poland”, którego realizatorem jest FISE. Każdy z przedstawionych projektów to inny pomysł na rozwiązanie problemów towarzyszących migracji i łagodzenie jej skutków, skierowany też do innej grupy osób. Z całą pewnością jednak wszystkie warte są upowszechnienia i replikowania. Zapraszamy do zapoznania się z tymi działaniami, ich efektami oraz ludźmi, bez których entuzjazmu, profesjonalizmu, otwartości, elastyczności i serca nic by się nie zmieniło. ISBN: 979-83-61979-12-8 Program Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności (www.pafw.pl) Program realizuje Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych (www.fise.org.pl)