rzepak ozimy

RZEPAK OZIMY
Według danych COBORU w krajowym rejestrze w roku 2015 znajduje
się 111 odmian rzepaku ozimego. Wybór odmiany, zatem nie jest zbyt łatwy,
ponieważ należy uwzględnić również możliwość zakupu odmian wpisanych do
Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych (CCA). Z pomocą w
podjęciu decyzji przychodzą doświadczenia PDO prowadzone na terenie
województwa. Na podstawie tych doświadczeń zostaje utworzona Lista Odmian
Zalecanych do uprawy na terenie danego województwa. Należy zatem pamiętać,
że prawidłowo dobrana odmiana pozwala osiągnąć wysokie i stabilne plony
przy zachowaniu optymalnych nakładów.
Rzepak jest gatunkiem, który wymaga bardzo wysokich nakładów, ale
również potrafi „odpłacić” wysokim plonem i pozostawić bardzo dobry
przedplon dla rośliny następczej. Gdy uwzględnimy jeszcze pozostawione
resztki pożniwne, które zostaną przyorane w glebie, możemy zmniejszyć
wydatki na nawozy mineralne pod roślinę następczą.
Bartoszek [2013] uważa, że za prawidłowy wzrost i rozwój rzepaku
ozimego odpowiada przebieg warunków pogodowych, zaleganie okrywy
śnieżnej oraz długość dni z temperaturą ujemną.
Od sezonu 2013/2014 zaczęto prowadzić badania odmian rzepaku
ozimego w województwie podlaskim. Rejon ten uważany jest za niebezpieczny
dla uprawy rzepaku ozimego ze względu na wymarzanie, które jest większe niż
w innych rejonach kraju. Jednak z obserwacji meteorologicznych prowadzonych
w SDOO w Krzyżewie wynika, że przez 3 kolejne lata zimy były bardzo
łagodne z temperaturą przy powierzchni gruntu nieprzekraczającą temperatury
krytycznej dla tego gatunku.
Doświadczenie z rzepakiem ozimym założone zostało 28.08.2014 roku.
Opóźnienie terminu siewu spowodowane było niedostarczeniem na czas nasion
poszczególnych odmian od hodowców. Niekorzystne warunki wilgotnościowe
gleby panujące we wrześniu (18.1 mm opadu deszczu) spowodowały wydłużone
i nierówne wschody roślin. Na glebie cięższej wystąpiły braki obsady w obrębie
poletka. Październik ciepły i bez opadów deszczu w I dek., również
niekorzystnie wpłynął na pobieranie mikroelementów przez rośliny. Przymrozki
pod koniec III dekady października spowodowały uszkodzenia liści roślin
rzepaku. Początek listopada ciepły i z umiarkowanymi opadami deszczu
poprawił stan doświadczenia. Jednak uszkodzenia spowodowane przymrozkiem
przejawiały się zamieraniem liści. Rośliny w okres hibernacji weszły z 6-7
liśćmi. Grudzień, styczeń i luty z nielicznymi dniami, w których występowały
opady śniegu i utrzymywała się pokrywa śnieżna nie przyniosły większych strat
w przezimowaniu roślin rzepaku. U odmian, u których wystąpiło duże
uszkodzenie blaszki liściowej zaobserwowano również nieliczny procent
martwych roślin. Pomimo zróżnicowanych warunków klimatycznowilgotnościowych stan rzepaku oceniono jako dobry.
Ruszenie wegetacji odnotowano 09.03.2015 roku. Kwiecień z
umiarkowanymi opadami deszczu 30 mm i średnią temperaturą 7,9°C umożliwił
szybką regenerację roślin po zimie. Maj bardzo chłodny ze średnią ilością opadu
69,9 mm, przedłużył okres kwitnienia roślin. Rzepak kończył kwitnienie w
pierwszych dniach czerwca. Znikoma ilość opadów w czerwcu i bardzo wysokie
temperatury powietrza spowodowały zasychanie i „zrzucanie” wierzchołkowych
i górnych łuszczyn rzepaku. Niewielki procent porażenia roślin przez choroby
oraz występujące opady deszczu przedłużyły wegetację.
Dojrzałość pełną odmiany osiągnęły w ostatnich dniach lipca. Pomimo
bardzo zmiennych warunków pogodowych w całym okresie wegetacyjnym stan
oraz zdrowotność roślin był dobry. Do zbioru przystąpiono 03.08. Zbiór
jednoetapowy kombajnem poletkowym Wintersteiger.
Dla zobrazowania wyników plonowania rzepaku ozimego w
województwie podlaskim zamieszczono plony uzyskane w sąsiednich stacjach:
Ruska Wieś (woj. warmińsko-mazurskie) i Cicibór Duży (woj. lubelskie). Stacje
te położone są kilkanaście kilometrów od granic województwa podlaskiego.
Bardzo zróżnicowane warunki meteorologiczne znacząco wpłynęły na
uzyskane plony rzepaku ozimego. Analizując tabelę 1 stwierdzamy, że uzyskany
średni plon w Krzyżewie dla 69 odmian wyniósł 53,2 dt·ha-1 i był nieco niższy
niż średnia wzorca 55,1 dt·ha-1. Najlepiej plonującą odmianą w Krzyżewie była
odmiana Sherlock. Plon tej odmiany oscylował na poziomie 63,3 dt·ha -1 i był to
plon znacząco wyższy niż w SDOO Ruska Wieś i Cicibór Duży.
Najniżej plonowała odmiana Goya uzyskując 30,4 dt·ha-1. Plon tej
odmiany był wyraźnie niższy w porównaniu do plonu w sąsiednich stacjach.
Tak duża różnica w plonowaniu pomiędzy odmianą Sherlock a Goyą (32,9
dt·ha-1) może być przyczyną zróżnicowanych warunków meteorologicznych
panujących już od wschodów, poprzez okres zimy, aż do kwitnienia i
zawiązywania łuszczyn.
60,8
47,3
54,4
x
x
x
x
52,1
52,1
61,2
54,9
57,6
59,6
62,0
63,9
43,9
50,7
43,4
51,2
51,2
54,1
55,5
56,7
-3,2
-0,3
1,1
2,3
94
100
102
104
x
96
104
110
x
98
103
107
% wzorca
55,1
Odchylenia
od wzorca
% wzorca
2014 - 2015
ES Valegro wz.
Monolit wz.
Arsenal wz. F1
Visby wz. F1
% wzorca
2014
1
2
3
4
Średnia
Wzorzec
Cicibór Duży
Odmiana
Ruska Wieś
Lp.
Krzyżewo
Tabela 53. Plon nasion rzepaku ozimego w 2015 r. (dt·ha-1).
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
Adriana
Aixer
Bellevue
Bogart
Brendy
ES Scarlett
Harry
Lohana
Metys
Pamela
Quartz
Sherlock
Sidney
Goya CCA
SW 05025 A CCA
Vision CCA
Abakus
Arango
Artoga
Bonanza
DK Exclusiv
DK Exquisite
DK Exssence
DK Exstorm
DK Impression CL
Garou
Gladius
Graf
Inspiration
Marathon
Marcopolos
Mercedes
Minerva
NK Petrol /Wo
NK Technic
Oriolus
Popular
Poznaniak
Rohan
Rumba
Sherpa
52,2
47,0
46,7
49,9
51,4
52,6
54,5
50,4
45,6
49,9
51,3
63,3
51,5
30,4
45,0
47,3
48,6
53,1
58,8
52,7
56,3
56,2
58,8
59,7
53,8
53,9
47,4
61,8
58,1
57,4
48,6
57,2
55,0
47,6
49,3
51,8
59,0
50,7
52,1
50,7
54,3
56,4
53,4
56,8
58,1
57,1
60,4
61,0
57,5
57,6
61,2
54,2
51,4
60,5
51,9
53,2
56,5
62,9
64,0
53,6
58,9
62,1
62,6
64,3
66,9
58,4
62,6
64,5
62,6
60,5
65,6
61,1
62,8
61,9
60,4
63,1
61,5
62,3
57,1
64,1
57,7
63,5
38,9
46,9
38,6
47,2
42,9
40,7
38,1
44,7
41,7
44,1
48,1
46,8
43,7
41,2
41,9
42,4
51,0
52,2
44,1
56,0
49,2
55,8
50,8
50,9
54,6
52,0
50,3
52,6
50,9
48,4
50,9
54,7
50,0
44,9
46,9
50,9
53,4
44,1
50,5
50,2
53,5
49,2
49,1
47,4
51,7
50,5
51,2
51,2
50,9
48,3
51,7
51,2
53,8
51,9
41,2
46,7
48,7
54,2
56,4
52,2
55,9
55,9
58,2
58,0
59,2
55,6
56,2
54,1
59,0
56,5
57,1
53,5
58,2
55,6
51,0
53,1
54,7
58,2
50,6
55,6
52,9
57,1
-5,2
-5,3
-7,0
-2,7
-3,9
-3,2
-3,2
-3,5
-6,1
-2,7
-3,2
-0,6
-2,5
-13,2
-7,7
-5,7
-0,2
2,0
-2,2
1,5
1,5
3,8
3,6
4,8
1,2
1,8
-0,3
4,6
2,1
2,7
-0,9
3,8
1,2
-3,4
-1,3
0,3
3,8
-3,8
1,2
-1,5
2,7
90
90
87
95
93
94
94
94
89
95
94
99
95
76
86
90
100
104
96
103
103
107
107
109
102
103
99
108
104
105
98
107
102
94
98
101
107
93
102
97
105
99
x
95
91
91
99
91
106
x
104
92
105
x
91
96
99
103
x
104
109
105
110
x
110
106
110
111
x
106
113
109
111
109
108
111
x
x
99
107
111
109
95
x
91
93
92
97
93
100
x
100
93
102
x
83
91
94
101
x
100
106
104
108
x
109
104
107
105
x
105
109
104
109
106
101
104
x
x
96
105
104
107
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
Shrek
SY Carlo
SY Cassidy
SY Kolumb
SY Marten
SY Polana
SY Samoa
SY Saveo
Tores
Trumpf
Xenon
Alabaster CCA
Albatros CCA
Atenzo CCA
DK Excellium CCA
DK Explicit CCA
Hybrirock CCA
Kodiak CCA
NK Caravel CCA
NK Linus CCA
PR46W20 CCA
PR46W24 CCA
PR46W26 CCA
PT213 CCA
58,2
52,6
52,3
58,0
57,4
55,4
57,4
52,7
57,2
57,3
50,3
60,2
52,6
56,2
58,6
56,9
48,9
51,0
52,7
54,3
53,0
51,9
55,1
49,4
59,3
64,0
57,7
62,6
64,9
64,4
59,9
63,8
62,8
64,2
61,8
61,7
57,9
58,7
62,8
64,1
66,9
61,9
58,3
61,7
64,6
63,2
59,2
64,1
52,1
43,2
43,7
49,2
47,4
55,0
49,2
48,8
44,3
56,1
48,1
44,1
50,1
44,7
49,4
51,3
41,4
44,4
44,8
50,5
50,1
47,6
41,6
45,8
56,5
53,3
51,2
56,6
56,6
58,3
55,5
55,1
54,8
59,2
53,4
55,3
53,5
53,2
56,9
57,4
52,4
52,4
51,9
55,5
55,9
54,2
52,0
53,1
2,1
-1,1
-3,2
2,2
2,2
3,9
1,1
0,7
0,4
4,8
-1,0
0,9
-0,9
-1,2
2,5
3,0
-2,0
-2,0
-2,5
1,1
1,5
-0,2
-2,4
-1,3
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych COBORU SDOO w Krzyżewie.
- odmiany wzorcowe zaznaczono pogrubioną czcionką
F1-odmiany mieszańcowe
CCA- odmiany ze wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych.
Wo- odmiana skreślona z KR w roku 2015
104
98
94
104
104
107
102
101
101
109
98
102
98
98
105
106
96
96
95
102
103
100
96
98
x
101
107
114
108
x
x
x
109
x
106
102
102
x
106
115
x
x
107
105
110
110
x
x
x
99
101
109
106
x
x
x
105
x
102
102
100
x
105
110
x
x
101
104
106
105
x
x
Wzorzec
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
ES Valegro
Monolit
Arsenal
Visby
Adriana
Aixer
Bellevue
Bogart
Brendy
ES Scarlett
Harry
Lohana
Metys
Pamela
Quartz
Sherlock
Sidney
Goya
SW 05025 A
Vision
Abakus
Arango
Artoga
Bonanza
DK Exclusiv
DK Exquisite
DK Exssence
DK Exstorm
DK Impression CL
Garou
Gladius
Dojrzałość
techniczna
Zgnilizna
twardzikowa
Czerń krzyżowych
Odmiana
Wyleganie
Lp.
Wysokość roślin
Tabela 54. Ważniejsze cechy rolnicze i porażenie przez choroby rzepaku
ozimego w 2015 r.
cm
%
l. dni
%
skala 9˚
154
8
196
7
6,0
149
150
153
152
149
148
154
159
157
158
145
152
149
156
150
156
149
149
149
146
156
154
154
167
150
168
154
165
166
158
156
8
28
7
5
8
5
9
18
14
11
14
7
6
11
5
8
17
6
4
3
6
11
7
5
11
10
9
9
9
6
6
197
197
195
195
196
196
196
197
197
197
196
196
196
196
196
195
196
196
196
197
196
195
194
197
196
197
197
196
196
196
180
3
5
12
8
10
6
6
5
3
7
11
7
5
6
15
8
8
6
8
8
6
6
12
5
9
6
14
6
3
6
4
5,5
6,5
5,5
6,0
5,5
5,5
6,0
6,25
8,75
6,0
5,25
5,25
5,75
7,0
6,0
6,25
7,5
5,25
6,0
5,25
5,25
6,25
5,25
6,0
7,5
7,5
6,5
5,75
5,75
5,25
6,0
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
Graf
Inspiration
Marathon
Marcopolos
Mercedes
Minerva
NK Petrol
NK Technic
Oriolus
Popular
Poznaniak
Rohan
Rumba
Sherpa
Shrek
SY Carlo
SY Cassidy
SY Kolumb
SY Marten
SY Polana
SY Samoa
SY Saveo
Tores
Trumpf
Xenon
Alabaster
Albatros
Atenzo
DK Excellium
DK Explicit
Hybrirock (MH 06E4)
Kodiak (KWSPL2008-61)
NK Caravel
NK Linus
PR46W20
PR46W24
PR46W26
PT213
150
160
148
159
159
154
153
155
142
155
161
145
148
155
158
153
156
153
151
156
160
150
152
149
156
150
159
159
160
166
155
155
152
154
158
160
158
158
14
5
5
7
5
9
5
7
10
7
8
6
8
6
6
6
6
8
6
7
8
8
6
7
4
2
5
7
6
9
4
3
8
7
3
5
5
4
195
197
197
197
195
195
196
195
195
196
194
195
196
196
196
196
198
195
196
197
196
197
196
195
195
194
196
195
196
196
197
195
195
195
196
197
197
195
11
9
3
6
4
5
7
6
7
3
10
9
5
3
7
7
3
5
7
5
5
8
4
5
9
14
6
6
6
5
3
7
8
8
6
5
4
6
7,0
6,25
6
7,25
7,0
7,75
5,75
5,5
6,0
6,5
6,5
6,5
5,5
6,5
7,25
6,25
5,5
5,0
5,5
6,25
6,0
5,75
5,5
6,5
6,75
6,75
6,0
6,5
5,75
6,75
5,75
7,5
7,0
5,75
5,75
6,0
5,5
6,0