Leszek Leśniak - Animowanie Przedsiębiorczości w rozwoju

MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA
„Perspektywy rozwoju turystyki wiejskiej w Europie”
Blok warsztatowo-dyskusyjny
Międzynarodowych Targów Turystyki Wiejskiej i Agroturystyki
AGROTRAWEL
Animowanie przedsiębiorczości
w rozwoju produktu turystycznego
na obszarach wiejskich
Wprowadzenie do warsztatów
Ministerstwo Rolnictwa
i Rozwoju Wsi Departament
Rozwoju Obszarów Wiejskich
Wydział LEADER
Kielce, 20 kwietnia 2012 r.
Centrum Doradztwa
Rolniczego w Brwinowie
Oddział w Krakowie
Plan wprowadzenia
 Przedsiębiorczość według UE!
 Tło problemu.
 Agroturystyka.
 Agroturystyka to przedsiębiorczość!?
 Główne formy przedsiębiorczości na obszarach
wiejskich.
 Warunki rozwoju przedsiębiorczości.
2
2012-04-21
Przedsiębiorczość według UE!
 W dokumentach Komisji Europejskiej przedsiębiorczość
jest definiowana jako zdolność osoby do wcielania
pomysłów w życie.
 Obejmuje ona twórczość, innowacyjność i podejmowanie
ryzyka, a także zdolność do planowania przedsięwzięć
i kierowania nimi dla osiągnięcia zamierzonych celów.
 Stanowi ona wsparcie dla wszystkich w codziennym
życiu prywatnym i społecznym, zaś pracownikom
pomaga uzyskać świadomość kontekstu ich pracy
i zdolność wykorzystywania szans; jest fundamentem
działań osób podejmujących przedsięwzięcia tak
o charakterze społecznym jak i komercyjnym.
Źródło: Wniosek Komisji dotyczący zalecenia w sprawie kluczowych kompetencji w uczeniu się
przez całe życie, COM(2005) 548, wersja ostateczna.
3
2012-04-21
Tło problemu
 Obszary wiejskie to ważny potencjał gospodarczy




4
kraju, nie do końca uruchomiony.
Z danych statystycznych wynika, że 966 tysięcy
podmiotów funkcjonuje na obszarach wiejskich,
co stanowi właściwie 1/4 wszystkich podmiotów,
które funkcjonują w naszym kraju.
Postęp na polskiej wsi nie dokona się tylko dzięki
polepszeniu zaplecza materialnego i majątkowego
jej mieszkańców.
Aby mówić o rozwoju, potrzebna jest idea i pomysł.
Równie ważne jest, aby mieszkańcy wsi chcieli
być bardziej kreatywni i przedsiębiorczy.
2012-04-21
Tło problemu
 Gminy wiejskie w Polsce wykazują znaczne
zróżnicowanie przestrzenne pod względem
stopnia rozwoju społeczno-gospodarczego,
stanu infrastruktury społecznej i technicznej.
 Rozwój turystyki na obszarach wiejskich jest
możliwy, ponad połowa gmin spełnia bowiem
kryteria wiejskiej przestrzeni rekreacyjnej i ma
warunki sprzyjające rozwojowi turystyki.
 Potencjałem tym jest miedzy innymi możliwość
świadczenia usług agroturystycznych.
5
2012-04-21
Agroturystyka
 Wychodzę od agroturystyki bowiem w Lokalnych
Grupach Działania, wśród przedsiębiorców
związanych z turystyka, właściciele gospodarstw
agroturystycznych stanowią dominującą grupę.
 Coraz więcej rolników świadczących usługę
agroturystyczną rejestruje działalność gospodarczą
uzyskując zupełnie nowe możliwości działania.
 To kolejny krok do tworzenia warunków rozwoju
wyższych form organizacji usług turystycznych
na obszarach wiejskich, między innymi budowa
programów turystycznych w oparciu o ideę
sieciowania i komercjalizacja tych programów.
6
2012-04-21
Agroturystyka
 Specyfika agroturystyki to obok wynajmowania
miejsca noclegowego, to co stanowi główną
różnicę wobec turystyki wiejskiej – umożliwienie
spędzenia wolnego czasu w gospodarstwie
rolnym.
 Przebywanie bezpośrednio z rodziną gospodarza,
smakowanie lokalnej kuchni, poznawanie kultury
oraz wypoczynek na łonie natury, a także
możliwość uprawiania sportu.
7
2012-04-21
Agroturystyka
 Korzyści dla gospodarstwa i wsi:
 wykorzystanie wolnych zasobów,
 źródło dodatkowych dochodów,
 nowe miejsca pracy,
 poprawa infrastruktury na obszarach wiejskich,
 zaktywizowanie lokalnych społeczności wiejskich,
 integracji społeczności wiejskiej, współpraca,
 zachowanie i promocja dziedzictwa kulturowego
wsi, w tym dziedzictwa kulinarnego,
 estetyzacja wsi,
 poznawanie innych kultur i rozwój osobowy
mieszkańców wsi.
8
2012-04-21
Agroturystyka
 Korzyści dla turystów:
 aktywny wypoczynek na wsi,
 poznanie cyklu produkcji żywności,
 korzystanie ze świeżej (ekologicznej) żywności,
 kontakt ze zwierzętami,
 uczestnictwo w życiu gospodarstwa rolnego,
 bezpośredni kontakt z miejscową ludnością,
 poznanie kultury regionu,
 zdobywanie nowych umiejętności,
 bezpośredni kontakt z przyrodą,
 rozwijanie zainteresowań.
9
2012-04-21
Agroturystyka, to przedsiębiorczość!?
 Przedstawione na poprzednich slajdach korzyści
dla rolników, wsi i turystów pokazują jak dużym
potencjałem dysponuje wieś i rolnictwo w zakresie
rozwoju gospodarki turystycznej na obszarach
wiejskich.
 Ten potencjał nie jest jednak bezwarunkowy, do
uruchomienia natychmiast, o czym przekonali się
rolnicy podejmujący działalność agroturystyczną.
 Wiedzą to inicjatorzy rozwoju idei agroturyzmu,
doradcy rolni, organizatorzy stowarzyszeń
agroturystycznych, a także pracownicy resortów:
Rolnictwa i Turystyki.
10
2012-04-21
Agroturystyka, to przedsiębiorczość!?
 Na następnym slajdzie przedstawiam główne formy
przedsiębiorczości na obszarach wiejskich, (to jeden
z wielu schematów jakie pojawiają się w literaturze
przedmiotu – większość ma podobny zakres).
 Analiza przykładów tych form zarówno w obszarze
agrobiznesu jak i działalności nierolniczej pokazuje,
że wiele z nich w sposób pośredni i bezpośredni
powiązanych jest z rozwojem turystyki na wsi.
 Turystyka ma zatem wielobranżowy wymiar i dlatego
między innymi może mieć duży wpływ na rozwój
obszarów wiejskich.
11
2012-04-21
Opracowanie własne na podstawie: M. Marciniak, Rozwój
Przedsiębiorczości szansą polskich obszarów wiejskich,
Wydawca: Instytut Obywatelski, Warszawa 2011 rok .
Główne formy przedsiębiorczości
na obszarach wiejskich
12
2012-04-21
Warunki rozwoju przedsiębiorczości
 Najważniejszą barierą dla przedsiębiorczości, jest dostęp




13
do kapitału na rozpoczęcie działalności.
Istotnym utrudnieniem w podejmowaniu nowej działalności
jest brak stosownej wiedzy i kompetencji niezbędnych do
właściwego przeprowadzenia inwestycji innowacyjnej.
Wiąże się z tym naturalne przy podejmowaniu nowych
decyzji dotyczących przedsiębiorstwa trudne do
oszacowania ryzyko.
Skutki przedsięwzięcia zazwyczaj rozłożone są w czasie,
co przy wydatkowaniu na inwestycje środków pieniężnych
głównie ze źródeł własnych często decyduje o sukcesie
bądź porażce przedsiębiorstwa jako całości.
Zdobycie wiedzy i jej wykorzystanie stanowi dla właścicieli
firm duży wydatek.
2012-04-21
Warunki rozwoju przedsiębiorczości
 Niewielu przedsiębiorców, szczególnie na terenach
wiejskich, stać na analizy związane z monitoringiem rynku
lokalnego, prowadzenie prac badawczo-rozwojowych czy
zatrudnianie wykwalifikowanego personelu do realizacji
nowych przedsięwzięć.
 Podjęcie decyzji o działaniach służących podniesieniu
konkurencyjności przedsiębiorstw wymaga odpowiedniej
wiedzy, doświadczenia oraz umiejętności, których często
nie mają właściciele przedsiębiorstw.
 Dodatkowo w procesie rozwoju przedsiębiorczości na wsi,
należy liczyć się ze zwiększoną obawą przed rozpoczęciem
bądź modyfikacją profilu przedsiębiorstwa.
 Zatem zbudowanie mechanizmów wspierania rozwoju
przedsiębiorczości na terenach wiejskich staje się
koniecznością.
14
2012-04-21
Warunki rozwoju przedsiębiorczości
 Niezbędna jest także zmiana postaw przedsiębiorców
i otwarcie się ich na współpracę z innymi przedsiębiorcami.
 Niski poziom edukacji początkowej często wskazywany jest
jako jedna z barier rozwoju przedsiębiorczości na wsi.
 Istotną rolę mogą w tym zakresie odegrać szkoły wiejskie,
jako potencjalne inkubatory przedsiębiorczości.
 Wpływ na rozwoju przedsiębiorczości na terenach wiejskich
może mieć wykwalifikowana kadra doradców rolnych oraz
system szkoleń zawodowych.
15
2012-04-21
Warunki rozwoju przedsiębiorczości
 Wspieranie przedsiębiorczości na obszarach wiejskich
powinno być realizowane na wielu płaszczyznach.
 Nas, tu i teraz interesuje przedsiębiorczość odnosząca
się do aktywności turystycznej.
 Będziemy się zastanawiać nad tym jakie są bariery
w rozwoju przedsiębiorczości obejmującej różnorodne
aspekty turystyki na wsi, jak w procesie animacji
działań w tym zakresie pokonywać te bariery oraz
jakie zachowania lokalnych grup działania są tu
pożądane, mogą być skuteczne.
16
2012-04-21
Jak będziemy pracować?
 Zastosujemy metodę „burzy mózgów”.
 Rozwiązujemy problem, który definiujemy jako:
Występujące w środowisku wiejskim bariery
kapitałowe, mentalne i społeczne utrudniają rozwój
przedsiębiorczości w zakresie turystyki na obszarach
wiejskich.
 Naszym celem jest:
Identyfikacja i opisanie tych barier oraz rekomendowanie
takich zachowań lokalnych grup działania, które wesprą
postawy przedsiębiorcze na obszarach wiejskich
i zdynamizują rozwój turystyki.
17
2012-04-21
Jak będziemy pracować?
 Organizacja pracy:
 Dzielimy się na grupy (w zależności od liczby
uczestników – grupę powinno tworzyć około 15 osób).
 Z każdej grupy wyłonimy dwa zespoły:
 Pomysłowości – około 10 osób,
 Weryfikacyjny – około 5 osób.
 W każdej grupie wyznaczamy (wybieramy)
dla:
 zespołu pomysłowości:
 Przewodniczącego i Sekretarza.
 Zespołu weryfikacyjnego
 Przewodniczącego.
18
2012-04-21
Jak będziemy pracować?
 Zadaniem zespołu pomysłowości jest, jak sama
nazwa wskazuje, opracowywanie pomysłów
rozwiązań problemu, który wcześniej zdefiniowaliśmy.
 Zespołem tym kieruje przewodniczący, a wszelkie
pomysły zapisuje sekretarz.
 Nasze pomysły zapisujemy w dwóch kolumnach:
Problem w zakresie:
Sposób postępowania LGD
dostępności kapitału
tu wpisujemy problemy
tu opisujemy zachowania LGD
mentalności
tu wpisujemy problemy
tu opisujemy zachowania LGD
społecznym
tu wpisujemy problemy
19
tu opisujemy zachowania LGD
2012-04-21
Jak będziemy pracować?
 Po 30-40 minutach pracy zespołu pomysłowości
do akcji wkracza zespół weryfikacyjny, którego
zadaniem jest ocena pomysłów wypracowanych
przez zespół pomysłowości.
 Przewodniczący zespołu weryfikacyjnego
(oceniającego) wykreśla zidentyfikowane przez
zespół pomysłowości bariery, które zostały uznane
za mało istotne lub nie prawdziwe oraz wykreśla
opisy zachowań LGD, które zostały uznane za nie
realne lub nie skuteczne.
20
2012-04-21
Jak będziemy pracować?
 Zweryfikowane bariery i opisy zachowań lokalnych
grup działania stanowić będę materiał do
opracowania rekomendacji dla LGD.
 Rekomendacje powstaną w wyniku dyskusji
i uzgodnienia przez wszystkich uczestników
warsztatu stosownych zapisów.
 Następnie (po krótkiej przerwie) zostaną
przedstawione doświadczenia trzech LGD w zakresie
rozwoju turystyki na obszarach wdrażania LSR.
 Na tym zakończymy nasze spotkanie.
21
2012-04-21