36_PARSZA BEHALOTECHA

36. Cotygodniowe czytanie Tory:
Parsza Behalotecha ‫ְך‬
‫( ְבּ ַהעֲלת‬Gdy będziesz ustawiał) Księga Liczb 8,1-12,16
Wprowadzenie do parszy:
W ubiegłym tygodniu Parsza (Naso) omawiała rozmieszczenie obozu Izraelitów wokół gotowego Miszkan
(Przybytek), jego wyposażenie i dostarczenie darowizn przez każde z 12 plemion. Gdy Mojżesz był
wewnątrz Miszkan, usłyszał głos JHWH "mówiący do niego znad przebłagalni, która była nad Arką
Świadectwa, między dwoma cherubami". W Parszy Behalotecha, WIEKUISTY najpierw daje wskazówki
o tym, jak ustawić światło siedmiu lamp (kaganków) menory w sanktuarium (komory wewnętrznej)
w Miszkin. To Aaron uczony jest sposobu zapalania Menory. Mojżesz poświęca Lewitów do pracy w
Przybytku. Zastępują oni pierworodnych, którzy zostali zdyskwalifikowani z powodu grzechu złotego cielca.
Po pięciu latach szkolenia, Lewita służył w Przybytku od trzydziestego do pięćdziesiątego roku życia;
po ukończeniu 50 roku życia wykonywał lżejsze prace. W rok po wyjściu z Egiptu JHWH wydaje
Mojżeszowi nakazy odnoszące się do składania ofiary "Korban Pesach". Niezdolni do złożenia tej ofiary
domagają się rekompensaty i dlatego dana jest micwa "Pesach Szeni", która daje "drugą szansę" złożenia
ofiary "Korban Pesach" w miesiąc później. Cudowne chmury unoszą się nad Przybytkiem i sygnalizują kiedy
wyruszać w drogę i kiedy zakładać obóz. Dwie srebrne trąby zbierają książąt albo cały naród celem
ogłoszenia wiadomości. Trąby dają także sygnał do wyruszenia w drogę, wojny i święta. Określa się
porządek, w którym maszerują pokolenia. Mojżesz zaprasza swojego teścia Jitro, aby przyłączył się do Bnej
Jisrael [Synów Izraela], ten jednak decyduje się powrócić do kraju Madianitów. Za poduszczeniem Egipcjan,
którzy przyłączyli się do Synów Izraela podczas wyjścia z Egiptu ("Eruw Raw") niektórzy ludzie zaczynają
narzekać na mannę. Mojżesz skarży się, że nie może sam jeden przewodzić całemu narodowi. Bóg mówi mu,
aby wybrał 70 Starszych, pierwszy Sanhedryn, aby go wspomagali, i mówi mu, że ludzie dostaną mięso, tak
że będą chorzy od niego. Dwóch wyznaczonych do grupy Starszych, Eldad i Medad, zaczynają prorokować,
przepowiadając, że to Jehoszua [Jozue], a nie Mojżesz zaprowadzi Żydów do ziemi Kanaan. Niektórzy - w
tym także i Jehoszua - protestują, jednakże Mojżesz jest zadowolony z tego, że także i inni stali się
prorokami. JHWH zsyła wielką ilość przepiórek dla tych, którzy narzekali, ze brak im mięsa. Zaraza dotyka
tych, którzy narzekali. Miriam w obecności Aarona czyni uwagi, z których wynika, że Mojżesz jest nikim
więcej jak tylko jednym z wielu proroków. JHWH wyjaśnia, że prorokowanie Mojżesza przewyższa
wszelkie inne, i każe Miriam chorobą "caras", za to, że obmawiała ona swojego brata. Mojżesz modli się za
nią, a cały naród czeka, dopóki ona nie wyzdrowieje, a potem wyrusza w dalszą drogę.
Parsza zaczyna się słowami:
Rzekł Jahwe do Mojżesza, mówiąc: Powiedz do Aarona: "Gdy będziesz ustawiał lampy, rozmieść je tak aby
siedem lamp rzucało światło na przednią stronę świecznika". (Liczb 8:1-2)
Menora z płonącym ogniem była w miejscu świętym jedynym źródłem światła w Miszkan. Ten święty
świecznik był kunsztownie wykonany z jednego kawałka złota. Każde z siedmiu ramion menory zostało
misternie ozdobione dekoracyjnymi gałkami, kubkami, i licznymi kwiatami migdału, tylko czysta oliwa z
oliwek była używana do oświetlania jego płomieni. Według midraszu, to sam Bóg zaprojektował świecznik,
na podstawie egzegezy Księgi Liczb 8:4 b: "Świecznik (merora) został wykonany według wzoru, jaki Bóg
(tzn. JHWH) ukazał Mojżeszowi,". Knoty menory zostały wygięte ku środkowi, jakby dla zaznaczenia
Szamasza (centralnego knota).
Konsekracja ( wyświęcenie) lewitów
Mojżesz wezwał lewitów do siebie w celu ich oczyszczenia do avodah (służby) w Miszkan.
Lewici zostali oczyszczeni w następujący sposób:
1.
Byli pokropieni wodą zmieszaną z popiołem z czerwonej jałówki, a następnie
zanurzeni w mykwie (łaźni rytualnej zawierający płynącej wody). Było to, w celu
oczyszczenia ich z tumat hameit - nieczystości przez kontakt ze zmarłymi.
2.
Włosy na ich ciałach zostały całkowicie ogolone (czyli podobnie jak mecora który
został oczyszczony z cara'at).
3.
Izraelici zostali wezwani do Miszkan i pierworodni z pośród nich wykonali semikhah
kładąc ręce na głowach lewitów (przeniesienie roli pierworodnego (bechor) na
lewitów).
4.
Aaron (Kohen Gadol), podniósł każdego lewitę tenufah lifnei Adonai – wykonując
gest kołysania przed Panem. Arcykapłan dosłownie podniósł osobno każdego lewitę
z ziemi i pomachał w górę, dół, lewo, prawo, itp., (22000 lewitów!, to musiał być
wielki wysiłek dla Aarona).
5.
Lewici następnie włożyli swe ręce na głowy wybranych byków, a Mojżesz złożył
korbanot: chatat (ofiara za grzech) i Olah (ofiara całopalna).
Pesach Szeini czyli drugi termin paschy
Jak wiadomo, na dzień przed wyjściem z Egiptu, każdy Izraelita złożył baranka jako korban Pesach - ofiara
Paschy - dla Boga. Teraz, rok później, Pan ustanowił Paschę jako jeden z rocznych mo'edim mówiąc: "Dzieci
Izraela mają obchodzić Paschę w wyznaczonym czasie. Będziecie zatem obchodzić ją w oznaczonym czasie,
mianowicie czternastego dnia tego miesiąca, o zmierzchu. Macie zachowywać wszystkie związane z nią
prawa i zwyczaje "( Liczb 9:2-3. ).
Izraelici obchodzili Paschę, jednak pewna grupa ludzi, którzy byli odpowiedzialni za niesienie trumny Józefa
(a więc byli tamei (nieczysty) z uwagi na kontakt ze zmarłymi) poprosiła Mojżesza, czy i jak mogą
uczestniczyć w ceremonii, gdyż zgodnie z prawem Paschy, byli niezdolni do Sederu.
Mojżesz radził się Boga, który następnie zezwolił na Pesach Szeini ("druga Pascha"). Drugi termin będzie
dokładnie miesiąc później (w 14 Iajr) dla wszystkich, którzy nie mogli uczestniczyć w spożyciu pierwszej
Paschy, mogli teraz jeść korban Pesach (ofiara Pascha) jagnięcina, gorzkie zioła i chleb niekwaszony na
pamiątkę wyjścia z Egiptu. Jednak w przeciwieństwie do regularnej Paschy, nie byli zobowiązani do
spożywania wyłącznie chleba macca w tygodniu po Pesach Szeni. (Dzisiaj, niektóry po 14 Iajr praktykują
jedzenie macy w sposób analogiczny do jedzenia afikomen-maccy na święto Paschy w Seder.
Należy jednak pamiętać, że nawet jeśli Bóg pozwolił na Pesach Szeini dla tych, którzy nie byli w stanie
uczestniczyć w celebracji Paschy w Nisan, np. gdy ktoś był nieczysty lub z innego powodu nie mógł
uczestniczyć w Sederze. Jednak jeśli ktoś nie przeprowadzi Paschy miesiącu Nisan,(zaniechanie, rezygnacja
z uczestnictwa bez konkretnego powodu) to taka osoba będzie "odcięta" od swego ludu (czyli podlega sądowi
Bożemu i przedwczesnej śmierci).
Obłok dymu nad Miszkan prowadzi Izrael
Gdy Miszkan był po raz pierwszy postawiony i poświęcony, to pojawił się Szechinah "obłok" obecności
Boga, który był widziany w dzień, a w nocy pojawiał się jako słup ognia.: "W dniu, kiedy ustawiono
przybytek, okrył go wraz z Namiotem Świadectwa obłok, i od wieczora aż do rana pozostawał nad
przybytkiem na kształt ognia. I tak się działo zawsze: obłok okrywał go w dzień, a w nocy jakby blask ognia.
Kiedy obłok podnosił się nad przybytkiem, Izraelici zwijali obóz, a w miejscu, gdzie się zatrzymał, rozbijali
go znowu. Na rozkaz Pana Izraelici zwijali obóz i znowu na rozkaz Pana rozbijali go z powrotem; jak długo
obłok spoczywał na przybytku, pozostawali w tym samym miejscu." (Lb 9,15-18)
Izraelici podróżował w ten sposób przez 40 lat na pustyni, nigdy nie było wiadomo, kiedy rozpocznie podróż
i jak długo to potrwa.
Srebrne Trąbki
Bóg dalej instruuje Mojżesza, aby przygotowano dwie srebrne trąbki (sztei hacocerot kesef) wykorzystane do
sygnalizacji w obozie. Kohanim (kapłani), stosowali różne dźwięki jako sygnał różnych wydarzeń. Tekiah
(TE-Kee-jah) jest prostym, nieprzerwany dźwiękiem, natomiast teruah (TE-RU-ah) jest przerywanym
szybkim dźwiękiem tekiah na wypadek nagłego alarmu.
Kiedy obie trąbki zostały użyte w tekiah cały lud Izraela zgromadzał się naprzeciw wejścia do Miszkin
czekając na instrukcje Mojżesza, jeśli tylko jedna trąbka zabrzmiała, to tylko zwoływano na zebranie nesi'im
(liderów). Gdy Izrael miał wyruszyć i przenieść się w inne miejsce na pustyni, to trąby rozbrzmiewały w
następujący sposób: tekiah-teruah-tekiah.
Zasygnalizowane zdarzenia
Sygnał trąbki
Zbiórka całego Izraela
Tekiah (obie trąbki)
Spotkanie przywódców
Tekiah (jedna trąbka)
Wymarsz z obozu
Tekiah - Teruah - Tekiah (obie trąbki)
Teruah alarm był używany do sygnalizowania ruchu obozu. Gdy Bóg dawał znak (poruszeniem Obłoku)
przeniosił się cały obóz, Juda (najbardziej na wschód obozu) wyruszał pierwszy. Kiedy drugi teruah zatrąbił
ruszał obóz Rubena (najbardziej na południu obozu). I tak dalej według, swej ustalonej kolejności.
W przypadku walki, dźwięk trąb także był używany: "Gdy w waszym kraju będziecie wyruszać na wojnę
przeciw nieprzyjacielowi, który was napadnie, będziecie przeciągle dąć w trąby. Wspomni wtedy na was
Jahwe, wasz Bóg, i będziecie uwolnieni od nieprzyjaciół. " (Lb.10:9).
Miały być również używane podczas świąt i uroczystości:” Również w wasze dni radosne, w dni święte,
na nowiu księżyca, przy waszych ofiarach całopalnych i biesiadnych będziecie dąć w trąby; one będą
przypomnieniem o was przed Panem. Ja jestem Jahwe, Bóg wasz.” (Lb.10:10).
Postój Izraela na Synaju
Po tym, zapis Tory podaje, że Izraelici zwinęli obóz 20 Iajr w drugim roku podróży przez pustynię,
półwyspu Synaju, gdzie rozbili obozowisko na prawie rok. To było przy górze Synaj, gdzie Mojżesz
najpierw zbudował miszkan, przeznaczył i poświęcił do kapłaństwa, i nauczał ludzi micwot Tory.
Gdy Izraelici zwijali obozy, Obłok nad miszkan wznosił się w postaci słupu i zatrzymywał się nad
plemieniem Judy. Dźwięk srebrnych trąb sygnalizował mobilizację do wyjścia obozów .
Kiedy Kehatyci byli już gotowi, aby przenieść Arkę i inne sprzęty sakralne,
wtedy Mojżesz wypowiadał następujące słowa:
‫ְשׂנְאֶי ִמ ָפּנֶי‬
ַ ‫קוּמָה יְהוָה וְיָפֻצוּ איְבֶי וְיָנֻסּוּ מ‬
Kumah JHWH wejafucu ojewekha, we'janusu me'sanekha mipanekha
Powstań, Jahwe, i niech się rozproszą nieprzyjaciele Twoi; a ci, którzy Cię nienawidzą, niechaj uciekną przed
Tobą. (Lb 10:35)
Kiedy podróż się skończyła, Obłok zatrzymał się i obozy stawały, w tym Miszkan i wszystkie jego sprzęty.
Obłok nie zstępował na Miszkan, aż Mojżesz modlił się następującymi słowami:
‫ִשׂ ָראֵל‬
ְ ‫שׁוּבָה יְהוָה ִרבְבוֹת * ְלפֵי י‬
szuvah, Jahwe, rivevot alfei Jisrael
Wróć, o Jahwe, do mnóstwa izraelskich zastępów. (Lb 10:36)
Dzisiaj te same pesukim (znaki) są recytowane, gdy Sefer Tora (zwój Tory) jest wyjmowany z Arki w
synagodze podczas procesji z Torą na różnych uroczystościach. Te dwa wersety Księgi Liczb 10,35-36 tak
dalece różnią się od pozostałej części Tory, a na pewno naszej parszy, że w Talmudzie nazwane są
„Drugą Torą” Tora Szeini. W zwoju Tory od reszty tekstu oddzielone są na końcu i początku wyraźną
przerwą, a także dwiema odwróconymi literami nun ‫נ נ‬
Jethro odwiedza Izraela
Kiedy Izrael zwijał obozy zbliżając się do końca swej wędrówki do Ziemi Obiecanej, Jitro (Jetro), teść
Mojżesza, zapowiedział, że powróci do kraju Madianitów. Mojżesz zaapelował, żeby trzymał się z nimi
i miał udział w Bożym błogosławieństwie Izraela. Niejasne jest jednak, czy Jetro osobiście przebywał
u Izraelitów (jako ceddek ger), i czy rzeczywiście wrócił do Madianitów. Jeden midrasz mówi, że
zdecydował się pozostać z Izraelem i jego potomkowie stali się członkami Sanhedrynu (zekanim, którzy
sądzili Izraela). Ibn Ezra wysuwa sugestię, że "Chovav" jest szwagrem Mojżesza (czyli bratem Cippory,
żony Mojżesza), a Re'uel jest innym imieniem Jitro. Żydowskie komentarze na ten temat dostarczają
różnych interpretacji.
Szemranie Ludu
Po trzech dniach podróży z Synaju do Ziemi Obiecanej, ludzie zaczęli szemrać i narzekać na trudy,
a Bóg zesłał ogień z nieba, który pochłonął ich "skraj obozu”. Niektórzy komentatorzy żydowscy
twierdzą, że ci, którzy skarżyli się rav eirev – to "mieszany tłum" (Wj 12, 38), który wyszedł z Izraelem
w czasie Exodusu, ponieważ oni mieszkali na obrzeżach obozu i nie byli częścią ani formacji szevatim
(plemion) ani większego machaneh (obóz) Izrael. Jednak wielu Żydów również zostało zabitych, w tym
70 zekanim (starszych), którzy spożywali posiłek podczas ratyfikacji przymierza na Synaju, a Mojżesz
modlił się do wstawienniczo w imieniu Izraela. Nazwano to miejsce tav'eirah, być może jest to gra słów
z rav eirev.
Jakiś czas po tym "motłoch" zaczął pożądać mięsa. Słowem przetłumaczonym na "hołota" lub "motłoch"
(w niektórych tłumaczeniach) jest ha'safsuf słowo, które oznacza zebrane masy ludzi, być może tych,
którzy przeżyli i nie zostali zabici przez ogień od JHWH. Jednak Izraelici również skłaniali się do
narzekania za ich przykładem ("Kto da nam mięso do jedzenia?"), jest to nieco dziwne, ponieważ
prawdopodobnie mieli stada zwierząt, które mogły być zabijane do jedzenia. Tora podaje, że Żydom
brakowało:” ryb, ogórków, melonów, porów, cebuli i czosnku" i mieli już dość jedzenia manny, którą
Bóg im łaskawie dostarczał. Być może Izraelici nie chcieli zabijać swoich zwierząt, ponieważ pragnęli
korzystać z nich w Ziemi Obiecanej, a być może obawiali się, że były one tylko do spożycia przed
Bogiem podczas niektórych ofiar. W każdym razie, według podania z żydowskiego Midraszu, manna
była rodzajem nadprzyrodzonej żywności, która zmieniła smak, zgodnie z wiarą i wdzięcznością tego, kto
ją zjadał. Dla cadyków (sprawiedliwych), manna smakowała wspaniale, ale dla reszaim (tych złych
i niewierzących), miała smak suchy i mdły.
Mojżesz usłyszał, że lud płakał, był niezadowolony, i pałał gniewem na Boga. Mojżesz zwrócił się więc
do Boga, kiedy był sam i zapytał Go, jak może dostarczyć mięso dla ludzi. Bóg powiedział mu, aby
wybrał 70 nowych zekanim (poprzednich 70 zostało zabitych w Tav'eirah) i zwołał ich do Miszkan dla
otrzymania części nevu'ah ruach (proroczy duch), tak, że Mojżesz nie musiał ponosić obciążeń ludzi
tylko sam. Potem Bóg powiedział do Mojżesza, aby powiedzieć ludziom, że następnego dnia Bóg
zapewni im mięso - i w rzeczywistości, było tyle mięsa, że "wyszło z nosa" i stało się dla nich
obrzydliwe.
Midrasz stwierdza, że Mojżesz chciał wybrać sześciu mężczyzn z każdego pokolenia, aby byli częścią
nowego przywództwa Izraela, ale to dało by 72 starszych a nie 70. Użył zatem losów, aby wykluczyć
dwóch zekanim, a tych dwóch pominiętych to Eldad i Maidad. Bóg jednak uhonorował tych ludzi,
i dał im ducha proroctwa. Kiedy Jozue dowiedział się, że i oni prorokują poprosił Mojżesza, aby im
zabronił, ale Mojżesz był zadowolony i zawołał, że chce aby wszystek lud Pański, był prorokami!
Wtedy Bóg wysłał silny wiatr, który spowodował, że całe stada przepiórek spadały na obóz. Ludzie
chętnie je zbierali się i jedli tyle, ile mogli. Jednakże, podczas gdy "mięso było jeszcze między zębami"
przepiórki stały się zaraźliwą plagą - i wielu Izraelitów zmarło. Miejsce to zostało nazwane kivrothata'avah ("groby tych, którzy pożądali") ku pamięci tych, którzy zostali zabici.
Miriam i Aarona Laszon Hara
Według tradycji żydowskiej, po objawieniu Tory dla Izraela na górze Synaj, Mojżesz był w separacji z
żoną Tzipporah (Cipora) ze względu na służbę dla Boga. Miriam siostra Mojżesza myślał, że on grzeszy,
i mówiła do Aarona na ten temat. Miriam nie tylko zakwestionował decyzję Mojżesza o opuszczeniu
żony, ale także poddała w wątpliwość jego wyjątkową rolę jako pośrednika przymierza na Synaju.
Hebrajski tekst brzmi: "Oni powiedzieli:" Czy JHWH tylko przez Mojżesza? Czy on również nie zna nas?
" A Bóg to usłyszał. " Co ciekawe, mimo że to Miriam, powiedziała te słowa, tekst używa zaimka w
liczbie mnogiej "oni", co oznacza zgodę (aprobatę) Aarona z tym laszon hara (zła mowa).
Następnie Bóg wezwał Mojżesza, Aarona i Miriam do Miszkan. Słup obłoku zszedł potem przed nimi i
zawołał na Aarona i Miriam by stawili się. Bóg powiedział im, że inni w Izraelu mogą sporadycznie
miewać wizje i objawienia od Boga, ale tylko do Mojżesza Bóg mówi bezpośrednio (Pe-'al-Pe - "ustausta"), bez zagadek, i tylko Mojżesza na podobieństwo (Temunah) samego Boga. Po tym Bóg zapytał
ich, dlaczego są tak bezczelni, aby krytykować, tego kogo Bóg wybrał. Gdy wstąpił słup obłoku, Miriam
stała się cara'at, jako kara za laszon hara. [ warto pamiętać np. o Efez 4,29-32!]
Jako mecora została wygnana z Izraela, Aaron prosił Mojżesza o przebaczenie i miłosierdzie, i Mojżesz
modlił się w ich imieniu. Jednak pomimo jego wstawiennictwa, Bóg wygnał ją z obozów Izraela na
siedem dni. Miłosierdzie Boże jest tutaj pokazane, ponieważ słup obłoku czekał aż Miriam wrócili do
obozu, zanim Izrael kontynuował swoją wędrówkę do Ziemi Obiecanej.
Czytanie z Haftory Zecharia /Zachariasz 2,14-4,7:
Zachariasz wygłosił proroctwo o Jehoszua ben Jehocadak, Kohen Gadol oraz do Zerubavel, żydowskiego
gubernatora (który został powołany przez Persów) podczas powrotu do Jerozolimy i odbudowy świątyni.
Jehoszua (Joszua) ukazany jest gdy przechodzi próbę w sali niebiańskiej z oskarżającym go szatanem. W
obronie Jehosza, anioł JHWH powiedział: "Słuchajcie, Jehoszua, Arcykapłana, oto Ja przywiodę mojego Sługę,
Cemach" (Ks. Zachariasza 3:8). Cemach (‫ֶמח‬
ַ ‫צ‬, Latorośl) jest metaforyczną nazwą Mesjasza, potomka króla
Dawida ( Jer. 33:15 ). O nim mówi prorok: "Oto mąż którego imię brzmi Latorośl (Cemach) pod jego stopami
wyrośnie latorośl (‫ְמח‬
ָ ‫ )יִצ‬i to On zbuduje świątynię Pańską (‫ ֶאת ָבּנָה‬- ‫[ ")יְהוָה ֵהיכַל‬Ks. Zachariasza. 6:12].
Zachariasz używa odniesieniu do arcykapłana Jehoszua (taką samą nazwę jak "Jezus / Jeszua") jako obrazu lub
zapowiedzi przyszłego spełnienia planu Boga w Jeszua, Najwyższego (Arcykapłana) według porządku MalkiCedek. Jeszua jest tym, który ostatecznie zbuduje prawdziwą świątynie Boga Izraela gdzie ludzie oddają cześć
Bogu Ojcu w duch i w prawdzie. Ale zastanówmy się chwilę, dlaczego Mesjasz określony jest właśnie tutaj jako
Cemach "latorośl"?
Chociaż obecnie wydaje się, że wszelkie resztki chwały Królewskiego Domu Dawida zostały wykorzenione i
obróciły się w niwecz, to jednak korzeń wciąż żyje, ukryty i uśpiony. Według niektórych wierzeń żydowskich,
bezpośrednio przed przyjściem Mesjasza nastąpi okres strasznego zamieszania
w świecie. Będzie wyglądać
tak, jak gdyby wszystko zwariowało. Naturalny porządek rzeczy stanie jak gdyby na głowie.
Wiekowi będą
kłaniać się młodym. Brzydota zatriumfuje nad pięknem; a to, co piękne, będzie lekceważone jako mało
atrakcyjne.
Barbarzyństwo będzie ogłoszone kulturą; a kultura będzie odrzucana jako bezwartościowa. Głód konsumpcji i
żądza materialnego bogactwa będą rosnąć bardziej i bardziej, i coraz mniej i mniej będzie możliwości
zaspokojenia ich żarłoczności. W końcu Esaw-materializm będzie powiększać się tak zachłannie, że stanie się
sam dla samego siebie aniołem śmierci. Dosłownie sam siebie pożre, a potem sam siebie wydali. Jednakże z
tego upadku linia króla Dawida wykiełkuje jak roślina, która wyskakuje ze zwykłego brudu ziemi. Będą trzy
wojny chaosu, a potem, we właściwym momencie, Mesjasz pojawi się jak wyniosłe drzewo rozkwitające na
jałowej ziemi, uginające się od owoców, objawione wszystkim.
Usiłuję sobie wyobrazić dzień po zburzeniu Świątyni Jerozolimskiej. Dzień, w którym przywódców społeczności
pognano do Babilonii. Staram się wyobrazić sobie ból zniszczenia wszystkich marzeń, które śniłem i światów,
które zbudowałem. Jak mógłbym zrozumieć cios wymierzony we wszystko, w co wierzyłem? Także w Boga,
który miał mnie chronić?
Prorocy zapowiedzieli zniszczenie państwa I orzekli, że Babilonia była jedynie narzędziem w ręku Boga. Cała siła
i odwaga, umocnienia i broń - wszystko to było na nic. Ciało Izraela było zatrute, ale być może duszę dało się
ocalić. Powrót z wygnania jest możliwy - powiedzieli prorocy - ale tylko wtedy, gdy Izrael powróci do Boga.
Przez dwa pokolenia nasz lud znajdował się na wygnaniu w Babilonii. Kiedy niewielka garstka powraca, słyszy
proroka Zecharię opisującego połyskujące płomienie ze złotej menory, które obwieszczą powrót bożego ludu do
ziemi Izraela. Gdy Zecharia pyta anioła, który ukazał mu menorę "co znaczy to, widzenie?", anioł ogłasza, że
Izrael powróci nie dzięki sile, nie dzięki mocy, ale dzięki Bożemu Duchowi. Pracujcie, budujcie i walczcie, mówi
prorok, ale pamiętajcie o duchu Boga.
Psalmista, który ostatecznie był świadkiem powrotu wygnańców do Erec Jisrael śpiewał: "Gdy Bóg sprowadził
nas z wygnania do Syjonu, byliśmy zjednoczeni w marzeniu". Ale trud odbudowy - odbudowy murów
Jerozolimy, domów, gospodarstw, życia - dopełniła niewielka grupa ludzi, którzy dotarli z trudem do swojej
ziemi niosąc kielnię i motykę w jednej ręce, w drugiej zaś - włócznię. Ludzki wysiłek i siła były niezbędne, aby
odbudować naród i ziemię, ale słowa Zecharii miały postawić zaporę dumie, która wcześniej przyniosła klęskę.
Gdy zakończyli budowę drugiej Świątyni, złota lampa z wizji Zecharii rzucała blask na okolicę.
Stulecia później Żydzi z czterech krańców świata powracają na nowo do ziemi Izraela. Z traktorami i
ciężarówkami, a także z karabinem w ręku, żydowskie państwo zostało odbudowane. Bez wątpienia
bezpieczeństwo Izraela było i jest efektem bohaterstwa i zaangażowania jego obywateli. Ale przed Knesetem,
symbolem nowego państwa, ci wojownicy postawili menorę o siedmiu lampach otoczonych gałązkami oliwnymi.
Do ziemi Izraela powróciła wizja i słowa proroka Zecharii, aby ostrzec tych, którzy szukaliby jedynie siły jako
podpory państwa. To przypomnienie proroków, że państwo wolności, bezpieczeństwo i dobrobyt nie sa dane na
zawsze, że wszelkie błogosławieństwa mają tylko warunkowy charakter, a ich trwałość zależy do wierności Bogu
i jego Prawu. To przypomnienie, że Izrael musi oddychać przede wszystkim duchem bożym.
Ta część Hafṭarah kończy się opisem wizji związanej z menorah opisanej w parszy. Podobnie jak Mojżesz, który
widział wzór menora w Miszkan (Przybytek), Zachariaszowi też przedstawiono wizję Menory. Dwa drzewa
oliwne stoją obok menory, jedno po prawej, a drugie po lewej stronie (Zach. 4:2-3). Dwa drzewa oliwne mogą
być obrazem kapłaństwa i królestwa zjednoczonego w osobie Mesjasza, Jeszua, lub mogą odnosić się
odpowiednio do Izraela i Kościoła. Należy pamiętać, że ta część kończy się; "on umieści ostatni kamień na
szczycie góry (‫ראשׁה ָה ֶא ֶבן‬
ָ ‫)ה‬
ָ z radosnym okrzykiem: Cudny, cudny jest on” (Ks. Zachariasza 4:7).
Czytanie z Brith Chaddasza 1Kor. 10;6-13 i Obj. 11;3-11:
Brith Chadaszah (1 Koryntian 10;6-13) przypomina nam, że wyroki za bunty różnych Izraelitów na
pustyni służą za przykład i ostrzeżenie dla nas : „żebyśmy złych rzeczy nie pożądali, jak oni." Pamiętajmy
też o kivrot-hata'avah ("grobach tych, którzy pożądali").
Czytanie z Księgi Apokalipsy nawiązuje do Haftory łącząc dwa drzewa oliwne i dwie menory z "dwoma
świadkami Pana Jezusa", którzy przez 42 miesiące w czasie tzw. wielkiego ucisku, będą czynić znaki
i cuda, tuż przed gniewem Pana.(Obj. 11, 3-11)
Podsumowanie i końcowe myśli:
Beha'alotekha hebrajskie słowo pochodzi od rdzenia Alah (‫)הלע‬, co oznacza wznieść lub "w górę", choć
w związku przyczynowym z macierzystym (np. hiphil, jak w tym przypadku), może to również oznaczać,
by "ofiarować". Ofiara Olah (ma ten sam rdzeń) jest to całopalenie, w którym całe zwierzę ofiarne jest
zamieniane w dym, który wznosi się ku niebu. Midrasz podaje, że Aharon (Aaron) został całkowicie
pokorny w jego urzędzie jako pierwszy Kohen Gadol (Arcykapłan) Izrael. Mówi się, że jego zadaniem
jest aby zapalanie świateł lampy menory nigdy nie było tylko rutynową czynnością dla niego, ale by
pozostał czci każdym razem, kiedy wykonywał avodah. Ten pozornie skromny akt wiernej służby
ponownie wskazuje, że to, co człowiek ceni i szanuje a to, co Bóg uznaje za cenne to bardzo często są
dwie zupełnie różne rzeczy. Wszakże światło menory nie było widoczne dla tych z obozu Izraela,
ponieważ świeciło tylko w części świętej Miszkan (Przybytek). Tylko kapłani, którzy służyli mogli
ujrzeć to światło, w innych przypadkach pozostaje ono ukryte przed oczami człowieka ...
Istnieje "przeniesienie" wartości, "święte paradoksy" w królestwie Ducha. Z perspektywy Boga, który
uznał, wielkich w oczach ludzi za mało wartych, a to, co jest uznane za nieistotne w oczach ludzi, ma dla
Niego duże znaczenie ( Łukasz 9:48 ). Mądrość tego świata (tj. pragmatyzm, autopromocja, egoizm itp.)
jest głupotą przed Bogiem ( 1 Kor. 1:20, 3:19 ).
Mesjasz Jeszua ogołocił samego siebie i przybrał postać pokornego sługi (εαυτον εκενωσεν µορφην
δουλου). Co jest przeciwieństwem do tych różnych systemów religijnych, które łączą zalety statusu
tych, którzy osiągnęli poziom szacunku do świętości tych, którzy będą wielkimi w królestwie niebieskim
(‫ )השׁמים מלכוּת‬będą uznani za ostatnich i sługi wszystkich ( Marek 9:35; 10:44 ).
DALSZE MYŚLI O PARSZY Behaalotcha (Gdy zapalisz) 4 Mojż. 8:1-13:1
• Przepis o zapaleniu świecznika (8:2-4) • Poświęcenie Lewitów i przepisy o ich służbie (8:6-26) •
Obchody pierwszej Paschy (9:1-5) • Przepis o przesuniętych obchodach Paschy dla nieczystych (9:6-13) •
Przepis o obchodzeniu Paschy przez cudzoziemców (9:14) • Opis obłoku obecności nad Przybytkiem
(9:15-23) • Przypisy o trąbach kapłańskich (10:2-10) • Wyruszenie w dalszą wędrówkę spod Góry Synaj
(10:11-12) • Porządek obozu w marszu (10:13-28) • Odejście Chobaba (10:29-32) • Droga trzech dni
(10:33-36) • Szemranie i kara w Tabera (11:1-3) • Pożądanie mięsa (11:4-6) • Opis manny (11:7-9) •
Zniechęcenie Mojżesza i powołanie rady 70 starszych (11:10-30) • Zesłanie przepiórek i kara w Kibrot
Hattawa (11:31-35) • Bunt Marii i Aarona (12:1-15) • Wyruszenie w dalszą podróż z Haserot do Paran
(13:1) •
Czytanie tego tygodnia jest niezwykle pouczające. Ja chciałbym z niego uczyć się przede wszystkim o
wielkoduszności Boga oraz o naszej ludzkiej małostkowości i niewdzięczności. Pan Bóg wszystko
zaplanował idealnie na czas. Pierwszego dnia pierwszego roku, roku który Izraelici już w całości mieli
spędzić poza Egiptem, w pośrodku obozu stanął Przybytek. Dnia ósmego, po oczyszczeniu kapłanów,
ogień Pański zstąpił na ołtarz. Od 1-12 Nisan swoje ofiary przynosili książęta pokoleń w kolejności
zamieszkania w obozie, czyli obóz był gotowy na 12 Nisan. Świecznik został zapalony prawdopodobnie
już 8 Nisan wieczorem. Lewici zostali poświęceni być może dzień później, prawdopodobnie 9 Nisan, tak
by na 10 Nisan wszystko było gotowe do obchodzenia święta. Podobnie 40 lat później, Pan Bóg 10 Nisan
przeprowadził Izraelitów przez Jordan, by spokojnie mogli ofiarować mu Paschę. 10 Nisan Izraelici
mogli odłączyć (czyli poświęcić) baranka i przez trzy dni przygotować się do poświęcenia samych siebie
przez tę ofiarę. Mimo tej precyzji i zapewnienia wszystkich warunków, Pan Bóg zgadza się, by niektórzy
mogli obchodzić święto miesiąc później. Obóz rusza w drogę 20 dnia drugiego miesiąca. Czyżby czekał
tylko z tego powodu, że niektórzy nie byli gotowi z obchodzeniem święta. Czasami wydaje się, że cały
święty obóz Bożej historii czeka, żebyśmy zdążyli dokonać dzieła naszego poświęcenia. I nasza
niewdzięczność... “I stało się, że się lud uskarżał niesłusznie”, “A teraz dusza nasza wywiędła nic inszego
nie mając, oprócz tej manny, przed oczyma swemi”, “Izali tylko przez Mojżesza mówił Bóg?” i jeszcze
później powiemy: “dusza nasza obrzydziła sobie ten chleb nikczemny”. Nawet najwspanialsza łaska i
największa wspaniałomyślność Boża nie likwiduje niebezpieczeństwa niewdzięczności. Pokora
wynikająca z odczuwania na każdym kroku wspaniałomyślności Boga i wdzięczność... to chyba dwa
najpiękniejsze owoce ducha. Bądźmy wdzięcznymi (po gr. wdzięczność to “eucharistia”)
“A Mojżesz był mąż najpokorniejszy ze wszystkich ludzi, którzy mieszkali na ziemi.” – 4 Mojż. 12:3
Słudzy światłości
„Czemużeś tak źle uczynił słudze twemu” (4 Mojż. 11:11)
Behaalotcha nazywane jest czasami „czytaniem przywódców". Błogosławiony przywilej zapalania
świecznika, powierzony kapłanowi wchodzącemu dwa razy dziennie do świątnicy, był jednocześnie
zobowiązaniem: Ty który widzisz światło, bądź światłem dla ludu. We fragmencie tym czytamy o
poświęceniu służebnego plemienia Lewitów i ich dziale w usłudze Bożej. Czytamy o trąbach, w które dąć
mieli kapłani, aby sygnalizować ludowi rodzaje działania, których oczekuje od nich Obecność Boża.
Czytamy też o powołaniu rady 70 starszych, którzy swym doświadczeniem i wpływem między ludem
mieli wspierać działania Mojżesza. Czytamy jednak w tym fragmencie także o zniechęceniu Mojżesza,
odejściu Hobaba oraz buncie Aarona i Miriam przeciwko ich bratu. Zaszczytna służba ludowi
wybranemu bywa jednocześnie trudnym i odpowiedzialnym zobowiązaniem.
Lampy świecznika miały świecić w kierunku „oblicza" Menory. Owo zagadkowe określenie różnie bywa
objaśniane. Jedno jest wszakże pewne: To nie Bóg, który jest światłem świecącym w ciemności –
błogosławione niech będzie Jego Imię – potrzebuje światła, ale sługa Boży wchodzący do świątnicy, by
przed Bogiem usługiwać ludowi. Czy lampy zachodnie i wschodnie zwrócone były ku środkowej,
ustawionej na słupcu świecznika, czy też wszystkie zwrócone były w północną stronę wnętrza świątnicy,
przyświecając kapłanowi w usłudze stołu chlebów obecności i złotego ołtarza kadzenia, kapłan
oświecony cudownym światłem miał przyświecać rzeczywistym światłem Prawa i Słowa ludowi. Miał
być nie tylko wzorem do naśladowania, ale także umiejętnym nauczycielem i sędzią między dobrem a
złem.
Bywało jednak czasami inaczej. Wspaniały, niepowtarzalny Mojżesz, on także, doznaje chwili
zniechęcenia. Nie dziwimy mu się, bo usługa to była niełatwa i dlatego Bóg w dobrej wierze udziela mu
wspaniałej pomocy. Chobab Midianita, który doświadczył przecież dzieła Bożej świętości, nie
zdecydował się jednak wejść w krąg światła, przynajmniej nie tym razem. Aaron, któremu już wcześniej
zdarzało się nie stawać na wysokości zdania, który jako prorok zbyt „obrazowym" chciał czynić intencje
Mojżesza, i tym razem ulega negatywnemu wpływowi, by wynieść się przeciwko Bożemu narzędziu.
Przewodzenie ludowi Bożemu to trudne i odpowiedzialne zadanie, któremu niejeden już przywódca nie
sprostał. Jedni jak Mojżesz i Eliasz pytają Pana, czemuś mnie tak obciążył tym „zacnym" przywilejem:
„Czemużeś tak źle uczynił słudze twemu". Inni z pytania słabości wprost popadną w błąd, jak Aaron czy
Miriam.
Czytając słowa o zapalaniu świecznika, poświęceniu Lewitów, dęciu w srebrne trąby, powołaniu rady
starszych, głęboko rozważajmy odpowiedzialność, jaka na nas spoczywa, gdy Pan udzielił nam
przywileju zaglądania, choćby przez szczelinę z zasłonie Słowa, do świątnicy Bożej Prawdy.
Najlepiej znanym wydarzeniem z tej parszy jest kara jaką Bóg wymierzył Miriam, siostrze Moszego, za
to, że w rozmowie z Aharonem źle wyrażała się o bracie. Bóg staje naprzeciw Miriam i Aharona. Jest
pełen gniewu, bo plotkowali przeciwko Moszemu. Kara jest straszna - Miriam staje się chora na trąd.
Aharon prosi Moszego o pomoc. Ten zwraca się do Boga pięcioma słowami modlitwy: "Haszem, spraw,
aby była zdrowa" i skóra Miriam natychmiast staje się czysta.
W cierpieniu Miriam rabini upatrywali kary za ciężki grzech laszon hara, czyli obmowy. W innym
miejscu Tora mówi: "Nie będziesz chodził jako plotkarz pomiędzy swoim ludem" (Kpł 19:16). Wedle
rabinów prawo to oznacza zakaz mówienia źle o innej osobie, nawet jeśli jest to prawda - chyba że
słuchający ma uzasadnioną potrzebę, by taką informację posiadać.
W Talmudzie rabini porównali obmowę do morderstwa (Arachin 15b), ponieważ i ono jest
nieodwracalne. Szkody wyrządzonej przez złą plotkę nie można cofnąć. Mówi o tym chasydzka opowieść
o mężczyźnie, który oczerniał rabina wobec społeczności. Pewnego dnia, czując wyrzuty sumienia,
poszedł do rabina, błagał o wybaczenie i powiedział, że gotów jest odpokutować. Rabin kazał mu rozciąć
kilka poduszek i rozsypać na wietrze pierze. Mężczyzna zrobił to i wrócił do rabina pytając, co dalej ma
uczynić. Rabin powiedział: "Idź i pozbieraj pierze". "Ależ to niemożliwe", zaprotestował mężczyzna.
"Oczywiście, że to niemożliwe. I choć możesz szczerze żałować zła, które uczyniłeś i szczerze pragnąć je
naprawić, nie możesz naprawić szkody, jaką wyrządziłeś słowami tak samo, jak nie możesz pozbierać
tego pierza".
Siedem (rozważania nie tylko o menorze) (4 Mojż. 8:1-4)
Aaron uczynił tak; na przedniej stronie świecznika umieścił jego lampy według nakazu, jaki dał Haszem
Mojżeszowi" (Bamidbar 8:3)
Jednym z najbardziej istotnych problemów religijnych jest strach ludzi przed bezpośrednim kontaktem z
Bogiem i ich konsekwentne oddalanie się od Niego. Jedynie anioły służą Bogu bez strachu, mimo tego, że
ich status jest naturalnie dużo niższy w porównaniu z Bogiem. A zatem, ludzie powinni wziąć przykład z
aniołów (i kroczyć wraz z nimi), a zatem nie obawiać się kontaktu z Bogiem i oddania się Mu.
Moc anioła pochodzi z faktu, iż posiada on zdolność widzenia Boga, pozostawania w Jego bliskości,
rozumienia Go i ciągłego służenia Mu tak, jakby ta służba była czymś zupełnie pospolitym. Anioły
określamy słowem "Omdim" (stojące, zatrzymujące się). Człowiek nazywany jest "Holech" (chodzący,
poruszający się). Siłą człowieka jest to, że może się on poruszać, rozwijać, do czegoś dążyć.
Uświadamia nam to, że człowiek jest zdolny do wszelkich uczynków, jeśli tylko jesteśmy w stanie myśleć o
sobie jako o tych, którzy mogliby kroczyć wspólnie z aniołami.
Aby czynić rzeczy pospolite tak jak czyni je człowiek, aby pojmować je tak, jak to czynią anioły.
W konstrukcji świecznika liczba siedem odgrywa kluczową rolę. Chodzi oczywiście o liczbę ramion i
lamp, dających światło (ozdoby w postaci kwiatów migdałowych ten fragment Tory nie opisuje –
pozostawiamy je dlatego bez komentarza…).
Liczbę siedem spostrzegamy w takich zjawiskach i opisach biblijnych jak: liczba dni tygodnia, siedem
odmian kręgów w ludzkim kręgosłupie, siedem kwiatów-czakr – to według rozumienia człowieka przez
wschodnie kultury: siedem punktów skupiających energię w ciele człowieka i na planecie Ziemi, siedem
narodów zamieszkujących Kanaan, siedem słupów „podtrzymujących” Bożą mądrość, siedem zborów
Kościoła Chrystusowego w Azji – do których adresuje w Objawieniu swoje listy Jeszua Mesjasz, siedem
cech mądrości, etc...
Rozglądając się wokół spostrzegamy, że światu otaczającemu nas daleko jeszcze do pełnej doskonałości
liczby siedem – więcej, spostrzegamy oddalenie naszej świadomości od Boskich „siódemkowych”
wymagań…
Co w obliczu tego robić, jak zapełnić życie radością i satysfakcją, kiedy w „domu pielgrzymstwa
naszego” – całkiem cieleśni i pospolici, czasem urzekający, a najczęściej irytujący swoją niedoskonałą
„normalnością” – ludzie…
Podnieśmy głowę do góry, skierujmy wzrok na błękit – to tam niegasnące światło Bożej Obecności.
Menora jest doczesnym źródłem światła i duchowej energii dla kapłana-Izraelity, pielgrzymującego do
„górnego Kanaan”, gdzie lampą, słońcem będą Bóg i Jego Syn – Baranek Boży, Jeszua, Jezus Mesjasz…
Duchowa emerytura czy raczej urząd „biskupa”?
A od pięćdziesiątego roku życia wycofa się z wykonywanej służby i nie będzie już służył. (4 Mojż.8:23-26)
Dobrze jest trwać bez szemrania w pokornym „lewickim” usługiwaniu w świętym przybytku życia.
Bowiem lewicka usługa symbolizuje nie tylko usługę zborową diakonów i starszych. Jest to trwanie
posłuszne w trudach codziennego, oddanego Bogu życia...
Wiek piędziesięciu lat pokazuje na pewną pełnię w życiu od młodości oddanego Bogu człowieka.
Wykonywane przez niego pilnie obowiązki gromadzą bardzo cenny dorobek doświadczenia i wiedzy.
Może wiek piędziesięciu lat dyskredytuje w dzisiejszym świecie do podjęcia pracy gotowego do
odważnych, niestandardowych decyzji menadżera we współczesnym biznesie. Może nawet we
współczesnej społeczności ludzi wierzących decyzje organizacyjne powinni podejmować ludzie obeznani
z procedurami organizacyjnymi lepiej niż leciwe pokolenie, napełnieni odwagą i pięknymi wizjami i
pomysłami. Może to właśnie organizacyjne wysiłki - to lewicka usługa młodych wiekiem, odważnych
mężczyzn...
Nic jednak nie zastąpi - nawet błyskotliwe pomysły i bezcenny zapał młodości - doświadczenia
nabytego częstym łykaniem łez porażek i goryczy, uparcie wypowiadanym nabożnym szeptem słów
błagania, dziękczynienia i uwielbienia, wytrwale wykonywanym usługiwaniem sługi Słowa, częstym,
systematycznym otwieraniem i czytaniem Księgi Żywota...
Znajdźmy więc w naszych zborach pracę dla młodych „lewitów” napełnionych duchem gorliwości i
entuzjazmu jak i dla dojrzałych, ozdobionych srebrną koroną doświadczenia i mądrości serca
„kapłanów”, „biskupów”...
Wysoki obłok
I stało się roku wtórego, miesiąca wtórego, dnia dwudziestego tegoż miesiąca, że się podniósł obłok
przybytku świadectwa. 4 Mojż. 10:20
Nie lubię zmian. Łatwo przyzwyczajam się do miejsc, okoliczności, obyczajów. Nie wiem, czy zawsze
taki byłem, czy może dopiero ostatnio, kiedy osiągnąłem słuszny wiek, zasługujący na pewną
stabilizację...
W obozie izraelskim wiele było osób po czterdziestce i pięćdziesiątce. Też może liczyli na jakąś
minimalną stabilizację. Opuścili Egipt. Pewnie nie mieli wyjścia. Sami nie mogli zostać, gdy młodzi
ciągnęli na pustynię, na wolność. Tutaj pod Górą stali już ponad rok. Wydeptali ścieżki. Mniej więcej
ustabilizowali rodzinną codzienność. Okolica w sumie niebrzydka. Góry, pustynia, ale dużo płaskiego, na
wiosnę robi się zielono, łatwo się bronić w zamkniętej z trzech stron dolinie. Wędrowni kupcy wszystko
przywiozą i wymienią na produkty hodowlane. W zasadzie można by się stąd nie ruszać.
Słup Obecności widać było z całego obozu. W dzień lśniąco biała mgła, w nocy ogień. Pewnego poranka
jego wygląd dziwnie się zmienił. Słup stał się krągłym obłokiem na niebie, rydwanem uszykowanym do
drogi. Bóg ruszał w podróż.
Co rano chętnie patrzę na słup Bożej Obecności w moim małym, ustabilizowanym życiu. Z trwogą
czasami myślę o tym, że Bóg kiedyś może ruszyć w drogę. Przecież nie powiem Mu: „z Bogiem”, czyli
po francusku „adieu”.
Tajemnicza Kuszytka
Tedy mówiła Maryja i Aaron przeciw Mojżeszowi dla żony Murzyńskiej, którą pojął; bo żonę murzynkę
był pojął; 4 Mojż. 12:1
Komentatorzy chrześcijańscy, chcąc prawdopodobnie uniknąć kłopotu z myślą, że Mojżesz mógł
mieć jakąś inną żonę, najczęściej twierdzą, że ową Kuszytką (Murzynką) była Zefora. Jednak pogląd ten
jest raczej dość trudny do przyjęcia, gdyż Kuszyci to konkretny lud (a nie określenie koloru skóry!), a
Zefora była z całą pewnością Madianitką, czyli Semitką i Abrahamitką.
Żydowski historyk z czasów rzymskich, Józef Flawiusz, mający prawdopodobnie dostęp do
dokumentów, które zaginęły w ciągu minionych dwóch tysięcy lat, opisuje nieznaną ani z Biblii, ani z
innych źródeł historię z czasów, kiedy Mojżesz był księciem egipskim. Córka faraona na życzenie swego
ojca oraz za wskazaniem wyroczni egipskich przygotowała Mojżesza, by stał się przywódcą armii
egipskiej przeciwko inwazji Kuszytów (Etiopczyków). Mojżesz przeprowadza wojska przez pustynię i
atakuje Kuszytów od tyłu. Gdy staje pod ich stolicą, zwaną wtedy Saba, córka króla kuszyckiego,
zakochana w Mojżeszu, proponuje mu małżeństwo, on znów domaga się w zamian poddania miasta.
Warunki zostają spełnione i tak Mojżesz zawiera z Kuszytami pokój, ceną którego było małżeństwo z ich
księżniczką.
Trudno powiedzieć, czy to prawdziwa historia, czy nie. Faktem jest jednak, że idealnie pasowałaby do
sytuacji, w której Miriam, chcąc osłabić wpływy swojego brata, wyciąga z zanadrza tę starą sprawę
sprzed ponad 40 lat. Być może były to fakty wiadome tylko niektórym. Pewnie nikt nie wiedział, jakie
były dalsze losy kuszyckiej księżniczki. Nie wiadomo, czy Mojżesz miał dzieci, czy tradycje tego
małżeństwa przetrwały w mieście Saba i czy to z niego właśnie przybyła kilkaset lat później pewna
królowa podziwiać mądrość Salomona. To wszystko są pytania, na które odpowiedzi będziemy szukać
dopiero po zmartwychwstaniu tamtych ludzi. Jedno jest wszakże pewne: Wyciąganie brudów przeciwko
wpływowym ludziom, których nie lubimy, a których lubi Bóg, się nie opłaca. Miriam się to nie opłaciło.
Jej szczęściem były wyjątkowe przymioty charakteru jej brata:
A Mojżesz był mąż najpokorniejszy ze wszystkich ludzi, którzy mieszkali na ziemi. 4 Mojż. 12:3
Nie gardźmy ludzką wiedzą i rozumem (4 Mojż.10:29-36)
Wydawałoby się, że Mojżesz - mając bezpośredni kontakt z Bogiem - zupełnie jest niezależny od decyzji,
wiedzy, mądrości innych ludzi. Jednak ten pokorny człowiek zwraca się do swojego szwagra,
obznajomionego z życiem na pustyni i prawami na niej panującymi i prosi go o pomoc. Widzimy zatem,
że działaniem Mojżesza kierowało posłuszeństwo zupełne Bogu, ale także rozum, logika, wiedza o
przyrodzie i panujących w niej prawach...
Tak więc w trosce o nasze zdrowie, sprawną organizację życia zbiorowego, funkcjonowanie bratniej
społeczności we współczesnym społeczeństwie posiłkujmy się osiągnięciami ludzkiej myśli...
Modlitwa dziękczynna za chleb pokory (Zamiast komentarza do 4 Mojż. 11:1-23; 31-35)
Dobry Boże, Ojcze nasz!
Ogromnie Ci dziękuję, za pełen słodyczy chleb pokory, za Twoje dary codzienne, które najczęściej nie są
wynikiem mojego trudu, ale aktem Twojej łaski. Wybacz, że czasami pragnę bardzo smaku mięsa, mając
z Twojej ręki wszystko co jest mi potrzebne. Wybacz, że bardzo pragnę satysfakcji z dokonań - jak
Izraelici mięsitych przepiórek - wybacz, że czasami moja męska ambicja każe mi prosić Ciebie żarliwie o
dokonane moim wysiłkiem dzieła... Nie dopuść, Panie by dokonania i satysfakcja tak wypełniły moje
życie, były tak namiętnie pochłanianym pokarmem - jak chciwie, łapczywie i bez ograniczeń spożywane
przepiórki przez Izraelitów...
Wszakże zważ Panie, że ów najpokorniejszy człowiek z Twojego ludu napisał: (Psalm 90:17) "utwierdź
dzieło rąk naszych". Więc prócz wielkiego uzależnienia od Twojej Łaski daj nam coś, co byłoby
zatrudnieniem dla naszych umysłów, serc, rąk - ogromne dzięki nawet wtedy, jeżeli jedynym naszym
dziełem i dokonaniem będą słowa wdzięczności za Twoje dary, a naszym losem zupełne uzależnienie od
dobroci innych ludzi i Twojej łaskawości.
Kończąc krótką modlitwę wdzięcznym "amen" ufam, że pięknie wypowiedziane słowo "dziękuję" jest
również godnym oceny dokonaniem... Amen.
Sztuka leżenia obozem
A jeśli przez dwa dni, albo przez miesiąc, albo też przez rok trwał obłok nad przybytkiem, zostawając
nad nim, obozem leżeli synowie Izraelscy, i nie ruszali się; 4 Mojż. 9:22
Jest sztuką biegać, wspinać się na szczyty, chodzić, pracować, zdobywać. Ale czasami większą sztuką
jest stanie w miejscu, „leżenie obozem". Podobno tysiące kilometrów murów na granicach Cesarstwa
Rzymskiego powstało nie z potrzeby obrony granic, ale po to, żeby zająć armię, która stacjonowała na
obrzeżach imperium. Bo jak żołdactwo ma za dużo wolnego czasu, to mu różne głupoty do głowy
przychodzą... W „stacjonowaniu” trudna jest nie tyle bezczynność, co umiejętność zachowania gotowości
do działania, sprawności. Izraelici nie wiedzieli, kiedy ruszą dalej. To mogło być za dwa dni, za miesiąc
albo za rok. Gdy jednak obłok się uniósł, musieli w ciągu jednego dnia się spakować i ruszyć dalej. A
przecież przez rok wydeptano już ścieżki, ułożono pastwiska, opracowano procedury.
To, co na
początku było prowizoryczne, po kilku tygodniach stawało się rutyną, wygodą. Aż tu nagle któregoś
ranka rozlegał się odgłos trąbienia... trzeba było zwijać obozowisko i ruszać w nieznane.
Nie wiem, jak czują się ludzie w tymczasowych obozach dla uchodźców. Ale pewnie tak mniej więcej
powinienem czuć się w „namiocie” swojego ciała – gotowy do natychmiastowego opuszczenia utartych
ścieżek mojej plastikowej tymczasowości. Czy umiałbym spakować się w ciągu jednego dnia?
PYTANIA i ODPOWIEDZI do Parszy BEHALOTECHA
Parsza Bechalotecha [‫ ] ְבּ ַהעֲלתְך‬Księga Bemidbar; 8:1-12:16
Streszczenie:
W parszy na ten tydzień, Bóg daje instrukcje o tym jak Aaron miał zapalać lampy menory w (Miejscu świętym)
Przybytku. Knoty sześciu zewnętrznych lamp miały być tak ustawione, żeby ich światło padło na siódmy
(i centralny) trzon. Dalszy opis menory został dany, w stwierdzeniu, że to wszystko zostało wykonane według
wzoru, który Bóg pokazał Mojżeszowi na górze.
Mojżesz po tym zebrał Lewitów razem, by poświęcić ich do służby w Przybytku. Podczas uroczystości, która
oznaczyła rodzaj "odrodzenia", Lewici najpierw zostali skropieni z wodą zmieszaną z popiołami czerwonej jałówki
(tzw., "wodą oczyszczenia"). Wtedy oni zgolili wszystkie swoje włosy i zostali zanurzeni w mikveh ( rytualnej
kąpieli w płynącej wodzie). Zgromadzenie Izraela wtedy zostało zawołane przy bramie Przybytku, a pierworodni
między nimi wykonali "semikhah" przez kładzenie ich rąk na głowy Lewitów. Aaron wtedy podnosił każdego z ich
w " obrzędzie kołysania" przed JHWH. W końcu, Lewici nałożyli ręce na głowy dwóch byków, a Aaron zabił je
jak ofiarę za grzech w ofierze całopalenia w ich intencji. Po wszystkim tym, Lewici byli gotowi, by służyć jako
mediatorzy ludu.
1 Nisan w rok po Exodusie, kiedy Izraelici nadal obozowali w Synaju, Bóg rozkazał ludowi, by obchodzić Paschę
14 dnia, miesiąca (tj., rocznica Exodusu) i ustanowiono to jako coroczne święto. Jednakże, pewna grupa ludzi była
niezdolna, by to zrobić, ponieważ oni byli rytualnie nieczyści, więc Bóg ustanowił "drugą szansę" by mogli
uczestniczyć w seder dokładnie jeden miesiąc później, tj 14 dnia drugiego miesiąca.
Parsza powraca do wydarzenia, które skończyło Księgę Wyjścia, opisując jak Obłok Szekhinah przykrył Namiot
Spotkania i, że kiedykolwiek Obłok poruszał się to, lud Izraela wyruszał i podróżował tak długo aż Obłok stawał,
wtedy ludzie rozbijali obóz. Bóg dalej rozkazał Mojżeszowi, by zrobić dwie srebrne trąbki, by kapłani używali ich,
by wezwać obóz na zgromadzenie, zebrać oddziały do bitwy i ogłosić wyznaczone święta i świętowania.
Izraelici byli na Synaju już prawie rok kiedy Bóg rozkazał im, by zaczęli swą podróż przez pustynię do Obiecanej
Ziemi. Pierwszy, obóz który wyruszy zgodnie z porządkiem należał do plemienia Judy, który szedł mający za sobą
Lewitów, niosących Przybytek. Potem ruszał południowy obóz Ruebena , mający za sobą Kehatytów, który nieśli
święte wyposażenie Miejsca modlitwy (tj., menorah, ołtarz kadzenia, etc.). Wtedy zachodni obóz Efraima
wyruszyła, mający za sobą północny obóz Dana, który ostanowił dla wszystkich "tylnią straż."
Kiedy Izraelici zaczęli podróż daleko od Synaju, teść Mojżesza został zaproszony, by dołączyć się do ich, chociaż
to jest niejasne, czy on właściwie poszedł razem albo, też czy wrócił do Midian. Parsza dalej opisuje, że
kiedykolwiek Obłok poruszał się i Izraelici zwijali obozowisko, Mojżesz mówił gdy ruszała Arka Przymierza, : "
Podnieś się, o Jahwe, i niech rozpierzchną się Twoi wrogowie. Niech znikną sprzed Twojego oblicza wszyscy,
którzy Cię nienawidzą”.
i kiedykolwiek podróż została zakończona, Mojżesz ponownie rozpoczynał montowane Przybytku wtedy modlił
się, tymi słowami:" Wróć, o Jahwe, do niezliczonych zastępów Izraela!"
Po trzech dniach podróży ludzie zaczęli narzekać na ich trudy i Bóg rozgniewał się i zesłał ogień, by spalić krańce
obozu. W dodatku , 70 starszych ludu Izraela zostało zabitych przez te ognie gniewu, aż Mojżesz zainterweniował
w imieniu narodu. Ta stacja podróży od tego czasu została nazwana "Taberah" (paleniem). Po tym, "mieszane
mnóstwo" zaczęło żądać mięsa a Izraelici zaczęli tęsknić za jedzeniem, którym oni ucieszyli się w Egipcie.
Mojżesz rozpaczał dla jego życia i powiedział Bogu, że ciężar przewodzenia ludziom był zbyt duży dla niego. Bóg
wtedy pouczył go, by wyznaczyć 70 nowych starszych ludu, którzy byliby napełnieni Duchem Świętym więc oni
mogli pomóc mu nosić ciężar przywództwa . Jeśli chodzi skargi o ludzi na brak mięsa i nudny (mdły) smak
"manny", Bóg obiecał zesłać tak bardzo dużo mięsa, że to być "wyjdź poza ich nozdrzami." Bóg wtedy zesłał
ogromne stado przepiórek, które spadały z nieba dookoła obozu, a ludzie zaczęli zbierać i gotować. Jednakże, w
chwili gdy mięso było jeszcze między ich zębami" przepiórki stały się plagą i wielu Izraelitów umarło. Ta stacja
podróży od tego czasu została nazwana " grobami pożądania" (Kivrot ha -ta'avah).
Po tym, Izraelici wyruszyli do miejsca, które nazwali Chazerot ("załączników"), gdzie Aaron i Miriam prywatnie
zniesławili Mojżesza i kwestionowali jego przywództwo. Miriam nie tylko wypominała decyzję Mojżesza, by
porzucił swoją żonę, ale też kwestionowała jego unikalną rolę jako mediatora przymierza na Synaju. Bóg wtedy
wezwał Mojżesza, Aarona i Miriam, by przyjść do Przybytku, gdzie On zszedł w słupie Obłoku. Bóg wtedy
wezwał Aarona i Miriam naprzód i przypomniał im , że to Mojżesz został wybrany, by być liderem Izraela, odkąd
Bóg rozmawiał z nim wyraźnie i tylko Mojżeszowi dozwolono, by spostrzec podobieństwo (temunah) Samego
Boga. Kiedy słup Obłoku cofnął się, Miriam została dotknięta carat' ("plagą trądu"), jako karą za hara laszon (zła
mowa). Wbrew Mojżeszowi i wstawiennictwu Aarona za nią, , Bóg nakazał usunąć Miriam z obozu na siedem dni,
po których ona powróciła do obozu a Bóg skierował ludzi dalej na pustynię Paran.
Podstawowe Pytania:
1). Co znaczy słowo "beha'alotecha" [‫? )] ְבּ ַהעֲלתְך‬
2). Jaką specjalną micwah w Przybytku dano dla Aarona?
3). W jaki sposób zapalano menorah w Przybytku?
4). Jaki cud został związany z menorah?
5). Dlaczego to Lewici zostali wybrany, by być służyć w Przybytku?
6). Czy Lewici byli kapłanami Izraela?
7). Jak Lewici zostali poświęceni do służby w Przybytku?
8). W jakim wieku Lewita rozpoczynał swoją służbę w Przybytku?
9). Co było użyte jako "woda oczyszczenia", by oczyścić Lewitów?
10). Dlaczego został dany wymóg, by Lewici zgolili wszystkie swoje włosy i zostali zanurzeni w wodzie
zanim mogli rozpocząć służbę w Przybytku?
11). Kiedy Bóg powiedział Mojżeszowi, że ludzie mieli obchodzić Paschę na pustyni?
12). Dlaczego Bóg uwzględnił prośby i dał "drugą szanse" świętowania Paschy?
13). Czy "obcy człowiek” (tzw.., ger) mógł) przestrzegać Paschę?
14). Czy wydarzenia przedstawione w tej parszy są podane w porządku chronologicznym?
15). Kiedy Izraelici odeszli wsiąść na Synaj?
16). Kto to był "Hobab syn Reuela Midianity"?
17). Jak ludzie wiedzieli kiedy Bóg chciał, by oni podróżowali i a kiedy by się zatrzymali?
18).Co ochroniło Izraelitów gdy podróżowali, co i w jaki sposób ich prowadziło?
19). Zanim Arka została wyekspediowana przez Kehatytów, jak modlił się Mojżesz?
20). Jaki/który obóz ruszał pierwszy kiedy Izraelici rozpoczynali wędrówkę?
21). Które dwa klany Lewitów miały nieść Przybytek kiedy wyruszał obóz?
22). Który klan niósł wyposażenie czyli poświęcone sprzęty Sanktuarium?
23).Dlaczego Bóg pouczył Mojżesza, by zrobić dwie srebrne trąbki?
24). Kiedy Obłok przestał poruszać się ponad Arką, Mojżesz wiedział, że ludzie dotarli do nowego
obozowiska. Co mówił Mojżesz kiedy, gdy Miszkan został ponownie zmontowany?
25). Co zdarzyło się w trzy dni, po tym jak obozy Izraela wyruszyły z Synaju?
26). Kim są " rav erev"?
27). Kiedy stało się oczywiste, że skargi ludu były zbyt uciążliwe dla Mojżesza, by zajmował się nimi
sam osobiście, co Bóg zrobił?
28). Kiedy Bóg nakazał Mojżeszowi powiedzieć ludowi, że jutro, oni będą jedli mięso, Mojżesz spytał
Boga jak to będzie możliwe. Co Bóg powiedział w odpowiedzi?
29). Kim byli Eldad i Medad?
30). Co było grzechem Miriam, który spowodował że stała się trędowata i wyrzucona z obozu?
31). Jeżeli zarówno Aaron i Miriam zgrzeszyli, to dlaczego tylko Miriam została ukarana?
31). Bóg widzi światło i w ciemności (Psalm 139:12). Dlaczego On rozkazał by zapalać menorah, w
Przybytku?
33). Dlaczego litera Nun jest do góry nogami w Torah Sefer, gdzie otacza deklaracje które recytował
Mojżesz kiedy Arka Przymierza wyruszała w drogę i kiedy się zatrzymywała?
34). Skąd pochodzi zwyczaj, by mówić: " HaSzem Jirceh Im" (jeżeli taka jest wola Boga)?
35). Którzy Izraelici poprosili o "drugą Paschę?
36).Czy Izraelici naprawdę mieli " ryby za darmo" kiedy oni byli w Egipcie (Liczb. 11:5)?
37). Jak podsumowano w Torze cnoty i wielkość Mojżesza?
ODPOWIEDZI:
1. Znaczy "podnosi w górę" albo "ofiara" (od alah czasownika [‫]עלה‬, " wznosić") użyto odnośnie do płomieni
menorah.
2. Jemu dano przywilej przygotowywania i zapalania menory każdego dnia.
3. Menorah miała siedem "ramion-gałęzi" z lampami, jedna lampa na każdej gałęzi i każda lampa została
napełniona z najczystszym oliwkowym olejem. Knoty zostały umieszczone przez albo zgięte w kierunku ich
centrum. Aaron zapalał lampy codziennie, aby paliły się "od wieczora do rana", zapalał je od prawej (Exod. 27:21).
4. Każda lampa zawierała około 9 uncji najczystszej oliwy z oliwek, dostatecznie dużo, by palić się przez noc.
Według Talmudu (Szabbat 22b), kiedy wszystkie lampy otrzymały tę samą ilość oliwkowego oleju, "wysunięta
najdalej na zachód" lampa (według Rasziego, była to centralna lampa,) nigdy nie brakło oleju, chociaż została
zapalona w pierwszej kolejności. Kiedy Aaron zapalał ponownie lampy każdego wieczora, to widział, że szamasz
nadal się pali.
5. Ponieważ pierworodni synowie innych plemion byli odpowiedzialni za grzech Złotego Cielca. Bóg wtedy
wybrał Lewitów, by zajęli w ich miejsce.
6. Niekoniecznie. Były trzy klany Lewitów (Gerszonci, Meraryci i Kehatyci), ale tylko z Kehatytów, którzy
pochodzili od Aarona zostali przeznaczeni, by być Kapłanami. Bóg dał innych Lewitów jako "prezent" Aaronowi
i jego synom, ponieważ pomagali w utrzymaniu Przybytku i byli pomocni przy składaniu ofiar w imieniu ludu.
Tak, więc wszyscy kapłani są z Lewitów, ale nie wszyscy Lewici byli kapłanami (kohanim)
7. Najpierw oni zostali skropieni "wodą oczyszczenia." Potem oni zgolili wszystkie włosy i zostali zanurzeni w
mikveh i ubrali się czyste nowe szaty. Ludzie wtedy "położyli ręce" na ich głowy (semikhah) i Aaron "kołysał" ich
przed Bogiem jak nowo narodzonymi dziećmi. W końcu zostały złożone specjalne ofiary, by oczyścić ich do
służby.
8. W wieku 25 lat rozpoczynali szkolenie. Oni mogli służyć do wieku 50 lat, potem mogli być strażnikami
lub pieśniarzami w Przybytku, a poza tym nauczali lud praw Tory (8:23-26).
9. Woda zmieszała z popiołami czerwonej jałówki ( adumah parah) oczyszczała od kontaktu z śmiercią.
10. Być może by zasugerować ich "duchowe odrodzenie."
11. W pierwszym dniu pierwszego miesiąca drugiego roku, dwa tygodnie przed rocznicą Exodusu (9:1).
12. Jeżeli ktoś był formalne niezdolny, by przestrzegać Paschę 14 dnia pierwszego miesiąca w Abib/Nisan, jemu
dano okazję , bym przestrzec to miesiąc później, 14 -tego dnia drugiego miesiąca Jiair był ( Szeni Pesach).
13. Tak. Było jedno prawo dla obcego człowieka i dla tubylca w ziemi (9:14).
14. Niekoniecznie. Księga Liczb rozpoczyna się od stwierdzenia, że JHWH rozmawiał z Mojżeszem "w pierwszym
dniu drugiego miesiąca w drugim roku, gdy oni wyszli z ziemi Egipskiej," ale wydarzenia opisane w Liczb 9:1
podano, że nastąpiły "w pierwszym miesiącu drugiego roku" (cp. Liczb. 1:1-2; 9:1-5). Ponadto, wydarzenia
opisujące jak Obłok Szekhinah przykrył Namiot Spotkania, etc., też został opisane na końcu Księgi Wyjścia.
15. W drugim roku, w drugim miesiącu, w dwudziestym dniu miesiąca, po roku, od wyjścia.
16. To był albo syn Jethro, teścia Mojżesza, albo sam Jethro. Zauważ, że Reuel znaczy "przyjaciel Boga."
17. Kiedy Obłok przykrywał Namiot, oni obozowali; kiedy Obłok się poruszał, oni podróżowali.
18. Obłoki chwały otoczyły obozy i Arka Przymierza podróżowała trzy dni przed nimi.
19. " Podnieś się, o Jahwe, i niech rozpierzchną się Twoi wrogowie. Niech znikną sprzed Twojego oblicza wszyscy,
którzy Cię nienawidzą " (Lb.10:35).
20. Obóz Judy (który znajdował się pomiędzy obozami Issachara i Zebuluna).
21. Gerszonici nosili namiot i materiały ogrodzenia dziedzińca i Meraryci nieśli drewniane belki, etc., te dwa klany
szły w ślad za Judą (który był prowadzony przez Arkę Przymierza). Kiedy przybywali do nowego miejsca
obozowania, oni ustawili Przybytek dla Kehatytów, by mogli przyjść i umieścić w nim poświęcone wyposażenie.
22. Kehatyci, który szli za drugim obozem Reubenitów i dlatego byli ochronieni ze wszystkich stron.
23. Kapłani (Koheni) używali ich, by dawać znak do zwijania obozów, by zwołać liderów do Przybytku, dawać
komendy podczas bitew i zwołać święte zgromadzenia ludu.
24. Mówił:" Wróć, o Jahwe, do niezliczonych zastępów Izraela!" (Lb.10:36).
25. Ludzie skarżyli się i Bóg wysłał ogień, który zabił wielu "na krawędzi obozu." To jest prawdopodobne, że
pierwszych 70 starszych ludu też zostało zabitych, wtedy Mojżesz został pouczony by później wybrano nowych 70
To miejsce zostało nazwane "Taberah."
26. "Mieszane mnóstwo" które wyszło z Izraelitami podczas Exodusu z Egiptu.
27. On kazał Mojżeszowi wybrać 70 (nowych) starszych z ludu, których Bóg upoważnił przez Ducha Święty,
by pomagali jemu.
28. Bóg powiedział Mojżeszowi, że Jego ręka nie została skrócona i, że dostarczy im tyle mięsa „ że aż to wyjdzie
ich nozdrzami."
29. Dwóch z 70 starszych ludzi, którzy pozostali w obozie i nie byli obecni w Przybytku kiedy Bóg wylał Ducha
Świętego na nowych liderach. Jozue poprosił Mojżesza by zabronić im proroctwa, ale Mojżesz argumentował,
że to była dobra rzecz, że oni prorokowali i życzył, by wszyscy ludzie zrobili podobnie.
30. Laszon Hara. Ona przedstawiała w złym świetle Mojżesza i jego żonę Kuszytkę i kwestionowała rolę Mojżesza
jako przywódcę Izraela i mediatora przymierza.
31. Mędrcy mówią, że to Miriam, wypowiadała słowa, chociaż Aaron zgodził się przez słuchanie. Być może Aaron
nie został ukarany, tak samo jak nie został ukarany za grzechu Złotego Cielca, ponieważ on był "
twórcą/rzecznikiem pokoju" który zawsze rozstrzygał wątpliwości na korzyść innych....
32. Było to dla kapłanów, którzy zostali zaszczyceni by "rozjaśnij pałac Wszechmogącego."
33. Odwrócona litera [‫„]נ‬nun” wskazuje, że to powinno było zostać wstawione jakieś 50 wierszy wcześniej.
34. Z Księgi Liczb. 9:20 gdzie jest mowa, że Izraelici podróżowali na rozkaz (ust) Boga. Kiedy planujemy coś
zrobić, powinniśmy zawsze powiedzieć, "Jeżeli to podoba się Bogu," albo "Jeżeli taka jest wola Boga," albo "z
pomocą Bożą" (zobacz i porównaj List Jakuba 4:13-16).
35. Ci, którzy byli tamei (nieczystym) z powodu niesienia trumny z kośćmi Józefa z Egiptu.
36. Jeżeli nie dawano im słomy, by zrobić cegły, to czy dawno im darmową rybę?
37. Przez stwierdzanie, że Mojżesz był najpokorniejszym człowiekiem na ziemi (Liczb.12:3).
Tematy do Dyskusji:
1). To jest jasne, że Tora nie zawsze podaje chronologiczny porządek wydarzeń. Jak ważna jest logika
i linearne myślenie kiedy przychodzi do interpretacji? Czy jest miejsce dla "nie linearnego" sposobu
czytania Pism Świętych (np., gematria) albo użycie pomysłu ponownego mówienia opowiadania
(midrasz)? Co o sądzisz o użyciu tradycji? Dyskutuj...
2). Odpowiedź Mojżesza na pytanie o ważności "drugiej szansy" tj. drugi termin Paschy uczy nas,
że nie powinniśmy być zawstydzeni, by powiedzieć, że nie znamy odpowiedzi na jakieś pytania.
Czy masz kłopot z przyznawaniem, że nie znasz wszystkich odpowiedzi? Dyskutuj...
3). Jak mamy się zrozumieć Aarona? On był odpowiedzialny za pomoc ludowi w grzechu Złotego Cielca
i on też uczestniczył w zniesławieniu Mojżesza razem z Miriam, a jednak wydaje się, że on został
zwolniony od kary Bożej. Dlaczego? Dyskutuj...
4). Z powodu "grzechu szpiegów", Bóg zadekretował, że Izraelici będą wędrowali po pustyni Paran
przez 40 lat, aż całe pokolenie dorosłych, którzy wyszli z Egiptu wymrze. Pomyśl czy jest jakiś związek
między tym orzeczeniem i drogą Abrahama wygnania Hagar i jego pierworodnego syna Izmaela na tę
samą pustynię Paran? Dyskutuj...
5). Omed Attah Mi Lifnei transu: "Wiedz, przed Kim stoisz." Postawa Mojżesza kontrastuje z
przywództwem i proroctwa do tego z Miriam i Aarona. Dlaczego Bóg ceni pokorę ponad innymi
cnotami charakteru? Dyskutuj...
6). Kiedy Izraelici najpierw zostawili Egipt, i narzekali na braku jedzenia i Bóg dostarczył im mannę
(Exod. 16:2-35). Jednakże, w epizodzie opowiedzianym w tej parszy, Bóg osądza ludzi za ich
niewdzięczność i niewierność. Dlaczego taka różnica?
7). Bóg opisał Mojżesza jako męża "wiernego w wszystkim moim domu" (Liczb. 12:7). List do
Hebrajczyków potwierdza, że "Mojżesz był wierny jako sługa, by poświadczyć o rzeczach, które miały
zostać powiedziane później, ale Mesjasz jest wierny w domu Boga jako syn" (Hebr. 3:5-6). Dyskutuj
analogię, że Jeszua jest większy niż Mojżesz " jak budowniczy domu jest większy niż sam dom."
PYTANIA i ODPOWIEDZI do PARSZY BEHALOTECHA
(w ujęciu judaizmu ortodoksyjnego wg. Pardes Lauder):
PYTANIA:
1. W jakim kierunku płonęły knoty Menory i dlaczego ?
2. Z jakiego materiału zrobiona była Menora ?
3. Co było szczególnego w ofierze "chatas" składanej przez lewitów ?
4. Jakim dwóm zadaniom poświęceni byli Lewici ?
5. Dlaczego Ha-Szem uznał pierworodnych z Żydowskiego Narodu za swoją własność ?
6. Dlaczego Tora w 19 wierszu 8 rozdziału Księgi Liczb pięć razy powtarza wyrażenie "Bnej Jisrael" ?
7. Jakie zadania może wykonywać Lewita po ukończeniu 50 roku życia ?
8. Ile razy Żydzi składali na pustyni ofiarę "Korban Pesach" ?
9. Dlaczego micwy "Pesach Szejni" nie nakazano Mojżeszowi wcześniej ?
10. Kiedy używano trąb ?
11. Kiedy Żydzi założyli obóz pod Górą Synaj ?
12. Pokolenie Dana, które podróżowało jako ostatnie, nazywano "zbieraczem wszystkich obozów".
Co zbierali członkowie tego pokolenia ?
13. Kiedy Żydzi wkroczyli do Kraju Izraela, to kto objął w czasowe posiadanie miasto Jerycho ?
14. "Manna była jak 'zera gad' (ziarno kolendra)..." W jaki sposób była ona jak "zera gad" ?
15. Mojżeszowi nakazano, aby wybrał 70 Starszych, którzy mieli mu pomagać w przewodzeniu Żydom.
Co stało się ze Starszymi, którzy przewodzili Żydom w Egipcie ?
16. Kim byli ci Starsi wybrani przez Mojżesza ?
17. Jakie było proroctwo Eldada i Medada ?
18. Jaka była reakcja Cypory kiedy dowiedziała się, że Eldad i Medad uzyskali zdolność prorokowania ?
19. Czym Miriam zasłużyła na to, że Żydzi czekali cały tydzień, dopóki nie wyzdrowiała ?
Odpowiedzi:
1. 8, 2 - Pochylały się w stronę środkowego knota, tak aby ludzie nie mogli mówić, że Ha-Szem
potrzebuje Menory do oświetlenia.
2. 8, 4 - Z litego złota.
3. 8, 8 - Nie była spożywana przez kapłanów.
4. 8, 16 - Dźwiganiu świętych przedmiotów Przybytku i śpiewaniu w Przybytku.
5. 8, 17 - Ponieważ w Egipcie oszczędził ich podczas "makas bechoros"[dziesiąta plaga - śmierć
pierworodnych].
6. 8, 19 - Aby pokazać, że Ha-Szem ich kocha, ich imię powtórzono pięć razy, co odpowiada pięciu
księgom Tory.
7. 8, 25 - Może zamykać wrota dziedzińca Przybytku i Świątyni, może śpiewać podczas składania ofiar
("awoda") i może ładować wozy, kiedy ma się transportować Przybytek.
8. 9, 1 - Tylko jeden raz.
9. 9, 7 - Aby nagrodzić tych, którzy o to pytali. Ha-Szem chciał, aby byli oni katalizatorami nauki tej
micwy.
10. 10, 2-7 - Były używane, aby zgromadzić Naród Żydowski, aby zgromadzić "nesi'im" [książąt,
przywódców], aby oznajmić rozpoczęcie wyruszania obozu w drogę, i towarzyszyły składaniu niektórych
zbiorowych ofiar ("korbanos").
11. 0, 11 - W Rosz Chodesz [początek miesiąca] Siwan.
12. 0, 25 - Gromadzili i zwracali wszystko, co było pozostawione przez ludzi z innych pokoleń.
13. 10, 32 - Dzieci Jisro [teścia Mojżesza].
14. 11, 7 - Była okrągła.
15. 11, 16 - Pochłonął ich ogień w Tawerze (Księga Liczb 11, 3).
16. 11, 16 - Byli to ludzie, którzy byli nadzorcami w Egipcie i - z narażeniem życia - okazywali
współczucie swoim braciom.
17. 11, 28 - "Mojżesz umrze i Jehoszua [Jozue] poprowadzi Żydów do kraju Kanaan".
18. 12, 1 - Powiedziała: "Biada ich żonom! Jeśli staną się oni prorokami, odseparują się od swoich żon,
tak samo jak mój mąż odseparował się ode mnie".
19. 12, 15 - Tym, że kiedy Mojżesz został umieszczony w rzece, Miriam czekała całą godzinę, aby
zobaczyć, co się z nim stanie.
Błogosławieństwo końcowe po czytaniu Tory:
‫ֲשׁר‬
ֶ ‫ הָעוֹלָם א‬:‫ *תָּה יְהוָה אֱלהֶינוּ ֶמ ֶל‬:‫בָּרוּ‬
‫נָתַן לָנוּ תּוֹרַת ֱאמֶת וְ ַחיֵּי עוֹלָם נָטַע בְּתוֹכֵנוּ‬
‫ *תָּה יְהוָה נוֹתֵן הַתּוֹרָה‬:‫בָּרוּ‬
Błogosławiony jesteś, JHWH, Boże nasz, Królu wszechświata, który
dałeś nam Torę prawdy i ustanowiłeś życie wieczne pośród nas.
Błogosławiony jesteś, JHWH, dawco Tory.
UWAGA: Współcześnie większość ortodoksyjnych żydów nie wymania oryginalnego IMIENIA BOGA
Izraela ‫ יְהוָה‬JHWH , zastępując je w modlitwach różnymi substytutami, z których najpopularniejsze to
Adonai i Haszem. Dlatego w ich wykonaniu to błogosławieństwo brzmi tak:
Baruch atta Adonai eloheinu melekh ha-olam, Aszer.
Natan lanu torat emet wechaijei olam nata betokheinu.
Baruch atta Adonai, notein hatorah .
Kopiowanie i dalsze rozpowszechnianie jest nie tylko dozwolone, ale nawet bardzo wskazane według zasady:
„Darmo wzięliście, darmo też dawajcie”