Klucz do testu o pojęciach Antyk PP JĘZYK POLSKI

Przykładowy klucz do testu kontrolnego na poziomie podstawowym (starożytność)
1. Starożytność (antyk), średniowiecze, renesans (odrodzenie), barok, oświecenie,
romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, współczesność.
2. Dziedzictwo starożytności (w tym literatura grecka i rzymska oraz Biblia, ale też np.
antyczna filozofia, estetyka czy etyka).
3. Teoria literatury: jeden z działów nauki o literaturze, który zajmuje się m. in. badaniami
nad rodzajami i gatunkami literackimi, językiem, stylem czy budową dzieł literackich.
4. Rodzaj literacki: podzbiór dzieł literackich obejmujący te dzieła, które spełniają pewne
ogólne warunki odróżniające je od innych dzieł (np. budowa, typ narracji, zastosowane środki
stylistyczne). Wyróżniamy trzy rodzaje literackie: liryka, epika, dramat.
5. Gatunek literacki: zespół form literackich funkcjonujących w obrębie danej tradycji
literackiej.
Przykładowe gatunki liryczne: pieśń, hymn, psalm, oda.
Przykładowe gatunki epickie: epos, nowela, opowiadanie, powieść.
Przykładowe gatunki dramatyczne: komedia, tragedia, dramat (np. elżbietański, romantyczny,
współczesny).
6. Mit: legendarna opowieść utrwalona w świadomości danej społeczności, przedstawiająca i
organizująca wierzenia tej społeczności, w sposób symboliczny wyjaśniająca powstanie
wszechświata, świata bogów i ludzi.
Mitologia: zbiór mitów danej kultury.
7. Stoicyzm: postawa filozoficzna stworzona przez Zenona z Kition, nakazująca zachowanie
umiaru i dystansu, a za najważniejszą cnotę uważająca mądrość.
8. Gatunki literackie uprawiane w starożytności: epos, tragedia, oda, elegia, hymn, pieśń,
psalm, lamentacja, przypowieść (parabola), kazanie, apokalipsa.
9.Konflikt tragiczny: nierozwiązywalny konflikt równorzędnych racji w tragedii greckiej.
10. Zasada 3 jedności w tragedii greckiej: jedność miejsca (akcja rozgrywa się w jednym
miejscu), czasu (maksymalnie 24 godziny) i akcji (jeden wątek).
11. Postaci mitologiczne: Edyp, Kreon, Antygona, Hektor, Achilles, Odyseusz, Zeus, Hera,
Afrodyta, Atena, Ares, Apollo, Syzyf, Tezeusz, Prometeusz.
12. Postaci biblijne: Adam, Ewa, Kain, Abel, Noe, Abraham, Mojżesz, Dawid, Salomon,
Hiob, Jezus, Apostołowie.
1
13. Apokalipsa: proroctwo, symboliczna wizja losów świata, jego końca i Sądu Ostatecznego.
Najbardziej znana jest Apokalipsa św. Jana.
Psalm: utwór wierszowany o charakterze modlitewnym. Wyróżniamy psalmy: błagalne,
dziękczynne, pochwalne, królewskie, patriotyczne, mądrościowe, religijne.
Przypowieść (parabola): epicki utwór moralizatorski, w którym postacie i wydarzenia istnieją
po to, by wyjaśnić nadrzędne prawdy: filozoficzne, religijne, moralne. Utwór mający dwa
znaczenia: pierwsze – bezpośrednie, drugie – metaforyczne.
2