Pobierz - Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie

CECHY WSPÓŁCZESNEGO PRZEDSIĘBIORCY – ANALIZA PORÓWNAWCZA
PRZEDSIĘBIORCA – WŁAŚCICIEL, A PRZEDSIĘBIORCA – MANAGER
Monika Bucior, Małgorzata Smoleń, Joanna Smulska
Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie
Streszczenie
Obecnie to umiejętność szerszego spojrzenia na pozycję firmy w otoczeniu świadczy o jej pozycji.
Długofalowe strategie i skuteczne oraz efektywne systemy zarządzania decydują o sukcesie bądź
upadku przedsiębiorstwa. Spróbujemy określić, jaki zestaw cech powinien posiadać przedsiębiorca,
czy to właściciel, czy manager, by móc z powodzeniem prowadzić firmę i utrzymać się na rynku.
1.
Globalne otoczenie działalności przedsiębiorstw.
Coraz wyraźniej zaczyna się dziś rysować proces rozwoju i dążenia firm do doskonałości w procesie
przygotowywania się na wyzwania XXI wieku. Decydujące są tu dwie kwestie. Po pierwsze
globalizacja i internacjonalizacja gospodarki światowej, która polega na poszukiwaniu przez firmy
międzynarodowe nowych rynków zbytu i taniej siły roboczej, a co za tym idzie inwestycje w krajach
słabiej rozwiniętych. Po drugie zjawisko polegające na tym, że firmy uczą się na potknięciach
poprzedników czy konkurentów i wdrażają najnowocześniejsze technologie pomijając te, które się
nie sprawdziły.
Dynamika zmian gospodarki światowej wymusza na firmach ciągłe doskonalenie sposobów
funkcjonowania, czy zarządzania. Problem, z jakim boryka się wielu przedsiębiorców, to nienadążanie
z efektywnym i bardzo szybkim wykorzystywaniem w praktyce wiedzy, informacji.
Dla zwiększenia konkurencyjności gospodarki, czy pojedynczej firmy, niezbędne jest zjawisko
przedsiębiorczości. Należy się tu zastanowić, co tak naprawdę znaczy: Być przedsiębiorczym.
Przyjmuje się często, że być przedsiębiorczym, to znaczy być kreatywnym, innowacyjnym,
elastycznym. Niewątpliwie cechy te musi posiadać przedsiębiorca, bez względu na to, czy jest
www.think.wsiz.rzeszow.pl, ISSN 2082-1107, Nr 1 (2) 2010, s. 32-37
Cechy współczesnego przedsiębiorcy – analiza porównawcza przedsiębiorca – właściciel, a przedsiębiorca –
manager
właścicielem, czy managerem. Zastanowimy się zatem, jakie cechy powinny wyróżniać
przedsiębiorcę, by mógł odnieść sukces.
2.
Cechy przedsiębiorcy – właściciela.
Człowiek przedsiębiorczy to człowiek odważny i pełen zapału w prowadzeniu interesów. Obecne
uwarunkowania społeczno-ekonomiczne obligują przedsiębiorcę do bycia wszechstronnym. Czynniki
zewnętrzne (szkoła, studia, praca, pozyskiwane doświadczenie), które odgrywają niezwykle istotną
rolę pobudzając i rozwijając przedsiębiorcę, wymagają zetknięcia z cechami osobowości cechami
psychologicznymi- niezbędnymi przedsiębiorcy- właścicielowi. Oto, jak się wydaje, najważniejsze
z nich.
Kreatywność, z której wynika tzw. duch inicjatywy-innowacyjność. Przedsiębiorca musi być
człowiekiem pomysłowym, chętnym do tworzenia zarówno czegoś nowego, jak i wprowadzania
nawet drobnych zmian w przedsiębiorstwie. Przedsiębiorca powinien być ponadto otwartym na
nowe doświadczenia i gotowy do akceptacji zachodzących zmian.
Potrzeba osiągnięć obliguje wiarę we własne siły oraz optymizm-co jest czynnikiem istotnym
w prowadzeniu interesów.
Skłonność do podejmowania ryzyka z reguły w warunkach niepewności. Obliguje
przedsiębiorcę do pogłębiania wiedzy na temat zachowań rynkowych, bez której nie będzie on
w stanie podjąć rozważnego ryzyka i w miarę możliwości, za pomocą właściwych działań niwelować
jego skutki. Obecnie prowadzenie biznesu jest sporym wyzwaniem, gdyż przedsiębiorstwa
funkcjonują w warunkach niepewności.
Odwaga połączona z energią i bystrością przy podejmowaniu decyzji. Przedsiębiorcawłaściciel odpowiada za wszelkie decyzje podjęte w procesie kierowania przedsiębiorstwem. Chodzi
tu nie tylko o odważne decyzje, ale również o odpowiedzialność za podjęte kroki.
Niezależność przedsiębiorcy- właściciela- jeden z istotniejszych powodów, dla których
przedsiębiorca staje się właścicielem. Przejawia się autonomią i zdecydowaniem przy podejmowaniu
decyzji, ale musi uwzględniać sygnały dochodzące z zewnątrz tj. sugestie i opinie klientów,
konsultantów, pracowników.
Zaradność, która jest dziedziczona, ale i kształtowana przez czynniki zewnętrzne. Przejawia
się w skłonności do oszczędzania oraz trosce o rozwój biznesu.
Elastyczność obliguje przedsiębiorcę do otwartości na zmiany i umiejętnej aklimatyzacji do
stale zmieniających się warunków otoczenia.
Skłonności przywódcze powinien posiadać każdy przedsiębiorca- właściciel. Jest to cecha
w głównej mierze dziedziczna, ale kształtują ją również czynniki zewnętrzne (środowisko, edukacja).
Wymaga od przedsiębiorcy doskonalenia się.
Pracowitość i upór w prowadzeniu i rozwijaniu przedsiębiorstwa- dyscyplinują przedsiębiorcę
w osiąganiu nałożonych na siebie zadań. Warto w tym momencie wspomnieć również, że cechy te są
niezbędne również w momencie kontynuowania biznesu po uzyskanych niepowodzeniach.
33
Cechy współczesnego przedsiębiorcy – analiza porównawcza przedsiębiorca – właściciel, a przedsiębiorca –
manager
Kapitał intelektualny jest jednym z czynników warunkujących sukces współczesnego
przedsiębiorcy. Musi on być wykształcony i posiadać szerokie horyzonty poznawcze.
Poza wyżej wymienionymi cechami przedsiębiorca- właściciel powinien posiadać umiejętności, które
umożliwią mu realizację swych funkcji w przedsiębiorstwie, do których zaliczyć można:
Umiejętność właściwej selekcji informacji - co w dzisiejszych czasach jest szczególnie trudne.
Przedsiębiorca powinien dostrzec to, co niewidoczne dla innych, wyselekcjonować, przeanalizować
i zastosować te informacje, które będą służyły rozwojowi jego organizacji.
Myślenie systemowe przejawia się zdolnością do wykorzystywania wiedzy z różnych
płaszczyzn oraz umiejętności kojarzenia na pozór ze sobą niezwiązanych informacji i zjawisk.
Zarządzanie zasobami ludzkimi – obejmuje zbiór metod, technik i sposobów kierowania
personelem, by w sposób maksymalnie efektywny wykorzystać pokłady wiedzy i umiejętności, jakimi
personel dysponuje.
Zarządzanie czasem - planowanie codziennej pracy , działań średnio- i długoterminowych
oraz innych wydarzeń oznacza zawsze zysk na czasie, sukces i więcej swobody w stosunku do zadań,
stojących przed każdym dniem.
Etyczne postępowanie w gospodarce rynkowej- kierowanie się ogólnie przyjętymi zasadami
moralnymi przy podejmowaniu wszelkich działań w przedsiębiorstwie. Każdy krok musi być starannie
przemyślany, w przeciwnym wypadku może się to źle skończyć zarówno dla przedsiębiorstwa, jak
i przedsiębiorcy.
Myślenie na opak - czyli myślenie nieschematyczne. Myślenie wbrew przyjętej logice może
przedsiębiorcy pomóc w osiągnięciu przewagi konkurencyjnej swojego przedsiębiorstwa.
3.
Atrybuty przedsiębiorcy – managera.
Doskonały manager potrafi dostrzec wszystkie potencjalne możliwości u innych, wie, w jaki sposób
docierać, wspierać i wydobyć najlepsze talenty. Podobnie, jak w przypadku przedsiębiorcywłaściciela również w przypadku managera istnieje pewna konfiguracja cech, którymi powinien się on
charakteryzować.
Kreatywność
Strukturalność- umiejętność odnalezienia się i pracy w całej strukturze przedsiębiorstwa,
w taki sposób by udzielać innym właściwych wskazówek w kierunku efektywnej pracy na rzecz
przedsiębiorstwa.
Intuicja- posiadanie wiedzy bez użycia procesów racjonalnych, przejawia się łatwością
w wyczuwaniu i rozumieniu myśli oraz potrzeb innych, a co za tym idzie adekwatnego odpowiadania
na nie.
Wiedza
Odpowiedzialność
Umiejętność motywowania innych
34
Cechy współczesnego przedsiębiorcy – analiza porównawcza przedsiębiorca – właściciel, a przedsiębiorca –
manager
Charyzma
Wszechstronność
Myślenie całościowe z nastawieniem na szczegóły, gdyż małe działania prowadzą do dużych
rezultatów
4.
Analiza porównawcza - podobieństwa i różnice.
Przedsiębiorca, zarówno właściciel, jak i manager, musi posiadać pewne cechy behawioralne, by mógł
on sprawnie kierować firmą. Oto najważniejsze z nich:
Umiejętność doboru współpracowników, by zrealizować cele
przedsiębiorstwem, potrzebni są specjaliści w określonych dziedzinach.
Umiejętność zarządzania, kierowania zespołami ludzkimi, na którą składa się cały zespół innych
cech:
•
Zdolności przywódcze
•
Umiejętność pracy zespołowej
•
Zdolność do kompromisów
•
Umiejętność prowadzenia skutecznych negocjacji
•
Umiejętne motywowanie pracowników
postawione
przed
Właściciel, podobnie jak manager, musi również prezentować pewne postawy, czyli zestaw
wyznawanych oraz realizowanych wartości, m.in.:
Tolerancja – przedsiębiorca chce poznać poglądy i stanowiska innych osób, co umożliwia mu
zawieranie kompromisów i porozumień. Należy nie tylko poznać potrzeby i oczekiwania
klientów, ale także zrozumieć i zaaprobować je.
Umiędzynarodowienie przedsiębiorstwa obliguje do całkowitego otwarcia na inne poglądy,
wyznawane systemy wartości i kultury zarządzania.
Atrybutami właściciela są następujące postawy:
Odpowiedzialność za pokolenie następców, która ma szczególne znaczenie w przypadku małych
i średnich przedsiębiorstw rodzinnych.
Odpowiedzialność społeczna za prowadzone przedsiębiorstwo i zatrudnionych w nim
pracowników.
Właściciel oczekuje, że jego cele będą zbieżne z założeniami managera. Przeważnie jednak ich
interesy różnią się. Właściciel chce zwykle by w wymiarze długofalowym wzrastała wartość rynkowa
jego przedsiębiorstwa. Manager z kolei, chce osiągnąć korzyści, ale w wymiarze krótkookresowym, co
zaowocuje wyższym wynagrodzeniem, udziałem w zysku, czy premią. Występuje tu więc konflikt
interesów, gdzie nieuczciwi managerowie działają często na niekorzyść firmy. Chcąc tego uniknąć,
właściciele przedsiębiorstw przekazują w ramach premii część akcji firmy, co motywuje managera do
wypracowywania zysku długookresowego, ponieważ wpływa on na wzrost wartości jego akcji.
35
Cechy współczesnego przedsiębiorcy – analiza porównawcza przedsiębiorca – właściciel, a przedsiębiorca –
manager
Poniżej przedstawiono w tabelce 1 zestawienie podstawowych cech tradycyjnego przedsiębiorcy
i managera, która w najlepszy sposób zobrazuje podobieństwa i różnice zachodzące pomiędzy nimi.
Tabela 1 Zestawienie podstawowych cech tradycyjnego przedsiębiorcy i managera
Wyszczególnienie
Przedsiębiorca-właściciel
Manager
Podstawowe motywy
Niezależność, szansa
twórczego działanie, pieniądze
Awans i inne tradycyjne korporacyjne
nagrody, jak własne biuro i pracownicy,
władza
Horyzont czasowy
Przetrwanie i rozwój biznesu w
okresie 5-10 lat
Krótki horyzont, tj. osiąganie
wskaźników i wyników tygodniowych,
miesięcznych, kwartalnych i rocznych
Działalność
Bezpośrednie zaangażowanie
Pełnomocnictwa nadzoru
Ryzyko
Umiarkowany ryzykant
Ostrożność
Status
Nie zainteresowany symbolami
swojego statusu
Zainteresowany symbolami swojego
statusu
Niepowodzenia i błędy
Działa wśród błędów i pomyłek
Próbuje uniknąć błędów
i niespodzianek
Decyzje
Podąża z decyzjami za
marzeniami
Zwykle zgadza się z tymi, którzy
posiadają wyższą pozycję w korporacji
Komu służą
Sobie i klientom
Innym
Historia rodziny
Właściciele małych biznesów,
wolne zawody i właściciele
farm rolniczych
Członkowie rodziny pracowali dla
dużych korporacji
Relacje z innymi
Porozumienia i działania jako
podstawa stosunków
Hierarchia jako podstawa stosunków
Źródło: B. Piasecki, Przedsiębiorczość i mała firma, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1997, s.46
5.
Podsumowanie.
To osoba przedsiębiorcy może być gwarantem odniesienia sukcesu przez firmę. Przedsiębiorca bez
względu na to, czy jest właścicielem czy managerem, musi posiadać pewne predyspozycje, zadatek,
cechy przywódcze, które pod wpływem wychowania, otoczenia i aktywności rozwijają się.
Konkurencyjność firmy warunkuje jej sukces rynkowy, by była ona kooperatywna, ukierunkowana na
współpracę a nie na konkurowanie, posiadała rozbudowane zasoby intelektualne.
Współczesny przedsiębiorca musi prowadzić swoje przedsiębiorstwo w bardzo dynamicznie
zmieniającym się otoczeniu. Jako główne obszary zmian możemy wymienić:
•
zmiany w postawach klientów
36
Cechy współczesnego przedsiębiorcy – analiza porównawcza przedsiębiorca – właściciel, a przedsiębiorca –
manager
•
zmiany w technologii wytwarzania
•
zmiany w cyklu życia produktu
•
zmiany w filozofii zarządzania czynnikiem ludzkim
•
zmiany w otoczeniu konkurencyjnym
•
zmiany w makrootoczeniu.
Podsumowując, powołamy się na słowa prezesa i właściciela IKEI, Igvara Kamprada, który mówił, że
jeśli pragniesz być przedsiębiorcą, to:
•
Naucz się kochać ciężką pracę.
•
Nie rezygnuj z własnych pomysłów.
•
Bierz odpowiedzialność za podejmowanie decyzji.
•
Umiej przyznać się do błędów – wszyscy je popełniają.
•
Dobieraj współpracowników, tak, aby uzupełniali twoje braki.
•
Przekonaj pracowników, że są dla firmy ważni.
•
Traktuj problemy jako wyzwania.
6.
Bibliografia
1.
Błaszczak, Krakowiak A., Polacy powinni uwierzyć w siebie. Rzeczpospolita 28.10.05, s.B1
2.
Dietl J., Przedsiębiorczość, Wyższa Szkoła Biznesu – National- Louis University, Nowy Sącz
2006
3.
http://antonowicz.wzr.pl/Z_Do_pobrania/01_PNOP_KEP/Antonowicz_Alicja/Samoocena/Atr
ybuty_przedsiebiorcy_ZBrzezinski_opracowanie.pdf
4.
http://new.ap.edu.pl:8080/opencms/export/sites/default/uczelnia/galeria/inauguracje/pliki/
1994_1995/Dietl_Wyklad_1994.doc
5.
http://www.ddinformatyku.pl/pdf/04-2008/14_15.pdf
6.
http://www.sgh.waw.pl/katedry/kastigl/konferencja/Przedsiebiorczosc%20menedzera%20%20moderacja.ppt
7.
http://www.wup.lodz.pl/files/ciz_por_lider.pdf
37