XI Cupr 764/10 - Sąd Rejonowy w Białymstoku

POSTANOWIENIE SĄDU REJONOWEGO W BIAŁYMSTOKU
z dnia 13 października 2010 r., Sygn. akt XI Cupr 764/10
Przewodniczący: SSR Marek Leszczyński
Sąd Rejonowy w Białymstoku, XI Wydział Cywilny, po rozpoznaniu w dniu 13 października
2010 roku w Białymstoku, na rozprawie sprawy z powództwa K.I. S.A. w Z. przeciwko
Jerzemu P. o zapłatę postanawia
Umorzyć postępowanie w sprawie.
UZASADNIENIE
Powód K.I. S. A. w Z. wniósł pozew o wydanie nakazu zapłaty w elektronicznym
postępowaniu upominawczym. Sąd Rejonowy w Lublinie XVI Wydział Cywilny w dniu 18
lutego 2010 roku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym i orzekł o kosztach
procesu. Od przedmiotowego nakazu zapłaty pozwany wniósł w terminie sprzeciw.
Postanowieniem z dnia 6.08.2010 roku Sąd Rejonowy w Lublinie stwierdził skuteczne
wniesienie przez pozwanego sprzeciwu i utratę mocy nakazu zapłaty w całości oraz przekazał
rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego Białymstoku.
Sąd ustalił i zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 50536 § 1 k.p.c. w razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz
zapłaty traci moc w całości, a sąd przekazuje sprawę do sądu według właściwości ogólnej.
Wykonując powyższy przepis na uwadze, Sąd Rejonowy w Lublinie przekazał sprawę do
rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Białymstoku.
Zgodnie z art. 50537 § 1 k.p.c. po przekazaniu sprawy w przypadkach wskazanych w
art. 50533, 50534 oraz 50536 k.p.c. przewodniczący wzywa powoda do usunięcia braków
formalnych pozwu oraz uzupełnienia pozwu, w sposób odpowiedni dla postępowania, w
którym sprawa będzie rozpoznana - w terminie dwutygodniowym od daty doręczenia
wezwania. W przypadku nie usunięcia braków formalnych pozwu sąd umarza postępowanie.
Stosując powyższą regulację Przewodniczący Wydziału zarządzeniem z dnia 30
kwietnia 2010 roku wezwał pełnomocnika powoda do uzupełnienia braków formalnych
pozwu poprzez:
- uiszczenie opłaty w kwocie 70 zł,
- złożenia pozwu i jego odpisu na formularzach urzędowych P,
- złożenie pełnomocnictwa udzielonego Krzysztofowi Pilusiowi,
w terminie dwóch tygodni pod rygorem umorzenia postępowania. Wezwanie to pełnomocnik
powoda otrzymał w dniu 10 maja 2010 roku. Wykonując powyższe zarządzenie strona
powodowa złożyła pełnomocnictwo wraz z odpisem KRS powoda i kopie dokumentów jako
dowody z listy dowodów załączonej do pozwu. Wniosła o uchylenie zarządzenia w zakresie
wezwania do uzupełnienia opłaty od pozwu oraz złożenia pozwu na urzędowym formularzu.
Zdaniem Sądu powód nie uzupełnił wszystkich braków formalnych pozwu, a zatem
postępowanie zgodnie z art. 50537 § 1 zd. 2 k.p.c. podlegało umorzeniu.
W pierwszej kolejności należało się odnieść do kwestii złożenia pozwu na urzędowym
formularzu P. Zgodnie z art. 50537 § 1 k.p.c. po przekazaniu sprawy w przypadkach
wskazanych w art. 50533, 50534 oraz 50536 k.p.c. przewodniczący wzywa powoda do
usunięcia braków formalnych pozwu oraz uzupełnienia pozwu, w sposób odpowiedni dla
postępowania, w którym sprawa będzie rozpoznana. Sprawa niniejsza z uwagi na jej charakter
1
rozpoznawana winna być w postępowaniu upominawczym w trybie uproszczonym. Zgodnie
zaś z art. 5052 k.p.c. pozew, odpowiedź na pozew, sprzeciw od wyroku zaocznego i pismo
zawierające wnioski dowodowe wnoszone w postępowaniu uproszczonym powinny być
sporządzone na urzędowych formularzach. Zdaniem Sądu art. 50537 § 1 k.p.c. ma to
znaczenie, że wniesienie przez pozwanego sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego w
elektronicznym postępowaniu upominawczym zamyka to postępowanie w całości (nakaz
zapłaty z urzędu traci moc), a sprawa dalej jest rozpatrywana wedle przepisów „odpowiednich
dla danego postępowania”. Dlatego więc przewodniczący wydziału przyjmując sprawę do
dekretacji ma obowiązek zbadania pozwu, czy spełnia on niezbędne wymogi, jakie
wprowadza ustawa dla danego typu postępowania. W postępowaniu niniejszym wymagana
jest zgodnie z art. 5052 k.p.c. by pozew, odpowiedź na pozew, sprzeciw od wyroku zaocznego
i pismo zawierające wnioski dowodowe, były składane na urzędowym formularzu. Braki te
stanowią brak formalny pozwu, który normalnie skutkowałby zwrotem pozwu, lecz w tym
przypadku, z racji przepisu szczególnego, postępowanie podlega umorzeniu – art. 50537 § 1
zd. 2 k.p.c.
W ocenie Sądu, regulacji wprowadzającej elektroniczne postępowanie upominawcze
nie można nadać pierwszeństwa w stosunku do pozostałych przepisów kodeksu postępowania
cywilnego. Sformułowanie „przewodniczący wzywa powoda do usunięcia braków
formalnych pozwu oraz uzupełnienia pozwu, w sposób odpowiedni dla postępowania”
wskazuje, iż ustawa nakazuje stosować (po uchyleniu nakazu zapłaty) przepisy szczególne dla
innych niż elektroniczne postępowanie rodzajów postępowań. Rozumiejąc wskazany przepis
tak jak chce tego strona powodowa należałoby uznać, że nie ma on racji bytu. Co innego
miałby zatem ustawodawca nakazywać przewodniczącym wydziałów by wzywali powoda do
uzupełnienia braków formalnych pozwu, jak nie to, by stosując przepisy właściwe dla trybu
postępowania wzywali do uzupełnia braków formalnych pozwu, które dostrzec można przez
pryzmat tychże przepisów szczególnych.
Zauważyć również należy, iż w świetle art. 50537 § 1 k.p.c. przewodniczący ma
obowiązek wezwać powoda do wykonania dwóch czynności. Po pierwsze do usunięcia
braków formalnych pozwu, a po drugie do uzupełnienia pozwu. Poprzez uzupełnienie pozwu
należy rozumieć złożenie pełnomocnictwa (w elektronicznym postępowaniu upominawczym
powód powołuje się jedynie na udzielone pełnomocnictwo) i przedłożenie dowodów (w
elektronicznym postępowaniu upominawczym powód wskazuje jedynie na dowody nie
załączając ich do pozwu). Natomiast uzupełnienie braków formalnych pozwu, do których ma
wzywać przewodniczący, to nic innego, jak złożenie pozwu w formie przewidzianej „dla
postępowania, w którym sprawa będzie rozpoznana” – w tym przypadku urzędowy formularz
P jako właściwy dla postępowania uproszczonego.
Na zasadność powyższej argumentacji wskazuje również przepis art. 50537 § 3 k.p.c.,
zgodnie z którym jeżeli powód uzupełni pozew zgodnie z wymogami § 1, przewodniczący
wzywa pozwanego do uzupełnienia sprzeciwu w sposób odpowiedni dla postępowania, w
którym sprawa będzie rozpoznana - w terminie dwutygodniowym od daty doręczenia
wezwania. Dlatego też w sytuacji, gdyby powód uzupełniłby braki formalne pozwu składając
go na urzędowym formularzu P, przewodniczący wydziału wezwałby w trybie art. 50537 § 3
k.p.c. pozwanego „do uzupełnienia sprzeciwu w sposób odpowiedni dla postępowania, w
którym sprawa będzie rozpoznana”, czyli do złożenie sprzeciwu na formularzu urzędowym
SP. Złożony bowiem przez pozwanego sprzeciw zawiera również braki formalne (k. 6), lecz z
uwagi na szybkość „postępowania elektronicznego” na etapie jego przyjmowania przez Sąd
Rejonowy w Lublinie nie były one tam badane. Zadanie to spoczywa bowiem, zgodnie z
ustawą, na przewodniczącym wydziału do którego sprawa zostanie skierowana. Zatem
zarzuty powoda zawarte w piśmie procesowym z dnia 20 maja 2010 roku o nierówności stron
nie są uzasadnione.
2
Odnosząc się do braków fiskalnych pozwu, Sąd wezwał powoda do uzupełnienia
opłaty od pozwu o kwotę 30 zł. Zgodnie z art. 28 pkt 2 UKSC opłata od pozwu winna
wynieść, przy wskazanej wartości przedmiotu sporu 100 zł. Wprawdzie przepis art. 19. ust. 2
pkt 2 UKSC stanowi, iż w elektronicznym postępowaniu upominawczym pobiera się czwartą
część opłaty od pozwu (nie mniej niż 30 zł – art. 20 ust. 1), to treść tego przepisu nie rozciąga
się na etap postępowania zwykłego (nieelektronicznego). Wniesienie sprzeciwu od nakazu
zapłaty wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym, kończy ten etap
postępowania. Sprawa zostaje przekazana sądowi właściwemu i ten prowadzi ją według
właściwych przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Zanim to jednak nastąpi
przewodniczący wydziału ma za zadanie w świetle art. 50537 § 1 k.p.c. wezwać powoda do
usunięcia braków formalnych pozwu (w tym braków fiskalnych), w sposób odpowiedni dla
postępowania, w którym sprawa będzie rozpoznana.
W tym miejscu stwierdzić trzeba jednoznacznie, że przy argumentacji przedstawionej
powyżej, nie podzielono argumentów przytoczonych w uzasadnienia projektu ustawy z dnia 9
stycznia 2009 roku wprowadzającej dział VIII „Postępowanie elektroniczne”, w którym to
wyrażone zostało zapatrywanie, by opłata w wysokości ¼ nie była uzupełniana po wniesieniu
sprzeciwu. Zauważyć należy, iż przepis art. 50537 § 1 kpc odwołuje się do trzech przypadków
gdy dochodzi do przekazania sprawy sądowi właściwemu:
1) art. 50533 - brak podstaw do wydania nakazu zapłaty,
2) art. 50534 – niemożność doręczenia nakazu zapłaty,
3) art. 50536 - wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty.
W przypadku przyjęcia, że korzyść płynąca z rozpatrywania spraw w elektronicznym
postępowaniu, w postaci uiszczania ¼ opłaty rozciąga się na dalszy etap postępowania przed
sądem właściwym, to otwiera to pole do szerokich nadużyć. Przykładowo pozew o zapłatę
kwoty 100.000 zł zostanie wniesiony do Sądu Rejonowego w Lublinie do postępowania
elektronicznego pomimo, iż już z samej treści pozwu wynika, że nie nadaje się on do tego
postępowania. Jednakże zgodnie z art. 19. ust. 2 pkt 2 UKSC, iż w elektronicznym
postępowaniu upominawczym pobrana zostanie od niego czwarta część opłaty, czyli 1.250 zł.
Tymczasem w postępowaniu nie elektronicznym opłata ta winna wynieść 5.000 zł. Przykład
ten można jeszcze bardziej wyrazić w postaci wniesienia sprawy o zasiedzenie do Sądu
Rejonowego w Lublinie XVI Wydziału Cywilnego (zamiast opłaty 2.000 zł zostanie
uiszczona opłata 500 zł). Uwzględniając retorykę strony powodowej uznać by należało, że
celowym jest kierowanie wszelkich pozwów do elektronicznego postępowania, by tam po
uiszczeniu ¼ opłaty sprawę przekazywano w trybie art. 50533 k.p.c. (brak podstaw do
wydania nakazu zapłaty) do sądu właściwego. Takie działania doprowadzić by mogły nie
tylko do paraliżu XVI Wydziału Sądu Rejonowego w Lublinie, ale również stanowiłyby
zagrożenie na narażenie interesów majątkowych Skarbu Państwa. Nie można się zgodzić, by
ustawodawca takie działanie zaaprobował. Dlatego też uznać należało, iż ustawowe
zwolnienie od ¾ opłaty od pozwu dotyczy tylko przyjmowania pozwu w elektronicznym
postępowaniu upominawczym. Nie rozciąga się ono zaś na dalszy etap postępowania, tj.
przyjmowania sprawy do trybu odpowiedniego dla postępowania, w którym sprawa będzie
rozpoznana.
Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż powód nie uzupełnił wszystkich braków
formalnych pozwu. W takiej sytuacji należało w oparciu o przepis art. art. 50537 § 1 zd. 2
k.p.c. postępowanie w sprawie umorzyć.
Mając powyższe na uwadze, na mocy przepisów wskazanych powyżej, orzeczono jak
w sentencji orzeczenia.
3