Ewaluacja politycznych wyników Trzeciego Cyklu Dialogu

Ewaluacja politycznych wyników
Trzeciego Cyklu Dialogu Usystematyzowanego
1. WPROWADZENIE: PO CO EWALUACJA DIALOGU USYSTEMATYZOWANEGO?
Od 2010 r. Dialog Usystematyzowany (dalej: DU) z młodzieżą to proces w Unii Europejskiej,
który umożliwia młodym ludziom korzystanie ze swojego prawa do udziału w kształtowaniu
polityk, które ich dotyczą. Tworzy okazję do ciągłego dialogu pomiędzy młodymi ludźmi i
decydentami, zarówno w państwach członkowskich, jak i na poziomie UE. W ten sposób DU
umożliwia ciągłą refleksję, wprowadzanie w życie i kontynuację Strategii UE na rzecz
młodzieży1.
W każdym 18-miesięcznym cyklu tworzona jest rezolucja Rady UE, oparta na tym dialogu,
która zawiera polityczne wyniki całego procesu. Do tej pory zakończyły się trzy cykle
konsultacji:

Pierwszy Cykl, od stycznia 2010 do czerwca 2011, priorytet tematyczny: „Zatrudnienie
młodzieży”2,

Drugi Cykl, od lipca 2011 do grudnia 2012, priorytet tematyczny: „Udział młodzieży
w życiu demokratycznym”3,

Trzeci Cykl, od stycznia 2013 do czerwca 2014, priorytet tematyczny: „Włączenie
społeczne”4.
Raport Młodzieżowy UE przyjęty w 2012 r.5 ocenia rezultaty pierwszego cyklu DU. Podkreśla,
że Wspólne Rekomendacje młodych ludzi i decydentów zainspirowały lub wsparły kilka
inicjatyw dotyczących zatrudnienia młodzieży na poziomie państw i UE, w tym Gwarancje
dla Młodzieży przyjęte przez Komisję Europejską w 2013 r. Z drugiej strony, Raport
Młodzieżowy mówi też, że ponad połowa państw członkowskich nie podjęła żadnych
inicjatyw na bazie Pierwszego Cyklu DU.
Rezolucja Rady w sprawie odnowionych ram europejskiej współpracy na rzecz młodzieży (2010–2018) z 27
listopada 2009
2
Rezolucja Rady w sprawie przeglądu usystematyzowanego dialogu z młodzieżą poświęconego jej
zatrudnieniu z 19 maja 2011
3
Rezolucja Rady w sprawie przeglądu usystematyzowanego dialogu z młodzieżą poświęconego jej
uczestnictwu w demokratycznym życiu Europy z 27 listopada 2012
4
Rezolucja Rady w sprawie przeglądu usystematyzowanego dialogu, obejmującego włączenie społeczne
młodzieży z 20 maja 2014
5
Wspólne sprawozdanie Rady i Komisji z 2012 r. z realizacji odnowionych ram europejskiej współpracy na
rzecz młodzieży (2010–2018), 2012
1
Niniejszy raport porównuje Wspólne Rekomendacje z Unijnych Konferencji Młodzieżowych
z ostatecznymi Konkluzjami Rady UE z Trzeciego Cyklu DU. To niezbędny warunek do tego,
aby na poziomie krajowym i UE monitorować i wdrażać rekomendacje wspólnie
sformułowane przez młodzież i decydentów w procesie DU.
Europejskie Forum Młodzieży wierzy, że wyposażone w tę informację Krajowe Grupy
Robocze:

mogą dostarczyć jasnej informacji młodym ludziom na temat tego, w jakim stopniu
ich wkład i pomysły zostały ostatecznie ujęte w Konkluzjach Rady UE,

są w stanie lepiej monitorować na krajowym, regionalnym i lokalnym poziomie, które
zmiany w politykach publicznych są zgodne z rekomendacjami pochodzącymi z DU.
2. TRZECI CYKL: WŁĄCZENIE SPOŁECZNE (2013-2014)
Wprowadzenie do Trzeciego Cyklu DU:
Trio prezydencji – Irlandia, Litwa i Grecja, wraz z Komisją Europejską i Europejskim Forum
Młodzieży ustaliło, że wspólnym priorytetem Trzeciego Cyklu (od stycznia 2013 do czerwca
2014) będzie „Włączenie Społeczne”.
Irlandzka prezydencja skupiła się na wpływie wysokiej jakości pracy z młodzieżą na rozwój,
dobrostan i włączenie społeczne młodych ludzi. Zidentyfikowano siedem obszarów
tematycznych6, opierając się na rezultatach krajowych konsultacji (Krajowe Grupy Robocze
w 27 państwach członkowskich) oraz na wkładzie 10 Międzynarodowych Organizacji
Młodzieżowych. Następnie młodzi ludzie i reprezentanci ministerstw zagłębili się w obszary
tematyczne na wspólnych sesjach warsztatowych podczas Konferencji Młodzieżowej.
Litwa podczas swojej prezydencji skupiła się na włączeniu społecznym młodych, którzy nie
mają pracy i nie kształcą się ani nie szkolą (NEETs). Znów, wyróżniono siedem obszarów
tematycznych7 na podstawie danych od 28 Krajowych Grup Roboczych i 17
Irlandia: zatrudnienie prowadzące do włączenia społecznego, włączająca edukacja dla wszystkich młodych
ludzi, równe prawa i możliwości uczestniczenia w życiu obywatelskim, dostęp do pomocy społecznej, usługi
socjalne i na rzecz młodzieży, organizacje młodzieżowe i włączenie społeczne, zapewnienie wysokiej jakości
pracy z młodzieżą na rzecz włączenia społecznego.
7
Litwa: dostosowanie edukacji do potrzeb młodych ludzi i rynku pracy, informowanie i doradzanie młodym
ludziom w okresie przejściowym, usprawnienie przejścia ze szkoły do pracy, poprawa rynku pracy dla
młodych, wspieranie autonomii młodych ludzi, wzmocnienie roli organizacji młodzieżowych i rozwijanie
współpracy międzysektorowej.
6
Międzynarodowych Organizacji Młodzieżowych. Młodzi ludzie i przedstawiciele ministerstw
razem zajęli się nimi na sesjach warsztatowych podczas Konferencji Młodzieżowej.
Wreszcie, grecka prezydencja przyjrzała się młodzieżowej przedsiębiorczości jako
sposobowi na większe włączenie społeczne młodych ludzi. Na podstawie raportów
dostarczonych przez 28 Krajowych Grup Roboczych i 10 Międzynarodowych Organizacji
Młodzieżowych, zidentyfikowano siedem obszarów tematycznych8, którymi wspólnie zajęli
się młodzi ludzie i przedstawiciele ministerstw.
3. OCENA TRZECIEGO CYKLU
3.1 Prezydencja Irlandii – Konkluzje Rady w sprawie wpływu dobrej jakościowo pracy z
młodzieżą na rozwój, dobrostan i włączenie społeczne młodych ludzi (maj 2013)
Ministrowie z 28 państw członkowskich w Radzie UE uwzględnili część Wspólnych
Rekomendacji w swoich Konkluzjach z 16-17 maja 2013. W szczególności w Konkluzjach Rady
UE prawie w całości zostały odzwierciedlone Wspólne Rekomendacje na temat zapewnienia
wysokiej jakości pracy z młodzieżą, aby przyczyniła się ona do włączenia społecznego
młodych ludzi.
Można powiedzieć, że ministrowie uwzględnili trzy ze Wspólnych Rekomendacji i częściowo
odzwierciedlili kolejne trzy, zaś nie wspomnieli o 15 Rekomendacjach.
Jednak Wspólne Rekomendacje ze wszystkich innych obszarów tematycznych zostały
wyraźnie rozmyte. Trzy obszary tematyczne (zatrudnienie, edukacja oraz usługi socjalne i
na rzecz młodzieży) w ogóle nie zostały wspomniane w Konkluzjach.
3.2 Prezydencja Litwy – Konkluzje Rady w sprawie większego włączenia społecznego
młodzieży niepracującej, niekształcącej się ani nieszkolącej (listopad 2013)
Ministrowie zajmujący się sprawami młodzieży z 28 państw członkowskich na spotkaniu 2526 listopada 2013 w Brukseli wezwali państwa do podjęcia natychmiastowych działań
wspierających zatrudnienie młodzieży, edukację i szkolenia oraz partycypację i włączenie
społeczne młodych ludzi. Warto zauważyć, że ministrowie podkreślili w swoich Konkluzjach
znaczenie przyznania młodym ludziom dostępu do odpowiednich informacji i opieki
Grecja: edukacja wysokiej jakości z uwzględnieniem równego dostępu do edukacji, usprawnianie
wchodzenia młodych ludzi na rynek pracy, wysokiej jakości zatrudnienie dla młodych, większa solidarność
międzypokoleniowa, aktywne włączanie młodych ludzi do społeczeństwa, pobudzenie przedsiębiorczości u
młodych ludzi oraz zachęcanie do przedsiębiorczości społecznej.
8
społecznej. Co więcej, ministrowie przyjęli Konkluzje dotyczące Gwarancji dla Młodzieży z
centralną rolą organizacji młodzieżowych.
Chociaż ministrowie uwzględnili więcej Wspólnych Rekomendacji niż w swoich poprzednich
Konkluzjach, wiele z nich nie zostało przyjętych. Z 21 Wspólnych Rekomendacji, w
Konkluzjach Rady UE 5 odzwierciedlono w całości, 5 częściowo, a 11 w ogóle nie
uwzględniono. Pozytywną zmianą jest to, że tylko jeden obszar tematyczny był całkowicie
zignorowany, a pozostałe przynajmniej częściowo uwzględniono. Prócz tego warto
wspomnieć, że nowa struktura Konkluzji Rady EU, a w szczególności podtytuły, ułatwiają
ocenę, do których ze Wspólnych Rekomendacji odniesiono się. Nawet mimo tego, że te
podtytuły nie zawsze korespondują z obszarami tematycznymi Wspólnych Rekomendacji,
można to uznać za poprawę pod względem dostępności i przejrzystości Konkluzji.
3.3 Prezydencja Grecji – Konkluzje Rady UE w sprawie promowania przedsiębiorczości
młodzieży z myślą o włączeniu społecznym młodych ludzi (maj 2014)
Ministrowie z 28 państw członkowskich na spotkaniu 20 maja 2014 ujęli tylko kilka propozycji
młodzieży w swoich Konkluzjach w sprawie przedsiębiorczości młodzieżowej i włączenia
społecznego. Co więcej, Konkluzje były dosyć ogólne i słabo odzwierciedlono w nich relację
pomiędzy przedsiębiorczością i włączeniem społecznym. Znów nie użyto podtytułów
tematycznych i poszczególne akapity były wyraźnie krótsze, w związku z czym zawierały
mniej treści niż wcześniejsze Konkluzje z tego cyklu.
Dokładnie cztery z siedmiu obszarów tematycznych całkowicie zignorowano. Z 21
Wspólnych Rekomendacji wypracowanych na Konferencji Młodzieżowej w Salonikach, 16
nie znalazło się w Konkluzjach, do czterech odniesiono się częściowo, a tylko jeden
uwzględniono w całości. Ogólnie Konkluzje obejmują trzy połączone tematy, tj.
przedsiębiorczość, edukację formalną i pozaformalną oraz wchodzenie młodych ludzi na
rynek pracy. Nie znalazły się tam żadne ze Wspólnych Rekomendacji dotyczących wysokiej
jakości pracy, szkoleń i edukacji formalnej dla młodych ludzi.
3.4 Ogólna ocena Konkluzji Rady UE podczas Trzeciego Cyklu DU
Średnio około 15% Wspólnych Rekomendacji przyjętych na Unijnych Konferencjach
Młodzieżowych w pełni uwzględniono w politycznych Konkluzjach przyjętych przez 28
unijnych ministrów zajmujących się sprawami młodzieży. Dalej, częściowo odniesiono się do
około 20% Wspólnych Rekomendacji, zaś do 65% nie było żadnego bezpośredniego
odniesienia. Patrząc na liczby, oznacza to spadek w porównaniu z Drugim Cyklem9, kiedy
Rada UE w swoich Konkluzjach uwzględniła częściowo lub w całości około 50% Wspólnych
Rekomendacji.
Do takich liczbowych porównań należy z pewnością podchodzić ostrożnie, ponieważ
niewiele mówią na temat zawartości czy jakości Konkluzji. Jednak jest prawdopodobne, że
młodzi uczestnicy zniechęcą się po odniesieniu wrażenia, że niewiele Wspólnych
Rekomendacji znalazło się w politycznych Konkluzjach ministrów zajmujących się sprawami
młodzieży. Trudno znaleźć powód, dla którego młodzi mieliby uznawać się za prawdziwych
uczestników dialogu politycznego, jeśli na 2/3 swoich propozycji nie otrzymali odpowiedzi.
W dodatku nie działa żaden mechanizm informacji zwrotnej, który pozwoliłby młodym
ludziom zrozumieć, dlaczego Ministrowie nie uwzględnili ich rekomendacji.
3.5 Rezolucja Rady w sprawie przeglądu usystematyzowanego dialogu, obejmującego
włączenie społeczne młodzieży (maj 2014)
Rezolucja Rady UE przyjęta 20 maja 2014 przez ministrów odpowiedzialnych za młodzież,
kładzie nacisk na skorygowanie procesu DU. Zamiast udzielić państwom członkowskim
szczegółowych rekomendacji, w oparciu o 18-miesięczny cykl DU na temat włączenia
społecznego, jedynie w załączniku 1. do Rezolucji zawarto krótki przegląd obszarów
tematycznych przepracowanych w Trzecim Cyklu. Taki rezultat Trzeciego Cyklu DU jest
ogromnym rozczarowaniem, ponieważ w samej Rezolucji Rady UE nie zawarto ani jednej
ze Wspólnych Rekomendacji.
4. WNIOSKI: PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE POWINNY NASILIĆ SWOJE ZAANGAŻOWANIE
W Trzeci Cykl DU zaangażowało się bardzo wielu młodych ludzi i decydentów w całej
Europie. Ministrowie odpowiedzialni za sprawy młodzieży zawarli w swoich politycznych
Konkluzjach niektóre ze Wspólnych Rekomendacji. Jednak wskaźnik propozycji które zostały
uwzględnione przez ministrów jest mniejszy niż w poprzednim cyklu.
Szczególnie rozczarowujące jest to, że ministrowie nie odnieśli się to żadnej propozycji
młodych ludzi w końcowej Rezolucji w sprawie „przeglądu usystematyzowanego dialogu,
obejmującego włączenie społeczne”, która miała podsumować 18-miesięczny cykl Dialogu.
Patrz: Ewaluacja politycznych wyników i inicjatyw w zakresie polityk publicznych po Drugim Cyklu Dialogu
Usystematyzowanego
9
Członkowie grupy roboczej (Youth Working Party) powinni zadbać o lepszą współpracę z
innymi formacjami Rady UE, np. z Komitetami ds. Zatrudnienia i Edukacji, aby wyniki DU
trafiały także do obszaru polityk międzysektorowych.
Państwa członkowskie z pewnością powinny podjąć więcej działań, aby odpowiedzieć na
Wspólne Rekomendacje przedstawione w ramach DU. Ich brak zaangażowania poddaje w
wątpliwość cały proces i nie oddaje sprawiedliwości oczekiwaniom oraz poświęceniu
młodych ludzi. Oczekuje się od państw członkowskich, aby znacząco nasiliły swoje
zaangażowanie w Czwartym Cyklu i odpowiedziały na propozycje przedstawione przez
młodych.
Biorąc pod uwagę ostatnie polityczne postępy w UE, Trzeci Cykl wydaje się ogromną
straconą szansą. W deklaracjach10 wydanych po atakach w Paryżu i w Kopenhadze,
ministrowie edukacji z UE upominają się o bardziej inkluzyjne społeczeństwo, aby zapobiec
zwracaniu się młodych ludzi w stronię radykalnych idei. Chociaż może się to wydawać dobrą
wiadomością dla młodych, to ministrowie niewątpliwie przemilczają własny brak
zaangażowania. Najwyższy czas, aby instytucje unijne i państwa członkowskie przekonująco
pokazały, że są zdeterminowane, aby zamienić wzniosłe słowa w namacalne polityczne
rezultaty i odmienić sytuację młodych ludzi, zagrożonych marginalizacją w życiu
społecznym, gospodarczym i politycznym.
Wersja oryginalna: Evaluation of the Political Outcomes of the Third Cycle of the Structured
Dialogue, European Youth Forum
m.in. Deklaracja w sprawie promowania obywatelskości i wspólnych wartości wolności, tolerancji i
niedyskryminacji poprzez edukację
10