Siły tarcia - Aktywny w szkole – aktywny w życiu

Justyna Grajdek
Nauczyciel fizyki
Scenariusz lekcji
Temat lekcji: Tarcie potrzebne czy nie?
Cele operacyjne:
Uczeń:
- zna definicję siły tarcia,
- zna rodzaje siły tarcia,
- zna skutki siły tarcia,
- wie, od czego zależy siła tarcie,
- potrafi podać przykłady pozytywnego i negatywnego działania siły tarcia,
- wie jak zapobiegać szkodliwym działaniom sił tarcia,
- zna sposoby zwiększania sił tarcia,
- potrafi graficznie przedstawić siłę tarcia.
Przebieg lekcji:
Faza wstępna:
- czynności organizacyjne.
- wyjaśnienie celów lekcji.
- sformułowanie tematu i wyjaśnienie, na czym będzie polegała praca uczniów na lekcji.
Faza właściwa:
- nauczyciel:, Co dla was oznacza słowo tarcie?
- mapa mentalna;
TARCIE
- podanie definicji tarcia:
Tarcie jest to siła działająca pomiędzy dwoma ciałami stykającymi się ( będącymi w bezpośrednim
kontakcie).
- nauczyciel: wpływ tarcia na ruch ciał?
Doświadczenie:
Materiały: dwa talerze, olej, ryż i płaskie płytki.
Na jeden talerz nalewamy olej a na drugi rozsypujemy ryż. Jednocześnie popychamy położone na oleju i
ryżu płaskie płytki. Obserwujemy jak będą się poruszały te płytki.
Podajemy wnioski:
- ruch ciała zależy od podłoża,
- tacie przeciwdziała przyczynie, która go wywołała.
Przedstawiamy graficznie siły tarcia związane z doświadczeniem.
F2
F1
Olej
F1 – siła działania
F2 – siła tarcia
F2
F1
Ryż
- nauczyciel: Istnieje tarcie dynamiczne i statyczne?
Doświadczenie
Materiały: deska oraz klocek.
Kładziemy klocek na desce i pomału zaczynamy dźwigać go do góry, Obserwujemy, co się dzieje.
Podajemy wnioski:
- pomimo działania siły klocek do pewnego momentu pozostaje w spoczynku, czyli na ciało działają siły
tarcia statycznego,
- po przekroczeniu pewnej wysokości następuje zsuwanie się klocka, czyli na ciała zaczyna działać siła tarcia
dynamicznego.
- nauczyciel: Sprawdźmy, zatem, od czego dokładnie zależy lub nie siła tarcia. ( Uczniowskie
doświadczenie)
Podział na 3 grupy:
I Grupa
Klocek, papier ścierny, lustro, wykładzina.
Uczniowie przesuwają klocek po różnych powierzchniach.
II Grupa
Wykładzina, klocki o różnych masach, siłomierz.
Przesuwamy klocki o różnych masach po tej samej powierzchni. Sprawdzamy siłę ciężkości tych klocków
wykorzystując siłomierz.
III Grupa
Wózek z kółkami i bez tych kółek.
Przesuwamy wózek z kółkami i bez po tej samej powierzchni.
Wnioski sformułują uczniowie:
- tarcie zależy od rodzaju powierzchni styku,
- tarcie ciała zależy od ciężaru ciała,
- tarcie może być toczne lub poślizgowe, przy czym większą wartość ma tarcie poślizgowe w porównaniu z
tocznym.
- nauczyciel: w tabeli podajemy przykłady pozytywnych i negatywnych skutków tarcia:
Tabela:
- nauczyciel: Jak zmniejszyć lub zwiększyć siłę tarcia:
Tabela
Podsumowanie:
Podsumowanie poznanych nowych wiadomości w formie odpowiedzi na pytanie tacie potrzebne czy nie?