0200-J0024F

Indywidualność i absolut a dziewiętnastowieczne próby przezwyciężenia kryzysu kultury:
romantyzm i dekadencja
Kod: część I 0200-J0024F
część II 0200-J0024F
Imię i nazwisko wykładowcy: prof. nadzw. dr hab. Paweł Pieniążek
Typ zajęć: Monograficzne III, seminarium doktoranckie
Semestr i rok studiów: doktoranci
Liczba godzin w semestrze: 60
Prerekwizyty:
Język nauczania: polski
Liczba punktów ECTS: 5
Proponowany termin: poniedziałek, 17.15-18.45
Cele i efekty kształcenia:
Wiedza i jej rozumienie: student/doktorant rekonstruuje pojęcie indywidualności, opisuje warunki jej
ukonstytuowania się, porównuje tradycyjną, metafizyczną relację między jednostką a absolutem i
relację między jednostką a absolutem na gruncie romantyzmu i dekadencji, rozpoznaje
subiektywistyczne zagrożenie romantyzmu
Umiejętności: student/doktorant konstruuje model autentycznej indywidualności na gruncie
romantyzmu i dekadencji, wyodrębnia elementy subiektywizacji podmiotu
Postawy: student/doktorant ocenia negatywne i pozytywne aspekty procesu indywidualizacji na
gruncie romantyzmu i dekadencji, docenia znaczenie rewolucji romantycznej dla współczesnej
humanistyki
Treści programowe:
I. Załamanie się idealistyczno-racjonalistycznej metafizyki a kryzys kultury: dualizm filozoficzny
i dualizm kulturowy;
1. Sceptycyzm i relatywizm, wyobcowanie jako filozoficzno-kulturowy warunek ukonstytuowania
się jednostkowości
II. Reakcja romantyczna optymistyczna, panteistyczna metafizyka wczesnego romantyzmu
niemieckiego.
1. Romantyzm a idealizm niemiecki (problem pogodzenia jednostki i absolutu, wolności i
konieczności)
a) między paradygmatem filozofii świadomości a filozofii tożsamości (między Fichtem a
Schellingiem)
b) między jednostką a naturą, ironią a entuzjazmem, skończonością a nieskończonością,
c) antropologizacja ironii: wolność i subiektywność
2. Sztuka jako najwyższe powołanie ducha (F. Schlegel, Novalis, Schelling)
3. Subiektywistyczne ześliźnięcie się romantyzmu jenajskiego
a) Krytyka z pozycji czarnego romantyzmu – nihilizm romantyczny (Straże nocne Bonawentury)
b) Hegla, Kierkegaarda, Nietzschego krytyka romantyzmu
III. Dekadencka rewolta: pesymistyczna metafizyka dekadencji
1. Dekadencja a romantyzm
2. Pesymizm dekadencji
a) negacja świata
b) samonegacja podmiotu
3. Estetyzm i mistyka
a) jednostkowość w świecie – estetyzacja siebie (dandys).
b) transgresja
4 Nieskończoność i absolut
Warunki zaliczenia:
Nie więcej niż dwie nieobecności – dotyczy wszystkich studentów.
Na ocenę bdb - praca zaliczeniowa (70%), udział w dyskusji (20%), prezentacja (10%).
Na ocenę db – praca zaliczeniowa (80 %), udział w dyskusji (20%).
Na ocenę dost- praca zaliczeniowa (100%).
Materiały dydaktyczne (Zalecana literatura i materiały pomocnicze):
Najstarszy system idealizmu niemieckiego, Fichte, Powołanie człowieka, Warszawa 1956, Jacobi, List
o nihilizmie, Pisma teoretyczne niemieckich romantyków, Wrocław 2000 (wybór tekstów), M. Siemek,
Fichte albo Schelling: dwa paradygmaty pokantowskiej filozofii transcendentalnej, F. Schlegel,
Fragmenty, Kraków 2009, F. Schlegel, Über das Studium der Griechischen Poesie, Paderborn 1981,
Novalis, Uczniowie z Sais. Proza filozoficzna – Studia - Fragmenty, Warszawa 1984, Straże nocne
Bonawentury, J. Wasiewicz, Oblicza nicości, Wrocław 2010; G.W. Hegel, Estetyka, Warszawa 1964,
Kierkegaard, O pojęciu ironii, Warszawa 1999, F. Nietzsche, Przypadek Wagnera, Ch. Baudelaire,
Moje obnażone serce, Ch. Baudelaire, Kwiaty zła, Ch. Baudelaire, O sztuce 1961, J. Huysmans, Na
wspak, Kraków 2003, M. Calinescu, Five Faces of Modernity, Durham 1987.
Forma zajęć i metody dydaktyczne:
Dyskusja nad przeczytanymi tekstami, referaty.