WHAT`S ON THE MENU IN EUROPE

Sewilla, 11-12 lutego 2010
DEKLARACJA FORUM DORADCZEGO NA TEMAT
OGÓLNOEUROPEJSKIEGO BADANIA KONSUMPCJI ŻYWNOŚCI
EUROPEJSKIE MENU —
OGÓLNOEUROPEJSKIE BADANIE KONSUMPCJI ŻYWNOŚCI (EU Menu)
Propozycja przeprowadzenia pierwszego ogólnoeuropejskiego badania konsumpcji żywności na
terenie UE nosi nazwę „Europejskie menu (EU Menu)”. Etap planowania badania będzie
koordynowany przez EFSA. W projekt oraz realizację badania będą silnie zaangażowane
instytucje państwowe. Dodatkową korzyścią będzie zastosowanie metodologii zbierania
porównywalnych i szczegółowych danych umożliwiających miarodajną ocenę ryzyka we
wszystkich krajach i regionach UE. Będzie to rozwinięcie poprzednich inicjatyw finansowanych
przez UE i realizacja wspólnych, europejskich wysiłków. Dane dotyczące konsumpcji żywności
będą zbierane cyklicznie w latach 2012-2017, a przygotowania zostaną przeprowadzone w
latach 2010-2011. Szczególnie ważne będzie zapewnienie wysokiej frekwencji we wszystkich
krajach, aby zebrane dane były reprezentatywne.
Niniejsza propozycja została przedstawiona na spotkaniu Forum doradczego w Atenach 25
listopada 2009 r. Forum doradcze wyraziło zdecydowane poparcie dla tej propozycji, jako
głównego projektu współpracy między państwami członkowskimi a EFSA.
Zarówno w Unii Europejskiej, jak i w wielu innych miejscach globu, kładzie się duży nacisk na
zdrowszy i bezpieczniejszy tryb życia. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) ma tu
do spełnienia ważną rolę, polegającą na promocji i koordynacji akcji zbierania danych i jednolitej
oceny ryzyka, jako podstawy zapewnienia bezpieczeństwa żywności i zdrowego żywienia w Europie.
Aktualnie nie ma żadnych dostępnych informacji na temat konsumpcji żywności na poziomie UE.
Zebranie wysokiej jakości danych na temat konsumpcji żywności w różnych grupach wiekowych za
pomocą standardowej metodologii na terenie całej UE jest zatem zadaniem priorytetowym. Można to
jednak osiągnąć tylko dzięki ścisłej współpracy z organizacjami państw członkowskich działającymi
w terenie.
Dostęp do jednolitych danych dotyczących konsumpcji żywności w państwach członkowskich będzie
miał zasadnicze znaczenie dla władz europejskich odpowiedzialnych za ocenę ryzyka oraz innych
organizacji i zainteresowanych stron. Ujednolicone dane mogą służyć nie tylko do kontroli
bezpieczeństwa żywności pod kątem istniejących i przyszłych zagrożeń, ale także jako podstawa do
tworzenia i nowelizacji ustaw w zakresie bezpieczeństwa żywności. Mogą służyć do monitorowania
trendów żywieniowych podczas planowania, wdrażania i oceny przepisów z zakresu żywienia i
zdrowia publicznego, działań mających na celu ograniczenie zjawisk epidemicznych (np. nadwaga i
otyłość, cukrzyca typu 2), a także do analizy zależności między nawykami żywieniowymi i
zdrowotnymi a ryzykiem wystąpienia ostrych i przewlekłych chorób.
Dokładniejsza ocena ryzyka związanego z bezpieczeństwem żywności i, co za tym idzie, ograniczenie
zachowawczych założeń może mieć wpływ na ograniczenie kosztów produkcji żywności związanych
z surowością przepisów przy zachowaniu pełnej ochrony konsumenta. Jest to sytuacja korzystna dla
wszystkich zainteresowanych stron. Znajomość naszych nawyków żywieniowych może być podstawą
1
długofalowej polityki zdrowotnej, pozwalającej ograniczyć koszty hospitalizacji pacjentów
cierpiących z powodu nieprawidłowego trybu życia.
Obecnie nie istnieją wspólnotowe wymagania dotyczące ogólnokrajowego gromadzenia danych z
zakresu konsumpcji żywności na poziomie indywidualnym. Mimo to wiele krajów europejskich
prowadzi takie badania i są one podstawą ustawodawstwa lokalnego oraz głównym źródłem
informacji na temat nawyków żywieniowych. Niestety, zastosowana metodologia nie zawsze pozwala
zapewnić precyzyjną ocenę zagrożenia. Ponadto niespójność różnych metod badawczych
uniemożliwia porównywanie danych z poszczególnych krajów Wspólnoty.
Potrzeba standaryzacji danych dotyczących konsumpcji żywności została określona w zadaniu 4.1
SCOOP i pierwszy raz ujęta w projektach, takich jak DAFNE, EPIC, FLAIR Eurofoods-Enfant,
COST Action 99 oraz innych. W oparciu o te działania powstał finansowany z UE projekt
EFCOSUM, przekształcony następnie w EFCOVAL, w ramach którego opracowano metodę
europejskich badań konsumpcji żywności pozwalającą uzyskać dane porównywalne na poziomie
międzynarodowym.
W 2005 r. Komitet naukowy EFSA opublikował opinię na temat oceny zagrożenia, zalecającą pilne
zebranie dostępnych danych na temat konsumpcji żywności na poziomie ogólnym, a następnie
rozpoczęcie rozszerzonego zbierania danych na poziomie szczegółowym. Na początku państwa
członkowskie UE wspólnie utworzyły Concise European Food Consumption Database (Podręczną
europejską bazę danych z zakresu konsumpcji żywności), która została uruchomiona pod koniec
lutego 2008 r. Do końca 2008 r. EFSA rozpoczął realizację projektów mających na celu stworzenie
„Comprehensive European Food Consumption Database” (Pełnej europejskiej bazy danych z zakresu
konsumpcji żywności) w oparciu o istniejące szczegółowe dane dotyczące dorosłych i dzieci.
Oczekuje się, że uruchomienie pełnej bazy danych w 2010 r. znacznie poprawi dokładność
prowadzonych przez EFSA obliczeń z zakresu oceny zagrożenia. Dane te będą jednak nadal niespójne
ze względu na różnice w metodologii uniemożliwiające dokonywanie zestawień na poziomie UE.
Opracowanie systemu zbierania dokładnych i zharmonizowanych danych z zakresu konsumpcji
żywności na poziomie ogólnoeuropejskim jest zatem głównym długofalowym celem EFSA.
Członkowie Forum Doradczego, uznając znaczenie ogólnoeuropejskich danych dotyczących
konsumpcji żywności w umożliwieniu efektywnej oceny ryzyka i w pełni popierając ogólne cele
badania EU Menu pozwalające na zebranie tych danych, przyjmują niniejszą deklarację. Forum
Doradcze zaleca dalsze rozwinięcie przez EFSA w latach 2010-2011 szczegółowych planów
podjętych prac, z uwzględnieniem zbadania funkcjonowania EU Menu w ogólnych ramach krajowych
badań nawyków żywieniowych.
POWYŻSZA DEKLARACJA ZOSTAŁA PRZYJĘTA PRZEZ NASTĘPUJĄCYCH CZŁONKÓW
FORUM DORADCZEGO
Austria
_________________________________________________________________________________
Belgia
_________________________________________________________________________________
Bułgaria
_________________________________________________________________________________
2
Cypr
_________________________________________________________________________________
Czechy
_________________________________________________________________________________
Dania
_________________________________________________________________________________
Estonia
_________________________________________________________________________________
Finlandia
_________________________________________________________________________________
Francja
_________________________________________________________________________________
Grecja
_________________________________________________________________________________
Hiszpania
_________________________________________________________________________________
Holandia
_________________________________________________________________________________
Irlandia
_________________________________________________________________________________
Litwa
_________________________________________________________________________________
Luksemburg
_________________________________________________________________________________
Łotwa
_________________________________________________________________________________
3
Malta
_________________________________________________________________________________
Niemcy
_________________________________________________________________________________
Norwegia
_________________________________________________________________________________
Polska
_________________________________________________________________________________
Portugalia
__________________________________________________________________________________
Rumunia
_________________________________________________________________________________
Słowacja
_________________________________________________________________________________
Słowenia
_________________________________________________________________________________
Szwajcaria
_________________________________________________________________________________
Szwecja
_________________________________________________________________________________
Węgry
_________________________________________________________________________________
Wielka Brytania
_________________________________________________________________________________
Włochy
_________________________________________________________________________________
4
5