Zoonotyczne aspekty ptasiej grypy

ZOONOTYCZNE ASPEKTY PTASIEJ GRYPY
POST. MIKROBIOL.,
2006, 45, Supl. 1, 39–49
http://www.pm.microbiology.pl
El¿bieta Samorek-Salamonowicz, Tadeusz Wijaszka, Wojciech Kozdruñ
Pracownia Diagnostyki chorób Wirusowych Drobiu, Pañstwowy Instytut Weterynaryjny
– Pañstwowy Instytut Badawczy, Al. Partyzantów 57, 24-100 Pu³awy, e-mail: [email protected]
1. Wprowadzenie. 2. Budowa wirusa grypy. 3. Struktura wirionu grypy. 4. Rodzaje zmiennoœci. 5. Grypa u ró¿nych gatunków
ptaków. 6. Historia zaka¿eñ ludzi wirusami grypy ptasiej. 7. Grypa H5N1 u ptaków – sytuacja na œwiecie 2003–2006. 8. Zaka¿enie
wirusem H5N1 ludzi w okresie 2003–2006. 9. Zaka¿enia ssaków wirusem H5N1. 10. Globalne przygotowania zabezpieczaj¹ce przed
pandemi¹. 11. Sytuacja w Polsce
Zoonotic aspects of Avian Influenza
Abstract: Avian influenza is a contagious disease of animals caused by viruses, members of the family Orthomyxoviridae, genus
influenzavirus A. Influenza A viruses have 16 H subtypes and 9 N subtypes. Only viruses of the H5 and H7 subtypes are known
to cause the highly pathogenic form of the disease. Wild waterfowl are considered the natural reservoir of all influenza A viruses.
The role of migratory birds in the spread of highly pathogenic avian influenza is not fully understood. They have probably carried
influenza viruses and they can introduce H5 and H7 viruses to poultry flock, which then mutate to the highly pathogenic form. The
some migratory birds are now directly spreading the H5N1 virus in its highly pathogenic form. The widespread persistence of H5N1
in poultry population is dangerous for human health. In Hong Kong, H5N1 virus infected 18 people and killed 6 of them in 1997 and
second time in early 2003 the virus caused two infections, with one death. The virus has appeared in Asia and from mid-December
2003 through 2004 outbreaks in poultry caused by the H5N1 virus were reported in nine Asian nations. In 2005 AI virus has been
expanded in Africa and Europe. At present AI virus has been detected in 50 countries of 3 continents. The H5N1 virus was the cause
of the death or destruction of about hundreds of millions birds. In the current outbreak, laboratory-confirmed human cases were
reported in ten countries: Azerbaijan, Cambodia, China, Djibouti, Egypt, Indonesia, Iraq, Thailand, Turkey and Vietnam. The virus
infected 230 people and killed 132 of them.(14 July 2006). According to WHO, FAO and OIE virus H5N1 appearing in many
countries and expanding to the West, is a serious threat for human health. Permanent mutations, particularly in PB2 and changes
of amnioacids in HA associated with human adaptation of avian viruses are worrisome.
1. Introduction. 2. Structure of the particie of AI virus. 3. Structure of the virion. 4. Types of changes. 5. Influenza in different
species. 6. Historic data of the influenza infection in human. 7. Epidemiological situation of AI on the Globe for 2003–2006.
8. Infection of the human of the H5N1 vitrus for 2003–2006. 9. Mamalian infection of H5N1 virus. 10. Global preparadness against
Influenza. 11. Situation in Poland
S³owa kluczowe: wirus grypy, grypa H5N1. ptaki dzikie, drób, ludzie, koty
Key words:
influenza virus, Avian influenza H5N1, wilde birds, poultry, humans, cats
1. Wprowadzenie
Wielkie epidemie od wieków towarzyszy³y ludzkoœci siej¹c ogromne spustoszenia, dziesi¹tkuj¹c ca³e populacje oraz wp³ywaj¹c na losy œwiata. Wirus ospy
przyczyni³ siê do upadku imperium rzymskiego, u³atwia³ kolonizacjê Brazylii, konkwistê Meksyku, osadnictwo Francuzów i Anglików w Ameryce Pó³nocnej
i walkê z Indianami. Œredniowieczne kontakty z Chinami zaowocowa³y wielk¹ pandemi¹ grypy. Obecnie
pojawi³y siê nowe wirusy stanowi¹ce zagro¿enie dla
zdrowia publicznego. Liczne z nich s¹ to infekcje przeniesione bezpoœrednio od zwierz¹t. Ocenia siê, ¿e ok.
60% ludzkich patogenów pochodzi od zwierz¹t, a 75%
nowych chorób to zoonozy. Przyk³adem zoonozy jest
grypa, nazywana „zakaŸnym wyzwaniem” trzeciego
tysi¹clecia. Pierwsz¹ wzmiankê o epidemii grypy,
Referat wyg³oszony na sympozjum naukowym „Zoonozy
– aktualne zagro¿enia” 24 – 25.03.2006 r.
która wydarzy³a siê w 412 roku p.n.e zawdziêczamy
H i p o k r a t e s o w i, natomiast pierwszy szczegó³owy opis pandemii grypy pochodzi z 1580 r. Od tego
czasu na œwiecie zanotowano ponad trzydzieœci pandemii, trzy pandemie mia³y miejsce w XX wieku.
W latach 1918/19 pojawi³ siê nowy szczep wirusa
grypy H1N1. Zosta³ on w stanie niezmienionym przeniesiony na cz³owieka od zaka¿onych ptaków [34, 36].
Wywo³a³ pandemiê tzw. „hiszpankê”, w wyniku której
zmar³o 30–40 milionów osób. Kolejne pandemie wydarzy³y siê w 1957 i 1968 r. Stwierdzono, ¿e odpowiedzialne za nie szczepy Asian/57 i Hong Kong/68 powsta³y w wyniku reasortacji antygenowej pomiêdzy
ludzkimi i ptasimi szczepami [11]. Wirus Asian/57
spowodowa³ zgon oko³o 1 mln osób, natomiast wirus
Hong Kong/68 podtyp H3N2 by³ przyczyn¹ zejœæ
œmiertelnych oko³o 700 000 osób. Pandemie te, podobnie jak i wiêksze epidemie wziê³y swój pocz¹tek z Azji
po³udniowo-wschodniej, uznawanej za œwiatowe epicentrum grypy [26, 27], a ich Ÿród³em by³y dzikie lub