Polska w czołówce europejskiej

Parafiny • Świece • Znicze
Polska w czołówce europejskiej –
czyli produkcja świec i zniczy
Nowoczesny przemysł, chociaż produkt stary jak świat
Pierwsze świece pojawiły się przypuszczalnie w starożytnych cywilizacjach 3000 lat p.n.e. Świadczą o tym odnalezione świeczniki pochodzące z Egiptu i Krety. Jako surowiec do
produkcji świec stosowano wówczas tłuszcz zwierzęcy.
W drugim tysiącleciu p.n.e. Etruskowie żyjący na terenach
późniejszego Państwa Rzymskiego stosowali już świece woskowe wytwarzane z wosków naturalnych, w tym głównie
z wosku pszczelego [1].
W tym okresie również Chińczycy stosowali dobrze palące
się i niekopcące świece woskowe. Za czasów Dynastii Tang
(618–907 n.e.) uzyskiwano do tego celu wosk pochodzący
od owadów Coccos pella. W Japonii surowcem do produkcji
świec był wyciąg z orzechowców, a w Indiach wyciąg z owoców cynamonowca. W Ameryce Północnej, w pierwszym
wieku n.e. stosowano wosk z odpowiednio spreparowanych
oleistych ryb (candlefish), a także wosk pochodzący z kory
drzew Cerio lub Bayberry oraz tłuszcz zwierzęcy [2].
W średniowiecznej Europie bardzo drogich świec woskowych używano wyłącznie podczas obrzędów religijnych oraz
na królewskich stołach. W powszechniejszym użyciu była
tańsza, ale gorzej paląca się świeca łojowa. W spisie podatkowym dla miasta Paryża za rok 1292 wykazanych jest aż 71
wytwórców świec [1, 3].
W Polsce pierwsze wzmianki o świecach łojowych, z knotem wykonanym z liścia, pochodzą z XVI wieku. Wyrób świec
łojowych w manufakturach, czyli tzw. maczanek, oraz ich
sprzedaż objęte były specjalnie udzielanymi przywilejami.
Świece woskowe produkowano fabrycznie metodą polewania i gładzenia. W XVI wieku w Polsce istniały 3 duże
fabryki tego rodzaju świec. W XIX wieku zaczęto stosować
wosk spermacetowy, pochodzący z oleju z głowy kaszalotów. W połowie XIX wieku pojawiły się świece stearynowe,
pochodzące z kwasów tłuszczowych, wydzielanych z tłuszczy zwierzęcych, oraz świece parafinowe, pochodzące
z przeróbki ropy naftowej.
Fabryczną produkcję świec stearynowych rozpoczęto
w 1831 roku. Pierwsze plecione knoty pojawiły się w 1825
roku, a od 1834 roku stosuje się powszechnie knoty zaprawiane. W 1854 roku do produkcji świec zastosowano mieszaninę parafiny naftowej i stearyny.
W drugiej połowie XX wieku rozpoczęto produkcję świec
z dodatkiem wosków syntetycznych, a w latach dziewięćdziesiątych zastosowano woski sojowe i palmowe uzyskiwane z uwodornienia odpowiednich olejów roślinnych.
Obecnie najczęściej stosowanym surowcem do produkcji
świec jest parafina naftowa [2, 4].
Wytwórstwo świec i zniczy
Parafiny dla przemysłu świecarskiego, określane również
jako masy parafinowe, dzielą się na wiele rodzajów w zależności od ich zastosowania.
Pełny zestaw tych produktów, wytwarzany przez koncern
Sasolwax GmbH [5], obejmuje:
P A
R A
F
I
N
Y
•
Ś
W
I
E C
Copyright 2006, Robert Deal, used under license from Shutterstock.com
• parafiny do świec wotywnych, zawierające woski naturalne (wosk pszczeli),
• parafiny do świec ciągnionych,
• parafiny do ciśnieniowego natryskiwania,
• parafiny do ciśnieniowego wytłaczania,
• parafiny do odlewania (formowania),
• parafiny do zanurzania (do kąpieli),
• parafiny do knotów,
• parafiny do zalewania,
• parafiny do świec ozdobnych i rzeźbienia.
Podstawowym składnikiem powyższych produktów są
parafiny o różnych temperaturach krzepnięcia, wymaganej
zawartości oleju i wymaganej czystości chemicznej.
Ponadto, w zależności od rodzaju zastosowania, do mas
parafinowych dodaje się różnorodne dodatki uszlachetniające, w tym głównie [5–8]:
E
•
Z
N
I
C
Z
E
2
0
0 6
13