docUchwała Nr XXII/2/05 z dnia 10.02.2005 r.
download 
Reklamacja Transkrypt
Uchwała Nr XXII/2/05 z dnia 10.02.2005 r.
U C H W A Ł A Nr XXII / 2 / 05 Rady Gminy w Starym Lubotyniu z dnia 10 lutego 2005 r. w sprawie uchwalenia Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Stary Lubotyń. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) Rada Gminy uchwala, co następuje: § 1. Uchwala się Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Stary Lubotyń na lata 2005 – 2013 w treści stanowiącej załącznik do uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy. § 3. Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego i wchodzi w Ŝycie po upływie 14 dni od jej ogłoszenia. 1 Załącznik do uchwały nr XXI/2/05 Rady Gminy w Starym Lubotyniu z dnia 10 lutego 2005 r. PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY STARY LUBOTYŃ NA LATA 2004 – 2013 Stary Lubotyń 2004 2 Spis treści I. Obszar i czas realizacji Planu Rozwoju Lokalnego ...............4 II. Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza na obszarze objętym wdraŜaniem planu. .............................................8 a) PołoŜenie, powierzchnia, ludność .................................................................................. 8 b) Środowisko przyrodnicze .............................................................................................. 12 c) Dziedzictwo kulturowe i turystyka ............................................................................... 13 d) Zagospodarowanie przestrzenne ................................................................................. 14 f) Sfera społeczna ............................................................................................................... 22 III. Zadania polegające na poprawie sytuacji na danym obszarze .................................................................... 33 1. 2. 3. 4. 5. 6. Celowość zadań planowanych do realizacji................................................................ 33 Identyfikacja mocnych i słabych stron gminy Stary Lubotyń .................................. 36 Szanse rozwoju gminy................................................................................................... 39 ZagroŜenia rozwoju........................................................................................................ 39 Lista zadań ...................................................................................................................... 40 Zadania priorytetowe ..................................................................................................... 43 IV. Realizacja zadań i projektów ...................................... 44 V. Powiązanie projektów z innymi działaniami realizowanymi na terenie gminy/powiatu/województwa ............................... 51 1. Plany działań inwestycyjnych na poziomie powiatu i województwa ...................... 51 2. Powiązanie celów z działaniami realizowanymi na terenie gminy .......................... 57 VI. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego ............................................................................... 59 VII. Plan finansowy na lata 2004 – 2006 ........................... 65 VIII. System wdraŜania ................................................. 79 1. Zarządzanie .................................................................................................................... 79 2. Instytucja wdraŜająca Plan Rozwoju Gminy ............................................................. 80 IX. Sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej . 81 1. Monitorowanie wdraŜania Planu Rozwoju Lokalnego .............................................. 81 2. Narzędzia słuŜące zbieraniu informacji zaproponowane w czasie opracowania Planu Rozwoju Lokalnego ............................................................................................... 83 3. Ocena i komunikacja społeczna .................................................................................. 84 X. Załączniki ............................................................... 87 3 I. Obszar i czas realizacji Planu Rozwoju Lokalnego Plan Rozwoju Lokalnego jest kompleksowym dokumentem określającym strategię społecznogospodarczą Gminy Stary Lubotyń na lata 2004 – 2006, a takŜe wskazuje planowane działania w latach 2007 – 2013. Dokument został przygotowany Zagospodarowania Przestrzennego na podstawie Gminy oraz na Planów Inwestycyjnych, podstawie analizy Planów społeczno - ekonomicznej regionu. Dokument jest takŜe spójny z okresowymi planami Unii Europejskiej, jak równieŜ - pod względem zadań i priorytetów - z Narodowym Planem Rozwoju oraz przewidywanymi na lata 2004-2006 „Sektorowymi Programami Operacyjnymi” (5), a takŜe z „Narodową Strategią Rozwoju Regionalnego” (2001-2006), „Zintegrowanym Programem Operacyjnym Rozwoju Regionalnego”; „Narodową Strategią Wzrostu Zatrudnienia i Rozwoju Zasobów Ludzkich na lata 2000–2006”; „Narodową Strategią Transportu na lata 2002-2006”, „Narodową Strategią Ochrony Środowiska na lata 2000- 2006”, „Strategią Rozwoju Województwa Mazowieckiego”. Plan Rozwoju Lokalnego przedstawia sytuację społeczno-ekonomiczną gminy Stary Lubotyń, formułuje cele i zawiera opis strategii zmierzającej do osiągnięcia rozwoju społecznego i gospodarczego. Szacuje spodziewane efekty planowanych interwencji i wpływ na przebieg procesów rozwojowych, wskazuje kierunki zaangaŜowania środków funduszy strukturalnych i środków własnych gminy. Przygotowanie Planu Rozwoju Lokalnego poprzedził proces konsultacji społecznych. Projekt był przedmiotem dyskusji Komisji Rady Gminy. Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Stary Lubotyń na lata 2004-2013 będzie słuŜył jako punkt odniesienia dla działań o charakterze rozwojowym, podejmowanych wyłącznie z zasobów środków własnych, jak równieŜ pozwoli określić wysokość interwencji z funduszy unijnych. Metodologia opracowania planu przyjęta została jak dla Narodowego Planu Rozwoju, jednakŜe fazy jej wdroŜenia uzaleŜniono w głównej mierze od uwarunkowań własnych. Niezmienione zostały tylko podstawowe jej filary, na których opierają się wszystkie strategie zrównowaŜonego rozwoju w krajach UE, zakładające, iŜ „ gospodarka nie moŜe rozwijać się 4 kosztem ludzi i przyrody, a takŜe przyroda nie moŜe być waŜniejsza niŜ człowiek i gospodarka”. ZaleŜności te obrazuje zamieszczony poniŜej schemat: Podstawowe strefy rozwojowe wg koncepcji AGENDA 21 stanowiące podstawę zrównowaŜonego rozwoju. Tworzenie miejsc pracy, maksymalizacja dochodów, poszerzenie rynków zbytu, Minimalizacja kosztów własnych itp. ROZWÓJ GOSPODARCZY ZRÓWNOWAśONY ROZWÓJ LOKALNY ROZWÓJ SPOŁECZNY Kreowanie samorządowej świadomości i samodzielności, efektywne zaspokajanie zbiorowych potrzeb, jawność sprawowania władzy, dbałość o odpowiednio wysoki poziom technologii w powiecie itp. ROZWÓJ EKOLOGICZNO PRZESTRZENNY Poszanowanie zasobów środowiska naturalnego, odbudowa i ochrona zasobów, redukcja emisji zanieczyszczeń, staranne planowanie przestrzenne itp. 5 Państwa członkowskie UE uwaŜają, iŜ to właśnie owe elementy – społeczeństwo i środowisko naturalne, podniesione do rangi równorzędnej z dominującą dotychczas w strategiach rozwoju Unii Europejskiej gospodarką, utworzyły triadę trzech dominant strategii rozwoju, która zyskała miano strategii zrównowaŜonej. Przyjęcie takiej metodologii gwarantuje, iŜ jest ona nie tylko przeniesieniem na grunt gminy obowiązującej w UE wizji planowania, ale jest ona równieŜ z nią kompatybilna. Strategie bądź plany rozwoju mogą przyjmować róŜne formy w zaleŜności od problemów, które chce się rozwiązać. Generalnie dotyczą róŜnych dziedzin Ŝycia społeczno- gospodarczego. Jest jednak cecha, która wyróŜnia plany rozwoju lokalnego na tle innych strategii gospodarczych. Jest nią lokalny punkt odniesienia ograniczający się do określanej jednostki terytorialnego podziału kraju, będącej lokalnym, odrębnym systemem społecznym i gospodarczym. W tym kontekście plan rozwoju Gminy ma być nie tylko narzędziem polityki samorządu lokalnego umoŜliwiającym wspieranie procesów rozwojowych, lecz równieŜ wyrazem aspiracji społeczności Gminy i woli osiągnięcia wspólnych celów. W przypadku planowania rozwoju lokalnego, zawsze mamy na myśli proces przebiegający dwukierunkowo: odgórny proces wspierania realizacji celów strategii poprzez wsparcie finansowe, doradcze i specjalistyczne, udzielane przez określone instytucje i struktury zewnętrzne, ale takŜe oddolny proces wspierania realizacji celów przez społeczności lokalne. Zatem projektowany w planie zrównowaŜony rozwój lokalny gminy Stary Lubotyń będzie moŜliwy tylko wówczas, gdy wokół wytyczonych dla niego kierunków uda się skupić szeroko rozumianą społeczność lokalną oraz uzyskać przychylność i akceptację struktur i instytucji nadrzędnych. W zaproponowanym Planie Rozwoju Lokalnego respektowane są zatem zarówno potrzeby rozwoju gospodarczego i tworzenia nowych miejsc pracy, polepszania warunków ekonomicznych i generalnie jakości Ŝycia mieszkańców, jak równieŜ respektowanie filozofii działania wynikającej z koncepcji ekorozwoju. Praca nad budową Planu przebiegała zgodnie z podstawowymi zasadami planowania strategicznego, którego model w literaturze przedstawiany jest najczęściej w postaci cyklu: analiza → planowanie → wdraŜanie→ ocena, która w kolejnej fazie przyjmuje postać korekty planów. Zgodnie z tym modelem, formułowanie Planu Rozwoju Lokalnego zostało poprzedzone identyfikacją nowych problemów i oczekiwań. Przy pracach skorzystano z informacji o 6 wszystkich aspektach funkcjonowania gminy, według danych dostępnych na dzień opracowywania Planu Rozwoju Lokalnego. 7 Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza objętym wdraŜaniem planu. II. na obszarze a) PołoŜenie, powierzchnia, ludność PołoŜenie geograficzne, powierzchnia, sieci komunikacyjne Gmina Stary Lubotyń zajmuje powierzchnię 109 km2. W skład gminy wchodzi 25 sołectw (27 miejscowości). Obszar gminy połoŜony jest w Międzyrzeczu ŁomŜyńskim. Fizjologiczno – geograficznie gmina połoŜona jest w makroregionie Niziny Północnomazowieckiej. Gmina Stary Lubotyń jest gminą wiejską leŜącą w północnej części powiatu ostrowskiego. Jest jedną z 11 gmin tego powiatu. Gmina połoŜona jest we wschodniej części województwa mazowieckiego. województwo mazowieckie Mapa Polski 8 powiat ostrowski Mapa 2. Województwo mazowieckie z zaznaczonym powiatem ostrowskim Mapa 3. Mapa powiatu ostrowskiego z zaznaczoną gminą Stary Lubotyń. 9 Kluczowe dla oceny szans rozwojowych gminy jest przeanalizowanie jej powiązań komunikacyjnych z drogami krajowymi w ramach regionu i ocena, jak gmina sytuuje się w systemie tych powiązań. W przypadku gminy Stary Lubotyń widoczne jest przede wszystkim dobre powiązanie komunikacyjne z większymi ośrodkami miejskimi. NajwaŜniejsza, z punktu widzenia szans rozwojowych gminy jest droga krajowa nr 63, która stanowi połączenie z miastem powiatowym – Ostrów Mazowiecką. NajbliŜej połoŜonymi miastami-węzłami drogowymi są: Ostrów Mazowiecka i Śniadowo. Gmina nie posiada linii kolejowej – najbliŜsza znajduje się równieŜ w mieście Ostrów Mazowiecka. Sieć dróg gminnych oraz powiatowych - abstrahując w tym momencie od ich stanu technicznego - jest ukształtowana prawidłowo i obejmuje równomiernie cały teren gminy. 10 Drogi gminne obsługują w wielu wypadkach funkcje o znaczeniu ponad-lokalnym. Bardzo duŜe znaczenie dla rozwoju gminy ma droga łącząca Stary Lubotyń z drogą krajową nr 63. Gmina Stary Lubotyń nie posiada jednak dobrego połoŜenia geostrategicznego. Znajduje się daleko od miasta wojewódzkiego i daleko od kluczowych dla rozwoju Polski ciągów komunikacyjnych. PołoŜenie to powoduje, Ŝe gmina nie jest dobrym miejscem do prowadzenia działalności gospodarczej. Gmina jest natomiast odpowiednim miejscem do prowadzenia upraw ekologicznych oraz posiada potencjał rozwojowy w sektorze turystyki ze względu na swoje walory przyrodnicze oraz połoŜenie. Ludność Liczba ludności gminy Stary Lubotyń liczy 4081 mieszkańców. Gęstość zaludnienia to 37 mieszkańców/1km2. Liczba mieszkańców Gminy Stary Lubotyń w okresie od 1997 r. do 2003 r. przedstawia się w następujący sposób: Liczba Rok mieszkańców gminy 1997 4311 1998 4313 1999 4296 2000 4237 2001 4214 2002 4107 2003 4081 Źródło: Główny Urząd Statystyczny 11 b) Środowisko przyrodnicze Ziemia Lubotyńska połoŜona jest w Międzyrzeczu ŁomŜyńskim. Fizjologiczno - geograficznie połoŜona jest w makroregionie Niziny Północno Mazowieckiej. W rzeźbie terenu Gminy dominują formy akumulacji lodowcowej z okresu zlodowacenia bałtyckiego: - wysoczyzna morenowa falista - wysoczyzna pagórkowata Obszar Gminy sąsiaduje z pozostałością moreny czołowej jaką stanowi Czerwony Bór. Rzeki Gminy naleŜą głównie do zlewiska rzeki Narwi, poprzez rzekę Orz (całkowita długość 55 km), która zbiera większość dopływów z terenu Gminy. Większość terenu Gminy leŜy na wysokości 15 - 125 m n.p.m. Gleby w Gminie Stary Lubotyń to bylicowo - naglinowe, mady piaszczyste lekkie. Tylko niewielką część stanowią gleby bagienne o znaczącej wartości dla upraw rolniczych. Największe zespoły leśne znajdują się w okolicach Rząśnika, śochowa i Podbiela. Powierzchnia upraw leśnych łącznie nie przekracza 20% ogólnej powierzchni. W lasach podstawowym gatunkiem drzew jest sosna. Klimat NajwaŜniejsze czynniki determinujące klimat Gminy Stary Lubotyń to połoŜenie geograficzne i ukształtowanie powierzchni. Na rozkład przestrzenny temperatury ma wpływ wysokość nad poziomem morza oraz odległość od Morza Bałtyckiego i Oceanu Atlantyckiego. Obszar Gminy połoŜony jest na obszarze pozostającym pod wpływem zarówno wilgotnych mas powietrza znad Oceanu Atlantyckiego, jak i suchych mas z głębi kontynentu euroazjatyckiego. Latem przewaŜają masy powietrza polarno-morskiego, które napływają z zachodu lub północnego zachodu, zimą natomiast masy powietrza polarno- kontynentalnego, napływające ze wschodu. O wiele rzadziej napływają masy powietrza arktyczno-morskiego (jesień, zima, wiosna) oraz masy powietrza zwrotnikowo-morskiego (zima, lato) i zwrotnikowo-kontynentalnego (lato). Ścieranie się mas powietrza nad obszarem powoduje przejściowy charakter klimatu, którego cechą charakterystyczną jest duŜa zmienność warunków pogodowych z dnia na dzień oraz z roku na rok. 12 Wielkość opadów związana jest z rzeźbą i ekspozycją terenu. Średnia wielkość opadów w regionie powiatu wynosi 611 mm/rok, z czego około 38% przypada na miesiące letnie (czerwiec-sierpień). Czas trwania okresu wegetacyjnego (liczba dni ze średnią temperaturą dobową nie jest mniejsza niŜ 50C) mieści się w przedziale 200-210 dni. Średnia roczna temperatura wynosi około 6,60C. Bezmroźny okres trwa blisko 127 dni. Przymrozki wiosenne naleŜą do zjawisk bardzo częstych. Występują głównie w maju, a czasami nawet jeszcze w początkach czerwca. Jesienne przymrozki rozpoczynają się zazwyczaj w pierwszej dekadzie października, ale niekiedy pojawiają się juŜ w drugiej połowie września. PrzewaŜają tu wiatry z zachodu, z południowego zachodu i południowego wschodu, największe prędkości występują z kierunku zachodniego. c) Dziedzictwo kulturowe i turystyka Powiat ostrowski rozciąga się między dolinami Narwi i Bugu na terenie Międzyrzecza ŁomŜyńskiego w województwie mazowieckim. Wyjątkowe walory krajobrazowe, południowa część powiatu ostrowskiego zawdzięcza przepływającej przez ten teren rzece Bug. Dzięki niewielkiej ingerencji człowieka zarówno rzeka Bug, jak i wiele zbiorowisk występujących w jej dolinie zachowało się w stanie zbliŜonym do naturalnego, co jest rzadkością w Europie. Południowe obszary powiatu to tereny NadbuŜańskiego Parku Krajobrazowego. W dolinie Bugu znajdują się niewielkie jeziora pochodzenia rzecznego, nazywane przez miejscową ludność „buŜyskami” lub „starorzeczami”. W korycie rzeki występują liczne piaszczyste łachy, zaś tereny przyległych wysoczyzn, porastają kompleksy leśne Puszczy Białej i Lasów Łochowskich. Tereny czyste ekologicznie, a takimi są tereny nadbuŜańskie powiatu ostrowskiego, stwarzają korzystne warunki do uprawiania turystyki wycieczkowej, przede wszystkim pieszej, rowerowej i wodnej. Do Puszczy Białej docierają amatorzy jesiennego grzybobrania, a nad Bug pasjonaci wędkarstwa. Ze względu na peryferyjne połoŜenie względem większych ośrodków miejskich gmina Stary Lubotyń jest wspaniałym miejscem do spędzania wolnego czasu w zaciszu lasów, łąk i wspaniałych krajobrazów. 13 Rzeki Gminy naleŜą głównie do zlewiska rzeki Narwi, poprzez rzekę Orz, która zbiera większość dopływów z terenu Gminy. Rzeki te tworzą niezwykły klimat i krajobraz. Ze względu na relatywnie niskie ceny działek pod budowę gmina jest znakomitym miejscem do budowy domków letniskowych. Gmina dołoŜy wszelkich starań, aby propagować walory turystyczne co przyczynić się moŜe do rozwoju gospodarczego całej gminy. Rozwój turystyki w gminie Stary Lubotyń naleŜy analizować w szerszym kontekście, czyli połoŜenia i walorów całego powiatu. Rozwój turystyki moŜe być kluczowy dla gminy i prowadzić do zmian w gospodarce gminy. Władze gminy Stary Lubotyń muszą podjąć środki, aby zapewnić rozwój agroturystyki w gminie, co moŜe stać się dodatkowym dochodem dla mieszkańców. d) Zagospodarowanie przestrzenne Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego Polskie prawo określa dopuszczalne wartości zanieczyszczeń. Ustala ono dopuszczalne do wprowadzenia do powietrza ilości SO2, NOx, pyłów oraz CO w podziale na źródła „nowe” (uruchomione po 1990 roku) i źródła „istniejące” (uruchomione przed 1990 roku) z uwzględnieniem rodzaju spalanego paliwa i wielkości źródła mierzonego osiągalną mocą cieplną. 1. DuŜe zagroŜenie dla środowiska naturalnego w gminie Stary Lubotyń stwarzają: a) droga krajowa nr 63, b) drogi wojewódzkie, c) tereny obsługi komunikacji samochodowej, d) główny punkt zasilania (GPZ), e) kotłownia, f) baza gospodarki komunalnej, g) korytarz techniczny linii wysokiego napięcia 110 kV, 14 2. Średnie zagroŜenie dla środowiska naturalnego stwarzają: a) drogi lokalne, b) tereny zabudowy usługowej, c) tereny zabudowy jednorodzinnej na małych działkach, d) tereny ogrodnictw, e) ujęcie wody, f) baza zaopatrzenia w wodę, g) korytarze techniczne linii wysokiego napięcia 15 kV, 3. Małe zagroŜenie dla środowiska naturalnego stwarzają: a) tereny zabudowy jednorodzinnej na duŜych działkach, b) tereny rolne, c) ogrody działkowe, d) tereny rekreacji publicznej, e) cmentarz z zielenią Wody podziemne zanieczyszczane są ponadto przez zanieczyszczone wody powierzchniowe, nieczystości w urządzeniach kanalizacyjnych, zaśmiecenia oraz obejścia gospodarskie. Infrastruktura techniczna Infrastruktura techniczna jest tym elementem w układzie Gminy, który spaja wszystkie inne jego składniki w całość. W jej skład wchodzą zarówno wszelkiego rodzaju sieci uzbrojenia terenu, jak równieŜ stan układu komunikacyjnego. Sieć drogowa Przez gminę przebiega 9,9 km dróg wojewódzkich, których stan w około 50% naleŜy uznać za zły, a w pozostałych 50% za średni. Przez gminę przebiega 37,5 km dróg powiatowych (32,8 km tych dróg to drogi utwardzone). Stan tych dróg w 60% naleŜy uznać za zły, a w 15 40% za średni. Drogi gminne natomiast przebiegają na długości 89 km, w tym 7,8 km to drogi utwardzone. Stan ich w 70% naleŜy uznać za zły, a w 20% za średni. Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Ostrowskiego wskazuje na bardzo słabą jakość dróg powiatowych i brak środków na ich odnowę. Większość dróg powiatowych nie spełnia wymogów technicznych (szerokość drogi, łuki, rodzaj konstrukcji nawierzchni). Z danych będących w posiadaniu Powiatowego Zarządu Dróg wynika, Ŝe co najmniej 50% całej sieci dróg powiatowych powinno być odnowione. Na tej sieci dróg w okresie ostatnich 10 - 15 lat nie były wykonywane roboty drogowe, a jedynie remonty cząstkowe, nie przywracające stanu pierwotnego nawierzchni, lecz tylko zabezpieczenie przed dalszą degradacją. Przyczyną takiego stanu był brak środków finansowych. Rozwój gminy Stary Lubotyń w znacznym stopniu uzaleŜniony jest od jakości dróg powiatowych. Sieć wodociągowa i kanalizacyjna Ogólna długość sieci wodociągowej w Gminie wynosi 99,8 km, korzysta z niej 3700 mieszkańców (istnieje 768 przyłączy). Drogość sieci kanalizacji sanitarnej wynosi aktualnie 6,3 km. Oczyszczanie ścieków Oczyszczalnia gminna znajduje się w miejscowości Lubotyń. Jej przepustowość to 150m³/d. Składowanie odpadów Gminne składowisko zlokalizowane jest w miejscowości Lubotyń. Pojemność wysypiska to 9600 cm³. 16 Stan obiektów dziedzictwa kulturowego Do najwaŜniejszych obiektów dziedzictwa kulturowego na terenie gminy Stary Lubotyń naleŜą: Kościół neogotycki – w miejscowości gminnej Stary Lubotyń stoi kościół neogotycki z cegły, trójnawowy. W ołtarzu bocznym drewnianym po prawej stronie znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z koło 1700 r. Kaplica pw. św. Rocha – na cmentarzu parafialnym znajduje się drewniana kaplica pw. św. Rocha wzniesiona w I połowie XIX w. W ołtarzu głównym wisi obraz św. Rocha, malowany na desce w XVII w. ZagroŜenie poŜarowe ZagroŜenie poŜarowe gminy związane jest przede wszystkim z prowadzoną działalnością gospodarczą zarówno w duŜych zakładach przemysłowych jak równieŜ małych zakładach produkcyjnych i usługowych. Szczególnie w tych ostatnich występują przypadki uŜytkowania obiektów niezgodnie z przeznaczeniem. DąŜenie do osiągania korzyści ekonomicznych nie zawsze jest zgodne z obowiązującymi przepisami co w większości dotyczy przeróbek instalacji elektrycznej i grzewczej oraz przekształcenia mieszkań na magazyny. Ponadto dekapitalizacja instalacji elektrycznych i ogrzewczych, pogarszający się stan techniczny budynków zwiększa stan zagroŜenia poŜarowego. NaleŜy równieŜ podkreślić, Ŝe nowym elementem tego zagroŜenia jest fakt podłączenia stałej sieci gazowej (gaz ziemny) co potencjalnie stwarza przy niesprawnej instalacji lub niewłaściwej eksploatacji moŜliwość powstania wybuchu i poŜaru. Bezpośrednio z zagroŜeniem poŜarowym obiektów związane jest bezpieczeństwo ludzi w nich przebywających. Dotyczy to szczególnie obiektów uŜyteczności publicznej i zbiorowego zamieszkania. Wzrost zagroŜenia poŜarowego związany jest równieŜ ze spadkiem dyscypliny społecznej co przejawia się między innymi przypadkami wypalania traw na posesjach, często wymykających się z pod kontroli wypalających. 17 Tabela: PoŜary w gminie Stary Lubotyń Gmina Stary Lubotyń PoŜary Miejscowe ZagroŜenia Alarmy Fałszywe Ogółem 2001 2002 2003 2001 2002 2003 2001 2002 2003 2001 2002 2003 20 14 9 20 17 7 0 1 0 40 32 16 Szczególnie niebezpieczne są poŜary budynków gospodarczych i inwentarskich na terenach wiejskich, gdzie zachodzi konieczność ewakuacji zwierząt i mienia. Niejednokrotnie są to poŜary, podczas których dochodzi do utraty dorobku całego Ŝycia. NaleŜy zwrócić tutaj uwagę na zwartą i palną zabudowę co sprzyja rozwojowi poŜaru. Identyfikacja problemów Problemy przyrodnicze i ekologiczne: 1. konieczność zachowania walorów środowiska przyrodniczego oraz przestrzegania obowiązujących przepisów w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego, 2. niezadowalający stan czystości wód rzek, 3. zanieczyszczenie wód (podwyŜszona zawartość w wodzie Ŝelaza i manganu), spływy z powierzchni dróg, Problemy środowiska kulturowego: 1. zły stan techniczny większości obiektów kulturowych i brak inwestorów dla atrakcyjnego zabudowania części obiektów zabytkowych połoŜonych na terenie gminy, 2. zagroŜenie niekorzystnymi przekształceniami funkcjonujących obiektów kulturowych i ich otoczenia w przypadku konieczności modernizacji czy podniesienia standardu funkcjonalnego i technicznego. Problemy związane z infrastrukturą techniczną: 1. główny problem gminy to zły stan techniczny dróg 18 2. drogi gminne to drogi nieutwardzone, nie wyposaŜone w Ŝadną infrastrukturę, brak ciągów pieszych, 3. gmina nie ma rozwiniętej infrastruktury gazowej, naleŜy dąŜyć do wykonania koncepcji gazyfikacji gminy i jej realizacji, co pozwoli na zlikwidowanie indywidualnych źródeł ciepła i zastosowanie gazu jako czynnika grzewczego, 4. niezmodernizowana oczyszczalnia ścieków wraz z przestarzałym procesem oczyszczania ścieków, e) Gospodarka W 2003 roku działalność gospodarczą w Gminie Stary Lubotyń prowadziło 157 podmiotów gospodarczych. 94 % z nich naleŜała do sektora prywatnego. Obserwuje się stały wzrost ilości podmiotów gospodarczych prowadzących działalność gospodarczą na terenie gminy. Mimo nie najlepszych warunków do prowadzenie działalności gospodarczej (nieczytelny system fiskalny, prawny, uboŜenie społeczeństwa) w całym powiecie ostrowskim obserwuje się rosnącą ilość zarejestrowanych podmiotów gospodarczych. Wyjątkiem jest gmina Małkinia Górna gdzie ilość ta obniŜyła się w roku 2003. Tabela : Jednostki gospodarcze zarejestrowane w systemie REGON ogółem 1997 r 1998 r 1999 r 2000 r 2001 r 2002 r 2003 r Gmina 1925 2463 2705 2775 2881 3025 141 177 185 203 205 221 238 Andrzejewo 145 153 156 161 172 187 203 Boguty-Pianki 123 156 181 191 198 208 217 Brok 99 123 148 153 148 159 163 Brok - miasto 24 33 33 38 50 49 485 596 641 657 720 756 754 Małkinia Górna 119 166 184 199 201 209 217 Nur 327 435 465 554 590 645 676 Ostrów Mazowiecka 61 101 116 130 137 146 157 Stary Lubotyń 55 68 73 84 89 93 113 163 183 201 220 229 231 Wąsewo 174 196 208 216 Zaręby Kościelne 122 150 159 Źródło: Główny Urząd Statystyczny 3116 Ostrów Mazowiecka 54 Brok - obszar wiejski 101 Szulborze Wielkie 19 Wykres. Przyrost ilości podmiotów gospodarczych w gminie w latach 1997 – 2003 ilość podmiotów gospodarczych 160 140 120 100 80 60 40 20 0 rok 1997 rok 1998 rok 1999 rok 2000 rok 2001 rok 2002 rok 2003 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Wykres ukazuje systematyczny wzrost ilości podmiotów gospodarczych na terenie gminy Stary Lubotyń. Zdecydowaną większość podmiotów gospodarczych na terenie powiatu stanowi sektor prywatny, do którego moŜemy zaliczyć: hotele i restauracje, handel hurtowy i detaliczny, naprawy pojazdów mechanicznych, motocykli, usługi z prowadzeniem działalności gospodarczej itp. Wśród ogólnej struktury podmiotów gospodarczych najwięcej działa w zakresie handlu hurtowego i detalicznego. Najliczniejszą grupą podmiotów gospodarczych w sekcji EKD handel hurtowy i detaliczny są oczywiście sklepy. Tabela: Liczba sklepów - obiekty ogółem 1996 18 1997 20 1998 20 1999 21 2000 25 2001 26 2002 26 2003 27 Ilość sklepów nieznacznie wzrasta. DuŜy wzrost ilości sklepów nastąpił pomiędzy rokiem 1996 a rokiem 2000. Na terenie gminy nie istnieją duŜe przedsiębiorstwa, czyli zatrudniające powyŜej 250 osób. 20 Tabela: Ilość osób zatrudnionych w danych sektorach Nazwa cechy / Jednostka miary 2003r 136 Pracujący ogółem / osoba 103 Pracujący ogółem kobiety / osoba 5 Pracujący sektor rolniczy ogółem / osoba 2 Pracujący sektor rolniczy kobiety / osoba 6 Pracujący sektor przemysłowy / ogółem / osoba 28 Pracujący sektor usługowy - usługi rynkowe / ogółem / osoba 18 Pracujący sektor usługowy - usługi rynkowe / kobiety / osoba 97 Pracujący sektor usługowy - usługi nierynkowe / ogółem / osoba 83 Pracujący sektor usługowy - usługi nierynkowe / kobiety / osoba 111 Pracujący sektor publiczny ogółem / osoba 88 Pracujący sektor publiczny kobiety / osoba 25 Pracujący sektor prywatny ogółem / osoba 15 Pracujący sektor prywatny kobiety / osoba 250 Bezrobotni zarejestrowani ogółem / osoba 108 Bezrobotni zarejestrowani kobiety ogółem / osoba Rolnictwo Rolnictwo jest bardzo waŜnym elementem rozwoju gospodarczego gminy Stary Lubotyń. Tabela: Struktura agrarna na terenie gminy Stary Lubotyń. UŜytki rolne Powierzchnia Grunty Sady łąki pastwiska ogółem 10 438 Grunty Grunty leśne Pozostałe 2012 129 rolne 6 194 54 1317 987 222 Jak widać większość powierzchni gminy zajmują lasy. Zalesienie moŜe stanowić o rozwoju turystycznym gminy, co jest bardzo waŜnym elementem rozwoju gospodarczego gminy. Wykorzystanie walorów przyrodniczych jest priorytetem w działaniach władz i mieszkańców. W kaŜdym projekcie naleŜy jednak pamiętać o ochronie przyrody i walorów krajobrazowych. Główne uprawy w gminie to: zboŜa i ziemniaki. 21 Identyfikacja problemów Problemy natury gospodarczej dotyczące gminy Stary Lubotyń to: 1. Niski udział zainwestowanego kapitału zagranicznego. 2. Niewystarczająca skuteczność w zdobywaniu zewnętrznych środków finansowych. 3. Niska innowacyjność i niedostateczny rozwój sektorów zaawansowanych technologii. 4. Przewaga przedsiębiorstw handlowych świadczących tradycyjne usługi. 5. Instytucje otoczenia biznesu są bardzo słabo rozwinięte. 6. Brak oferty inwestycyjnej spełniającej oczekiwania inwestorów. 7. Dominacja bardzo małych firm w ogólnej liczbie podmiotów. 8. Rozdrobnienie gospodarstw. 9. Brak alternatyw w aktywizacji zawodowej ludności wiejskiej poza rolnictwem. 10. Skup zbóŜ jest niedostatecznie zorganizowany, brakuje zorganizowanego rynku artykułów rolnych. 11. Brak wiedzy mieszkańców o nowoczesnych metodach gospodarowania. 12. Brak wiedzy przedsiębiorców o moŜliwościach pozyskania dotacji ze strony Unii Europejskiej. f) Sfera społeczna Gminę Stary Lubotyń zamieszkuje 4081 mieszkańców, w tym w samym Lubotyniu mieszka 379 osób. Ludność w wieku Ludność w wieku Ludność w wieku przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym 1 070 2 181 803 Wskaźnik przyrostu naturalnego w gminie jest ujemny i wyniósł w roku 2003 - 4 osoby. Na terenie gminy Stary Lubotyń funkcjonują następujące instytucje o charakterze gminnym i lokalnym. Instytucje uŜyteczności publicznej o zasięgu lokalnym: • Szkoły 22 - Szkoła Podstawowa w Starym Lubotyniu - Szkoła Podstawowa w Gniazdowie - Szkoła Podstawowa w Sulęcinie Szlacheckim - Szkoła Podstawowa w Podbielu - Publiczne Gimnazjum w Starym Lubotyniu • Przychodnie zdrowia, apteki, dom pomocy społecznej – m.in.. - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej • Biblioteki, ośrodki i kluby kultury, świetlice, OSP, posterunki policji - Gminna Biblioteka Publiczna w Starym Lubotyniu - Gminne Centrum Kultury, Rekreacji i Sportu w Starym Lubotyniu Inne: • Komercyjne: sklepy. • Kościoły, kaplice. Migracje Czułym miernikiem zmian sytuacji społeczno-gospodarczej jest migracja. Ludzie osiedlają się na terenach, których perspektywy rozwojowe postrzegają z optymizmem, natomiast spontaniczna emigracja z danego terenu jest zawsze sygnałem zagroŜenia zapaścią rozwojową. Dlatego teŜ migracja ludności to jeden z podstawowych wskaźników oddziaływania w projektach aplikujących o środki ERDF. Projekty rozwojowe powinny hamować odpływ ludności i generować dodatnią migrację (imigrację). Wskaźniki migracji w gminie Stary Lubotyń nie wyglądają optymistycznie. Tabela : Saldo migracji wewnętrznych gminne ogółem 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Gmina 71 67 31 138 53 -9 -10 -30 Ostrów Mazowiecka -42 -41 -51 -63 -48 -2 -18 -6 Andrzejewo -29 -26 -18 -35 -21 -28 -16 -26 Boguty-Pianki 10 1 -25 -21 12 6 20 17 Brok -1 2 -15 -11 14 17 32 19 Brok - miasto 11 -1 -10 -10 -2 -11 -12 -2 Brok - obszar wiejski -86 -55 -30 -47 -41 -67 -27 -9 Małkinia Górna 23 -25 -52 -55 -46 -31 -32 -24 -24 Nur -82 -80 -17 -38 -39 -32 -50 -42 Ostrów Mazowiecka -36 -17 -6 -48 -20 -20 -1 -32 Stary Lubotyń 3 -3 -17 -5 -15 -4 -4 -18 Szulborze Wielkie -35 -62 -14 -44 -61 -32 -20 -27 Wąsewo -58 -37 -34 -54 -5 -31 -35 -15 Zaręby Kościelne Źródło: Główny Urząd Statystyczny Od roku 1996 obserwuje się stały odpływ ludności z Gminy. W roku 2003 ze Starego Lubotynia wyjechało na stałe 32 osoby. Tendencja ujemnych wskaźników migracji jest typowa dla gmin wiejskich połoŜonych daleko od większych miast. Brak pracy powoduje, Ŝe ludzie (głównie młodzi) osiedlają się w większych miastach regionu. Tam znajdują pracę a więc źródło dochodu. Tendencja ta jest wspólna dla wszystkich gmin powiatu. DuŜy wskaźnik migracji odzwierciedla główne problemy gminy jakimi są bezrobocie, słaba infrastruktura edukacyjna i rekreacyjna. NaleŜy podjąć kroki w celu stworzenia dobrego miejsca zamieszkania wszystkim mieszkańcom. Szkolnictwo W gminie znajdują się następujące placówki edukacyjne: - Publiczna Szkoła Podstawowa w Starym Lubotyniu, - Publiczna Szkoła Podstawowa w Sulęcinie Szlacheckim, - Publiczna Szkoła Podstawowa w Gniazdowie, - Publiczna Szkoła Podstawowa w Podbielu - Publiczne Gimnazjum w Starym Lubotyniu. Tabela. Liczba uczniów w latach 2001 – 2003 (powiat ostrowski) Rok szkolny 2001/2002 Rok szkolny 2002/2003 Szkoły Szkoły Gimnazjum podstawowe Liczba 606 Gimnazjum podstawowe 208 584 194 uczniów 24 W powiecie ostrowskim we wszystkich zespołach szkół prowadzonych przez powiat ostrowski są: licea ogólnokształcące, technika i szkoły zawodowe, które kształcą głównie w kierunkach elektrycznych, mechanicznych, elektronicznych, budowlanych, ekonomicznych, technologii Ŝywienia i gospodarstwa domowego. Nowym typem szkoły, który pojawił się w roku 2002 jest liceum profilowane kształcące młodzieŜ na poziomie maturalnym. Na terenie powiatu ostrowskiego aktualnie funkcjonują 4 takie licea, włączone w struktury Zespołów Szkół. Kształcą one młodzieŜ w profilach ekonomiczno – administracyjnym, socjalnym oraz zarządzania informacją. Kultura fizyczna Kultura fizyczna odgrywa bardzo istotną rolę we współczesnym świecie, wiąŜe się nierozerwalnie z ogólnym rozwojem cywilizacji, pozwala na zaspokajanie zarówno potrzeb indywidualnych, jak i grupowych społeczeństwa. Potrzeby te związane są z poprawą stanu zdrowia, aktywnym wypoczynkiem i odnową biologiczną, wychowaniem i rozwojem osobowości młodego pokolenia, a takŜe czynnym i biernym uczestnictwem w odnoszeniu sukcesów sportowych. Formy upowszechniania i uprawiania kultury fizycznej muszą być odpowiednio dobierane do wieku oraz indywidualnych moŜliwości i potrzeb. Szczególnie istotne znaczenie, ze względu na istniejący zły stan zdrowia dzieci i młodzieŜy ma rozwój wychowania fizycznego juŜ w przedszkolach, a następnie w szkołach i na uczelniach. NaleŜy podkreślić fakt, Ŝe dorośli mieszkańcy Starego Lubotynia coraz bardziej włączają się w czynne uprawianie sportu. Problemem gminy jest brak infrastruktury słuŜącej rozwojowi kultury fizycznej. NaleŜy podjąć działania w celu zmiany zaistniałej sytuacji. Rynek pracy Bezrobocie jest niezmiernie uciąŜliwym problemem społecznym i gospodarczym w Polsce. Od wielu lat notuje się wysoką stopę bezrobocia. Pociąga to za sobą szereg problemów natury społecznej. Sytuacja na rynku pracy w gminie Stary Lubotyń uwarunkowana jest przede wszystkim małą dynamiką rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw w powiecie, a takŜe niskim poziomem wykształcenia mieszkańców. 25 Tabela. Liczba osób bezrobotnych w latach 1999 – 2003 Rok Ilość osób bezrobotnych 1999 181 2000 198 2001 229 2002 248 2003 250 Dane w tabeli wskazują na ciągły wzrost osób bezrobotnych w gminie. Od roku 1999 nieznacznie wzrasta bezrobocie kobiet. Bezrobocie kobiet jest wynikiem dosyć zróŜnicowanego zbioru przesłanek, mających generalnie dwojaką naturę. Po pierwsze - moŜemy mówić o przesłankach natury ekonomicznej – tzn. takich, które są związane z szeroko rozumianym zagadnieniem struktury popytu na pracę. Ich róŜnicujące lub, co gorsze, dyskryminujące w swym charakterze działanie nie jest moŜliwe w odniesieniu do jakiejkolwiek płci; mogą się one objawiać w praktyce jedynie pod postacią określonych dla poszczególnych stanowisk pracy wymogów kwalifikacyjnych. Swoją specyfikę bezrobocie kobiet zawdzięcza natomiast silnemu oddziaływaniu przesłanek natury społeczno – kulturowej; związanych z istnieniem zestawów ról społecznych tradycyjnie przypisywanych poszczególnym płciom. Wspomniane zestawy ról determinują sfery aktywności, w jakich określone osoby mogą się realizować bez naraŜania się na przejawy społecznej dezaprobaty. Patrząc z perspektywy historycznej moŜemy zauwaŜyć, Ŝe ta tendencja w kierunku podziału pracy względem płci okazuje się niezmiernie trwała i – pomimo proegalitarnych działań współczesnych społeczeństw we wszystkich niemal wymiarach społecznej aktywności – nadal ma duŜy wpływ na dystrybucję zatrudnienia. I tak w końcu grudnia 2003 roku najliczniejszą kategorię zarejestrowanych w bezrobotnych gminy Stary Lubotyń stanowiły osoby posiadające wykształcenie: gimnazjalne i niŜsze oraz zasadnicze zawodowe. Stosunkowo wysoki był takŜe udział osób legitymujących się 26 wykształceniem policealnym oraz średnim zawodowym. Najmniej liczną grupę stanowiła kategoria wykształcenia określana jako wyŜsze. Analizując bezrobocie w gminie naleŜy zwrócić uwagę na rosnącą liczbę absolwentów szkół ponad gimnazjalnych bez pracy oraz osoby długotrwale bezrobotne. Najliczniejsza grupa zarejestrowanych w końcu grudnia 2003 roku absolwentów ukończyła szkoły średnie zawodowe oraz policealne, mniej liczni byli absolwenci szkół wyŜszych oraz szkół zasadniczych zawodowych. Faktem godnym uwagi jest tutaj wzrost znaczenia kategorii absolwentów szkół wyŜszych. Szukając przyczyn wzrastającego stale wpływu zbiorowości absolwentów szkół wyŜszych na kształtowanie się globalnej struktury bezrobotnych absolwentów regionu sieradzkiego nie sposób odrzucić tezy, iŜ wzrost ten zdaje się być – niestety – ubocznym skutkiem popularyzacji wyŜszego wykształcenia wśród coraz szerszych rzesz młodzieŜy. Popularyzacja ta, dokonująca się za sprawą rosnącej liczby szkół wyŜszych oraz wzbogacania ich oferty, ma takŜe swój negatywny aspekt: w imię egalitaryzacji dostępu do wyŜszego wykształcenia, coraz większa liczba placówek edukacyjnych dąŜy do uzyskania jak największej przepustowości prowadzonych przez siebie studiów. Z drugiej strony – i to stało się w ostatnim czasie problemem – dla coraz większej liczby młodzieŜy posiadanie dyplomu, często postrzeganego jako swego rodzaju bilet do kariery, staje się dalece waŜniejsze niŜ doskonalenie swojej wiedzy w procesie edukacji; młodzieŜ taka podejmuje studia nie po to, by się k s z t a ł c i ć , ale raczej po to, by uzyskać z a ś w i a d c z e n i e , Ŝ e s i ę w y k s z t a ł c i ł a . W efekcie jakość kwalifikacji uzyskiwanych przez coraz liczniejsze rzesze absolwentów pozostawia wiele do Ŝyczenia, co – wobec obserwowanej dziś sytuacji na rynku (malejący popyt na pracę będący wynikiem jej wysokich kosztów oraz związana z tym konieczność stosowania przez pracodawców zaostrzonych kryteriów selekcji kandydatów na pracowników) szybko znajduje odzwierciedlenie w rosnących wskaźnikach bezrobocia. Analizując statystyki bezrobocia moŜemy wyciągnąć uzasadniony wniosek, Ŝe przeciętny okres pozostawania bez pracy w regionie systematycznie się wydłuŜa. Bezrobocie długotrwałe dotyka przede wszystkim osoby nie posiadające Ŝadnego wykształcenia lub legitymujące się wykształceniem gimnazjalnym oraz niŜszym. Zdecydowanie najliczniejszą grupę osób długotrwale bezrobotnych stanowią te cechujące się niewielkim doświadczeniem zawodowym - do 1 roku - bądź teŜ jego brakiem. 27 Dane dotyczące rynku pracy w roku 2003 gminy Stary Lubotyń znajdują się w tabeli poniŜej: 2003r Nazwa cechy / Jednostka miary 136 Pracujący ogółem / osoba 103 Pracujący ogółem kobiety / osoba 5 Pracujący sektor rolniczy ogółem / osoba 2 Pracujący sektor rolniczy kobiety / osoba 6 Pracujący sektor przemysłowy ogółem / osoba 28 Pracujący sektor usługowy - usługi rynkowe ogółem / osoba 18 Pracujący sektor usługowy - usługi rynkowe kobiety / osoba 97 Pracujący sektor usługowy - usługi nierynkowe ogółem / osoba 83 Pracujący sektor usługowy - usługi nierynkowe kobiety / osoba 111 Pracujący sektor publiczny ogółem / osoba 88 Pracujący sektor publiczny kobiety / osoba 25 Pracujący sektor prywatny ogółem / osoba 15 Pracujący sektor prywatny kobiety / osoba 250 Bezrobotni zarejestrowani ogółem / osoba 108 Bezrobotni zarejestrowani kobiety ogółem / osoba Źródło: Główny Urząd Statystyczny Opieka społeczna Gmina wykonuje zadania własne z zakresu pomocy społecznej. Wynika to bezpośrednio z ustawy o samorządzie terytorialnym z dnia 8 marca 1990 roku. W ramach zadań własnych z zakresu pomocy społecznej Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej udziela obowiązkowo następujących świadczeń: - schronienie, - posiłek, - ubranie, - usługi opiekuńcze, - pokrywanie wydatków na świadczenie zdrowotne, - zasiłki celowe refundujące wyniki zdarzeń losowych, - praca socjalna, - zasiłki w naturze, - zasiłki celowe, - pomoc na ekonomiczne usamodzielnienie 28 W ramach zadań zleconych finansowane są następujące formy świadczenia pomocy społecznej dla mieszkańców gminy Stary Lubotyń: - zasiłki stałe, - zasiłki stałe wyrównawcze, - zasiłki okresowe, - zasiłki okresowe gwarantowane, - renta socjalna, - ochrona macierzyństwa, - zasiłki rodzinne, - zasiłki pielęgnacyjne, - pomoc dla kombatantów SłuŜba zdrowia Na terenie powiatu ostrowskiego świadczenia zdrowotne w zakresie lecznictwa zamkniętego, poradni specjalistycznych, opieki ambulatoryjnej oraz pogotowia ratunkowego świadczy Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej. Powiat Ostrowski nie posiada centrum powiadamiania ratunkowego. Na terenie powiatu zlokalizowane są i funkcjonują zespoły ratownictwa medycznego. Funkcjonują one w pogotowiu ratunkowym. Pogotowie ratunkowe działa samodzielnie na terenie całego powiatu ostrowskiego. Stacją bazową jest Szpital Powiatowy im Marii Skłodowskiej - Curie w Ostrowi Mazowieckiej przy ulicy Duboisa 68, z wyjazdem od ul. Szpitalnej 1. Bezpieczeństwo publiczne W miejsce Komendy Rejonowej Policji w Ostrowi Mazowieckiej z dniem 1.01.1999 r. utworzona została Komenda Powiatowa Policji obejmująca swoim zasięgiem miasto Ostrów Mazowiecka, miasto i gminę Brok, gminę Andrzejewo, gminę Boguty Pianki, gminę Małkinia Górna, gminę Nur, gminę Ostrów Mazowiecka, gminę Stary Lubotyń, gminę Szulborze Wielkie, gminę Wąsewo i gminę Zręby Kościelne. 29 Identyfikacja problemów Prognozowane zmiany demograficzne Zmiany w zaludnieniu gminy w okresie perspektywicznym warunkowane będą przebiegiem procesów społeczno-gospodarczych, zarówno na jego obszarze, jak równieŜ w regionie oraz w kraju. Kondycja ekonomiczna mieszkańców, moŜliwości zapewnienia godnych warunków Ŝycia (praca, mieszkanie, dostęp do usług) zdecydują o ruchliwości przestrzennej ludności, a takŜe wpłyną na perspektywicznym poziom przyrostu naturalnego. Prognozuje przyrost naturalny nie waŜnym będzie się, Ŝe w czynnikiem okresie przyrostu. Przewidywany w najbliŜszych latach przyrost liczby kobiet w wieku najwyŜszej płodności 2034 lat moŜe spowodować wzrost liczby urodzeń do 2010 r. Prognozuje się: 1. Do roku 2020 będzie postępować zmniejszanie liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym oraz ludności w wieku produkcyjnym, przy jednoczesnym wzroście liczby ludności w wieku poprodukcyjnym. 2. Przyrost liczby ludności w podeszłym wieku spowoduje konieczność rozwoju róŜnych form opieki, w tym równieŜ opieki medycznej. 3. Zmniejszaniu ogólnej liczby mieszkańców towarzyszyć będzie spadek zaludnienia mniejszy niŜ 5%. 4. Zmiany w strukturze wiekowej zasobów pracy objawiać się będą wzrostem udziału ludności w młodszej grupie wieku produkcyjnego (20-39 lat). 5. W okresie perspektywicznym będzie wzrastała liczba zgonów (skutek postępującego procesu starzenia się ludności), wobec czego największy wpływ na zaludnienie będą miały migracje. 6. NaleŜy liczyć się ze zwiększeniem odpływu ludności w młodym wieku, która wobec złej sytuacji na rynku pracy będzie szukała swojej szansy w miejscach zapewniających jej lepsze warunki Ŝycia. 7. Wzrasta liczba osób zagroŜonych wykluczeniem społecznym z powodu niepełnosprawności utrudniającej znalezienie pracy. 30 Problemy rynku pracy: 1. Dotychczasowy rozwój działalności gospodarczej (a takŜe zmniejszająca się przedsiębiorczość w mieście) nie potrafił zaspokoić zapotrzebowania na miejsca pracy. Maleje aktywność gospodarcza mieszkańców gminy, dlatego naleŜy doszukiwać się źródła nowych miejsc pracy w rozwoju róŜnych rodzajów usług rynkowych. 2. Negatywnym zjawiskiem społecznym jest wysoki poziom zuboŜenia mieszkańców gminy. 3. Odpływ wysoko wyspecjalizowanej kadry do ośrodków gospodarczo silniejszych. 4. Mała mobilność przestrzenna i zawodowa zasobów pracy. 5. Niskie kwalifikacje zasobów pracy. 6. Postępujące rozwarstwienie ekonomiczne lokalnej społeczności. Prognozowane zmiany w zatrudnieniu polegać będą głównie na stałym wzroście zatrudnienia w produkcji i usługach rynkowych. Tworzenie warunków przestrzennych, ekonomicznych i podejmowanie wszelkich działań na rzecz rozwoju tych działalności powinno stanowić nadrzędny cel w działaniach władz gminy. Istniejące problemy zatrudnienia potwierdzają pilną konieczność aktywizacji społeczno-gospodarczej gminy. Redukcja bezrobocia i w jego konsekwencji niekorzystnych zjawisk społecznych zaleŜy nie tylko od starań samorządu gminy, ale równieŜ od polityki ekonomicznej państwa oraz od radykalnej poprawy sytuacji na rynkach pracy w sąsiednich miastach powiatowych i wojewódzkich. Problemy dotyczące warunków Ŝycia ludności: 1. Słabo rozwinięta infrastruktura teleinformacyjna. 2. Wysoki poziom cen usług teleinformacyjnych w zakresie teletransmisyjnych. 3. Ekspansja prymitywnej urbanizacji parcelacyjnej z chaotyczną zabudową. 4. Stan zasobów mieszkaniowych, zarówno pod względem wielkości jak i wyposaŜenia w infrastrukturę techniczną jest niezadowalający. Wśród starych zasobów wielorodzinnych dominuje zabudowa substandardowa, wymagająca działań rewitalizacyjnych. 5. „Starzenie się” obiektów oświatowych - brak środków finansowych na ich modernizację. 6. Brak środków finansowych na zajęcia pozalekcyjne. 7. Baza sprzętowa ośrodka zdrowia wymagająca uzupełnienia ze względu na stale rosnący zakres usług. 31 8. Brak odpowiedniej infrastruktury urbanistycznej i w komunikowaniu się, dostosowanej do potrzeb osób niepełnosprawnych umoŜliwiającej m.in. podjęcie stosownego zatrudnienia. 9. Jednym z podstawowych zadań jest zwiększenie dostępności sportowej i rekreacyjnej dla mieszkańców gminy. 10. W ramach bezpieczeństwa mieszkańców na uwagę zasługuje fakt złego zaplecza technicznego StraŜy PoŜarnej – brak jest nowoczesnego sprzętu. 11. Brak monitoringu gminy. 32 III. Zadania polegające na poprawie sytuacji na danym obszarze 1. Celowość zadań planowanych do realizacji Głównym celem rozwoju gminy Stary Lubotyń, jest: Zapewnienie mieszkańcom gminy godnego poziomu Ŝycia poprzez wpływ na rozwój przedsiębiorstw, zapobieganie bezrobociu, tworzenie przyjaznych warunków zamieszkania, ochronę zdrowia i bezpieczeństwa oraz zwiększenie dostępu do infrastruktury kulturalnej, edukacyjnej oraz sportowej. 33 Cel główny przekłada się na cele strategiczne, a te na cele cząstkowe: Cel główny rozwoju gminy Stary Lubotyń Wspieranie i rozwój przedsiębiorczości w szczególności poprzez aktywizację lokalnych zasobów Poprawa warunków Ŝycia mieszkańców gminy poprzez ochronę zdrowia, zapewnienie bezpieczeństwa publicznego, socjalnego, edukację i oświatę. Ochrona środowiska przyrodniczego i kształtowanie ładu przestrzennego Pielęgnacja kultury i dziedzictwa historycznego, rozwój sportu. 34 Cel strategiczny I – Wspieranie i rozwój przedsiębiorczości, w szczególności poprzez aktywizację lokalnych zasobów oraz: a. bezpośrednie inwestycje w infrastrukturę techniczną, b. kształtowanie w społeczności gminy przedsiębiorczej postawy, c. tworzenie dogodnych warunków i wsparcie dla nowo powstających przedsiębiorstw, d. rozwój instytucji otoczenia biznesu, e. kształcenie ustawiczne osób bezrobotnych chcących podjąć pracę w nowym zawodzie lub podjąć samodzielną działalność gospodarczą, f. rozwój infrastruktury telefonicznej i informatycznej, Cel strategiczny II - Poprawa warunków Ŝycia mieszkańców gminy Stary Lubotyń poprzez ochronę zdrowia, zapewnienie bezpieczeństwa publicznego, socjalnego, edukację i oświatę, w szczególności poprzez: g. rozwój funkcji edukacyjno – oświatowych w gminie, h. ochronę zdrowia i bezpieczeństwa mieszkańców, w tym bezpieczeństwa socjalnego, i. wdraŜanie nowoczesnych form edukacji, j. współpracę zagraniczną k. zapewnienie mieszkańcom dostępu do nowoczesnych form przekazu informacji w szczególności do Internetu. Cel strategiczny III – Ochrona środowiska przyrodniczego i kształtowanie ładu przestrzennego poprzez: a. poprawę stanu otaczającego środowiska naturalnego, b. zachowanie unikalnych walorów środowiska naturalnego, b. dbanie o ład przestrzenny i jego funkcjonalność dla wszystkich mieszkańców gminy, c. poprawa zdrowotności mieszkańców, 35 Cel strategiczny IV – Pielęgnacja kultury i dziedzictwa historycznego, rozwój sportu poprzez: a. zachowanie stanu dziedzictwa kulturalnego oraz jego promocja w skali ponadlokalnej i międzynarodowej b. podjęcie działań na rzecz podniesienia świadomości kulturalnej mieszkańców, c. wykorzystanie dziedzictwa kulturowego gminy w tworzeniu nowoczesnych form nauczania d. poprawę stanu środowiska naturalnego 2. Identyfikacja mocnych i słabych stron gminy Stary Lubotyń Analiza SWOT Niezbędne w tym momencie jest uwzględnienie wewnętrznych czynników mających wpływ na rozwój gminy, jej mocnych stron, potencjału rozwojowego oraz zidentyfikowanie ewentualnych zagroŜeń. PoniŜej została przedstawiona analiza SWOT. POŁOśENIE, ŚRODOWISKO NATURALNE Mocne strony Słabe strony - PołoŜenie przy drodze krajowej 63 - Niska świadomość mieszkańców o - Zmniejszenie emisji pyłów do atmosfery – potrzebie ochrony środowiska naturalnego kotłownie gazowe i olejowe - Zanieczyszczenie wód powierzchniowych - Bliskość miasta powiatowego – Ostrów - Brak linii kolejowej Mazowiecka - Degradacja środowiska przez - NiezagroŜone środowisko przyrodnicze przy niekontrolowane odprowadzanie ścieków i braku większych zakładów przemysłowych odpadów stałych, - Urozmaicone środowisko naturalne - Słabe połączenia komunikacyjne z miastem wojewódzkim - Warszawą 36 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA, GOSPODARKA KOMUNALNA Mocne strony Słabe strony - Dobrze rozwinięta sieć telefoniczna - Słabo rozwinięta sieć dróg - Dobra jakość usług komunalnych - Niski standard nawierzchni dróg - Brak w miejscowościach wiejskich urządzeń do odprowadzania i unieszkodliwiania ścieków - Brak gazu na terenie wiejskim i miejskim - Zły stan techniczny zasobów mieszkaniowych i brak mieszkań - Słabe uzbrojenie w infrastrukturę techniczną w Gminie - Budynki zabytkowe wymagają remontu - Zbyt mały dostęp do Internetu GOSPODARKA, ROLNICTWO Mocne strony Słabe strony - Istnienie rezerwowej siły roboczej - Brak specjalizacji w produkcji - Dobrze rozwinięta produkcja rolnicza - Dominacja bardzo małych firm w ogólnej - Korzystne warunki przyrodnicze dla liczbie podmiotów rozwoju rolnictwa ekologicznego - Brak nowych inwestorów z zewnątrz - Rozdrobnienie gospodarstw - Brak alternatyw w aktywizacji zawodowej ludności wiejskiej poza rolnictwem - Brak zorganizowanego rynku artykułów rolnych - Mieszkańców cechuje niska przedsiębiorczość 37 KULTURA, SPORT, TURYSTYKA Mocne strony Słabe strony - Występowanie ciekawych zabytków i - Zbyt mała baza noclegowa walorów wypoczynkowych oraz - Słabo rozwinięta infrastruktura turystyczna krajobrazowych - Brak kąpielisk - MoŜliwość współpracy w zakresie turystyki - Brak nieformalnych grup kulturalnych z sąsiednimi gminami - Wolne tereny rekreacyjne do zagospodarowania - Brak promocji regionu - Brak dobrej strony internetowej promującej region - Tradycje łowieckie WARUNKI SOCJALNO-BYTOWE, POTENCJAŁ LUDZKI Mocne strony Słabe strony - Dobrze rozwinięta i funkcjonująca sieć szkół - Systematyczny wzrost liczby osób podstawowych i średnich korzystających z pomocy społecznej - Dobre funkcjonowanie przedszkoli - Powiększenie się róŜnic w dochodach ludności - Walka z alkoholizmem i narkomanią - UboŜenie mieszkańców, malejący wpływ - Dobry poziom wykrywalności przestępstw podatków - Pogarszające się warunki ludności wiejskiej - Wysoki poziom bezrobocia - Brak miejsc pracy dla ludzi młodych i wykształconych - Odpływ z regionu ludzi młodych i wykształconych - Brak szkoły wyŜszej 38 3. Szanse rozwoju gminy Szanse rozwoju gminy Stary Lubotyń wiąŜą się przede wszystkim z: • Integracją europejską, która stwarza moŜliwości pozyskania środków pomocowych, • Dopływem zagranicznego kapitału i technologii, • Zwiększeniem siły nabywczej mieszkańców gminy, • Utrzymaniem lobby proekologicznego, • Rozwojem informatyzacji i telekomunikacji, • Rozwiniętym rynkiem dóbr konsumpcyjnych, szczególnie działem spoŜywczym, • Rozwojem sieci rynków i giełd rolno-spoŜywczych, • Wzrostem liczby turystów przyjeŜdŜających do Polski, • Rozwojem i powszechnością edukacji na poziomie wyŜszym, • Promocją przedsiębiorczości, • Promocją funduszy strukturalnych dla przedsiębiorców, • Wysoką pozycją w ocenach atrakcyjności inwestycyjnej, • Rozwojem systemów infrastruktury technicznej, • MoŜliwością zewnętrznego finansowania działań ukierunkowanych na rozwój zasobów ludzkich, • Współpracą ponadlokalną na rzecz przeciwdziałania uzaleŜnieniom i przestępczości, • Rozwojem sieci rynków i giełd rolno-spoŜywczych, • Ogólną poprawą jakości wód w Polsce dzięki budowie oczyszczalni ścieków. 4. ZagroŜenia rozwoju ZagroŜenia rozwoju w latach 2004-2013 to przede wszystkim: • Niewystarczające środki przekazywane z budŜetu państwa na zadania własne lub dodatkowo zlecone gminie na podstawie wprowadzonych aktów prawnych, 39 • Zahamowanie niezbędnych reform pozwalających na zmiany nieefektywnej struktury polskiej gospodarki, • Drogie kredyty, trudny dostęp do kredytów preferencyjnych co przekłada się na brak efektywnego systemu poŜyczkowo-kredytowego, • Niska siła nabywcza społeczeństwa gminy Stary Lubotyń, • DuŜa niepewność działania wynikająca z wielu zmian gospodarczych, społecznych i politycznych, • Brak sprawnego systemu aktywizacji bezrobotnych, • Niebezpieczeństwo niepełnego wykorzystania szans jakie dają środki UE, • Silniejsze uzaleŜnienie produkcji od obcego kapitału, • Niedostateczny postęp w reformowaniu finansów publicznych i nadmierny wzrost obciąŜeń podatkowych, • Przenoszenie przez państwo na gminy więcej zadań bez zabezpieczenia odpowiedniej ilości środków, • Zbyt niski wzrost gospodarczy dla zapewnienia odpowiedniego tempa tworzenia miejsc pracy, • Niebezpieczeństwa dla środowiska przyrodniczego, • Dalsze uszczuplanie przez rząd środków finansowych na działalność placówek oświatowych i pomoc społeczną, • Niedostateczne finansowanie pomocy społecznej, przy niedoskonałości rozwiązań systemowych. Zdefiniowanie celu głównego, a tym samym celów strategicznych oraz cząstkowych, a takŜe wyniki analizy SWOT pozwolą w dalszej części niniejszego opracowania na dokładne określenie zadań słuŜących rozwojowi lokalnemu. 5. Lista zadań Lista zadań do realizacji w bezpośredniej bądź dalszej przyszłości powstała na podstawie analizy celów rozwoju gminy Stary Lubotyń, jej mocnych i słabych stron, a takŜe szans i zagroŜeń. Zadania te, pogrupowane tematycznie, a w dalszej części 40 opracowania ułoŜone według kryterium waŜności, rozwiązywane będą poprzez realizację konkretnych projektów inwestycyjnych. Dla kaŜdego projektu realizowanego w latach 20042013 określone zostaną ramy czasowe jego realizacji, a takŜe źródła finansowania, oczekiwane rezultaty oraz instytucje odpowiedzialne za wprowadzenie projektu w Ŝycie. Zadania słuŜące realizacji Planu Rozwoju Lokalnego gminy Stary Lubotyń na lata 2004 – 2013 zostały przyporządkowane zdefiniowanym wcześniej celom cząstkowym. W ramach kaŜdego z nich projekty zostały uszeregowane według kryterium waŜności: • cel strategiczny I – Wspieranie i rozwój przedsiębiorczości, w szczególności poprzez aktywizację lokalnych zasobów: 1. uzbrajanie w infrastrukturę techniczną terenów przeznaczonych pod budowę przedsiębiorstw, 2. przebudowa i modernizacja części układu komunikacyjnego, 3. modernizacja układu transportowego, 4. rozwój instytucji otoczenia biznesu, 5. organizacja szkoleń dla bezrobotnych, 6. rozwój organizacji pozarządowych wspierających rozwój gospodarczy. • cel strategiczny II – Poprawa warunków Ŝycia mieszkańców gminy Stary Lubotyń poprzez ochronę zdrowia, zapewnienie bezpieczeństwa publicznego, socjalnego, edukację i oświatę, w tym: - uzbrajanie w infrastrukturę techniczną terenów przeznaczonych pod budownictwo wielorodzinne, - wyposaŜenie w infrastrukturę techniczną ulic - oświetlenie ulic 1. poprawa dostępności placówek oświatowych: - modernizacja szkół, - modernizacja infrastruktury słuŜącej bezpiecznemu dotarciu do szkoły, 2. podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa: 41 - wyposaŜenie i unowocześnienie pracowni komputerowych, - stworzenie nowoczesnych laboratoriów i pracowni dydaktycznych, - podniesienie poziomu znajomości języków obcych, - kształcenie ustawiczne nauczycieli, 3. ochrona zdrowia i bezpieczeństwa mieszkańców: - modernizacja bazy podstawowej opieki zdrowotnej, - modernizacja wyposaŜenia straŜy poŜarnej, - stworzenie warunków dla specjalistycznej opieki zdrowotnej. • cel strategiczny III – Ochrona środowiska przyrodniczego i kształtowanie ładu przestrzennego: 1. polepszenie jakości wody pitnej w gminie poprzez modernizację stacji uzdatniania wody pitnej, 2. rozwój skanalizowania i zwodociągowania oraz modernizacja istniejącej infrastruktury sanitarnej, w tym modernizacja oczyszczalni ścieków, 3. rozbudowa i modernizacja kanalizacji deszczowej, 4. pielęgnacja istniejących walorów przyrodniczych, 5. ochrona czystości i estetyki otoczenia Ŝycia mieszkańców, • cel strategiczny IV – Pielęgnacja kultury i dziedzictwa historycznego, rozwój sportu: 1. zwiększenie dostępności sportowej i rekreacyjnej dla mieszkańców gminy i regionu poprzez budowę kompleksów turystycznego o znaczeniu ponadregionalnym i krajowym: - modernizacja zabytków - wykorzystanie zabytków kultury w celu polepszenia jakości edukacji oraz wdroŜenia przyjaznych form edukacji. - zagospodarowanie turystyczne zbiornika Jeziorska z jednoczesną dbałością o zachowanie środowiska naturalnego, 2. uzupełnienie i powiększenie księgozbioru biblioteki, 3. promocja gminy. 42 6. Zadania priorytetowe Uszeregowanie projektów według ich waŜności dla rozwoju gminy Stary Lubotyń przedstawia się następująco: 1. budowa sieci wodociągowej, 2. przebudowa oraz remont sieci drogowej, 3. rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej, 4. przebudowa budynków oświatowych i socjalnych, 5. budowa infrastruktury rekreacyjnej oraz zagospodarowanie terenów zielonych, Sprawą priorytetową na dzień dzisiejszy jest rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej w szczególności budowa sieci kanalizacyjnej oraz sieci drogowej. Harmonogram realizacji działań oraz oszacowane koszty i sposoby finansowania przedstawiono w dalszej części opracowania. 43 IV. Realizacja zadań i projektów 44 Przewidywany okres realizacji Działanie 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 CEL STRATEGICZNY I – Wspieranie i rozwój przedsiębiorczości, w szczególności poprzez aktywizację lokalnych zasobów 1. Bezpośrednie inwestycje w infrastrukturę techniczną • modernizacja istniejących dróg o znaczeniu lokalnym i regionalnym Budowa i modernizacja dróg gminnych: Gniazdowo -Budziszki Budowa i modernizacja dróg gminnych: Rogowo Budowa i modernizacja dróg gminnych: Morgi Budowa i modernizacja dróg powiatowych Budowa i modernizacja dróg gminnych: Koskowo Budowa i modernizacja dróg gminnych: Sulęcin Włościowski Budowa dragi Podbiele Podbielko 45 Budowa drogi Rabędy - Pałapów Budowa drogi Klimonty - Kosewo Budowa drogi – Lubotyń Włóki Budowa drogi Stary Turobin Budowa drogi Rogowa Stara Budowa drogi Gumowo Budowa drogi - Podbiele Budowa drogi - Chmielewo Budowa drogi – ŚwierŜe , Klimonty Budowa drogi – Budziszki wieś Budowa drogi – Sulęcin Włościański Budowa drogi Sulęcin - Piaski Budowa drogi Rogówek – Rogowo Podlas Budowa drogi Kosewo Modernizacja drogi gminnej – Lubotyń Morgi, Modernizacja drogi gminnej – 46 Rabędy - wieś Modernizacja drogi gminnej – śyłowo - wieś Modernizacja drogi gminnej – Rogowo Modernizacja drogi gminnej – Stary Turobin 2. Stosowanie ulg i zwolnień podatkowych dla istniejących i nowo powstających przedsiębiorstw stworzenie trwałego i przejrzystego systemu ulg i zwolnień podatkowych oraz jego promocja organizacja szkoleń dla osób chcących rozpocząć własną działalność gospodarczą 3. Stworzenie kompleksowego systemu informacji gospodarczej współpraca z przedsiębiorcami i rolnikami w zakresie informacji gospodarczej Sieć komputerowa w Urzędzie Gminy w Starym Lubotyniu 47 wydawanie folderów i informatorów gospodarczych o Gminie 4. przeznaczanie nowych terenów pod działalność gospodarczą monitoring sytuacji w zakresie potrzeb lokalizacyjnych przedsiębiorstw i nowoczesnych gospodarstw rolnych współpraca z przedsiębiorcami i rolnikami w zakresie ustalania metod i instrumentów wspierania rozwoju gospodarczego CEL STRATEGICZNY II - Poprawa warunków Ŝycia mieszkańców gminy Stary Lubotyń poprzez ochronę zdrowia, zapewnienie bezpieczeństwa publicznego, socjalnego, edukację i oświatę Rozwój funkcji edukacyjno-oświatowych w gminie. Modernizacja Szkoły Podstawowej w Sulęcinie Rozbudowa szkoły w Starym Lubotyniu Wykonanie pracowni językowej w 48 Szkole Podstawowej w Starym Lubotyniu CEL STRATEGICZNY III – Ochrona środowiska przyrodniczego i kształtowanie ładu przestrzennego Poprawa stanu otaczającego środowiska naturalnego Ochrona czystości i estetyki otoczenia Ŝycia mieszkańców Budowa Sieci wodociągowej w miejscowościach: Klimonty, Podbiele, Rogówek Modernizacja Stacji Uzdatniania Wody w Gniazdowie Budowa kanalizacji w miejscowościach: Lubotyń Włóki, Bodziszki - Gniazdowo Budowa oczyszczalni przydomowych w miejscowościach: Koskowo, śochowo Budowa sieci kanalizacyjnej – Kosew, Sulęcin Szlachecki, Klimonty 49 Bodowa Stacji Uzdatniania Wody w Starym Lubotyniu Budowa sieci kanalizacyjnej – Lubotyń Kolonia, Brzozowa, Rząśnik Budowa sieci kanalizacyjnej – ŚwierŜa, Chmielewo, Gumowo, Podbiele Budowa sieci kanalizacyjnej – śyłowo, Rabędy Budowa sieci kanalizacyjnej – Lubotyń Morgi CEL STRATEGICZNY IV - Pielęgnacja kultury i dziedzictwa historycznego, rozwój sportu Modernizacja oświetlenia w gminie Bodowa boisk do piłki siatkowej i ręcznej w trybunami Renowacja planu zabaw dla dzieci w Starym Lubotyniu 50 V. Powiązanie projektów z innymi działaniami realizowanymi na terenie gminy/powiatu/województwa 1. Plany działań inwestycyjnych na poziomie powiatu i województwa Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem programowym, który integruje potrzeby społeczności lokalnej w zakresie ładu kulturowo – ekologicznego, społecznego oraz gospodarczo – infrastrukturalnego. W swoich ustaleniach bazuje na dokumentach i programach planistycznych będących podstawą polityki regionalnej zarówno na poziomie krajowym, wojewódzkim jak i powiatowym. Zgodność Planu Rozwoju Lokalnego ze strategicznymi dokumentami planistycznymi jest warunkiem koniecznym jego skutecznej realizacji. Większość działań przewidzianych do realizacji przez niniejszy plan rozwoju lokalnego wynika z załoŜeń programowych strategii rozwoju województwa mazowieckiego. Są to zarówno zadania, których wdroŜenie naleŜy do kompetencji władz samorządowych gminy Stary Lubotyń, jak równieŜ inne projekty, których realizacja zaleŜy od zaangaŜowania władz gminy, lokalnej społeczności lub inwestorów zewnętrznych. Systematyczne wdraŜanie zadań przewidzianych w strategii rozwoju województwa oraz planie gospodarki odpadami w województwie mazowieckim na lata 2004-2011 przez gminy członkowskie pozwoli na zrównowaŜony rozwój tego obszaru, wzrost jakości Ŝycia mieszkańców, wzrost atrakcyjności powiatu jako miejsca zamieszkania, działalności gospodarczej i atrakcyjności turystycznej. Plan Rozwoju Lokalnego gminy Stary Lubotyń na lata 2004 - 2013 musi być zatem zgodny z załoŜeniami powyŜszych planów regionalnych, które zostały przedstawione poniŜej. 51 STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Cele długoterminowe: • zwiększenie konkurencyjności metropolii warszawskiej i całego regionu w układzie europejskim i globalnym, • przeciwdziałanie nadmiernym, społecznie nieakceptowanym dysproporcjom w poziomie rozwoju gospodarczego i warunkach Ŝycia ludności w województwie (zwłaszcza między metropolią stołeczną a jej otoczeniem), • poprawa jakości środowiska przyrodniczego Mazowsza, • wydłuŜenie trwania Ŝycia mieszkańców województwa mazowieckiego poprzez zmianę stylu Ŝycia oraz poprzez zmniejszenie rozpowszechniania chorób, ze szczególnym uwzględnieniem chorób cywilizacyjnych i uzaleŜnień, • ukształtowanie toŜsamości kulturowej regionu, • bardziej efektywne wykorzystanie przestrzeni. Cele średniookresowe i szczegółowe: 2.1 Wzmocnienie mechanizmów dyfuzji procesów rozwojowych z aglomeracji warszawskiej na otoczenie regionalne, co nastąpi w wyniku: a) określenia obszarów aktywności gospodarczej w kluczowych dla rozwoju Mazowsza sektorach; b) modernizacji i rozbudowy sieci dróg w województwie oraz budowy przepraw mostowych przez Wisłę; c) modernizacji i rozbudowy regionalnego systemu transportu publicznego; d) poprawy wyposaŜenia w infrastrukturę techniczną strefy zewnętrznej aglomeracji warszawskiej; e) wspieranie rozwoju dawnych miast wojewódzkich oraz ośrodków ponadlokalnych; f) podniesienia poziomu wykształcenia i kwalifikacji na obszarze pozametropolitalnym; g) ułatwienie inwestowania w regionie, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów poza aglomeracją warszawską; h) poprawy bezpieczeństwa publicznego na terenie całego województwa. 52 2.2 Przyspieszenie procesów rozwoju społeczno-gospodarczego opartego na wiedzy i innowacjach, co powinno następować poprzez: a) wzmocnienie materialne systemu oświaty w regionie; b) inspirowanie i finansowanie badań naukowych, zwłaszcza stymulowanie rozwoju regionalnego systemu innowacji; c) zwiększenie moŜliwości korzystania z współczesnych środków komunikowania się, w tym z internetu; d) upowszechnianie znajomości języków obcych; e) tworzenie i wspieranie centrów wiedzy i innowacji. 2.3. Wzmocnienie istniejących i stymulowanie rozwoju nowych funkcji metropolitalnych Warszawy, czemu będą słuŜyć: a) wzmocnienie funkcji Warszawy jako krajowego i międzynarodowego węzła transportowego: lotniczego, drogowego i kolejowego; b) poprawa sytuacji w dziedzinie komunikacji i gospodarki komunalnej metropolii warszawskiej; c) wzmocnienie funkcji Warszawy jako międzynarodowego ośrodka technologicznego; d) kreowanie Warszawy na ośrodek kontaktów biznesowych, naukowych i kulturalnych Wschód-Zachód; e) rozwinięcie funkcji Warszawy jako centrum administracyjno-usługowego Mazowsza; f) utrzymanie i wzmocnienie roli Warszawy jako regionalnego i krajowego centrum specjalistycznej opieki medycznej; g) wzmocnienie roli Warszawy jako ośrodka turystycznego; h) zwiększenie porządku publicznego oraz bezpieczeństwa mieszkańców i turystów na terenie m.st. Warszawy. 2.4. Aktywizacja i modernizacja obszarów pozametropolitalnych słuŜąca likwidacji zapóźnień cywilizacyjnych i poprawie dochodów i warunków Ŝycia ludności, co osiągane będzie poprzez: a) aktywizację rozwoju małych miast jako lokalnych ośrodków usług publicznych; b) wspieranie rozwoju lokalnego przetwórstwa rolno-spoŜywczego; 53 c) podniesienie poziomu wykształcenia i ochrony zdrowia na obszarach wiejskich; d) restrukturyzacja rozwoju infrastruktury technicznej obszarów wiejskich; e) realizacja programu czynszowego budownictwa komunalnego; f) stymulowanie tworzenia pozarolniczych miejsc pracy poprzez wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw; g) przebudowę i modernizację struktur sektora rolnego; h) tworzenie ośrodków ułatwiających ubieganie się i absorpcję krajowych oraz zagranicznych środków pomocowych; i) ekologizację rolnictwa oraz wprowadzanie zasad rozwoju ekologicznie zrównowaŜonego; j) rozwój funkcji turystyczno-wypoczynkowych. 2.5. Przeciwdziałanie degradacji i rewaloryzacja środowiska przyrodniczego W realizacji tego celu działania obejmować muszą zarówno sferę przyrodniczą sensu stricto, jak i pozostałe obszary działalności społeczno-gospodarczej. Do najwaŜniejszych naleŜą: a) utworzenie regionalnego systemu obszarów chronionych, zgodnego ze standardami europejskimi; b) zwiększenie lesistości regionu i ochrona lasów; c) zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska; d) przeciwdziałanie deficytowi wodnemu; e) poprawa stanu bezpieczeństwa na wypadek klęsk Ŝywiołowych i katastrof ekologicznych oraz monitorowanie stanu; f) podniesienie poziomu wiedzy ekologicznej; g) rozwijanie proekologicznych form aktywizacji gospodarczej. 2.6. Poprawa stanu zdrowia mieszkańców województwa mazowieckiego poprzez: a) rozwój edukacji prozdrowotnej; b) rozwój turystyki sportu i rekreacji; c) rozwój systemu profilaktyki leczniczej; d) rozwój nowych form opieki medycznej; 54 e) wyrównywanie warunków udzielania świadczeń w podstawowej opiece zdrowotnej, ze szczególnym uwzględnieniem terenów wiejskich; f) rozbudowę systemu pomocy doraźnej, w tym kardiologicznej, wypadkowej oraz ratownictwa medycznego; g) realizację inwestycji w zakresie stacjonarnej opieki zdrowotnej; h) leczenie uzaleŜnień. 2.7. Wzmocnienie regionalnych więzi kulturowo – społecznych mieszkańców województwa mazowieckiego, czemu będą słuŜyć: a) propagowanie wiedzy o regionie i „małych ojczyznach”; b) doskonalenie powiązań transportowych w regionie; c) promocja korzyści ze współpracy społeczności i władz w ramach regionu; d) ochrona dóbr kultury materialnej; e) wspieranie twórczości artystycznej; f) ochrona krajobrazu kulturowego wsi mazowieckiej i małych miast. 2.8. Zahamowanie narastania chaosu w przestrzennym zagospodarowaniu Warszawy i województwa poprzez: a) wspieranie inwestycji ukierunkowanych na poprawę ładu przestrzennego aglomeracji warszawskiej oraz usprawnienie jej powiązań z pozostałymi terenami Mazowsza i sąsiednimi województwami; b) zwiększenie skuteczności planowania przestrzennego i egzekwowania postanowień planu; c) uwzględnienie potrzeby racjonalizacji sieci osadniczej w planowaniu inwestycji infrastrukturalnych; d) kształtowanie ładu przestrzennego ukierunkowanego na ograniczenie pól konfliktów pomiędzy zainwestowaniem technicznym a środowiskiem przyrodniczym; e) kształtowanie krajobrazu harmonijnie skomponowanego i zachowującego toŜsamość kulturową i walory krajobrazowe. 55 Plan Gospodarki Odpadami w Województwie Mazowieckim na lata 2004-2011 Priorytetowe zadania: • kompleksowe rozwiązanie problemu odpadów komunalnych poprzez wprowadzenie selektywnej zbiórki, segregacji, wykorzystania odpadów jako surowców wtórnych, kompostowanie oraz stosowanie innych metod biologicznych, termiczne unieszkodliwienie i budowę instalacji wspomagających gospodarkę odpadami (np. stacji przeładunkowych, instalacji do przerobu i odzysku odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i remontowych, instalacji odgazowujących składowiska, modernizacja składowisk, itp.); • rozwój selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych oraz specyficznych rodzajów odpadów; • rozwinięcie systemu ewidencji i kontroli wytwórców odpadów w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw • zwiększenie odzysku i unieszkodliwiania poza składowaniem odpadów w sektorze gospodarczym; • poprawa w zakresie gospodarki osadami ściekowymi; • likwidacja 12 nieczynnych mogilników na terenie województwa; • rekultywacja nie eksploatowanych składowisk (komunalnych i przemysłowych); • stworzenie systemu recyklingu wraków pojazdów; • stworzenie systemu unieszkodliwiania odpadów poubojowych i padliny; • likwidacja "dzikich" składowisk odpadów. Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Ostrowskiego Inwestycje ujęte w Planie Rozwoju Powiatu są związane przede wszystkim z infrastrukturą techniczną. Ich realizacja będzie miała znaczący wpływ na rozwój społeczno gospodarczy, a takŜe na politykę zatrudnienia i ochrony środowiska. Jednym z najwaŜniejszych priorytetów rozwojowych jest poprawa stanu technicznego polskich dróg. Przyczyną tego stanu jest przede wszystkim wzrost natęŜenia ruchu, który w ciągu ostatnich 10 lat podwoił się. Nasze drogi są jednocześnie niedostosowane do przenoszenia duŜych samochodów cięŜarowych. Realizacja projektów związanych z infrastrukturą drogową wpłynie na zmniejszenie liczby wypadków, a przez to zminimalizuje się zagroŜenie Ŝycia podróŜnych i mieszkańców terenów przyległych do dróg. Będzie równieŜ miała korzystny wpływ na środowisko naturalne poprzez 56 spadek poziomu zanieczyszczeń wytwarzanych przez silniki samochodów. Na ochronę środowiska będą miały równieŜ wpływ inwestycje związane z termomodernizacją obiektów uŜyteczności publicznej. Dzięki temu zostanie zmniejszona emisja zanieczyszczeń powietrza oraz zmniejszy się zuŜycie materiałów opałowych. W Planie Rozwoju Lokalnego powiatu istotną część zajmują projekty dotyczące budowy i modernizacji stacji uzdatniania wody oraz budowy sieci kanalizacyjnej i wodociągowej. Zadania te oraz kierunki rozwoju sieci wodno - kanalizacyjnej ustala gmina, która organizuje równieŜ selektywną zbiórkę i segregację odpadów. W celu rozwoju dzieci i młodzieŜy oraz stworzenia im godnych warunków do zdobywania wiedzy, powstały projekty dotyczące remontów szkół, hal sportowych oraz wyposaŜenia sal dydaktycznych. Szereg projektów zawartych w planie rozwoju dotyczy ochrony zdrowia publicznego. Realizacja projektów mających na celu rozbudowę, modernizację, oraz wyposaŜenie w specjalistyczny sprzęt medyczny publicznych placówek słuŜby zdrowia słuŜyć będzie całej społeczności powiatu ostrowskiego. Głównym celem inwestycji będzie poprawa jakości usług medycznych świadczonych w SPZZOZ, w wyniku czego poprawi się jakość Ŝycia mieszkańców, a takŜe wydłuŜy się ich okres Ŝycia. W planie ujęte zostały projekty kulturalne, które mają na celu podniesienie atrakcyjności terenu i ściągnięcie na ziemię ostrowską turystów z kraju i z zagranicy, a takŜe licznych artystów światowej sławy. Projekty ujęte w Planie Rozwoju Lokalnego powiatu nie wyczerpują wszystkich problemów i potrzeb, przed jakimi stoi powiat ostrowski. Dlatego teŜ, bardzo waŜne jest wzajemne uzupełnienie zadań między samorządem gmin powiatu i Starostwem Powiatowym. Plan Rozwoju Lokalnego gminy Stary Lubotyń jest komplementarny pod wszystkimi względami z zadaniami planowanymi przez władze powiatu ostrowskiego. 2. Powiązanie celów z działaniami realizowanymi na terenie gminy Gmina Stary Lubotyń jest w trakcie realizacji, bądź teŜ juŜ zrealizowała w ostatnich latach ze środków własnych i w oparciu o zewnętrzne źródła finansowania zadania o charakterze infrastrukturalnym, w zakresie walki z bezrobociem, rozwoju przedsiębiorczości oraz rozwoju kultury, sportu i edukacji. Oto wykaz najwaŜniejszych inwestycji realizowanych w ostatnich latach. 57 Lp Zadanie Czas realizacji Wysokość i źródło pozyskanych Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej 1. 2. Rozbudowa SUW Oczyszczalnia ścieków Czerwiec 1998- 352.445,59 - Środki grudzień 2001 własne Urzędu Gminy 1998 - 2001 PoŜyczka z WFOŚiGW 950.000,00 Środki własne Urzędu Gminy 462.629,86 3. Budowa kanalizacji ścieków 1998-2001 PoŜyczka z WFOŚiGW 641.000,00 Dotacja z Urzędu wojewódzkiego -15.000,00 Środki własne Urzędu Gminy 708.471,83 4. Modernizacja kotłowni z węglowej na 2002 PoŜyczka z WFOŚiGW olejową- Szkoła Podstawowa w 50.000,00 Środki Sulęcinie własne Urzędu Gminy 87.585,99 5. 6. Modernizacja kotłowni z węglowej na 2002 PoŜyczka z WFOŚiGW olejową- budynek administracyjny 50.000,00 Środki Urzędu Gminy Budowa drogi gminnej w Gniazdowie własne Urzędu Gminy Środki FOGR- 2003 36.000,00 Środki własne Urzędu Gminy 7. Rozbudowa wodociągu - modernizacja 2001 - 2003 wodociągu w Starym Lubotyniu 8. Budowa linii wodociągowej Stary Środki własne Urzędu Gminy - 501.082,65 2003 Lubotyń - Rząśnik PoŜyczka z WFOŚiGW 100.000,00 Środki własne Urzędu Gminy 313.377,94 9. Budowa linii wodociągowej Stary Lubotyń - Koskowo 2003 PoŜyczka z WFOŚiGW 300.000,00 Środki własne Urzędu Gminy 208.910,97 58 VI. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego Realizacja Planu Rozwoju Lokalnego gminy Stary Lubotyń będzie poddawana sprawdzeniu na poszczególnych etapach, na koniec kaŜdego okresu programowania (2004 – 2006, 2007 – 2013) oraz na koniec okresu objętego niniejszym Planem. Kontroli podlegać będzie stopień realizacji poszczególnych celów, monitorowanie postępu wdraŜania zaplanowanych działań, ich zgodności z harmonogramem, sposób finansowania oraz rezultaty. W wyniku wdroŜenia działań zaplanowanych w Planie Rozwoju Lokalnego na lata 2004 – 2013 przewiduje się osiągnięcie następujących wskaźników ogólnych: • wzrost ilości terenów zurbanizowanych i wyposaŜonych w infrastrukturę techniczną, • wzrost poziomu gazyfikacji gminy, • wzrost poziomu skanalizowania gminy, • polepszenie stanu dróg gminnych, • zwiększenie długości dróg o nawierzchni ulepszonej, • poprawa dostępności i jakości obiektów oświatowo – kulturalnych, • poprawa jakości wody pitnej poprzez modernizację stacji uzdatniania wody, • liczba utworzonych nowych miejsc pracy, • poprawa stanu środowiska przyrodniczego poprzez budowę zakładu utylizacji odpadów komunalnych. KaŜde działanie będzie podlegać kontroli i ocenie. Stopień realizacji poszczególnych działań zostanie określony przy pomocy wskaźników produktu, rezultatu i oddziaływania. Dodatkowo zaleca się aby kaŜdy projekt był oceniany wg. dodatkowego wskaźnika jakim jest wskaźnik wkładu. Komisja począwszy od początku okresu programowania 1993 – 1999 zaleca konsekwentnie jednolity system czterech wskaźników słuŜących ocenie i monitorowaniu projektów współfinansowanych w ramach polityki strukturalnej Wspólnot. W zaleceniach Dyrekcji 59 Generalnej XVI1, opublikowanych w poradniku metodologicznym „Working Paper 2, The Ex- Ante Evaluation of the Structural Funds interventions” czytamy: „Przepisy [Komisji Europejskiej; przyp. autora] przewidują zastosowanie logicznej struktury wskaźników [...] Sugerowana klasyfikacja odpowiada następującemu łańcuchowi wskaźników: Wkłady > Produkty > Rezultaty > Oddziaływania2” Istotna jest więc logiczna kolejność prezentowania wskaźników. Według wytycznych zawartych w cytowanych publikacjach DG XVI mówimy o czterech rodzajach wskaźników (odpowiednio do czterech faz cyklu interwencji): wskaźnikach wkładu (input indicators), wskaźnikach produktu (output indicators), wskaźnikach rezultatu (result indicators) i wskaźnikach oddziaływania (impact indicators), przy czym dwa ostatnie łącznie bywają określane jako wskaźniki celów projektu (objective indicators). W poniŜszej tabeli zestawiono proponowane rodzaje wskaźników dla róŜnych rodzajów zadań oraz sposób ich pomiaru. WSKAŹNIKI JEDNOSTKA MIARY SPOSÓB POMIARU Wskaźniki produktu 1.Długość dróg gminnych o zmodernizowanej powierzchni Monitoring w miejscu realizacji km projektów, dane techniczne z oddania obiektów do uŜytku 1 Autor ma na myśli przede wszystkim wydaną przez Dyrekcję Generalną XVI (odpowiedzialną za sprawy polityki regionalnej i spójności) serię publikacji pod wspólnym tytułem: „The New Programming period 2000-2006: methodological working papers”. Na szczególną uwagę zasługują zapewne: „Working Paper 3; Indicators for Monitoring and Evaluation: An indicative methodology”, „Working Paper 2; The Ex-Ante Evaluation of the Structural Funds interventions” i na zasadzie analogii moŜna pomocniczo przywołać „Working Paper 7; Ex Ante Evaluation and Indicators for INTERREG (Strand A and B)”. 2 Cytat za publikacją DG XVI: „Working Paper 2, The Ex-Ante Evaluation of the Structural Funds interventions”, s. 13 (przekł. autora Studium). 60 2. Długość sieci wodociągowej – nowej i zmodernizowanej mb j.w. mb j.w. mb j.w. mb j.w. m2 j.w. 3. Długość sieci kanalizacji deszczowej– nowej i zmodernizowanej 4. Długość sieci kanalizacji sanitarnej – nowej i zmodernizowanej 5. Długość nowo wybudowanej sieci gazowej 6. Powierzchnia terenów zurbanizowanych Monitoring na miejscu 7. Powierzchnia zmodernizowanych budynków m2 oświatowych 8. Powierzchnia zbudowanych placówek oświatowych realizacji inwestycji, dane techniczne z oddania obiektów do uŜytku m2 j.w. m2 j.w. szt. j.w. szt. j.w. m3/dobę Statytyka gminna 9. Powierzchnia zbudowanych placówek rekreacyjnosportowych 10. Ilość zmodernizowanych stacji uzdatniania wody pitnej 11. Ilość zmodernizowanych oczyszczalni ścieków 12. Wzrost przepustowości Monitoring na miejscu 13. Ilość wybudowanych zakładów utylizacji odpadów szt. komunalnych realizacji inwestycji, dane techniczne z oddania obiektów do uŜytku Wskaźniki rezultatu 1. Ilość nowopodłączonych szt. Statystyka gminna 61 gospodarstw domowych do wodociągu, sieci kanalizacyjnej i deszczowej 2. Stosunek ilości budynków podłączonych do wodociągu, sieci kanalizacyjnej i deszczowej % Statystyka gminna % Statystyka szkolna szt. j.w. godz./miesiąc j.w. do wszystkich budynków 4. Zmniejszenie obłoŜenia oddziałów szkolnych na skutek zwiększenia ilości pomieszczeń do nauki 5. Ilość imprez kulturalno – sportowych organizowanych w nowych obiektach 6. Zwiększenie ilości zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych 7. Wskaźnik powierzchni dróg objęty modernizacją i % ulepszeniem nawierzchni powiatowa Monitoring na miejscu 8. Powierzchnia nowoutworzonych pomieszczeń Statystyka gminna i m2 oświatowych realizacji inwestycji, dane techniczne z oddania obiektów do uŜytku 9. Zmniejszenie opłat za korzystanie ze środowiska na % Statystyka gminna skutek gazyfikacji gminy 10. Poprawa jakości wody ilość związków Ŝelaza i manganu Statystyka gminna 11. Wzrost moŜliwości przerobowych stacji uzdatniania m3 Statystyka gminna m3 Statystyka gminna % Statystyka gminna wody 12. Ilość ścieków oczyszczonych w wyniku modernizacji 13. Wskaźnik ilości ścieków 62 dopływających do oczyszczalni w stosunku do jej przepustowości 14. Zmniejszenie ilości odpadów na terenie gminy % Statystyka gminna Wskaźniki oddziaływania 1. Ilość osób korzystających z sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, deszczowej i szt. Statystyka gminna % Statystyka gminna szt. Statystyka gminna, % Badania ankietowe % Statystyka szkolna i gminna % Statystyka szkolna % Statystyka gminna gazowej 2. Polepszenie stanu środowiska naturalnego (ilość odprowadzanych i oczyszczanych ścieków, zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego) 3. Wielkość migracji 4. Wzrost poziomu Ŝycia mieszkańców 5. Zmniejszenie zachorowalności dzieci w placówkach kulturalno – oświatowych w wyniku poprawy warunków nauczania 6. Zwiększenie aktywności pozalekcyjnej uczniów w postaci ilości kółek zainteresowań 7. Zwiększenie aktywności rekreacyjnej mieszkańców 8. Wskaźnik poprawy jakości dróg w wyniku przeprowadzonej ich modernizacji i ulepszenia nawierzchni Badanie ankietowe (kierowców % zgłaszających się do Powiatowego Wydziału Komunikacji) 63 9. Spadek emisji niebezpiecznych związków - CO2, SO2, NO2 10. Wzrost zdrowotności mieszkańców 11. Polepszenie stanu środowiska naturalnego mg/m3 Badania % Statystyka gminna % Badania Jeśli projekt wymaga poszerzenia listy wskaźników, monitoring i ewaluacja powinny odbywać się z zastosowaniem wskaźników zawartych w Uzupełnieniu Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego charakterystycznych dla danego projektu. 64 VII. Plan finansowy na lata 2004 – 2006 65 Planowana ROK 2004 ROK 2005 ROK 2006 RAZEM w latach 2004-2006 inwestycja l.p. w tysiącach złotych razem środki ZPORR inne razem własne środki ZPORR inne razem własne środki ZPORR inne razem własne środki ZPORR inne własne Budowa Sieci wodociągowej w miejscowościach - - - - 591 147,75 443,25 - - - - - 591 147,75 443,25 - - - - - 250 62,5 187,5 - 250 62,5 187,5 - 500 125 375 - - - - - 365 91,25 273,75 - - - - - 365 91,25 273,75 - - - - - 100 25 75 - - - - - 100 25 75 - - - - - 250 62,5 187,5 - - - - - 250 62,5 187,5 - - - - - 360 90 270 - 100 25 75 - 460 115 345 - Klimonty, Podbiele, Rogówek Rozbudowa szkoły w Starym Lubotyniu Budowa i modernizacja dróg gminnych: Gniazdowo -Budziszki Budowa i modernizacja dróg gminnych: Rogowo Budowa i modernizacja dróg gminnych: Morgi Budowa i modernizacja 66 dróg powiatowych Sieć komputerowa w Urzędzie Gminy w - - - - 50 12,5 37,5 - - - - - 50 12,5 37,5 - - - - - 100 25 75 - 100 25 75 - 200 50 100 - - - - - 50 12,5 37,5 - 100 25 75 - 150 37,5 112,5 - - - - - - - - - 150 37,5 112,5 - 150 37,5 112,5 - - - - - - - - - 300 75 225 - 300 75 225 - - - - - - - - - 400 100 300 - 400 100 300 - Starym Lubotyniu Modernizacja Stacji Uzdatniania Wody w Gniazdowie Modernizacja Szkoły Podstawowej w Sulęcinie Modernizacja oświetlenia w gminie Budowa i modernizacja dróg gminnych: Koskowo Budowa i modernizacja dróg gminnych: Sulęcin Włościański 67 PoniŜej w postaci tabel została przedstawiona charakterystyka inwestycji przewidzianych do realizacji w latach 2004 – 2006. Dotyczyła ona identyfikacji podmiotu odpowiedzialnego za realizację projektu, harmonogramu wdraŜania, źródeł finansowania, krótkiego opisu technicznego oraz rodzaju i sposobu pomiaru wskaźników obrazujących przebieg tych inwestycji. TYTUŁ PROJEKTU Budowa sieci wodociągowej w miejscowościach: Klimonty, Podbiele, Rogówek Gmina Stary Lubotyń PROJEKT REALIZOWANY PRZEZ WFOSiGW Ostrołęka CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI PROJEKTU 591 tys. PLN Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU a) wykonanie dokumentacji technicznej b) wykonanie sieci wodociągowej ŹRÓDŁA FINANSOWANIA HARMONOGRAM REALIZACJI • 147,75 tys. PLN - własne środki budŜetowe • 443,25 tys. PLN - środki ze WFOŚiGW Realizacja projektu przewidziana jest na rok 2005 Na poziomie produktu - Długość wybudowanej sieci wodociągowej Na poziomie rezultatu - Ilość nowopodłączonych gospodarstw domowych do wodociągu, OCZEKIWANE REZULTATY WSKAŹNIKI sieci kanalizacyjnej i deszczowej - Stosunek ilości budynków podłączonych do wodociągu do wszystkich budynków Na poziomie oddziaływania - Ilość osób korzystających z sieci wodociągowej - Wielkość migracji - Wzrost poziomu Ŝycia mieszkańców - Statystyka gminna SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Badania ankietowe - Monitoring w miejscu realizacji projektów 68 TYTUŁ PROJEKTU Rozbudowa szkoły w Starym Lubotyniu PROJEKT REALIZOWANY PRZEZ Gmina Stary Lubotyń CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI PROJEKTU 500 tys. PLN Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU - rozbudowę Szkoły Podstawowej ŹRÓDŁA FINANSOWANIA HARMONOGRAM REALIZACJI • 125 PLN - własne środki budŜetowe • 375 PLN – środki ze ZPORR + WFOŚiGW Realizacja projektu przewidziana jest na lata 2005 - 2006 Na poziomie produktu: - powierzchnia zmodernizowanego budynku oświaty Na poziomie rezultatu: OCZEKIWANE REZULTATY WSKAŹNIKI - wskaźnik poprawy warunków nauczania Na poziomie oddziaływania: - zmniejszenie zachorowalności dzieci w placówkach oświatowych w wyniku poprawy warunków nauczania. - monitoring na miejscu SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - statystyka gminna - badania ankietowe TYTUŁ PROJEKTU Budowa i modernizacja dróg gminnych: Gniazdowo Budziszki PROJEKT REALIZOWANY PRZEZ Gmina Stary Lubotyń CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI PROJEKTU OPIS PROJEKTU 365 tys. PLN Projekt przewiduje: 69 a) wykonanie projektu budowlano-wykonawczego b) realizację zadania ŹRÓDŁA FINANSOWANIA HARMONOGRAM REALIZACJI • 91,25 tys. PLN - własne środki budŜetowe • 273,75 tys. PLN - środki ze ZPORR + FOGR Realizacja projektu przewidziana jest na rok 2005 Na poziomie produktu: - Długość dróg gminnych o zmodernizowanej powierzchni - Dłogośc nowo wybudowanych dróg gminnych Na poziomie rezultatu: OCZEKIWANE REZULTATY - - Wskaźnik powierzchni dróg objętych modernizacją WSKAŹNIKI Na poziomie oddziaływania: - Wskaźnik poprawy jakości dróg w wyniku przeprowadzonej ich modernizacji. - Migracje - Monitoring na miejscu SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Statystyka gminna - Badania ankietowe. TYTUŁ PROJEKTU Budowa i modernizacja dróg gminnych: Rogowo PROJEKT REALIZOWANY PRZEZ Gmina Stary Lubotyń CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI PROJEKTU 100 tys. PLN Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU a) wykonanie projektu budowlano-wykonawczego b) realizację zadania ŹRÓDŁA FINANSOWANIA • 25 tys. PLN - własne środki budŜetowe • 75 tys. PLN - środki ze ZPORR + FOGR HARMONOGRAM REALIZACJI Realizacja projektu przewidziana jest na rok 2005 OCZEKIWANE REZULTATY - Na poziomie produktu: 70 WSKAŹNIKI - Długość dróg gminnych o zmodernizowanej powierzchni - Dłogość nowo wybudowanych dróg gminnych Na poziomie rezultatu: - Wskaźnik powierzchni dróg objętych modernizacją Na poziomie oddziaływania: - Wskaźnik poprawy jakości dróg w wyniku przeprowadzonej ich modernizacji. - Migracje - Monitoring na miejscu SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Statystyka gminna - Badania ankietowe. TYTUŁ PROJEKTU Budowa i modernizacja dróg gminnych: Lubotyń Morgi PROJEKT REALIZOWANY PRZEZ Gmina Stary Lubotyń CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI PROJEKTU 250 tys. PLN Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU a) wykonanie projektu budowlano-wykonawczego b) realizację zadania ŹRÓDŁA FINANSOWANIA HARMONOGRAM REALIZACJI • 62,5 tys. PLN - własne środki budŜetowe • 187,5 tys. PLN - środki ze ZPORR + FOGR Realizacja projektu przewidziana jest na rok 2005 Na poziomie produktu: - Długość dróg gminnych o zmodernizowanej powierzchni - Dłogośc nowo wybudowanych dróg gminnych OCZEKIWANE REZULTATY WSKAŹNIKI Na poziomie rezultatu: - Wskaźnik powierzchni dróg objętych modernizacją Na poziomie oddziaływania: - Wskaźnik poprawy jakości dróg w wyniku przeprowadzonej ich 71 modernizacji. - Migracje - Monitoring na miejscu SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Statystyka gminna - Badania ankietowe. TYTUŁ PROJEKTU Budowa i modernizacja dróg powiatowych PROJEKT REALIZOWANY PRZEZ Gmina Stary Lubotyń Powiat Ostrów Mazowiecka CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI PROJEKTU 460 tys. PLN (360-100) Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU a) wykonanie projektu budowlano-wykonawczego b) realizację zadania - 115 tys. PLN - własne środki budŜetowe (powiat + gmina) ŹRÓDŁA FINANSOWANIA - 345 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJI Realizacja projektu przewidziana jest na rok 2005 i rok 2006 Na poziomie produktu: - Długość dróg powiatowych o zmodernizowanej powierzchni Na poziomie rezultatu: OCZEKIWANE REZULTATY - - Wskaźnik powierzchni dróg objętych modernizacją WSKAŹNIKI Na poziomie oddziaływania: - Wskaźnik poprawy jakości dróg w wyniku przeprowadzonej ich modernizacji. - Migracje - Monitoring na miejscu SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Statystyka gminna - Badania ankietowe. 72 TYTUŁ PROJEKTU Sieć komputerowa w Urzędzie Gminy w Starym Lubotyniu PROJEKT REALIZOWANY Gmina Stary Lubotyń PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT 50 tys. PLN REALIZACJI PROJEKTU Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU - realizację zadania ŹRÓDŁA FINANSOWANIA • 12,5 tys. PLN - własne środki budŜetowe • 37,5 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJI Realizacja projektu przewidziana jest na rok 2005 Na poziomie produktu: - Długość nowopowstałej sieci LAN - Liczba wdroŜonych kompleksowych systemów zarządzania w jednostkach publicznych - Liczba wdroŜonych wewnętrznych systemów zarządzania informacją w jednostkach publicznych - Liczba wdroŜonych systemów intranetu w jednostkach publicznych - Liczba wdroŜonych systemów elektronicznego obiegu dokumentów w jednostkach publicznych OCZEKIWANE REZULTATY WSKAŹNIKI - Liczba wdroŜonych systemów elektronicznej archiwizacji dokumentów w jednostkach publicznych - Liczba zakupionych zestawów komputerowych - Liczba wdroŜonych systemów informatycznych Na poziomie rezultatu: - Długość sieci szkieletowych będących w posiadaniu podmiotów publicznych - Ilość instytucji publicznych posiadających szerokopasmowy dostęp do Internetu - Ilość portali umoŜliwiająca kontakt on-line obywatela z 73 jednostką publiczną - Liczba partnerów/podmiotów projektu korzystających z systemu - Skrócenie czasu obsługi interesantów Na poziomie oddziaływania: - Liczba spraw rozpatrywanych z wykorzystaniem systemów obiegu dokumentów - Liczba pracowników instytucji publicznych wykorzystujących technologie informacyjne - Liczba spraw załatwianych on-line - Monitoring na miejscu SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Statystyka gminna - Badania ankietowe. PROJEKT Modernizacja Stacji Uzdatniania Wody w Gniazdowie PROJEKT REALIZOWANY Gmina Stary Lubotyń PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT 200 tys. PLN REALIZACJI PROJEKTU OPIS PROJEKTU Projekt przewiduje: - realizację zadania ŹRÓDŁA FINANSOWANIA • 50 tys. PLN - własne środki budŜetowe • 150 tys. PLN – poŜyczka WFOŚ i GW HARMONOGRAM REALIZACJI Realizacja projektu przewidziana jest na lata 2005-2006 OCZEKIWANE REZULTATY - Na poziomie produktu: WSKAŹNIKI - Liczba zmodernizowanych stacji uzdatniania wody Na poziomie rezultatu: - Poprawa jakości wody 74 Na poziomie oddziaływania: - Saldo migracji - Poprawa zdrowotności mieszkańców SPOSÓB POMIARU - Monitoring na miejscu WSKAŹNIKÓW - Statystyka gminna - Badania ankietowe TYTUŁ PROJEKTU Modernizacja Szkoły Podstawowej w Sulęcinie PROJEKT REALIZOWANY PRZEZ Gmina Stary Lubotyń CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI PROJEKTU 150 tys. PLN Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU a) termoizolacje Szkoły Podstawowej b) wykonanie elewacji ŹRÓDŁA FINANSOWANIA HARMONOGRAM REALIZACJI • 12,5 PLN - własne środki budŜetowe • 112,5 PLN – środki ze ZPORR Realizacja projektu przewidziana jest na lata 2005 - 2006 Na poziomie produktu: - Powierzchnia zmodernizowanego budynku oświaty Na poziomie rezultatu: OCZEKIWANE REZULTATY WSKAŹNIKI - Wskaźnik poprawy warunków nauczania Na poziomie oddziaływania: - Zmniejszenie zachorowalności dzieci w placówkach oświatowych w wyniku poprawy warunków nauczania. 75 - Monitoring na miejscu SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Statystyka gminna - Badania ankietowe TYTUŁ PROJEKTU Modernizacja oświetlenia w gminie PROJEKT REALIZOWANY PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI PROJEKTU OPIS PROJEKTU ŹRÓDŁA FINANSOWANIA Gmina Stary Lubotyń 150 tys. PLN - budowa Projekt przewiduje: - modernizację oświetlenia w gminie • 37,5 tys. PLN - własne środki budŜetowe • 112 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJI Realizacja projektu przewidziana jest na rok 2006 Na poziomie produktu: - Liczba zmodernizowanych punktów oświetleniowych Na poziomie rezultatu: OCZEKIWANE REZULTATY - - Oświetlona powierzchnia WSKAŹNIKI Na poziomie oddziaływania: - Liczba wypadków (w okresie 1 roku) - Poprawa bezpieczeństwa SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Monitoring na miejscu - Statystyka gminna - Badania ankietowe. 76 TYTUŁ PROJEKTU Budowa i modernizacja dróg gminnych: Koskowo PROJEKT REALIZOWANY PRZEZ Gmina Stary Lubotyń CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI PROJEKTU 300 tys. PLN Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU a) wykonanie projektu budowlano-wykonawczego b) realizację zadania ŹRÓDŁA FINANSOWANIA HARMONOGRAM REALIZACJI • 75 tys. PLN - własne środki budŜetowe • 225 tys. PLN - środki ze ZPORR Realizacja projektu przewidziana jest na rok 2006 Na poziomie produktu: - Długość dróg gminnych o zmodernizowanej powierzchni - Dłogośc nowo wybudowanych dróg gminnych Na poziomie rezultatu: OCZEKIWANE REZULTATY WSKAŹNIKI - Wskaźnik powierzchni dróg objętych modernizacją Na poziomie oddziaływania: - Wskaźnik poprawy jakości dróg w wyniku przeprowadzonej ich modernizacji. - Migracje - Monitoring na miejscu SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Statystyka gminna - Badania ankietowe. TYTUŁ PROJEKTU Budowa i modernizacja dróg gminnych: Sulęcin Włościowski PROJEKT REALIZOWANY PRZEZ Gmina Stary Lubotyń CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI PROJEKTU 400 tys. PLN Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU a) wykonanie projektu budowlano-wykonawczego b) realizację zadania 77 ŹRÓDŁA FINANSOWANIA HARMONOGRAM REALIZACJI • 100 tys. PLN - własne środki budŜetowe • 300 tys. PLN - środki ze ZPORR Realizacja projektu przewidziana jest na rok 2006 Na poziomie produktu: - Długość dróg gminnych o zmodernizowanej powierzchni - Dłogośc nowo wybudowanych dróg gminnych Na poziomie rezultatu: OCZEKIWANE REZULTATY WSKAŹNIKI - Wskaźnik powierzchni dróg objętych modernizacją Na poziomie oddziaływania: - Wskaźnik poprawy jakości dróg w wyniku przeprowadzonej ich modernizacji. - Migracje - Monitoring na miejscu SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Statystyka gminna - Badania ankietowe. 78 VIII. System wdraŜania Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem ponadkadencyjnym, określającym cele i programy działań na kilka lat oraz wymagającym ciągłej pracy nad podnoszeniem jego jakości. Proces jego wdraŜania jest złoŜonym przedsięwzięciem, wymagającym dobrego przygotowania informacyjnego i stałej komunikacji z otoczeniem. WdroŜeniu programu towarzyszyć będzie jego ewaluacja, która będzie się opierać na pozyskiwaniu obiektywnej informacji o jego przebiegu, skutkach i publicznym odbiorze. Realizacja Planu Rozwoju gminy Stary Lubotyń uzaleŜniona jest od wysokości pozyskanych środków zarówno krajowych jak i z funduszy strukturalnych. Biorąc pod uwagę prognozę dopuszczalnej wysokości zobowiązań w poszczególnych latach i wysokość środków, jakie mogą być wydatkowane bezpośrednio z budŜetu, moŜliwości finansowe Gminy wskazują, Ŝe na realizację przyjętych celów zabezpieczą 25% wkładu w stosunku do uzyskanych środków wspólnotowych. Za wdraŜanie Planu Rozwoju Lokalnego odpowiedzialny będzie Urząd Gminy Stary Lubotyń. 1. Zarządzanie Funkcję Instytucji Zarządzającej i koordynującej realizację Planu Rozwoju Lokalnego będzie pełnił specjalnie powołany zespół pracowników. Zakres zadań Instytucji Zarządzającej obejmuje m.in.: • zapewnienia zgodności realizacji Planu z poszczególnymi dokumentami programowymi wyŜszego rzędu, w tym w szczególności w zakresie zamówień publicznych, zasad konkurencji, ochrony środowiska, jak teŜ zagwarantowanie przestrzegania zasad zawierania kontraktów publicznych, • zbieranie danych statystycznych i finansowych na temat postępów wdraŜania oraz przebiegu realizacji projektów w ramach Planu, • zapewnienie przygotowania i wdroŜenia planu działań w zakresie informacji i promocji Planu, • przygotowanie rocznych raportów na temat wdraŜania Planu, 79 • zbieranie informacji do rocznego raportu o nieprawidłowościach, • dokonanie oceny po zakończeniu realizacji Planu. 2. Instytucja wdraŜająca Plan Rozwoju Gminy Urząd Gminy Stary Lubotyń, jako instytucja wdraŜająca Plan, odpowiedzialny będzie za: • opracowanie i składanie wniosków o finansowanie zewnętrzne, • bezpośrednią realizację działań przewidzianych w Planie w zakresie przygotowania przetargów, gromadzenia dokumentacji bieŜącej, nadzoru nad wykonawcą pod kątem terminowości i jakości wywiązania się z zobowiązania, • zapewnienie informowania o współfinansowaniu przez UE realizowanych projektów. 80 IX. Sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej 1. Monitorowanie wdraŜania Planu Rozwoju Lokalnego Monitorowanie jest procesem, który ma na celu analizowanie stanu zawansowania projektu i jego zgodności z postawionymi celami. Istotą monitorowania jest wyciąganie wniosków z tego, co zostało i nie zostało zrobione. Jest nią takŜe modyfikowanie dalszych poczynań w taki sposób, aby osiągnąć zakładany cel w przyszłości. Istotnym elementem monitorowania jest wypracowanie technik zbierania informacji oraz opracowanie odpowiednich wskaźników, które będą odzwierciedlały efektywność prowadzonych działań. Monitorowania wdraŜania Planu Rozwoju Lokalnego oraz jego poszczególnych elementów dokonywać będzie Komitet Monitorujący. Aby zachować ciągłość procesu przygotowania Planu i jego realizacji, w skład Komitetu Monitorującego wchodzić będą członkowie grupy roboczej, zaangaŜowanej w sporządzanie Planu Rozwoju Lokalnego. Skład Komitetu Monitorującego przedstawiać się będzie zatem następująco: 1. Wójt Gminy Stary Lubotyń - Ireneusz Gumkowski 2. Skarbnik Gminy - Halina Tyszka 3. Sekretarz Gminy - Andrzej Podrez 4. Przedstawiciel Rady Gminy - Jan Janusz Podbielski - przewodniczący Rady Zebrania Komitetu Monitorującego odbywać się będą raz na pół roku. Istnieje moŜliwość częstszych spotkań po uprzednim zawiadomieniu członków Komitetu przez Sekretariat Komitetu. Funkcję Sekretariatu Komitetu Monitorującego pełnić będzie Sekretariat Gminy Stary Lubotyń. Obowiązkiem Sekretariatu będzie zawiadamianie członków Komitetu o terminach posiedzeń oraz przygotowywanie na w/w posiedzenia szczegółowych informacji na temat postępów w realizacji Planu Rozwoju Lokalnego w formie standardowego raportu monitorującego (Załącznik 1). Obowiązkiem Sekretariatu będzie takŜe przygotowywanie protokołów z posiedzeń Komitetu Monitorującego, zawierających ustalenia w/w posiedzeń i przesyłanie ich do członków Komitetu. Komitet Monitorujący analizować będzie ilościowe i jakościowe informacje na temat wdraŜanych projektów i całego Planu Rozwoju Lokalnego w aspekcie finansowym i rzeczowym. Celem takiej analizy jest zapewnienie zgodności 81 realizacji projektów i Planu z wcześniej zatwierdzonymi załoŜeniami i celami. Jeśli w raportach monitoringowych ujawnione zostaną problemy związane z wdraŜaniem Planu, Komitet Monitorujący powinien podjąć działania mające na celu wyeliminowanie pojawiających się trudności wdroŜeniowych. Na koniec kaŜdego podokresu planowania (tzn. w styczniu 2007) Komitet Monitorujący sporządzi raport końcowy, obrazujący faktycznie zrealizowane zadania w kontekście załoŜeń Planu Rozwoju Lokalnego. Wszelkie rozbieŜności pomiędzy ustaleniami Planu, a jego rzeczywistym wykonaniem będą w w/w raporcie szczegółowo wyjaśnione. Raport końcowy będzie dostępny do wglądu w Sekretariacie Gminy Stary Lubotyń. W procesie monitorowania Planu Rozwoju Lokalnego przewidziano następujące fazy: Ocenę wstępną Rozpoczęcie kaŜdego programu i wchodzących w jego skład projektów poprzedzone zostanie ustaleniem wszelkich parametrów ilościowych i jakościowych (wskaźniki określające wyniki realizowanych zadań). Zostaną równieŜ wyraźnie określone etapy cząstkowe realizacji poszczególnych zadań (termin rozpoczęcia i zakończenia). Przyjęte raz parametry powinny być stosowane przez cały czas realizacji programów i projektów. Monitoring sterujący Dotyczy całego okresu wdraŜania projektu. Zadaniem prowadzonego monitorowania będzie wykrycie wszelkich odchyleń, jakie mają miejsce w trakcie realizacji projektu. Kontrolę końcową - ewaluację efektów Ocena końcowa powinna określić na ile zakładane w Planie Rozwoju Lokalnego cele zostały osiągnięte oraz ustalić przyczyny wszelkich odchyleń w realizacji. Ewaluacja posłuŜy za podstawę sprawdzenia, czy planowane efekty są zgodne z przyjętymi celami i ich miarami. W trakcie ewaluacji zostanie równieŜ dokonana analiza podejmowanych działań korygujących. Wnioski z ewaluacji zostaną wykorzystane w trakcie realizacji kolejnych, 82 podobnych projektów w przyszłości. Są one równieŜ kluczowe dla prawidłowego planowania kolejnych edycji Planu Rozwoju Lokalnego Gminy. 2. Narzędzia słuŜące zbieraniu informacji zaproponowane w czasie opracowania Planu Rozwoju Lokalnego Zapewnienie informacji zwrotnej jest jednym z kluczowych elementów zapewniających efektywne wdraŜanie Planu Rozwoju Lokalnego. RównieŜ systematyczne zbieranie danych i gromadzenie ich w istniejących bazach danych jest elementem ułatwiającym późniejsze prace zespołu monitorującego. Miary wykonania projektów Nie we wszystkich projektach obecnego PRL dało się ustalić miary wyjściowe. W celu rzetelnego monitorowania wdraŜania waŜne jest ustalenie mierzalnych celów i zadań, najlepiej opisanych przez dane ilościowe o charakterze statystycznym, które po przetworzeniu powinny zostać ujęte w serie wskaźników. Dla kaŜdego z projektów zaproponowano odpowiednie miary wykonania. Pozwolą one w przyszłości ocenić stopień zaawansowania projektu i sukces w jego realizacji. Pomiar osiąganych wyników pozwala odróŜnić powodzenie od poraŜki. Wyniki zapisane w postaci wskaźników czy bezwzględnych informacji statystycznych mają takŜe waŜne znaczenie w procesie uzyskiwania poparcia społecznego dla prowadzonych zmian czy świadczenia usług. Dają one czytelny i jednoznaczny obraz sytuacji. NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe muszą być one interpretowane łącznie. Pojedynczy wskaźnik czy liczba moŜe dawać mylne, zbyt optymistyczne lub zbyt pesymistyczne wraŜenie o stopniu zaawansowania wdraŜania Planu Rozwoju Lokalnego. Analiza wartości poszczególnych wskaźników pozwala ocenić na ile podejmowane działania zgodne są z zakładanymi celami. Zaproponowane miary umoŜliwiają bezstronną ocenę osiąganych efektów. Porównywanie wskaźników Jednym z podstawowych narzędzi słuŜących do oceny efektów realizowanego Planu Rozwoju Lokalnego jest równieŜ porównanie osiąganych wyników pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego. Odniesienie efektów własnej pracy do osiągnięć innych przy pomocy 83 porównywalnych wskaźników, pozwala na obiektywną ocenę postępu i skali zachodzących zmian. MoŜe jednocześnie prowadzić do zidentyfikowania najlepszych wzorów działania (tzw. dobrych praktyk), których wspólnym mianownikiem jest wydajność. 3. Ocena i komunikacja społeczna Podstawowym warunkiem wiarygodności i skuteczności ewaluacji jest jej niezaleŜność. Z warunku tego wynika konieczność utworzenia niezaleŜnej organizacyjnie od zespołów zaangaŜowanych w proces tworzenia i wdraŜania Planu Rozwoju Lokalnego komórki ewaluacyjnej w strukturze Urzędu Gminy Stary Lubotyń, w skład której wchodziłby jeden lub więcej pracowników zajmujących się ewaluacją ex-post. Celem tej ewaluacji jest określenie faktycznych efektów zrealizowanych projektów w ramach Planu. Pracownik komórki ewaluacyjnej do 31 stycznia kaŜdego roku przygotowuje raport ewaluacyjny (wg formatu zamieszczonego w Załączniku 2) dotyczący roku poprzedniego. W raporcie tym znajdują się w szczególności informacje o: - skuteczności - kryterium to pozwala określić czy cele danego projektu (jak i całego Planu) określone na etapie programowania zostały osiągnięte, - efektywności - kryterium to porównuje zasoby finansowe zaangaŜowane przy realizacji projektu i Planu z rzeczywistymi osiągnięciami projektu i Planu na poziomie produktu, rezultatu lub oddziaływania, - uŜyteczności - kryterium to pozwala ocenić faktyczne efekty projektu i Planu na poziomie produktu, rezultatu i oddziaływania w nawiązaniu do wcześniej zdefiniowanych w Planie Rozwoju Lokalnego potrzeb i problemów. Władze samorządowe Gminy Stary Lubotyń w trakcie wdraŜania Planu Rozwoju Lokalnego muszą znaleźć skuteczną metodę przekazywania informacji do otoczenia. Powinny takŜe zwrócić baczną uwagę na sprawny system przyjmowania informacji z otoczenia, od partnerów społecznych. MoŜemy wyróŜnić dwa główne typy otoczenia społecznego, z którym władze gminy muszą się komunikować. Po pierwsze jest to otoczenie wewnętrzne, obejmujące pracowników 84 urzędu, którzy uczestniczą bezpośrednio w administrowaniu gminą, ich wiedzę, motywację, umiejętności praktyczne, kompetencje interpersonalne, lecz takŜe technologię i zasoby organizacji. Jest równieŜ otoczenie zewnętrzne. Otoczenie zewnętrzne bliŜsze obejmuje przede wszystkim ogół mieszkańców Gminy, w którym jednak moŜna wyróŜnić szereg grup, organizacji, stowarzyszeń i instytucji czy przedsiębiorstw. Otoczenie zewnętrzne dalsze jest to faktyczne otoczenie gminy jako wspólnoty terytorialnej – sąsiednie gminy, struktury powiatowe, wojewódzkie i ogólnopaństwowe. Obszary działań w zakresie komunikacji dwustronnej i współpracy władz Gminy Stary Lubotyń ze społecznością lokalną to: - informacja o postępach wdraŜania Planu Rozwoju Lokalnego - kaŜdy mieszkaniec Gminy będzie miał moŜliwość uzyskania informacji o aktualnym stanie prac wdroŜeniowych Planu Rozwoju Lokalnego w siedzibie sekretariatu Urzędu Gminy, wraz z wglądem w dokumentację (raporty monitoringowe, raporty ewaluacyjne), - moŜliwość udziału mieszkańców w posiedzeniach Komitetu Monitorującego (po wcześniejszym zgłoszeniu swojej obecności), - podjęcie współpracy z mediami lokalnymi - podawanie informacji o wdraŜanych projektach w mediach lokalnych przynajmniej raz w roku, - informacje z prac Komitetu Monitorującego zamieszczane na stronie www. Instytucja Zarządzająca zapewnia środki informacyjne i promocyjne w zakresie udzielonej pomocy z funduszy strukturalnych. Wykorzystywane środki informacyjne i promocyjne będą miały na celu przede wszystkim informowanie potencjalnych i faktycznych odbiorców pomocy o moŜliwościach wsparcia ze strony UE oraz informowanie opinii publicznej o zakresie i wymiarze pomocy unijnej dla poszczególnych projektów i rezultatach tych działań. Informowanie i promocja odbywać się będzie poprzez organizowanie szkoleń i konferencji na temat moŜliwości pozyskania środków unijnych. W prasie lokalnej i regionalnej oraz w Internecie podawane będą systematycznie informacje na temat zaangaŜowania finansowego UE w realizację projektów oraz stanie zaawansowania realizacji zadań i ich 85 efektów w ramach Planu. Sprawy związane ze środkami informacyjnymi i promocyjnymi stosowanymi przez Państwa Członkowskie odnośnie pomocy z funduszy strukturalnych reguluje Rozporządzenie Komisji Europejskiej nr 1159/2000. 86 X. Załączniki ZAŁĄCZNIK 1 TABELA EWALUACYJNA Metryka projektu: Obszar strategii Cel strategiczny Program operacyjny Zadanie Koordynator Termin realizacji zadania 87 Karta realizacji projektu L.p. Planowane działania - Opis i planowany termin Podjęte działania - Opis i termin podjętych działań Efekty Przyczyny odchyleń Propozycje działań 1 2 3 4 5 6 7 8 9 88 Załącznik 2 Raport monitoringowy z realizacji projektu 1. Tytuł projektu ........................................................................................................................................ 2.Kolejny numer raportu monitoringowego i okres objęty raportem ........................................................................................................................................ 3. Dane teleadresowe osoby przygotowującej ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 4. Opis działań zrealizowanych w okresie objętym raportem monitoringowym ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 5. Harmonogram realizacji projektu a) planowany Etapy realizacjiRok 200... Rok 200... projektu I II III IV I II III IV Rok 200... Rok 200... I I II III IV II III IV b) rzeczywisty Etapy realizacjiRok 200... Rok 200... projektu I II III IV I II III IV Rok 200... Rok 200... I I II III IV II III IV 89 6. Działania jakie zostaną zrealizowane w najbliŜszym czasie ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 7. Informacje o problemach związanych z realizacją projektu ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 1.Finansowa realizacja projektu Etapy Źródło 1 Źródło 2 Źródło 3 Razem realizacji Planowan Faktyczne Planowan Faktyczne Planowan Faktyczne Planowan Faktyczne projektu e wydatki wydatki e wydatki wydatki e wydatki wydatki e wydatki wydatki RAZEM 90
