pobierz plik - ISP Modzelewski

Czy tylko częściowe wykorzystanie towaru lub
usługi do działalności gospodarczej wiąże się
także z częściowym prawem do odliczenia podatku
naliczonego?
Problem istnieje od początku obowiązywania tego podatku, czyli od dnia 5 lipca 1993 r., w tym również w jego
„przedwspólnotowej” wersji i dotyczy obiektywnie większości podatników, którzy – obok czynności podlegających temu
podatkowi – wykonują również działalność niegospodarczą,
co jest przecież domeną większości osób fizycznych i spółek
z udziałem tych osób.
Należy rozróżnić tu dwie sytuacje:
1. gdy „niegospodarcze” wykorzystanie towarów i usług
podlega opodatkowaniu na podstawie art. 7 ust. 2 i 8
ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług,
2. gdy „niegospodarcze” wykorzystanie wiąże się z działalnością bezwzględnie niepodlegającą opodatkowaniu.
Ad 1) W tym przypadku dokonanie odliczenia wiąże się
z obowiązkiem opodatkowania czynności w istocie niegospodarczych, ale jako nieodpłatnych podlegających opodatkowaniu na podstawie tych przepisów. Przekazanie, zużycie
oraz darowizny towarów mogą mieć w świetle art. 7 ust. 2
tej ustawy cel niegospodarczy, a usługa nieodpłatnego udostępnienia majątku na cele niegospodarcze, zgodnie z art. 8
ust. 2 pkt. 1, podlega opodatkowaniu tylko gdy podatnikowi
przysługiwało całkowite lub częściowe prawo do odliczenia
z tytułu nabycia tego majątku lub jego części składowych.
Oznacza to, że sposób wykorzystania towarów i sług, mimo
niegospodarczego charakteru, daje prawo do odliczenia, a w
przypadku jego dokonania, nie rodzi obowiązku korekty.
Zarazem to „wykorzystanie” nie jest czynnością podlegającą
opodatkowaniu.
Ad 2) Przypadek drugi jest obiektywnie trudny do sprecyzowania: czy mogą wystąpić przypadki wykorzystania
towarów i usług na cele niegospodarcze, których nie wymieniają art. 7 ust. 2 i 8 ust. 2 ustawy? Obiektywnie jest tu tylko
jeden: gdy podatnik wykorzystuje nabyte towary i sługi na
cele niegospodarcze w sposób odpłatny, czyli działalność
podatnika nie ma charakteru gospodarczego. Niewykonano
więc tu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 tej ustawy,
lecz była to działalność odpłatna. I tu dochodzimy do punktu
wyjścia: jeśli jakiekolwiek wykorzystywanie towarów i usług
przez podmiot ma charakter odpłatny, to są to czynności
podlegające opodatkowaniu, czyli podmiot ten staje się podatnikiem. Oznacza to, że ma z tego tytułu prawo do odliczenia.
Czy istnieje więc problem, z którym wiąże się projektowana nowelizacja art. 86 tej ustawy, pociągająca za sobą
obowiązek obliczenia i stosowania nowej proporcji („preproporcji”)? W świetle uchwały NSA z dnia 24 października
2011 r. fakt częściowego wykorzystania towarów i usług na
cele bezwzględnie niepodlegające opodatkowaniu nie ma
wpływu na prawo do odliczenia w świetle art. 86 ustawy.
Przed podatnikami stanie dość absurdalny dylemat: czy
podporządkowanie się nowym przepisom, obliczać i stosować
nową proporcję, czy też nierobić nic i opodatkować wszelkie
przypadki niegospodarczego wykorzystania towarów i usług
niezależnie od tego, czy mają one charakter odpłatny czy
nieodpłatny. Zależeć to będzie od postawy podatnika, lecz
obiektywnie problem pojawi się dopiero w 2016 r., gdyż
zmiany te wejdą w życie w przyszłym roku.