Czy drugi i trzeci okres „rozliczeniowy”, w którym

Czy drugi i trzeci okres „rozliczeniowy”, w którym
można dokonać odliczenia w świetle art. 86 ust. 11
ustawy o podatku od towarów i usług liczy się od
okresu, w którym otrzymano fakturę (dokument
celny)?
Na pytanie zadane w tytule są dwie przeciwstawne
odpowiedzi: do końca 2013 r. – tak, od dnia 1 stycznia 2014 r.
– nie. Przez poprzednie dwadzieścia lat podatnicy przyzwyczaili się, że nabycie prawa do odliczenia następuje w okresie,
w którym fizycznie otrzymano fakturę lub dokument celny.
Nie było więc ważne, kiedy:
– powstał obowiązek podatkowy z tytułu czynności dokumentowanych w powyższy sposób,
– wystawiono owe dokumenty: liczył się tylko fakt wejścia
w ich posiadanie przez nabywcę (importer).
Od dnia 1 stycznia 2014 r. stan prawny uległ diametralnej zmianie: zgodnie z nowym art. 86 ust. 10 tej ustawy
prawo do odliczenia powstaje za okres, w którym powstał
obowiązek podatkowy z tytułu dostawy towarów, świadczenia usług lub importu towarów będących przedmiotem nabycia. Czyli powstaje on ex lege, niezależnie od zdarzeń faktycznych. I do tego przepisu odwołuje się cytowany na
wstępie ust. 11 tego artykułu stanowiąc, że odliczenie można
dokonać również w dwóch kolejnych okresach rozliczeniowych. Należy jednak dodać, że zgodnie z ust. 10b art. 86 tej
ustawy odliczenie nie może nastąpić wcześniej niż w rozliczeniu za miesiąc, w którym podatnik otrzymał fakturę (dokument celny): ale ust. 11 tego artykułu nie odwołuje się do
tego przepisu. Oznacza to, że:
– uzyskanie tych dokumentów jest warunkiem niezależnym wykonania prawa do odliczenia,
– brak ich uzyskania w ciągu tych trzech okresów rodzi
prawo do odliczenia w formie korekty deklaracji zgodnie z nowym ust. 13 tego artykułu.
Przepisy te mają jednoznaczną treść, nie wymagają
innej – poza językową – interpretacji i co ważne, są zgodne
z prawem UE. Pojawiające się w prasie stwierdzenia, że
(jakoby) ustawodawca „popełnił błąd” i pominął w ust. 11
tego artykułu odwołanie do ust. 10b są niepoważne: prawdopodobnie autorzy tych poglądów ratują w ten sposób swoją
reputację w oczach tych, którzy udzielili błędnych odpowiedzi.
Jaki jest skutek tych przepisów dla podatników? Przede
wszystkim wykluczono wykorzystanie duplikatów faktury
jako sposobu uzyskania odliczenia paliwa do pojazdów, których posiadanie uprawnia do odliczenia od początku 2014
roku. Co mogliby bowiem zrobić podatnicy? Przede wszystkim
poprzez uzyskanie duplikatów faktur za zakupy tych pojazdów,
ich leasing, a przede wszystkim zakup paliwa z wielu poprzednich lat mogliby dokonać odliczenia za styczeń i luty tego roku.
W świetle art. 86 ust. 13 tej ustawy jest to dopuszczalne tylko
przez korektę deklaracji za okres, w którym powstało prawo
do odliczenia w świetle ust. 11 tego artykułu, a wtedy prawa
do odliczenia nie było. Czyli przepisy te chronią budżet państwa
przed katastrofą. Być może więc krytycy tych rozwiązań podsunęli podatnikom „patent na niepłacenie VAT-u”, który – jak
widać – jest niewiele wart.
Jaki prawdopodobnie może być jednak dość nieobliczalny obrót sprawy? Do niedawna nie ukrywano bardzo
przyjaznych kontaktów części międzynarodowego biznesu
doradczego z pracownikami resortu finansów. Jednak z tych
firm, wybierając „podatnika roku”, korzysta z usług … wiceministra finansów. To jej pracownicy dziś lobują publicznie
za sprzeczną z prawem, lecz bardzo korzystną dla tych, którzy dziś chcą wykorzystać duplikaty, interpretację art. 86 ust.
10, 11 i 13 tej ustawy. Jeżeli pojawi się znów jakiś bezsensowny „komunikat” resortu finansów potwierdzający pogląd
lobbystów, to będzie oznaczało, że na Świętokrzyskiej nie
zmieniło się nic, mimo że nie ma już tam ani ministra Rostowskiego, ani poprzedniego wiceministra od podatków.