dr Marta Serwańska - Program Żywy Dawca Nerki

Marta Serwańska-Świętek w 2001 r ukończyła wydział lekarski
Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. W kolejnych latach uzyskała
specjalizacje lekarskie w dziedzinie: chorób wewnętrznych, nefrologii,
transplantologii klinicznej oraz certyfikat ETCO European Transplant
Coordinator. Uczestnik kursów Transplant Procurement Management
advanced course, Donor Action Workshop (Universitat de Barcelona)
Transplant Immunosuppression, Improving Recipient Outcome
(University of Minnesota) oraz staży (Transplantation Academy held in
Sahlgrenska University Hospital Goeteborg).
Od kilkunastu lat pracuje w zespole transplantacyjnym, w
szczególności zajmuje się kwalifikacją medyczną żywych dawców nerki,
przygotowaniem do zabiegu transplantacji par dawca nerki – biorca oraz
opieką długoterminową nad parami po przeszczepieniu nerki. Ponadto
zajmuje się kwalifikacją pacjentów z cukrzycą typu 1 do transplantacji
trzustki i wysepek trzustkowych.
Przeszczepienie nerki od dawcy żywego jest najlepszą metodą leczenia u pacjentów ze
schyłkową niewydolnością nerek.
Każdy, kto chciałby oddać nerkę bliskiej osobie powinien zgłosić się do lekarza
nefrologa opiekującego się biorcą w stacji dializ lub w poradni nefrologicznej. Lekarz
nefrolog dokonuje wstępnej oceny stanu zdrowia dawcy i jeśli nie znajddzie
przeciwwskazań umawia parę dawcę i biorcę na wizytę do naszego Ośrodka
Transplantacyjnego.
Najistotniejsze dane z wywiadu od potencjalnego dawcy:
- Krwiomocz, obrzęki,
- Zakażenia układu moczowego,
- Kamica nerkowa,
- Dna moczanowa,
- Upośledzenie słuchu,
- Cukrzyca
- Cukrzyca w rodzinie
- Choroby układowe dotyczące nerek,
- Choroba zakrzepowo-zatorowa,
- Choroby nerek występujące w rodzinie,
- Nadciśnienie tętnicze
- Nadciśnienie tętnicze w rodzinie
- Choroba niedokrwienna serca
- Palenie papierosów
- Uczulenia
- Wcześniejsze porody, ciąże
- Problemy z alkoholem i narkotykami
- Przebyte infekcje
Najistotniejsze punkty wstępnego badania przedmiotowego:
- Ciśnienie tętnicze
- Masa ciała, wzrost, BMI
- Ocena skóry, węzłów chłonnych
- Badanie piersi u kobiet
- Badanie układu sercowo-naczyniowego, oddechowego
- Badanie brzucha
Na wstępnym etapie dawca powinien mieć wykonane następujące badania:
Grupa krwi
- badanie ogólne moczu
- morfologia krwi obwodowej
- kreatynina transaminazy w surowicy
- glukoza na czczo
- usg jamy brzusznej
- rtg klatki pierwsiowej
Badnia te finansowane są ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia.
Skierowania na nie wystawia lekarz POZ.
Żywy dawca nerki powinien być zaszczepiony przeciwko WZW B.
Przeciwwskazania do oddania nerki:
Wiek < 18 r ż
Niemożliwość wyrażenia świadomej, dobrowolnej zgody
cukrzyca
Powikłania narządowe nadciśnienia tętniczego
Zaburzenia krzepnięcia
Niektóre choroby nerek.
Kamica obustronna, nawrotowa
Większość nowotworów
Zakażenie wirusem HIV
Istotne choroby układu krążenia, układu oddechowego
Ciąża
Narkomania
Aktywna infekcja
Proces kwalifikacji dawcy w naszym ośrodku tranplantacyjnym odbywa się według
określonego schematu. Przeprowadzany jest przez zespół specjalistów: chirurga
transplantologa, nefrologa, anesteziologa, psychologa.
Po sprawdzeniu zgodności grup głównych krwi oraz wyników wstępnych badań
laboratoryjnych i obrazowych wykonywana jest próba krzyżowa (crossmatch) między
dawcą i biorcą. Dodatni wynik próby krzyżowej lub niezgodność grup głównych
uniemożliwia przeszczepienie nerki w obrębie danej pary dawca-biorca
Niezgodność w grupach głównych krwi lub dodatnia próba krzyżowa (crossmatch)
może stanowić wskazanie do procedury wymiany w parach żywych dawców
nerek.
W kolejnych etapach wykonywane są badania pbrazowek, biochemiczne,
bakteriologiczne, konsultacje specjalistyczne, po których jesteśmy przekonani, że ryzyko
oddania nerki jest zabiegiem bezpiecznym dla danego dawcy.
Na każdym etapie kwalifikacyjnym dawca może zrezygnować z oddania nerki.
Przed kwalifikacją potencjalnego dawcy nerki należy mieć pewność, że biorca jest
odpowiednim kandydatem do przeszczepienia nerki.
Obowiązują takie same kryteria kwalifikacji jak do przeszczepienia nerki od dawcy
zmarłego. Aby biorca otrzymał przeszczepienie nerki musi posiadać status „aktywny“ na
Krajowej Liście Oczekujących na transplantację nerki.
W trakcie kwalifikacji potencjalnego dawcy nerki biorca powinien być zgłaszany na
Krajową Listę Oczekujących na transplantację.