Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów

PROJEKT
Wytyczne ogólne opracowania
Studiów Wykonalności
dla projektów infrastrukturalnych
w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013.
(minimalny wymagany zakres)
Białystok, grudzień 2009 r.
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
1
Spis treści
1 Wprowadzenie ................................................................................................................................. 3
1.1 Podstawowe definicje ............................................................................................................ 3
1.2 Zasady ogólne........................................................................................................................ 5
2 Struktura studium ............................................................................................................................ 7
2.1 Wnioski z przeprowadzonej analizy – podsumowanie ......................................................... 7
2.2 Definicja projektu .................................................................................................................. 8
2.3 Charakterystyka projektu ...................................................................................................... 8
2.3.1.
Tytuł projektu....................................................................................................................................... 8
2.3.2.
Lokalizacja projektu ............................................................................................................................ 8
2.3.3.
Analiza otoczenia społeczno – gospodarczego projektu ...................................................................... 8
2.3.4.
Zidentyfikowane problemy .................................................................................................................. 9
2.3.5.
Powiązania projektu z dokumentami strategicznymi…………………………………………….…..9
2.3.6.
Logika interwencji ............................................................................................................................... 9
2.3.6.1. Cele projektu...................................................................................................................................... 10
2.3.6.2.
Wskaźniki produktu i rezultatu ................................................. Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
2.3.6.3.
Zagrożenia i ryzyko w realizacji inwestycji .................................................................................. 11
2.3.7.
Komplementarność z innymi działaniami / programami ................................................................... 11
2.4 Analiza instytucjonalna i prawna wykonalności inwestycji................................................ 11
2.4.1.
Identyfikacja Beneficjentów projektu ................................................................................................ 11
2.4.2.
Opis stanu aktualnego instytucji wdrażającej projekt ........................................................................ 12
2.4.3.
Analiza prawna wykonalności projektu ......................................... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
2.4.4.
Trwałość i promocja projektu ............................................................................................................ 13
2.4.5.
Pomoc publiczna w projekcie ............................................................................................................ 13
2.5 Analiza techniczna .............................................................................................................. 14
2.6 Analiza finansowa ............................................................................................................... 15
2.7 Analiza ekonomiczna .......................................................................................................... 18
2.8 Analizy specyficzne dla danego rodzaju projektu / sektora ................................................ 18
2.9 Analiza oddziaływania na środowisko ................................................................................ 19
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
2
1 Wprowadzenie
Niniejszy dokument stanowi ogólne wytyczne do opracowania Studiów Wykonalności dla
projektów infrastrukturalnych zgłaszanych do dofinansowania w ramach Regionalnego Programu
Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007 – 2013. Zawiera również zasady ich
sporządzania.
Wytyczne mają na celu pomoc potencjalnym Beneficjentom Regionalnego Programu
Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013 w procesie przygotowania Studiów
Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych poprzez wprowadzenie jednoznacznych pojęć
i założeń oraz ujednolicenie zasad przygotowania, jak również osiągnięciu efektu porównywalności
inwestycji.
1.1 Podstawowe definicje
BENEFICJENT – podmiot, który jest stroną umowy zawieranej z Instytucją Zarządzającą
(Zarządem Województwa Podlaskiego) o dofinansowanie realizacji projektu z Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Beneficjent jest odpowiedzialny za realizację projektu,
przeprowadza postępowanie ws. udzielania zamówienia publicznego i zawiera kontrakty na
realizację projektu.
PROJEKT – przedsięwzięcie opisane we Wniosku o dofinansowanie, będące przedmiotem umowy
o dofinansowanie zmierzające do osiągnięcia pewnego, precyzyjnie określonego celu.
DUŻY PROJEKT – projekt, którego całkowity koszt przekracza kwotę 50 mln EUR, a w
przypadku środowiska naturalnego 25 mln EUR.
ZADANIE – wyodrębniona technicznie część projektu.
PROJEKT GENERUJĄCY DOCHÓD – w myśl art. 55 rozporządzenia Rady (WE) nr
1083/2006 jest to projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego lub
Funduszu Spójności, którego całkowity koszt przekracza 1 mln EUR, obejmujący inwestycję w
infrastrukturę,
korzystanie z
której
podlega
opłatom
ponoszonym
bezpośrednio
przez
korzystających oraz projekt pociągający za sobą sprzedaż gruntu lub budynków lub dzierżawę
gruntu lub najem budynków, lub wszelkie inne odpłatne świadczenie usług, dla którego wartość
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
3
bieżąca przychodów w rozumieniu art. 55.1 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006
przewyższa wartość bieżącą kosztów operacyjnych. W przypadku projektów dla których istnieje
możliwość obiektywnego oszacowania dochodu z wyprzedzeniem (art. 55 ust. 2) należy wyliczyć
wartość wskaźnika luki w finansowaniu na potrzeby ustalenia wartości dofinansowania. Natomiast
w przypadku projektów, dla których nie można obiektywnie oszacować dochodu z wyprzedzeniem
(np. ze względu na innowacyjny charakter) (art. 55 ust 3), a z celów projektu i założeń
wnioskodawcy wynika, że projekt będzie generował przychody w rozumieniu art. 55 ust. 1
rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006, dofinansowanie wspólnotowe ustalane przy
zastosowaniu stopy dofinansowania określonej dla danego działania (bez konieczności wyliczania
luki w finansowaniu), z zastrzeżeniem, że dochód wygenerowany przez projekt w okresie do 5 lat
po jego zakończeniu, spełniający przesłanki art. 55 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006,
zostanie zwrócony przez Beneficjenta do właściwej instytucji przyznającej pomoc proporcjonalnie
do udziału wydatków kwalifikowalnych w całkowitym koszcie projektu oraz proporcjonalnie do
udziału współfinansowania wspólnotowego w wydatkach kwalifikowalnych.
KOSZTY KWALIFIKOWALNE – wydatki lub koszty poniesione przez Beneficjenta w związku
z realizacją projektu zgodnie z zasadami obowiązującymi i które kwalifikują się do refundacji ze
środków przeznaczonych na program.
POMOC PUBLICZNA – wszelka pomoc udzielona przez Państwo Członkowskie lub z użyciem
zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub może zakłócić konkurencję
poprzez faworyzowanie określonych podmiotów lub wytwarzanie określonych dóbr oraz gdy jest
niezgodna ze wspólnym rynkiem, o ile wpływa na handel między Państwami Członkowskimi.
DOCHÓD – nie jest dochodem w rozumieniu ustawy o rachunkowości. W niniejszym opracowaniu
będzie rozumiany jako wartość bieżąca salda przepływów pieniężnych. Swoim zakresem obejmie
dochody osiągnięte w trakcie realizacji oraz dochody planowo uzyskane po zakończeniu inwestycji.
NAKŁADY INWESTYCYJNE – nakłady inwestycyjne poniesione w okresie realizacji projektu.
Obejmują prace przygotowawcze i nakłady na rzeczowy majątek trwały.
NAKŁADY W OKRESIE EKSPLOATACJI – nakłady na środki trwałe niezbędne do
eksploatacji (ruchome środki trwałe), nakłady na remonty generalne powiększające wartość
środków trwałych, czyli nakłady odtworzeniowe.
CELE OGÓLNE/POŚREDNIE – cele, do osiągnięcia których w sposób pośredni przyczyni się
1
Artykuł 55 nie ma zastosowania w następujących przypadkach:
• Projekty, które nie generują dochodu (np. drogi, za korzystanie z których nie trzeba płacić),
• Projekty, których dochody nie pokrywają w pełni kosztów operacyjnych (np. niektóre koleje),
• Projekty podlegające zasadom pomocy publicznej.
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
4
realizacja danego projektu; wyjaśniają dlaczego projekt jest ważny dla społeczeństwa w kategoriach
długoterminowych korzyści dla Beneficjentów i szerszych korzyści dla innych grup.
CEL BEZPOŚREDNI – cel, do osiągnięcia którego w sposób bezpośredni przyczyni się realizacja
danego projektu; cel odnoszący się do kluczowego problemu, który ma być rozwiązany za pomocą
projektu; jest definiowany w kategoriach korzyści dla Beneficjentów lub grup docelowych; jest
rezultatem wykorzystania powstałych produktów.
ODDZIAŁYWANIE – długofalowe konsekwencje dla bezpośrednich adresatów po zakończeniu
ich udziału w projekcie lub po zakończeniu danej inwestycji, a także pośrednie konsekwencje dla
innych adresatów, którzy skorzystali lub stracili w wyniku realizacji projektu.
REZULTAT – bezpośredni i natychmiastowy efekt zrealizowanego programu lub projektu.
Rezultaty dostarczają informacji o zmianach, jakie nastąpiły w wyniku wdrożenia programu lub
projektu u Beneficjentów pomocy, bezpośrednio po zakończeniu projektu.
PRODUKT – wynik interwencji w stan aktualny, czyli bezpośredni, materialny efekt realizacji
projektu mierzony konkretnymi wielkościami.
1.2 Zasady ogólne

Studium Wykonalności stanowi załącznik do Wniosku o dofinansowanie projektu
infrastrukturalnego w ramach RPOWP na lata 2007-2013.

Studium Wykonalności musi być aktualne na dzień składania Wniosku o dofinansowanie
projektu – informacje prezentowane w obu dokumentach muszą być tożsame i spójne.

Studium Wykonalności musi dotyczyć jednego określonego zakresu tematycznego, którego
dofinansowanie przewidziano w RPOWP na lata 2007-2013.

Wszystkie analizy przygotowywane dla projektów infrastrukturalnych powinny być
wykonane w cenach stałych.

Analizą należy objąć okres inwestycyjny (lata ponoszenia nakładów na realizację projektu)
oraz technicznego cyklu życia projektu.
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
5
Okresy referencyjne:
Dziedzina gospodarki
Okres referencyjny [w latach]
energetyka
15-25
gospodarka wodna i ochrona środowiska
30
kolejnictwo
30
drogi

25-30
porty morskie i lotnicze
25
przemysł
10
inne usługi
15
Okres odniesienia przyjęty na potrzeby analizy (na który należy sporządzić prognozę
przepływów pieniężnych generowanych przez projekt) jest uzależniony od rodzaju
inwestycji i powinien odzwierciedlać okres życia ekonomicznego projektu.

Analiza musi być prowadzona metodą przyrostu – w odniesieniu do stanu istniejącego, a nie
stanu „0”. Należy zaprezentować wariant bezinwestycyjny, wariant uwzględniający
realizację projektu w połączeniu ze stanem obecnym) oraz sam projekt (wariant
inwestycyjny – wariant bezinwestycyjny = projekt).

Dane (szczególnie dane liczbowe) powinny posiadać wskazanie źródeł pochodzenia i okres,
którego dotyczą. Dane statystyczne nie powinny być starsze niż 2 lata, a źródła danych
finansowych (np. kosztorysy) nie mogą być starsze niż 1 rok. W przypadku projektów
zakończonych należy przyjąć wartości rzeczywiste wynikające z podpisanych umów.

Studium Wykonalności powinno mieć na uwadze – z uwzględnieniem wymagań Instytucji
Zarządzającej - dokumenty wyższego rzędu, przede wszystkim: przepisy krajowe i UE,
Regionalny
Program
Operacyjny Województwa
Podlaskiego
na
lata
2007-2013,
Szczegółowy Opis Priorytetów RPOWP na lata 2007-2013, Wytyczne w sprawie
kwalifikowalności
Województwa
wydatków
Podlaskiego
w
na
ramach
lata
Regionalnego
2007-2013,
Programu
Krajowe
Operacyjnego
Wytyczne
dotyczące
kwalifikowalności wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w
okresie programowania 2007-2013 (opracowanie MRR), Wytyczne w zakresie wybranych
zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów
generujących dochód (opracowanie MRR) oraz inne dokumenty programowe na lata
2007-2013.
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
6
2
Struktura Studium
2.1 Wnioski z przeprowadzonej analizy – podsumowanie
Rozdział powinien być napisany w języku niespecjalistycznym (zrozumiałym dla osoby bez
przygotowania technicznego) i powinien być skróconym przeglądem kluczowych informacji
o projekcie. Zalecane jest przedstawienie:

tytułu projektu,

lokalizacji przedsięwzięcia,

okresu realizacji,

przedmiotu projektu, produktów, rezultatów,

Beneficjenta (grupy docelowej, jeśli dotyczy),

tła i uzasadnienia potrzeby realizacji projektu, głównych problemów,

podstawowych wniosków z analizy otoczenia przedsięwzięcia,

celów przedsięwzięcia,

zgodności z celami dokumentów programowych i strategicznych oraz z dokumentem „Linia
demarkacyjna pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki
Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej” wraz z uzasadnieniem,

komplementarności z innymi projektami,

matrycy logicznej projektu,

wyników analizy wariantów, w tym wybranych rozwiązań technicznych,

przewidywanych nakładów, kosztów inwestycyjnych i struktury finansowania,

zastosowania zasady cross – financingu (w zakresie dopuszczalności stosowania),

harmonogramu projektu oraz jego trwałości,

wykonalności technicznej i instytucjonalnej projektu,

aspektu pomocy publicznej w projekcie,

wyników analizy finansowej i ekonomicznej,

wielkości luki w finansowaniu, maksymalnej wielkości wydatków kwalifikowanych,
zdyskontowanego kosztu inwestycji, zdyskontowanego dochodu netto, maksymalnej wielkości
współfinansowania,

wniosków z analizy oddziaływania na środowisko,

innych adekwatnych do rodzaju projektu informacji.
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
7
2.2 Definicja projektu
Należy zwięźle i jednoznacznie opisać przedmiot i zakres projektu. Z punktu tego muszą jasno
wynikać zadania jakie będą realizowane w ramach projektu.
2.3 Charakterystyka projektu
2.3.1 Tytuł projektu
Tytuł powinien być krótki i oddający charakter projektu oraz zgodny z pozostałą dokumentacją.
Ponadto powinien zawierać przedmiot, lokalizację, etap oraz fazę zadania (jeżeli realizowany
projekt jest częścią większej inwestycji).
2.3.2 Lokalizacja projektu
Opis powinien zawierać informacje pomocne w lokalizacji inwestycji wraz z wizualizacją
na mapach (przedstawione w załącznikach). Miejsce realizacji projektu należy sprowadzić do
poziomu konkretnej gminy oraz miejscowości w odniesieniu do istniejącego i planowanego stanu
zagospodarowania terenu.
Dla projektów punktowych należy wskazać dokładną lokalizację działki wraz z numerem. Dla
inwestycji liniowych należy określić w sposób jednoznaczny położenie jej początku i końca.
Należy ująć informację o istniejącym i planowanym stanie zagospodarowania terenu, na
którym realizowany będzie projekt.
2.3.3 Analiza otoczenia społeczno – gospodarczego projektu
W punkcie należy ująć newralgiczne cechy danego terenu (określenie i charakterystyka
obszaru, dane demograficzne, infrastruktura, otoczenie gospodarcze, potencjał) objętego
oddziaływaniem projektu, na tyle dokładne, aby zrozumieć problemy, które po zrealizowaniu
projektu powinny być rozwiązane.
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
8
2.3.4 Zidentyfikowane problemy
W punkcie tym należy opisać i przeanalizować problemy, które dotykają bezpośrednich i
pośrednich Beneficjentów projektu. Charakterystyka powinna wskazywać powiązania pomiędzy
wyróżnionymi problemami, do rozwiązania których przyczynia się projekt, a badaną analizą
otoczenia projektu. Należy również przeprowadzić selekcję tych problemów i zidentyfikować
problem kluczowy, który zostanie rozwiązany poprzez realizację projektu. Analiza problemów
powinna być przeprowadzona za pomocą „drzewa problemów”, prezentującego przyczyny
problemu kluczowego, problem kluczowy oraz jego skutki.
2.3.5 Powiązania projektu z dokumentami strategicznymi
Należy wskazać bezpośrednią zgodność projektu z polityką szczebla: krajowego, regionalnego
i lokalnego. Konieczne jest wskazanie jednoznacznej zgodności projektu z celami:
 Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego,
 Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013,
 innych strategicznych dokumentów w zależności od specyfiki przedmiotu projektu np.
Wieloletnim Planem Promocji Województwa Podlaskiego, Wojewódzkim Planem
Gospodarki Odpadami, Krajowym Programem Oczyszczania Ścieków Komunalnych,
 oraz z dokumentem „Linia demarkacyjna pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki
Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej”
z uzasadnieniem.
Należy również wskazać wpływ projektu na polityki horyzontalne: Politykę ochrony
środowiska, Politykę równych szans, Politykę społeczeństwa informacyjnego i Efektywność
energetyczną.
2.3.6 Logika interwencji
Pomocną w opracowaniu projektu, a następnie jego ocenie i realizacji jest matryca logiczna
projektu. Matryca logiczna jest narzędziem rekomendowanym, szczególnie dla projektów
wieloetapowych lub opracowywanych w partnerstwie. Pozwala określić jakie cele bezpośrednie i
ogólne zostaną osiągnięte dzięki realizacji danego projektu, za pomocą jakich wskaźników da się
zmierzyć, czy zakładane cele zostaną osiągnięte, z jakich źródeł pochodzić będą dane (wskaźniki)
umożliwiające ocenę efektywności osiągniętych celów.
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
9
2.3.6.1
Cele projektu
Cele ogólne/szersze projektu
Należy opisać jakie długoterminowe korzyści społeczno – ekonomiczne zostaną osiągnięte
w danym sektorze/regionie poprzez realizację projektu, z wyszczególnieniem wskaźników
oddziaływania (tj. długofalowych konsekwencji zrealizowanego produktu, wykraczających poza
natychmiastowe efekty dla grup docelowych).
Cele bezpośrednie projektu
Cele bezpośrednie projektu muszą wynikać ze zidentyfikowanych najistotniejszych problemów
i być spójne z celami działania zawartymi w RPOWP.
2.3.6.2 Wskaźniki produktu i rezultatu
Zdefiniowane dla projektu wskaźniki produktu i rezultatu muszą zawierać przynajmniej dwa
ze wskazanych w „Tabeli wskaźników”, stanowiącej załącznik nr 3 „Szczegółowego Opisu
Priorytetów RPOWP na lata 2007-2013”.
Wskaźniki produktu
Produkt – bezpośredni, materialny efekt realizacji przedsięwzięcia mierzony konkretnymi
wielkościami.
Wskaźniki produktu należy zaprezentować w formie tabelarycznej wraz z uzasadnieniem
wyboru konkretnych wskaźników oraz sposobem ich pomiaru i monitorowania.
Muszą być one spójne z Wnioskiem o dofinansowanie w zakresie: opisu projektu, wskaźników
osiągnięcia celów projektu, głównych pozycji budżetu projektu.
Ze względu na charakter wskaźnika produktu powinien być on podany dla okresu realizacji
projektu, przy czym wartość docelowa powinna zostać wykazana w roku zakończenia rzeczowej
realizacji projektu.
Wskaźniki rezultatu
Rezultaty można zdefiniować jako korzyści, jakie wynikną dla Beneficjenta bezpośrednio po
zakończeniu projektu w związku ze zrealizowanymi działaniami.
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
10
Wskaźniki rezultatu opisują zmiany w sytuacji Beneficjenta, jego otoczeniu bądź ostatecznych
odbiorców, jakie nastąpiły w wyniku zrealizowania projektu.
W przypadku wskaźnika rezultatu jako wartość docelową Beneficjent powinien wskazać
wartość osiągniętą w okresie do 1 roku od momentu zakończenia realizacji projektu (z wyjątkiem
horyzontalnych wskaźników kluczowych, służących do pomiaru liczby nowoutworzonych miejsc
pracy).
Wskaźniki rezultatu należy zaprezentować w formie tabelarycznej wraz z uzasadnieniem
wyboru konkretnych wskaźników oraz sposobem ich pomiaru i monitorowania.
Przy prezentacji wskaźników rezultatu - dla pierwszego roku funkcjonowania projektu - za I
rok zostaje przyjęty pierwszy pełny rok kalendarzowy funkcjonowania infrastruktury powstałej
w ramach projektu. Wskaźniki mogą pojawiać się w trakcie realizacji projektu.
Wartość wskaźnika produktu i rezultatu w kolejnych latach należy wykazywać według
rzeczywistego stanu istniejącego w danym okresie (roku) - narastająco lub malejąco w zależności
od charakteru wskaźnika.
2.3.6.3
Zagrożenia i ryzyko w realizacji inwestycji
Celem analizy ryzyka jest identyfikacja potencjalnych zagrożeń, które mogą wystąpić przy
realizacji inwestycji oraz wskazanie sposobu postępowania w momencie ich wystąpienia.
2.3.7 Komplementarność z innymi działaniami / programami
Potencjalny projekt zgłaszany do realizacji może stanowić element szerszego przedsięwzięcia.
W punkcie tym należy przedstawić działania komplementarne. Wskażą one na powiązania projektu
z projektami realizowanymi ze środków unijnych / krajowych / zagranicznych, które mogą mieć
jakikolwiek wpływ na jego realizację. Należy odnieść się głównie do działań już zrealizowanych
lub będących w trakcie realizacji.
2.4
Analiza instytucjonalna i prawna wykonalności inwestycji
2.4.1 Identyfikacja Beneficjentów projektu
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
11
Należy jasno określić Beneficjenta oraz Beneficjentów pośrednich projektu.
W przypadku projektów inwestycyjnych Beneficjentem projektu jest podmiot, który będzie stroną
umowy o dofinansowanie projektu w ramach RPOWP.
Poza tym w punkcie należy określić kto będzie pełnił funkcję Zamawiającego. Można również
określić w jaki sposób wybrany będzie inżynier / menager projektu, tj. niezależny pośrednik
pomiędzy pracodawcą a kontraktorem – wykonawcą projektu.
Dodatkowo w Studium Wykonalności należy wskazać, kto stanie się właścicielem inwestycji
finansowanej ze środków EFRR i kto będzie zarządzał inwestycją po zakończeniu projektu.
2.4.2 Opis stanu aktualnego instytucji wdrażającej projekt
Wdrożenie projektu nie może odbyć się bez ram instytucjonalnych – należy przedstawić
charakterystykę i analizę stanu aktualnego instytucji wdrażającej projekt (zdolność organizacyjną) z
dokładnym sposobem i procedurami wdrażania projektu (harmonogram projektu).
Podmiot odpowiedzialny za wdrożenie projektu przedstawia inne osoby/organizacje
zaangażowane w realizację projektu, ich rolę włącznie z podziałem odpowiedzialności, ewentualne
powiązanie z innymi podmiotami.
Podmiot odpowiedzialny za wdrożenie projektu opisuje towarzyszące procesowi wdrażania
projektu procedury, sposób pozyskiwania odpowiednich zezwoleń prac przygotowawczych,
projektowych oraz określa liczbę kontraktów w ilu będzie realizowany projekt oraz sposób wyboru
wykonawców robót, usług i dostawców.
Podmiot odpowiedzialny za wdrożenie projektu powinien zaprezentować koszty i źródła
finansowania działań związane z realizacją projektu, jak też zidentyfikować zagrożenia związane
z wykonalnością instytucjonalną projektu.
Zalecaną formą przedstawienia harmonogramu wdrażania przedsięwzięcia jest wykres Gantt’a.
2.4.3 Analiza prawna wykonalności projektu
Punkt ten opisuje kwestie prawne związane z realizacją projektu. W części tej powinna znaleźć
się odpowiedź na temat własności gruntów/obiektów, na których będzie realizowany projekt oraz
inne dodatkowe informacje jak kwestia dostępności gruntu, mediów pod inwestycję – należy
przedstawić dokument potwierdzający prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.
Należy określić czy projekt jest przygotowany do realizacji pod względem prawnym i jakie
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
12
pozwolenia/decyzje/opinie należy uzyskać w celu zapewnienia realizacji projektu.
2.4.4 Trwałość i promocja projektu
Beneficjent jest zobowiązany do utrzymania trwałości projektu i nie poddania go znaczącym
modyfikacjom przez co najmniej 5 lat od chwili zakończenia jego realizacji. W punkcie tym należy
wskazać czy Beneficjent ma zdolność organizacyjną i finansową do utrzymania projektu, kto będzie
ponosić koszty związane z utrzymaniem i eksploatacją inwestycji po zakończeniu wsparcia
projektu. Informację należy uzupełnić o element rozwiązań ewentualnego udostępniania
wybudowanej infrastruktury podmiotom trzecim.
Należy przedstawić krótki opis sposobów promocji udziału UE w finansowaniu projektu,
zgodnie z obowiązującymi przepisami w tym zakresie:
 Rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1828/2006 z 8 grudnia 2006 r. ustanawiającym
szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego
przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego
Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006
Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego – art. 8 i 9,
 Krajowymi Wytycznymi w zakresie informacji i promocji – opracowanymi przez MRR,
 Strategią Komunikacji Funduszy Europejskich na lata 2007-2013, w tym zał. nr 1 Księgą
znaków.
2.4.5 Pomoc publiczna w projekcie
Źródłowym przepisem w zakresie pomocy publicznej jest art. 87 ust. 1 Traktatu
ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE, Dz.U.UE.C.321E.37 z dn. 29.12.2006 r.), który
stanowi: „Z zastrzeżeniem innych postanowień przewidzianych w niniejszym Traktacie, wszelka
pomoc przyznawana przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych
w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie
niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna ze wspólnym
rynkiem w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi.”
Należy zidentyfikować czy projekt podlega zasadom pomocy publicznej na podstawie
obowiązujących aktów prawnych i wytycznych.
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
13
Sposobem zweryfikowania występowania pomocy publicznej w projekcie jest test pomocy
publicznej. Ustalenie, czy w określonej transakcji występuje pomoc publiczna polega na zbadaniu,
czy jednocześnie występują wszystkie niżej wymienione przesłanki2:

wsparcie jest przyznawane przez Państwo lub pochodzi ze środków państwowych,

wsparcie to jest udzielane na warunkach korzystniejszych niż oferowane na rynku (korzyść
ekonomiczna),

selektywność tzn. uprzywilejowanie określonych podmiotów lub wytwarzanie określonych
dóbr,

wsparcie zakłóca konkurencję lub grozi zakłóceniem oraz wpływa na wymianę handlową
między Państwami Członkowskimi.
Każdą z przesłanek należy uzasadnić. W przypadku, gdy którakolwiek z przesłanek nie jest
spełniona, pomoc publiczna nie występuje.
Gdy wynik przeprowadzonego testu pomocy publicznej jest pozytywny, przynajmniej
w odniesieniu do części zakresu rzeczowego projektu, oznacza to że projekt w części jest objęty
pomocą publiczną. Skutkiem tego jest konieczność wydzielenia wydatków kwalifikowalnych w
ramach pomocy publicznej i bez pomocy.
W przypadku wpisania się projektu w zakres objęty pomocą stosuje się poziom dofinansowania
określony w danym programie pomocowym.
W projektach może występować mieszany poziom dofinansowania – odrębny dla zadań, w
których występuje pomoc publiczna i odrębny dla pozostałych.
2.5 Analiza techniczna
Zadaniem analizy technicznej jest określenie zasadności zaproponowanych rozwiązań
technicznych i technologicznych w projekcie. Powinna ona szczegółowo uzasadnić wybór
rozwiązania technicznego oraz proponowane zmiany (które mają przynieść rezultaty zmierzające do
osiągnięcia celów projektu) i wykazać, że zaproponowane rozwiązanie jest:
2

wykonalne pod względem technicznym i/lub technologicznym,

zgodne z najlepszą praktyką w danej dziedzinie,

zgodne z obowiązującymi normami prawnymi,

optymalne pod względem zaspokojenia popytu ze strony użytkowników,
Patrz: „Wspólnotowe zasady dotyczące pomocy państwa – Vademecum” .Dokument dostępny na stronie MRR
http://www.mrr.gov.pl/Pomoc%20publiczna/Documents/vademecum_zasady_pomocy_publicznej_09_2008_pl.pdf
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
14

przedstawia optymalny stosunek jakości do ceny,

najbardziej odpowiednie spośród rozważanych opcji,

efektywne energetycznie.
Analiza wariantów projektu jest bardzo istotna z punktu widzenia właściwej identyfikacji
zakresu projektu oraz wyboru najbardziej opłacalnego rozwiązania technicznego. Wybór wariantów
do analizy może dotyczyć głównych aspektów realizacji projektu, takich jak np: lokalizacja, zakres,
skala projektu.
Analiza różnych wariantów realizacji planowanego projektu ma na celu porównanie
opcjonalnych rozwiązań prowadzących do osiągnięcia tych samych celów biorąc pod uwagę różne
czynniki takie jak wysokość nakładów inwestycyjnych, wysokość kosztów operacyjnych,
podstawowe parametry techniczne projektu, urządzenia, rozwiązania technologiczne.
Analiza wariantów powinna być wykonana na wczesnym etapie przygotowania projektu i
faktycznie przyczyniać się do określania zakresu projektu. W związku z tym Beneficjent powinien
skupić się na ograniczonej liczbie istotnych i technicznie wykonalnych opcji.
2.6 Analiza finansowa
Analiza finansowa to proces analityczny służący ocenie efektywności finansowej
przedsięwzięcia poprzez ustalenie wartości wskaźników efektywności finansowej, weryfikacji
trwałości finansowej przedsięwzięcia (poprzez zbadanie czy Wnioskodawca posiada wystarczające
zasoby na realizację inwestycji i utrzymanie jej rezultatów), obliczeniu właściwego maksymalnego
poziomu dofinansowania z funduszy UE.
Analiza finansowa musi zawierać następujące elementy:
 określenie założeń do analizy finansowej,
 zestawienie przepływów pieniężnych projektu, w tym planu inwestycyjnego projektu,
 ustalenie poziomu dofinansowania projektu z funduszy UE,
 określenie źródeł finansowania projektu,
 analizę finansowej trwałości,
 ustalenie wartości wskaźników efektywności finansowej projektu.
oraz:
 musi być dokonana z punktu widzenia właściciela infrastruktury wytworzonej w ramach
projektu (jeśli właściciel i operator są odrębnymi podmiotami, analiza powinna być
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
15
skonsolidowana),
 pod uwagę bierze się wyłącznie przepływy pieniężne,
 podczas wyliczania przepływów finansowych w różnych latach uwzględnia się wartość
pieniądza w czasie,
 powinna być sporządzana w cenach stałych,
 jest sporządzana za pomocą metody przyrostu,
 musi być przeprowadzona w okresie referencyjnym zalecanym przez KE z uwzględnieniem
poszczególnych sektorów (zastosowanie innych okresów odniesienia możliwe pod
warunkiem szczegółowego uzasadnienia),
 przyjmuje się stopę dyskontową na poziomie 5% dla analiz finansowych wykonywanych w
cenach stałych (w szczególnie uzasadnionych przypadkach można zastosować stopę wyższą
np. 8% dla analiz finansowych wykonywanych w cenach zmiennych, co wymaga
precyzyjnego wyjaśnienia).
Rachunek zysków i strat i przepływów finansowych
Należy sporządzić rachunek zysków i strat dla projektu zgodnie z Ustawą o rachunkowości
w zakresie jej obowiązywania przynajmniej na poziomie grup głównych dla okresu analizy.
W
rachunku zysków i strat należy ująć wyłącznie zmianę poszczególnych wielkości wywołaną
projektem.
Rachunek przepływów pieniężnych należy sporządzić zgodnie z Ustawą o rachunkowości
w zakresie jej obowiązywania przynajmniej na poziomie grup głównych dla okresu analizy.
Przepływy pieniężne powinny zawierać zmiany zapotrzebowania na kapitał obrotowy.
W
rachunku przepływów pieniężnych należy ująć wyłącznie zmianę poszczególnych wielkości
wywołaną projektem. Jeśli środki pieniężne na koniec okresu osiągają w którymkolwiek roku
wartości ujemne należy określić źródło pokrycia deficytu.
Analiza luki finansowej
Analiza luki finansowej jest podstawą obliczenia dofinansowania UE dla projektów
generujących dochód.
Wyliczenie luki finansowej dotyczy projektów, których całkowity koszt przekracza 1 mln
EUR. W celu ustalenia czy całkowity koszt danego projektu przekracza wskazany próg, należy
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
16
zastosować kurs wymiany EUR/PLN, stanowiący średnią miesięcznych obrachunkowych kursów
stosowanych przez Komisję Europejską z ostatnich 6 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia
Wniosku o dofinansowanie. Tym samym dla projektów, których koszt całkowity nie przekracza
1 mln EUR do wyliczenia wysokości dofinansowania nie stosuje się analizy luki finansowej.
W celu obliczenia luki finansowej należy odnieść się do określonych przepływów pieniężnych
oraz uwzględnić wartość rezydualną.
Projekt generujący dochód oznacza projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego lub Funduszu Spójności, którego całkowity koszt przekracza 1 mln Euro,
obejmujący inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym
bezpośrednio przez korzystających lub jakąkolwiek operację pociągającą za sobą sprzedaż gruntu
lub budynków, dzierżawę gruntu lub najem budynków albo jakiekolwiek inne odpłatne świadczenie
usług, dla których wartość bieżąca przychodów przewyższa wartość bieżącą kosztów operacyjnych.
Określenie wskaźnika luki finansowej nie jest wymagane dla projektów, które podlegają
zasadom pomocy publicznej, które nie generują dochodu, których przychody nie pokrywają w pełni
kosztów operacyjnych.
Algorytm obliczania wskaźnika luki finansowej musi być zgodny z krajowymi Wytycznymi
w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym
projektów generujących dochód.
Wskaźniki rentowności
Wskaźniki rentowności pokazują jak szybko zwraca się zaangażowany w projekcie kapitał.
Analiza rentowności projektu jest weryfikacją dobrze oszacowanej wielkości dofinansowania (która
nie może przynosić nadmiernych korzyści Beneficjentowi). Czy dofinansowanie nie jest
przeszacowane weryfikuje się wskaźniki w wariantach bez dofinansowania, z dofinansowaniem
wewnętrznej stopy zwrotu z inwestycji (FRR/C) i finansowej zaktualizowanej wartości netto z
inwestycji (FNPV/C) oraz wewnętrznej stopy zwrotu z kapitału (FRR/K) i finansowej
zaktualizowanej wartości netto z kapitału (FVPV/K).
Aby projekt mógł być współfinansowany FNPV/C musi być ujemna i FRR/C musi być niższa
niż ustalona stopa dyskonta (dotyczy to wszystkich projektów inwestycyjnych za wyjątkiem tych,
które są objęte pomocą publiczną).
Obliczenie wskaźników FNPV/K i FRR/K jest obligatoryjne dla tzw. „dużych projektów”.
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
17
2.7 Analiza ekonomiczna
Analiza ekonomiczna jest sporządzana na podstawie analizy finansowej i uwzględnia
finansowe koszty i korzyści wyrażone przepływami pieniężnymi oraz inne aspekty oddziaływania
projektu, które nie są przedmiotem transakcji rynkowych.
Analiza ekonomiczna powinna wykazać, czy projekt jest warty współfinansowania i czy
wymaga współfinansowania.
Do oceny ekonomicznej projektu służą ekonomiczne wskaźniki efektywności3:
 ekonomiczna bieżąca wartość netto inwestycji (ENPV) stanowiąca różnicę ogółu
zdyskontowanych korzyści i kosztów związanych z inwestycją - wskazuje korzyści
ekonomiczne jakie przyniesie realizacja projektu;
 ekonomiczna wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji (ERR) określa ekonomiczny zwrot z
projektu;
 wskaźnik B/C, który ustala się jako stosunek zdyskontowanych korzyści ekonomicznych do
sumy zdyskontowanych kosztów ekonomicznych generowanych w okresie odniesienia.
Projekt przynosi korzyści dla społeczności, jeśli jednocześnie spełnione są trzy warunki:

ekonomiczna bieżąca wartość netto inwestycji (ENPV) jest większa od 0,

ekonomiczna wewnętrzna stopa zwrotu (ERR) jest wyższa od stopy dyskontowej,
 stosunek korzyści ekonomicznych do kosztów ekonomicznych (współczynnik B/C) jest
większy niż 1.
Projekt taki jest wart współfinansowania.
Przy uzyskaniu negatywnych wskaźników efektywności (ujemnych) dalsza analiza inwestycji
staje się bezcelowa a inwestycja powinna zostać odrzucona. Wykonanie analizy ekonomicznej na
etapie Studium Wykonalności pozwala na uniknięcie kosztownych prac projektowych dla
inwestycji, które nie mają uzasadnienia ekonomicznego.
2.8 Analizy specyficzne dla danego rodzaju projektu / sektora
Należy przedstawić najistotniejsze elementy dla danego sektora, jego najistotniejsze cechy,
(np. sektor transportu – prognozy ruchu), charakterystykę przed realizacją projektu i po
zakończeniu projektu.
3
Instytucja Zarządzająca RPOWP wymaga wyliczenia wymienionych wskaźników - są one niezbędne do oceny
projektu zgodnie z kartą oceny merytorycznej.
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
18
2.9 Analiza oddziaływania na środowisko
W pkt. należy przedstawić informację dotyczącą klasyfikacji przedsięwzięcia pod kątem
wymogu przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ) w świetle przepisów prawa
polskiego i UE; informację do jakiej grupy i na podstawie którego zapisu przedsięwzięcie zostało
zakwalifikowane do przeprowadzenia procedury OOŚ, czy do jej przeprowadzenia się kwalifikuje.
Ponadto należy opisać sposób przeprowadzonych postępowań OOŚ. Jeśli organy odstąpiły od
przeprowadzenia procedury OOŚ należy opisać z jakich powodów odstąpiono od jej
przeprowadzenia.
Dla projektów, dla których wymagane jest wykonanie oceny oddziaływania na środowisko
należy przedstawić streszczenie tego dokumentu.
Dla projektów, dla których nie jest wymagane wykonanie w/w oceny należy sporządzić krótką
analizę w aspekcie oddziaływania na poszczególne elementy środowiska naturalnego.
W każdym przypadku należy określić wpływ projektu na obszary „NATURA 2000”.
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
19
(Miejscowość i data)
(Nazwa instytucji
Adres)
Oświadczenie Beneficjenta
Niniejszym oświadczam, że projekt ......................................................................................:
(tytuł projektu)
1. jest / nie jest projektem generującym dochód w myśl art. 55 rozporządzenia WE 1083/2006
z uwzględnieniem zmian wprowadzonych rozporządzeniem WE 1341/2008
2. podlega/ nie podlega zasadom pomocy publicznej
…………………………
(podpis i pieczątka)


Niewłaściwe skreślić
Niewłaściwe skreślić
Wytyczne ogólne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów infrastrukturalnych
20