czwarty wymiar - Wydział Rzeźby

czwarty wymiar
czwarty wymiar
Rozprawa doktorska Wojciecha Stanisława Janiszewskiego
załącznik: plan ekspozycji
Promotor: prof. Grzegorz Biliński
Recenzenci: prof. Artur Tajber, prof. Andrzej Syska
Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, Wydział Rzeźby
Kraków 2013
1
czwarty wymiar
Przedmiot ekspozycji.
1.
„Medium Liryczne” - 'wstępna' część pracy:
1. sterowana ruchem 'widza' projekcja kostki 27 sześcianów (3 x 3 x 3)
przedstawiających na ścianach zapis video sklejania Butelki Kleina .
2. projekcja pełnego zapisu video sklejania Butelki Kleina.
3. stanowiska do przeglądania, odsłuchiwania, tekstowej części rozprawy
2. LDO4D (laboratorium doświadczania obiektów 4D)– podstawowa cześć pracy –
sterowana położeniem głowy i ruchem gałek ocznych transformacja obiektów 4D
2
czwarty wymiar
Przestrzeń ekspozycji
Dwa odizolowane akustycznie pomieszczenia o powierzchni minimalnej:
4m x 4m x 4m
3
czwarty wymiar
Zaplecze techniczne
1. „Medium Liryczne” - 'wstępna' część pracy:
1. Rzutnik
2. Komputer PC (projekcja sześcianów)
Ram = 4GB
4-rdzeniowy procesor
karta graficzna NVIDIA seria 200
wewnętrzna karta dźwiękowa 24 bit/ 4 kanały
3. kamera USB (PS 3)
4. 4-kanałowy system AUDIO (wzmacniacz, głośniki)
5. komputer PC (odtwarzacz DVD ) (projekcja VIDEO)
6. komputery PC (stanowiska do 'przeglądania', „odsłuchiwania tekstowej
części rozprawy)
2. LDO4D (laboratorium doświadczania obiektów 4D)– podstawowa cześć pracy
1. Rzutnik
2. Komputer PC (transformacje sześcianów)
Ram = 4GB
4-rdzeniowy procesor
karta graficzna NVIDIA seria 200
wewnętrzna karta dźwiękowa 24 bit/ 4 kanały
3. 4-kanałowy system AUDIO (wzmacniacz, głośniki)
4
czwarty wymiar
4. Komputer PC (detekcja ruchu głowy i gałek ocznych)
Ram = 4GB
4-rdzeniowy procesor
5. kamera USB (PS 3)
6. 4-kanałowy system AUDIO (wzmacniacz, głośniki)
5
czwarty wymiar
Symulacja ekspozycji „Medium liryczne”
6
czwarty wymiar
7
czwarty wymiar
8
czwarty wymiar
9
czwarty wymiar
Symulacja ekspozycji LDO4D
10
czwarty wymiar
11
czwarty wymiar
12
czwarty wymiar
13
czwarty wymiar
Założenia ideologiczne
Medium Liryczne
LDO4D ( laboratorium doświadczania obiektów 4D) – 'praktyczna' część
rozprawy doktorskiej odnosi się 'wprost' do podstaw geometrii, topologii. Licealna wiedza
matematyczna pozwala na jej 'zrozumienie' – Butelka Kleina, sześcian 4D nie są jednak
'omawiane' w programach szkolnych (kurs podstawowy) . Choć opisuję konstrukcję BK w
tekście rozprawy, uznałem za istotne dopełnienie dyskursu o 'przedstawienie liryczne'.
Umieściłem w dodatkach do podstawowej części rozprawy rozdział 'Medium Liryczne” ostatecznie pozostał nagłówek i przypis:
W pierwotnym planie pracy poniższy rozdział miał być zapisem, dokumentacją lirycznej, metafizycznej
osnowy pracy, miał być znakiem źródła, inspiracji. Zadanie takie, po części, spełnił rozdział ' Przestrzeń'.
Wprowadzenie do pracy 'lirycznego medium' miało być manifestem podróży autora w 'nieznane wymiary',
zaznaczeniem kontekstu filozoficznego (zarówno ontologicznego jak i epistemologicznego). Po napisaniu
rozdziału 'Rozprawa', kompletnym wykonaniu instalacji LDO4D, całkiem naturalnie, organicznie, pojawił się
zamysł wprowadzenia w miejsce tekstu działania, uzupełniającej instalacji, będącego zapisem sklejania przez
autora (z metalowej siatki) Butelki Kleina. W o wiele doskonalszy sposób niż tekst stanowić będzie ona wstęp
do LDO4D,
Plan omówionej w przypisie instalacji rozwinął się – postanowiłem dodać w
miejscu jej prezentacji „stanowiska” do oglądania, słuchania 'tekstowej części rozprawy'
i przeglądania pełnego zapisu video 'sklejania wstęgi'. Chcę by wspomnianym miejscem
była osobna sala - przedsionek LDO4D, wprowadzenie 'liryczne', a i teoretyczne do
podstawowej części.
„Medium Liryczne” pomyślane jest jako swoista gra – odnajdywanie tajemnicy
ruchu 27 sześcianów przedstawiających na ścianach fragmenty rejestracji sklejania BK i
obraz z kamery (skierowanej na oglądających). Zmiany ruchu sześcianów są wyzwalane
algorytmicznie zmianami obrazu z kamery – nie są przypadkowe, stochastyczne, pozostają
jednak nieodgadnione – algorytm uzależnia zmianę ruchu sześcianów od współrzędnych
miejsca 'największej' zmiany obrazu, ta jest możliwa do 'antycypacji', jednak zależna jest
algorytmicznie, a nie przewidywalnie1, od poprzedzającej ją zmiany. Gra jest oddawaniem
się perfidii algorytmu, zgoła nieprzyjaznej maszynerii, zdaje się, jednak, uczestniczeniem
w 'magicznym' procesie, uwewnętrznianym znajdowaniem przez oglądających obrazów
1
14
Zależność zmiany ruchu sześcianów od zmiany obrazu nie jest prostą, geometryczną zależnością. 'Trajektoria
ruchu' sześcianów obliczana jest na podstawie współrzędnych 'największej' zmiany obrazu, nie jest jednak ich
'geometrycznym przekształceniem', geometryczną analogią zmian obrazu. Przesuwanie dłoni przed kamerą
zostaje zdekodowane jako ciąg współrzędnych obrazujących jej ruch, wyzwolone zmiany obrotów,
przesunięć sześcianów nie są 'liniowym' podążaniem za dłonią – jedynie bezruch ręki jest wprost tłumaczony
na bezruch sześcianów. Poddajemy się wrażeniu zależności obrotów (przesunięć) brył od ruchu dłoni, choć
nie potrafimy przewidzieć zmian (nawet znając algorytm – wyniki jego działania, wzór, są wyświetlane na
ekranie).
czwarty wymiar
ich własnego 'uwikłania w proces' . W 'geometrię' sześcianów wprowadziłem błąd
nanoszenia obrazu2 (z kamer, filmu) - wywołuje złudzenie otwierania ścian, zmylenie
'wnętrza' bryły z jej 'zewnętrzem' – manipulacja tyle jawna, co nieoczywista, wymykająca
się intuicji. Wspomniane zmiany obrazu wyzwalają dźwięki (kwadrofoniczne) – są
fragmentami czytanego tekstu rozprawy, tła rejestrowanego sklejania BK, wariacji
muzycznych. Kolejne 'wywołania' zagłuszają, kasują, poprzednie – jedynie wstrzymanie
zmian obrazu (bezruch) pozwala na odsłuchanie ich 'w całości'.
„Medium Liryczne” odnosi się (nie wprost) do LDO4D – jest unaocznieniem
nieoczywistości przestrzeni – przestrzenności, jak i samej jej percepcji. Jest też
bezpośrednim doświadczaniem pozorności „mechanicznej prostoty” natury algorytmu. To,
co zdaje się być niczym lalka na sznurku, cep, czy drylownica, jest w istocie atomem,
wyłonioną gałęzią, pojedynczym jedynie elementem, uproszczoną instrukcją algorytmu.
Mechanika przestrzeni, algorytmiczność przekształceń, utożsamiania mimikrycznie z
tandetą edukacji matematycznej, czas cały jest tajemnicą. 'Medium Liryczne' jest
wprowadzeniem do magii świata 'generatwnego', manifestem lekkości myśli o przestrzeni,
lirycznego kontekstu odkrywania tworów ludzkiego umysłu.
2
Efekt zmiany wektorów ustalających 'widzialność' płaszczyzny (wektory prostopadłe do płaszczyzn) –
program odwraca je, ukrywa ściany brył, odsłania wnętrze – dzieje się tak jedynie przy ustalonym kącie
'patrzenia'.
15
czwarty wymiar
LDO4D (laboratorium doświadczania obiektów 4D)– podstawowa cześć pracy.
Opis idei LDO4D zamieszczony w pisemnej części pracy nie zawiera, rozmyślnie,
aspektów 'technicznych'.
Miał określić fenomen 'dotykania obrazu przestrzeni',
pokonywania granicy widzialności. Konkretność, dokumentacja techniczna realizacji
LDO4D stanowiła by tam jedynie barykadę na drodze do rozwijania wyobrażeń
przestrzeni. W niniejszym 'palnie ekspozycji' omijam aspekt samej 'idei' – odwołuję do
tekstu dysertacji – chcę jedynie wskazać istotne uwarunkowania 'techniczne', ich
służebność wobec spełniania sensu pracy.
1. Intymność.
Gra z obrazem czterowymiarowych obiektów, sterowanie
wzrokiem
ich
wzajemnym przekształcaniem, pomyślana jest jako proces wymagający skupienia,
oddania się dotykowi, uwewnętrznieniu samego aktu patrzenia -' wnikania' w
przestrzeń czterech wymiarów. Zawieszona przed ekranem rama jest jednocześnie
wskazaniem aktywnego pola kamery śledzącej położenie głowy, źrenic, i
otwarciem na 'przestrzeń' – miejscem szczególnym, jedynym – jego 'zajęcie'
(umieszczenie głowy w ramach ramy) jest dostąpieniem, wpisaniem w samo
centrum 'akcji'. Jest
jednocześnie wydzieleniem i otwarciem. Podobną rolę
pełni okularowa oprawa z markerami (zielone kule) – umożliwia kamerze
identyfikację
położenia głowy, ale równocześnie jest 'intymnym' (przez samą,
choćby, fizyczną bliskość) kluczem do 'czwartego wymiaru'.
Czarne, matowe ściany (z wyjątkiem 'ściany z ekranem' ) mają zwiększyć kontrast
obrazu z projektora (zmniejszenie
współczynnika odbicia światła,
wydzielają też z 'rzeczywistej' przestrzeni ekran,
izolują, skazują na 'wnętrze'
czwartego wymiaru.
Czterokanałowy dźwięk, poza pełnieniem roli opisywania przestrzeni, jest
otoczeniem, wpisaniem w przestrzeń, doświadczaniem jej dookólności.
Uwewnętrznia obecność. (stąd istotna jest jakość dźwięku, jego pasmo,
słyszalność).
2. Przestrzenność.
Wielkość ekranu: 3.2 m x 1.8 m ma zapewnić wrażenie bezpośredniści i
przestrzenności. Podobną rolą spełnia wspomniany wcześniej dźwięk.
16
czwarty wymiar
Uwaga
Dla zwiększenia kontrastu obrazu (uwydatnienia czerni) ekran umieszczono na tle
jasnego 'passe - partout' oświetlonego białym światłem (również dla oświetlenia markerów,
źrenic – Eye Tracking).
17