docczytaj - LGD Sierpeckie Partnerstwo
download 
Reklamacja Transkrypt
czytaj - LGD Sierpeckie Partnerstwo
Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 2. Opis obszaru objętego LSR wraz z uzasadnieniem jego wewnętrznej spójności 2.1. Uwarunkowania przestrzenne Obszar działalności Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” obejmuje teren sześciu gmin . Są to: • gmina Gozdowo (1427022), (1427022) • gmina Mochowo (1427032), (1427032) • gmina Rościszewo (1427042), • gmina Sierpc – gmina wiejska (1427052), (1427052) • gmina Szczutowo (1427062), • gmina Zawidz (1427072). (1427072) Wymienione powyżej gminy wchodzące wchodzą w skład obszaru LGD są jednocześnie jednostkami administracyjnymi należącymi do powiatu sierpeckiego. sierpecki Gmina miejska – miasto iasto Sierpc – jest wyłączona z obszaru LGD ze względu na ilość mieszkańców zameldowanych na pobyt stały (18725 – dane GUS na dzień 31.12.2006 r.). Rysunek 1. Obszar sześciu gmin wchodzących w skład Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” województwo mazowieckie powiat sierpecki http://www.sierpc.com.pl/powiat/index.html http://pl.wikipedia.org/wiki/Powiat_sierpecki Źródło: http://www.sierpc.com.pl/powiat/index.html; Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” Strona 22 Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 Tabela 5. Wykaz gmin wchodzących w skład LGD Lp. Nazwa gminy TERYT Powierzchnia 2 (w km ) 1. Gozdowo 1427022 126,7 31 41 Liczba ludności (stan na 31.12.2006 r.) 6 070 2. Mochowo 1427032 143,57 40 43 6 333 44,11 3. Rościszewo 1427042 115,08 29 30 4 274 37,14 4. Sierpc 1427052 150,23 40 42 7 134 47,49 5. Szczutowo 1427062 112,62 25 26 4 489 39,86 6. Zawidz 1427072 186,09 44 47 7 081 38,05 834,29 209 226 35 381 42,41 OGÓŁEM Liczba sołectw Liczba miejscowości Gęstość zaludnienia 2 (osób/km ) 47,91 Źródło: dane GUS – stan na 31.12.2006 r. Obszar Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” położony jest w północno zachodniej części województwa mazowieckiego. Gminy wchodzące w skład LGD graniczą z powiatami: żuromińskim i płockim, leżącymi w obrębie województwa mazowieckiego oraz z powiatem lipnowskim i rypińskim z województwa kujawsko-pomorskiego. Przez rejon powiatu przebiegają ważne szlaki komunikacyjne – drogowe i kolejowe, dające połączenie z Warszawą, Toruniem, Bydgoszczą, Gdańskiem i Płockiem. Sierpc oddalony jest od Płocka o 40 km, od Warszawy - 125 km, od Torunia - 85 km, co wpływa korzystnie na lokalizację nowych przedsięwzięć inwestycyjnych oraz prowadzenie działalności przemysłowej i usługowej w powiecie. 2.2. Uwarunkowania geograficzne, przyrodnicze Obszar położony jest na pograniczu dwóch regionów fizjograficznych: Wysoczyzny Dobrzyńskiej i Wysoczyzny Płockiej. Ukształtowanie powierzchni jest zróżnicowane. Wynika to z położenia w strefie czołowomorenowej zlodowacenia bałtyckiego oraz obecności głębokiej doliny rzeki Skrwy rozcinającej obszar powiatu. Część powierzchni zajmuje wysoczyzna polodowcowa pocięta dolinami rzek: Skrwy Prawej i Sierpienicy. Obszar objęty działalnością Stowarzyszenia LGD „Sierpeckie Partnerstwo” leży w makroklimacie centralnym i wyróżnia go klimat o cechach pośrednich, z brakiem dominacji określonych mas powietrza, małymi opadami, zbliżonymi do średnich krajowych amplitudami temperatury. Na znacznej części terenu występują utwory zwałowe wykształcone w postaci gliny i piasków gliniastych. W części centralnej utwory te są przykryte cienką warstwą wodnolodowcowych piasków i żwirów. Są to z reguły grunty średniozagęszczone. Warunki geologiczne całego powiatu sierpeckiego przesądzają o braku znaczących surowców mineralnych nadających się do eksploatacji w większej niż lokalna skali. Na interesującym nas obszarze występują jedynie złoża żwirów, piasków, kruszywa naturalnego oraz torfu. Na tym terenie dominują gleby użytkowane rolniczo. W dnach dolin na podłożu piasków i namułów organicznych wykształciły się mady i gleby bagienne. Gleby bagienne piaszczysto- mułowe zajmują dno doliny Sierpienicy i są wykorzystywane jako łąki. Powiat sierpecki jest obszarem typowo rolniczym. Grunty orne zajmują około 65% powierzchni całkowitej powiatu. Gleby dobrej i średniej jakości znajdują się na terenie gminy Zawidz oraz częściowo na terenie gmin Sierpc, Mochowo i Gozdowo. W gminach Rościszewo i Szczutowo przeważają gleby słabe. Udział łąk i pastwisk w powierzchni powiatu to około 26 %, natomiast lasów około 14%. Przez obszar gmin, wchodzących w skład Stowarzyszenia LGD „Sierpeckie Partnerstwo” przepływają rzeki: Skrwa, Sierpienica, Raciążnica, Wierzbica, Głowienica i Czernica. Na terenie gminy Szczutowo znajdują się dwa duże Jeziora: Szczutowskie i Urszulewskie, z kolei na terenie gminy Sierpc Jezioro Bledzewskie. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” Strona 23 Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 Na naszym obszarze znajdują się również tereny chronione. Są to m.in.: • na obszarze 5 gmin (w tym 4 należących do Stowarzyszenia LGD „Sierpeckie Partnerstwo”), tj.: Mochowo, Rościszewo, Szczutowo, Sierpc i Brudzeń Duży znajdują się wielkoprzestrzenne systemy obszarów chronionych przyrodniczo i ciągów ekologicznych o randze krajowej i regionalnej. Obszar Chronionego Krajobrazu Przyrzecze Skrwy Prawej ma powierzchnię całkowitą 33 338 ha. Na południe obszar łączy się z Brudzeńskim Parkiem Krajobrazowym, na północy z Obszarem Chronionego Krajobrazu Dolina Raciążska, a na zachodzie z Obszarem Chronionego Krajobrazu Jezior Skępskich. Obszar stanowi krajowy korytarz ekologiczny. • bagna w rejonie wsi Białuty i Rękawczyn, • na obszarze powiatu sierpeckiego nie ma żadnych rezerwatów przyrody, są natomiast pomniki przyrody – pojedyncze drzewa i grupy drzew (6 w Gminie Szczutowo, 10 w Gminie Rościszewo, 5 w Gminie Sierpc, 2 w Gminie Mochowo, 7 w Gminie Gozdowo ) oraz aleje drzew (Gmina Zawidz – 1, Gmina Rościszewo – 2), a także głazy narzutowe (2 w Gminie Sierpc i 1 w Gminie Gozdowo). Tabela 6. Powierzchnia klas gleb oraz lesistość na terenie gmin wchodzących w skład Stowarzyszenia LGD „Sierpeckie Partnerstwo”. Nazwa gminy Gozdowo Mochowo Rościszewo Sierpc Szczutowo Zawidz Gleby Lesistość Na terenie gminy najwięcej gleb jest klasy IV oraz III i V, niewiele klasy II i I. Gleby klasy II i III stanowią 12,3 %, gleby klasy IV stanowią około 55 %, gleby klasy V i VI stanowią 32,7 %. Gleby na terenie gminy nie są najlepszej jakości. Gleby V i VI klasy zajmują 41,2% użytków rolnych, gleby IV klasy – 24%, III – 12,6%. Na terenie gminy Rościszewo dominują gleby bielicowe o charakterze lessowym i gleby brunatne kwaśne. Najwięcej jest gleb lekkich IV i V klasy bonitacyjnej. Gleby klasy V stanowią 34,13% użytków rolnych, IV klasa - 33,04%, VI klasa – 25,7%, III klasa – 7,09%. Gleby na obszarze Gminy Sierpc są niskiej klasy (wskaźnik bonitacji poniżej 0,85) oraz wykazują duże zakwaszenie. Gleby zajmują 67% powierzchni gminy. Zdecydowanie przeważają gleby o niskiej bonitacji – 90% - klasa V i VI. Pozostały obszar zajmują gleby klasy III i IV. Gleby na terenie gminy są generalnie słabe – wskaźnik bonitacji wynosi 0,89 – 0,80 – słabe. Ponadto gleby wykazują stosunkowo duże zakwaszenie. Lesistość gminy jest bardzo niska. Lasy stanowią 9,2% powierzchni gminy. Lasy zajmują ponad 2187,9 hektarów co stanowi 15,22 % powierzchni gminy. Lasy zajmują powierzchnię 1262,3 hektarów co stanowi 11% powierzchni gminy. Wskaźnik lesistości w Gminie Sierpc jest niski i wynosi 15,17% całkowitej powierzchni gminy. Lasy zajmują powierzchnię 2808,3 hektarów co stanowi 24,92% powierzchni gminy. Lasy stanowią ok. 9,54% powierzchni gminy. Źródło: dane GUS – stan na 31.12.2009 r. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” Strona 24 Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 Tabela 7. Ukształtowanie powierzchni oraz klimat w poszczególnych gminach wchodzących w skład Stowarzyszenia LGD „Sierpeckie Partnerstwo”. Nazwa gminy Gozdowo Mochowo Ukształtowanie powierzchni Klimat Teren gminy jest zróżnicowany pod względem występujących tu form morfologicznych. Przeważającą część terenu zajmują zdemolowane wysoczyzny morenowe i wysoczyzna morenowa płaska charakteryzująca się dość monotonną powierzchnią rozciągniętą licznymi dolinkami na ogół płytkimi z wyjątkiem wyraźnie wykształtowanej doliny rzeki Sierpienicy i licznymi zagłębieniami bezodpływowymi. Ukształtowanie powierzchni terenu gminy jest zróżnicowane. Wynika to z położenia wschodniej części gminy w strefie czołowo-morenowej zlodowacenia bałtyckiego oraz obecności głębokiej doliny rzeki Skrwy rozcinającej jej obszar na niemal dwie równe połowy. Różnica wysokości powierzchni terenu wynosi około 55 metrów. Generalnie w ukształtowaniu terenu wyróżnić można: strefę pagórków czołowomorenowych wysoczyznę morenową równinę sandrową z siecią dolin, rzek i cieków. Teren gminy jest równinny i charakteryzuje się łagodną rzeźbą. Jej charakterystyczną cechą są liczne cieki wodne dopływające do Skrwy. Również wynikające z niewielkiego spadku Skrwy meandry nadają rzeźbie terenu malowniczy charakter. Wyraźne piętno na krajobrazie gminy odciska również sąsiedztwo Pojezierza południowo-bałtyckiego. Gmina Gozdowo leży w mikroklimacie centralnym i wyróżnia go klimat o cechach pośrednich, z brakiem dominacji określonych mas powietrza, bardzo małymi opadami ( ok. 500-550 mm przy średniej z wielolecia 600 mm ) i zbliżonymi do średnich krajowych amplitudami temperatury. Średnia wilgotność względna powietrza wynosi 78%. Średnia temperatura powietrza to 8,2 st. C. Rościszewo Sierpc Strukturę geologiczną stanowią w przeważającej części równinne i faliste powierzchnie sandrowe. Doliny rzeczne utworzyły się w miejscu rynien polodowcowych pozostałych po poznańskiej fazie zlodowacenia Wisły. W rzeźbie wyróżnić można trzy główne jednostki geomorfologiczne: równinę sandrową, wysoczyznę morenową i dolinę Skrwy. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” Gmina znajduje się w obrębie dzielnicy klimatycznej środkowej. Jest to obszar o małym opadzie rocznym 550 – 600 mm poniżej średniej krajowej. Średnia miesięczna temperatura powietrza wynosi o ok. 7,5 C. Średnia wilgotność względna powietrza 78%. Klimat w gminie Mochowo zbliżony jest do kontynentalnego. Średnia roczna suma opadów wynosi około 500mm. Są to wartości należące do najniższych w Polsce. Klimat gminy Rościszewo posiada wszystkie główne cechy klimatu Polski tzw. klimatu przejściowego. Charakteryzuje się on znacznymi wahaniami przebiegu pór roku, w następujących po sobie latach oraz dużą zmiennością pogody we wszystkich sezonach. Na terenie gminy występuje makroklimat centralny o cechach kontynentalnych, z brakiem określonych mas powietrza, bardzo małymi opadami (rzędu 500-550mm przy średniej z wielolecia 600mm) i zbliżonymi do średnich krajowych amplitudach temperatury. Parowanie terenowe wynosi ok. 500 mm/rok, co w zestawieniu z rocznym opadem powoduje występowanie deficytu wody w glebie oraz zjawisko głębokich niżówek w lokalnie zasilanych ciekach. Średnia temperatura o powietrza wynosi 8,2 C, a a średnia wilgotność względna powietrza 78%. Klimat w gminie Sierpc zbliżony jest do kontynentalnego. Średnia roczna suma opadów wynosi około 500mm. Są to wartości należące do najniższych w Polsce. Przeciętna ilość dni pogodnych w roku wynosi 50, natomiast dni pochmurnych 145 w roku. Strona 25 Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 Szczutowo Teren gminy znajduje się w obrębie wysoczyzny morenowej i równiny sandrowej. Wał czołowo-morenowy wyniesiony jest 8 15 m ponad znajdującą się w jego przedpolu powierzchnię sandrową. Obszary wału czołowomorenowego o dużych wartościach przyrodniczo-krajobrazowych są zdominowane przez gleby lepszych klas bonitacyjnych, pełniących rolę bazy żywieniowej. Obszary równiny sandrowej, zwany sandrem Skrwy posiada również duże walory przyrodniczo – krajobrazowe. W jej obrębie występują liczne, rozmaite formy dolinne, doliny cieków i zagłębienia bezodpływowe. Obszar gminy związany ze zlodowaceniem środkowopolskim charakteryzuje się łagodną rzeźbą terenu. W krajobrazie dominuje jednostajna równina, lub lekko faliste powierzchnie zredukowanych wysoczyzn morenowych, których wysokość mieści się w granicach 115 - 134 m n.p.m. w zachodniej części gminy. Obszar gminy Szczutowo należy do wielkopolsko – mazowieckiego regionu klimatycznego. Średnia temperatura roczna wynosi około 7,5 stopni Celsjusza. Czas trwania pokrywy śnieżnej wynosi około 40 – 60 dni w ciągu roku. Średnie roczne pomierzone sumy opadów w wielolecia wynoszą 450 – 550 mm, a opad skorygowany (rzeczywisty) 550 – 650 mm na rok. Dni pochmurnych jest w roku około 150. Zdecydowana większość wiatrów (43%) wieje z kierunku zachodniego. Strukturę geologiczną gminy Zawidz stanowią w przeważającej części równinne powierzchnie sandrowe. Klimat w gminie Zawidz jest klimatem kontynentalnym. Średnia roczna suma opadów wynosi około 500 mm. Są to wartości należące do najniższych w Polsce. Przeciętna ilość dni pogodnych w roku wynosi 50, natomiast dni pochmurnych 145. Zawidz Źródło: opracowanie własne Tabela 8. Bogactwa naturalne oraz zasoby wodne na obszarze gmin wchodzących w skład Stowarzyszenia LGD „Sierpeckie Partnerstwo”. Nazwa gminy Gozdowo Mochowo Rościszewo Bogactwa naturalne Zasoby wodne Złoża kredy pojeziernej występujące w miejscowości Rempin na powierzchni 7 ha. Złoża żwirów i piasków występujące w miejscowości Ostrowy na powierzchni około 5 ha. W innych miejscowościach gminy Gozdowo znajdują się niewielkie złoża kruszywa naturalnego. Zasoby wodne to: rzeki - Sierpienica i Wierzbica, małe zbiorniki wodne położone we wsi Białuty, Rękawczyn, Smorzewo, większe oczka wodne - Gozdowo, Kolonia Przybyszewo. Złoże „Budy Bledzewskie” – piaski drobno i średnioziarniste, niekiedy różnoziarniste z głazikami mogą być wykorzystane na potrzeby lokalne. Dokumentacje geologiczne posiada torfowisko „Dobaczewo”. Są to złoża torfu niskiego – torf drewnotrzcinowy, trzcinowo – turzycowy, sfagnowy, nielicznie występuje gytia. Zarejestrowanych jest 9 wyrobisk (piaski różnoziarniste niekiedy z domieszką żwirów). Wody powierzchniowe na terenie gminy reprezentowane są przez rzekę Skrwę z dopływami, z których dwa największe Głowienica i Czernica odwadniają zachodnią część gminy. Rzeka Skrwa płynie dnem głębokiej doliny, dzielącej obszar gminy na niemal dwie równe części. Najogólniej można przyjąć, że wody powierzchniowe na obszarze gminy są rozmieszczone równomiernie. Występują też liczne choć drobne zbiorniki wodne w zagłębieniach bezodpływowych. Obszar gminy Rościszewo należy do zlewni rzeki Skrwy Prawej. Zlewnia ta charakteryzuje się stosunkowo wysokim udziałem terenów zalesionych i łąk oraz mniejszym udziałem gruntów ornych. Występują liczne cieki i rowy melioracyjne. Występują naturalne surowce okruchowe na obszarze gminy, które związane są głównie z czwartorzędowymi formami działalności lodowców bądź akumulacyjnej działalności rzecznej i procesów eolicznych. Należą do nich żwiry i pospółki Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” Strona 26 Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 wydobywane lokalnie oraz glina na potrzeby cegielni w Babcu Piasecznym. Sierpc Szczutowo Zawidz Budowa geologiczna i tektonika zasadniczo rzutują na występowanie surowców mineralnych. Na terenie gminy Sierpc największe znaczenie użytkowe mają: piaski oraz surowce ilaste. Są to jednak surowce o znaczeniu lokalnym. Na skalę przemysłową nie eksploatuje się obecnie żadnych surowców mineralnych. Jedynie lokalnie, dla potrzeb budowy dróg oraz budownictwa ludności, wykorzystywane są powierzchniowe warstwy żwirów, piasków i pospółki. W rejonie Mierzęcina i Łukomki, na obszarze Bagna Biele, Podlesia i Grądów Nowych występują złoża torfów. Do podstawowych bogactw gminy Zawidz należą surowce ilaste w rejonie wsi Jaworowo. Najważniejsze spośród nich to: Chraponianka, Raciążnica, Kanał Pszczele i Kanał Września. Na terenie gminy Rościszewo nie występują jeziora, których nie brak na sąsiadującej z Równiną Raciąską Równinie Urszulewskiej. Przez tereny gminy przepływa rzeka Skrwa. Lewy dopływ Skrwy stanowi rzeka Sierpienica, przepływająca przez gminę w kierunku północno – zachodnim. Obszar gminy Sierpc położony jest w dorzeczu tych dwóch rzek. Na terenie gminy znajduje się Jezioro Bledzewskie o powierzchni 34,9 ha. Powierzchnia Jeziora Bledzewskiego stanowi 0,13% całej powierzchni gminy. W gminie Szczutowo stosunkowo dużą część powierzchni zajmują wody. Według ewidencji geodezyjnej wody stojące zajmują - 237 ha, a rowy 117 ha, co daje razem 354 ha czyli 3,1 % areału gminy. Na obszarze gminy znajdują się 2 duże jeziora Szczutowskie i Urszulewskie (cześć wschodnia) oraz szereg oczek wodnych. Jezioro Szczutowskie ma 90,7 ha powierzchni, natomiast jezioro Urszulewskie - 308,1 ha . Prawie cała gminę odwadniają liczne cieki, z których największe to: ˗ rzeka Urszulewka, ˗ rzeka Mień, ˗ kanał Blizno, ˗ struga Narty-Gójsk, ˗ struga Grądy-Gójsk. Na całym terenie gminy nie ma jezior. Przez gminę przepływają dwie rzeki: Raciążnica i Sierpienica. Źródło: opracowanie własne 2.3. Uwarunkowania historyczne i kulturowe Ten obszar to najstarsze ziemie północnego Mazowsza, których historia jest nierozerwalnie związana z historią miasta Sierpca. Jego silne oddziaływanie na tereny leżące wokół zaznaczyło się już w X-XI wieku, gdy jako gród ważny i dynamicznie rozwijający się m.in. w związku z położeniem przy trakcie z Pomorza do Krakowa wywoływał rozwój rzemiosła: garncarstwo, ciesielstwo, kołodziejstwo, kowalstwo, kuśnierstwo, sukiennictwo. Wytwarzane towary powodowały powstawanie targów miejscowych, a z czasem handel rozszerzył się poza obszar sierpecki, zwłaszcza na ziemie państwa krzyżackiego i Pomorze. Ziemia Sierpecka stała się w ten sposób zapleczem produkcji rzemieślniczej, żywnościowej i handlowej do tego stopnia, że XIII wiek określono mianem „Złoty okres” dla tych ziem i jej mieszkańców. Pod względem geograficzno-politycznym Ziemia Sierpecka przez kilka wieków była na pograniczu polsko-pruskim, później polsko-krzyżackim. Wchodziła w skład Mazowsza, które po rozbiciu dzielnicowym najdłużej zachowało swoją niezależność i odrębność. Dopiero w roku 1529 weszło w skład Korony. Nie szczędziły Ziemi Sierpeckiej spustoszenia niesione wojnami, walkami czy przemarszami wojsk. Zniszczenia dokonane przez Szwedów, Rosjan, stronników Leszczyńskiego i Sasów wywarły trwałe piętno na mieszkańcach Sierpca i okolic. Miejscowa ludność brała też czynny udział w Powstaniu Kościuszkowskim, potem Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” Strona 27 Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 w wojnie francusko-prusko-rosyjskiej, a także w Powstaniu Listopadowym. I wojna światowa to także teren walk w okolicach Sierpca. Według historycznych uwarunkowań zmieniała się też przynależność administracyjna Ziemi Sierpeckiej – w 1793 roku po drugim rozbiorze Polski włączona została do zaboru pruskiego, po 1807 roku znalazła się w granicach Księstwa Warszawskiego, zaś po roku 1815 weszła w skład Królestwa Kongresowego, w czasie II wojny światowej przypisana do regencji ciechanowskiej podległej prowincji Prusy Wschodnie jako część ziem wcielonych do III Rzeszy. Wspólna historia obszaru Stowarzyszenia LGD „Sierpeckie Partnerstwo” daje obecnie owoce w postaci poczucia wspólnej tożsamości, wewnętrznej spójności społecznej i wspólnej tradycji mieszkańców powiatu sierpeckiego, w skład którego wchodzą gminy: Gozdowo, Mochowo, Rościszewo, Sierpc, Szczutowo, Zawidz. Na terenie gmin tworzących „Sierpeckie Partnerstwo” spotkać możemy szereg zabytkowych obiektów świadczących o chlubnej przeszłości tych terenów. Tabela 9. Spis zabytków na terenie Gminy Gozdowo. Lokalizacja Dziedzictwo kulturowe Bonisław Szkoła murowana - lata 20 XX w. własność prywatna. Plebania murowana - lata 30 XX w. Kaplica cmentarna murowana - XIX/XX w. Cmentarz rzymsko-katolicki z poł. XIX w. Czachowo Park podworski - pow. 1 ,29 ha z XIX w. Dzięgielewo Park podworski - pow. 3,65 ha z połowy XIX w. Gozdowo Zespół kościoła parafialnego p.w. Wszystkich Świętych. Kościół murowany, neogotycki z 1901 - 1902 r. Dzwonnica murowana - początek XX w. Plebania murowana - początek XX w. Zespół podworski - Park podworski o pow. 6,5 ha z l połowy XIX w. Cmentarz rzymsko-katolicki z połowy XIX w. Kolczyn Park podworski – pow. 6,25 ha z 1 połowy XIX w. Kowalewo - Skorupki Kurowo Lelice Rempin Dom drewniany z połowy XIX w. (nr 8) - właściciel Jerzy Szymański. Dom drewniany z połowy XIX w. - b. właściciel Ksawery Kowalewski. Zespół kościoła parafialnego p.w. Św. Piotra i Pawła. Kościół murowany z 1884 -1886 w stylu eklektycznym wraz z otaczającym terenem w obrębie muru cmentarnego. Dzwonnica murowana - lata 20 XX w. Cmentarz rzymsko-katolicki z 4 ćwierćwiecza XIX w. Cmentarz epidemiczny w lesie. Zespół podworski - pow. 6,3 ha, Park podworski (posiada ewidencję) Dwór - lata 20 XX w. Zespół podworski z XVIII - XIX w. Park podworski o pow. 5,50 ha Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” Strona 28 Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 Tabela 10. Spis zabytków na terenie Gminy Mochowo. Lokalizacja Dziedzictwo kulturowe Kościół p.w. św. Andrzeja w Bożewie wraz z terenem w obrębie murów cmentarza przykościelnego, dzwonnicą i cmentarzem przykościelnym. Zespół dworsko-parkowy w Cieślinie. Zespół krochmalni powiązany majątkiem Cieślin. Zespół folwarczny przy zespole dworskim w Cieślinie. Bożewo Cieślin Choczeń Osada młyńska Kościół p.w. św. Mateusza. Cmentarz przykościelny wraz z ogrodzeniem w Ligowie. Cmentarz w Ligowie. Kościół parafialny p.w. św. Marcina w Mochowie wraz z najbliższym otoczeniem w promieniu 50 m. Ogrodzenie wokół kościoła w Mochowie. Cmentarz parafialny w Mochowie. Murowany kościół w Żurawinie – kościół pielgrzymkowy. Kaplica „Studzianka” z końca XVII Matki Boskiej Żurawińskiej w Żurawinie – kaplica pielgrzymkowa, wewnątrz znajduje się studzienka stanowiąca ujęcie źródełka. Ogrodzenie przy zespole kościelnym w Żurawinie. Ligowo Mochowo Żurawin Tabela 11. Spis zabytków na terenie Gminy Rościszewo. Lokalizacja Dziedzictwo kulturowe Kościół drewniany z 1761 roku, dzwonnica Kościoła. Cmentarz rzymskokatolicki. Dworek drewniany wraz z parkiem z przełomu XVIII i XIX wieku. Kościół murowany z cegły w stylu barokowym z 1781 roku, brama Kościoła, dzwonnica. Cmentarz rzymskokatolicki. Zespół dworski z końca XVIII w. w stylu barokowym obejmujący dwór, spichlerz i park. Znany z częstych pobytów i koncertów F. Chopina. Łukomie Rościszewo Tabela 12. Spis zabytków na terenie Gminy Sierpc. Lokalizacja Dziembakowo Goleszyn Kwaśno Dziedzictwo kulturowe Zespół dworski. Dwór murowany, pierwsza połowa XIX w. Park, połowa XIX w. Kościół parafialny p.w. Św. Mateusza, drewniany, 1762 – 1765. Zagroda młynarska. Młyn wodny, murowany, z 3 ćwierci XIX w. Dom murowany z ogrodem z II poł. XIX w. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” Strona 29 Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 Zespół dworsko-parkowy. Dwór murowany, I poł. XIX w. Park krajobrazowy, poł. XIX w. Zespół dworski. Dwór murowany, I poł XIX w. Oficyna murowana, I poł. XIX w. Park krajobrazowy, I poł. XIX w. Miłobędzyn Piastowo Borkowo Wielkie Park, I poł. XIX w. Tabela 13. Spis zabytków na terenie Gminy Szczutowo. Lokalizacja Dziedzictwo kulturowe Drewniany kościół filialny p.w. Św. Wawrzyńca z pocz. XVIII w. (kapliczkę wybudowano w 1720 roku). Murowany kościół parafialny p.w. Serca Jezusowego. Cmentarz rzymsko-katolicki. Cmentarz wojenny z I Wojny Światowej z 1915 r. Plebania murowana z początku XX w. Zespół kościoła parafialnego p.w. Św. Marii Magdaleny. Cmentarz rzymsko-katolicki z poł. XIX w. Blizno Gójsk Szczutowo Tabela 14. Spis zabytków na terenie Gminy Zawidz. Lokalizacja Jeżewo Słupia Zawidz Kościelny Dziedzictwo kulturowe Kościół w Jeżewie z I płowy XVI wieku, późnogotycki, murowany. Kościół w Słupi z II połowy XIX wieku, neogotycki, murowany. Kościół w Zawidzu Kościelnym z II połowy XIX wieku, drewniany. 2.4. Społeczność lokalna na obszarze LGD Obszar działalności Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” zamieszkuje 35 381 osób (stan w dniu 31.12.2006 r.). Średnia gęstość zaludnienia to 42,4 mieszkańca na kilometr kwadratowy. Zauważalną tendencją w sytuacji demograficznej powiatu sierpeckiego, podobnie jak i innych regionów Polski, jest spadek umieralności ogólnej, a co za tym idzie wydłużanie się czasu trwania życia ludzkiego oraz zwiększanie się wskaźnika liczby osób w wieku poprodukcyjnym. Ten trend obserwuje się od kilku lat. Jednak długość trwania życia wśród populacji, głównie mężczyzn, odbiega jeszcze od poziomu osiągniętego w Unii Europejskiej o około 4 – 5 lat (in minus). Przeciętna długość życia mieszkańców powiatu sierpeckiego wynosi: 67,2 lata dla mężczyzn i 77,6 lat dla kobiet. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” Strona 30 Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 W strukturze ludności powiatu w wieku do 18 roku życia przeważają mężczyźni. Sytuacja odwraca się w przedziale wiekowym powyżej 19 roku życia. Zjawisko to jest zgodne z tendencją ogólnoświatową i wynika z wyższego wskaźnika umieralności mężczyzn. W gminach należących do LGD kobiet i mężczyzn jest mniej więcej po równo. Przyczyną tego stanu rzeczy jest zjawisko zwiększonej migracji kobiet ze wsi do miasta w celu znalezienia pracy i lepszych warunków do założenia rodziny. Tabela 15. Liczba ludności w poszczególnych gminach wchodzących w skład LGD. Lokalizacja Stan w dniu 31 XII 2006 Stan w dniu 31 XII 2009 6070 6333 4274 7134 4489 7081 6017 6229 4229 7069 4433 6964 Gozdowo Mochowo Rościszewo Sierpc Szczutowo Zawidz Źródło: dane GUS Tabela 16. Struktura ludności poszczególnych gmin według płci. Stan w dniu 31 grudnia 2009 roku. Lokalizacja Mężczyźni Kobiety 2 985 3 066 2 065 3 479 2 130 3 378 2 997 3 065 2 088 3 546 2 251 3 476 Gozdowo Mochowo Rościszewo Sierpc Szczutowo Zawidz Źródło: dane GUS Tabela 17. Charakterystyka ludności w gminach wiejskich powiatu sierpeckiego (stan na 31.12.2009 r.) Ludność Gminy Gozdowo Mochowo Rościszewo Sierpc Szczutowo Zawidz Źródło: dane GUS ogółem na 1 km powierzchni ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym 6017 6229 4229 7069 4433 6964 47 43 36 47 39 37 63,6 64,5 70,7 68,5 67,4 69,0 2 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” Stopa przyrostu naturalnego w roku 2009 (w ‰) 3 -11 -6 -14 -14 -20 Strona 31 Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 Tabela 18. Struktura wiekowa mieszkańców gmin wchodzących w skład LGD (stan na 2009 r.). Lokalizacja Gozdowo Mochowo Rościszewo Sierpc Szczutowo Zawidz Źródło: dane GUS 0-17 lat Wiek produkcyjny Wiek poprodukcyjny 1290 1468 946 1 748 943 1 588 3 656 3 728 2 433 4 170 2 617 4 056 964 935 774 1 107 821 1 210 Tabela 19. Liczba bezrobotnych na terenie poszczególnych gmin (stan na 2009 r.). Lokalizacja Liczba bezrobotnych Gozdowo Mochowo Rościszewo Sierpc Szczutowo Zawidz 373 438 274 512 301 395 Źródło: dane GUS Tabela 20. Poziom wykształcenia mieszkańców gmin powiatu sierpeckiego. Lokalizacja Gozdowo Mochowo Rościszewo Sierpc Szczutowo Zawidz Źródło: dane GUS Wyższe Policealne Średnie 168 134 75 169 108 149 53 60 62 56 54 59 915 794 537 927 584 968 Zasadnicze zawodowe 1252 1517 837 1258 859 1372 Podstawowe ukończone 1792 2176 1575 1794 1665 2841 Podstawowe nieukończone 113 385 362 116 347 381 Sieć szkół na terenie Stowarzyszenia LGD „Sierpeckie Partnerstwo” Liczba szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych na przestrzeni ostatnich kilku lat ulegała zmianie. Wynika to nie tylko ze zmieniającej się liczby dzieci i młodzieży, ale także ze zmian restrukturyzacyjnych związanych z reformą edukacji. Liczba szkół prowadzonych przez samorządy gminne oraz liczbę dzieci i młodzieży w roku 2009 obrazuje poniższa tabela. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” Strona 32 Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 Tabela 21. Liczba dzieci i młodzieży w szkołach podstawowych i gimnazjach w poszczególnych gminach w roku 2009. Liczba szkół Lp. Liczba uczniów Gmina 1 2 3 4 5 6 Gmina Gozdowo Gmina Mochowo Gmina Rościszewo Gmina Sierpc Gmina Szczutowo Gmina Zawidz RAZEM Źródło: dane GUS Szkół Podst. Gimnazjów Szkół podst. Gimnazjów 3 3 2 4 2 5 19 1 1 1 2 2 1 8 455 530 289 487 309 553 2623 289 292 172 280 187 329 1549 2.5. Gospodarka obszaru Powiat sierpecki jest regionem rolniczo-przemysłowym. Rozwijające się rolnictwo spowodowało powstanie w mieście Sierpcu licznych zakładów związanych z przetwórstwem płodów rolnych. Gminy wchodzące w skład Lokalnej Grupy Działania mają typowo rolniczy charakter. Średnia powierzchnia gospodarstw wynosi około 8 – 11 ha, w uprawach dominują zboża i ziemniaki, zaś w hodowli trzoda chlewna i bydło. Dość żyzne gleby, stosunkowo małe zanieczyszczenie środowiska, korzystne warunki klimatyczne, sprzyjają rozwojowi rolnictwa i związanego z nim przemysłu rolno-spożywczego. Wyprodukowana tutaj żywność jest wysokiej jakości, dlatego Ziemia Sierpecka jest doskonałym miejscem na prowadzenie gospodarstw ekologicznych. Mieszkańcy gmin należących do Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” realizują się często zawodowo w mieście Sierpcu i mimo, iż formalnie nie należy ono do LGD to jednak ma duży wpływ na życie gospodarcze regionu. Działalność gospodarcza na terenie powiatu sierpeckiego jest rozwinięta w dość wysokim stopniu. W powiecie działa Sierpecki Związek Gospodarczy, który skupia aktywnych lokalnych przedsiębiorców. Zarejestrowanych jest tu wiele podmiotów gospodarczych prowadzących różnokierunkową działalność: handlową, produkcyjną i usługową. Dominującymi branżami gospodarki jest przemysł rolno-spożywczy, przemysł drzewny, metalowy i odzieżowy. Na gospodarczy sukces powiatu składają się osiągnięcia takich zakładów jak: Kasztelan Browar Sierpc SA, Cargill (Polska) Sp. z o. o., Zakład Przetwórstwa Mięsa OLEWNIK W. Olewnik Spółka Jawna, Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Sierpcu. Powiat sierpecki otwarty jest na wszelkie inicjatywy, które spowodują, że będzie on w przyszłości powiatem nowoczesnym, przyjaznym, bezpiecznym i kwitnącym gospodarczo. Nawiązuje kontakty zagraniczne, które w przyszłości zaowocują powstaniem nowych zakładów pracy, a co się z tym wiąże, nowych miejsc pracy. Preferowane są inwestycje w zakresie przetwórstwa rolnego, przemysłu drzewnego, odzieżowego, elektrycznego, produkcji materiałów budowlanych. Powiat jest wyjątkowo atrakcyjnym miejscem do lokowania inwestycji ze względu na jego położenie, jak również do podjęcia współpracy z lokalnymi przedsiębiorcami. Oferuje liczne obiekty do adaptacji oraz w większości uzbrojone tereny, które mogą być wykorzystane na infrastrukturę turystyczną, usługowohandlową lub przemysłową. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” Strona 33 Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 Wykres 3. Liczba podmiotów gospodarczych na terenie gmin wiejskich powiatu sierpeckiego w 2009 200 roku. 356 400 350 300 250 250 218 227 164 146 200 150 100 50 0 Gmina Gozdowo Gmina Gmina Mochowo Rościszewo Gmina Sierpc Gmina Szczutowo Gmina Zawidz Źródło: dane GUS Na obszarze LGD działa łącznie 1361 podmiotów gospodarczych. Najmniejsza liczba podmiotów gospodarczych znajduje się w typowo wo rolniczej Gminie G Rościszewo. Podmioty gospodarcze na terenie gmin będących członkami LGD „Sierpeckie Partnerstwo”. Gmina Gozdowo Na terenie gminy zarejestrowanych jest 218 podmiotów gospodarczych. Działalność handlowa oparta jest głównie na prowadzeniu sklepów spożywczych, wielobranżowych i przemysłowych, których największe skupiska znajdują się w miejscowościach Gozdowo i Lelice. Działalność prowadzona przez podmioty gospodarcze w większości przypadków zaspokaja potrzeby miejscowej ludności. Na terenie gminy Gozdowo występuje kilka zakładów przemysłowych i przetwórczych, m.in.: żwirownie prywatne ne w Ostrowach i Zbójnie, dwie piekarnie (w Lelicach i w Rękawczynie), Rękawczynie Spółdzielcze Gospodarstwo Rolne w Lelicach, Ferma ,,Złote Jajko” w Bonisławiu. Działalność usługowa prowadzona jest głównie przez osoby fizyczne. Dominujące branże w zakresie usług to: usługi remontowo-budowlane budowlane, usługi transportowe, usługi rolnicze. Gmina Mochowo Na terenie gminy działa 227 22 podmiotów gospodarczych, w tym głównie z zakresu: usług, handlu, budownictwa i transportu. Rozwój gospodarczy gminy Mochowo jest na średnim poziomie. poziomie Do najbardziej znanych zakładów nalezą: Zakład Piekarniczo-Cukierniczy Piekarniczo Agnieszka Gogół, P.P.H.U. IZA Marzanna Leszczyńska w Ligowie, „Złomstal” Wojciech Łukowski w Bożewie. Gmina Rościszewo Typowo rolniczy charakter gminy potwierdza niewielka liczba podmiotów gospodarczych. W 2009 200 r. zarejestrowanych było 146 podmiotów. Do największych ych podmiotów prowadzących komercyjną działalność gospodarczą na terenie gminy należą: PPH Cegłotex J. KUŹNIEWSKI z siedzibą w Babcu Piasecznym, Piasecznym Hodowla i Wylęgarnia ia Drobiu w Babcu Piasecznym, Piasecznym Zakład Mięsny „Trojka” J. Lachowicz w Rościszewie, Rościszewie Piekarnia w Rościszewie. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” Strona 34 Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 Gmina Sierpc Najwięcej podmiotów gospodarczy zarejestrowanych na terenie gminy działa w handlu, usługach budowlanych i transporcie. Jednymi z największych są: W. Lipiński – WOJTRANS (Piastowo) – usługi transportowe, naprawa pojazdów mechanicznych, A. Lipiński – P.U.H. EXPORT – IMPORT (Piastowo) – transport międzynarodowy, sprzedaż, spedycja, POLMO – ZBYT St. Wasilewski (Studzieniec) – sprzedaż hurtowa części samochodowych, K. Malinowski (Studzieniec) – usługi tartaczne, T. Król – Przedsiębiorstwo Handlowo-Produkcyjne EWTEX (Susk), J. Popławski – Wytwórnia elementów drogowych i usług budowlanych (Kwaśno), St. Dunal – DUN-POL - Kompostownia odpadów (Susk). Gmina Szczutowo Dominują tu usługi związane z obsługą rolnictwa oraz budownictwem i transportem. Formą prowadzonej działalności są najczęściej małe warsztaty i zakłady drobnej wytwórczości. Ilość podmiotów gospodarczych systematycznie wzrasta. Do najbardziej znaczących należą: Zajazd OAZA w Całowni; Zajazd Kasztelan w Białasach; Sklep „Euromarket” w Szczutowie i w Gójsku; FPHU W. Rozworski w Blinnie; PHU „Kroton” w Gójsku; Tartak „Remar” w Cissach. Gmina Zawidz Na przestrzeni ostatnich kilku lat obserwuje się wzrost liczby zarejestrowanych na terenie gminy osób prowadzących działalność gospodarczą i podmiotów gospodarczych. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego tych podmiotów jest 250 (stan na rok 2009). Najwięcej jest tu firm prowadzących działalność handlową, mniejsza liczba zajmuje się usługami z zakresu budownictwa oraz transportu. Rolnictwo jako główna gałąź gospodarki gmin wiejskich powiatu sierpeckiego Gminy wchodzące w skład LGD mają typowo rolniczy charakter. Przynależą do regionu o podstawowej funkcji rolniczej i w związku z tym w strukturze gospodarki dominuje gospodarka rolna reprezentowana przez rodzinne gospodarstwa indywidualne. Zmiany strukturalne w rolnictwie w powiecie sierpeckim zachodzą powoli. Ziemia jest traktowana w wielu przypadkach jako lokata kapitału. Działające na terenie gmin zakłady pracy i przedsiębiorstwa ukierunkowane są najczęściej na obsługę lokalnego rynku. Gmina Gozdowo Sektor rolniczy oparty jest wyłącznie na indywidualnych gospodarstwach rolnych. Dominującą funkcją gminy jest rolnictwo. W gminie istnieje około 1030 gospodarstw rolnych. Ogólna powierzchnia użytków rolnych gminy wynosi około 10300 ha. Gospodarstwa rolne na terenie gminy prowadzą działalność rolniczą na wymienionych poniżej klasach bonitacyjnych gleb: 1) I klasa - 0 ha, 2) II klasa - 4,02 ha, 3) III klasa - 2097,03 ha, 4) IV klasa - 5713,73 ha, Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” Strona 35 Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 5) V klasa - 1844,99 ha, 6) VI klasa - 692,96 ha. Sieje się tu głównie żyto, pszenicę, jęczmień i owies. Sadzi się ziemniaki (ok. 1000 ha). Najbardziej rozwinięta jest tu uprawa buraka cukrowego oraz rzepaku. Słabo rozwinięte jest sadownictwo i pszczelarstwo. W gospodarstwach rolnych prowadzi się produkcję zwierzęcą, z których dominującą jest hodowla bydła oraz trzody chlewnej. Na terenie gminy funkcjonują 3 gospodarstwa agroturystyczne w Kowalewie Podbornym, Kowalewie Skorupkach i Ostrowach. Gmina Mochowo Gmina Mochowo jest gminą rolniczą. W strukturze własności ziemi dominuje gospodarka indywidualna. Gospodarstwa indywidualne, których jest ponad 1100, zajmują 85% powierzchni użytków rolnych. Gleby na terenie gminy nie są najlepszej jakości. Gleby V i VI klasy zajmują 41,2% użytków rolnych, gleby IV klasy – 24%, III – 12,6%. Średnia wielkość gospodarstwa wynosi około 9 ha. Dominują gospodarstwa o powierzchni 5-10 ha. Najkorzystniejsze warunki dla rozwoju rolnictwa występują w południowo-wschodniej części gminy. Użytki rolne stanowią 79% powierzchni gminy. Struktura użytków rolnych: grunty orne - 9912 ha, pastwiska - 775 ha, łąki - 334 ha, zabudowania rolne - 253ha, rowy - 153 ha, sady - 83 ha. Razem: 11510 ha. W strukturze produkcji rolniczej dominuje produkcja roślinna zbożowa. Zboża stanowią około 83%, pozostałe uprawy stanowią rośliny pastewne - około 6%, rośliny przemysłowe - około 3%, okopowe i inne około 7%. W produkcji zwierzęcej dominuje chów trzody chlewnej i bydła mlecznego. Gmina Rościszewo Na terenie gminy znajduje się około 810 gospodarstw rolnych. Dominującą formą własności ziemi w gminie jest gospodarstwo indywidualne. Cechą charakterystyczną gminy jest wysoki udział gospodarstw dużych o pow. 15 ha. W strukturze zasiewów dominują zboża. Ich areał zajmuje około 86 % ogólnej powierzchni zasiewów. Na dalszych miejscach lokują się rośliny okopowe i pastewne. Wynika to z przydatności gleb (największą grupę gleb stanowi kompleks żytni) oraz warunków klimatycznych - niski wskaźnik opadów atmosferycznych. Hodowla obejmuje głównie trzodę chlewną i bydło. Jest to konsekwencją struktury zasiewów (zboża) oraz stosunkowo niewielkiego udziału użytków zielonych w ogólnej ilości użytków rolnych. Wysoki odsetek gospodarstw utrzymujących te typy produkcji wskazuje na brak specjalizacji w hodowli. Gmina Sierpc Gmina Sierpc jest gminą rolniczą. Ogólna powierzchnia gminy wynosi 15023 ha, z czego na użytki rolne przypada około 11500 ha. Ziemia ta należy przede wszystkim do prywatnych właścicieli. W gminie Sierpc jest około 1200 gospodarstw rolnych. Przeważa tu uprawa zbóż i ziemniaków, chociaż coraz chętniej rolnicy decydują się na sadzenie kukurydzy i tytoniu. Hodowcy trzody mlecznej mają zapewniony zbyt mleka w Okręgowej Spółdzielni Mleczarni w Sierpcu. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” Strona 36 Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 Produkcja rolna w znacznym stopniu wykorzystywana jest na rynku lokalnym, m.in. przez ubojnie drobiu, masarnie i mleczarnie. Struktura gruntów w gminie Sierpc: Powierzchnia ogółem - 15,023 ha, Grunty orne - 10,065 ha, Sady - 148 ha, Łąki - 365 ha, Pastwiska - 999 ha, Lasy i grunty leśne - 2,401 ha, Pozostałe grunty - 1,045 ha. Gmina Szczutowo Gmina Szczutowo przynależy do regionu o podstawowej funkcji rolniczej i dlatego dominuje tu gospodarka rolna. Na obszarze gminy jedyną formą jest rolnictwo indywidualne. Struktura agrarna gminy jest stosunkowo korzystna. Gospodarstwa o powierzchni 10 ha stanowią 34% ogółu. Grupy obszarowe użytków rolnych: do 5 ha – 359 gospodarstw, 5 – 15 ha – 298 gospodarstw Powyżej 15 ha – 154 gospodarstw. W produkcji roślinnej dominują zboża (2810 ha). Na dalszych miejscach plasują się ziemniaki (317 ha) i kukurydza (119 ha). Wynika to z warunków naturalnych rolnictwa (bonitacja gleb) oraz opłacalności produkcji. Gmina Zawidz Gospodarka w gminie Zawidz opiera się głównie na rolnictwie. W tym dziale gospodarki zatrudnionych jest najwięcej mieszkańców gminy. Na terenie gminy istnieje 1166 gospodarstw rolnych o ogólnej powierzchni 16625,06 ha. Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego wynosi około 14,3 ha. Użytkowanie gruntów w gospodarstwach rolnych: Ogółem - 16625,06 ha Użytki rolne - 15125,38 ha Grunty orne - 10733,86 ha Odłogi - 110,46 ha Ugory - 70,03 ha Sady- 8,22 ha Łąki - 2603,25 ha Pastwiska - 1780,05 ha Lasy i grunty leśne - 752,33 ha Pozostałe grunty - 747,35 ha. 2.6. Specyfika i spójność obszaru objętego LSR. Obszar objęty działaniem Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” zajmuje 2 nieco ponad 834 km i leży w północno-zachodniej części województwa mazowieckiego. W skład LGD wchodzą wszystkie gminy powiatu sierpeckiego. Miasto Sierpc, leżące w samym centrum powiatu, ze względu na zbyt dużą liczbę mieszkańców zameldowanych na pobyt stały, zostało wyłączone z obszaru LGD. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” Strona 37 Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 Spójność geograficzna i środowiskowa Obszar sześciu gmin należących do LGD położony jest na pograniczu dwóch regionów fizjograficznych: Wysoczyzny Dobrzyńskiej i Wysoczyzny Płockiej. Urozmaicenie krajobrazowe wynika z obecności na tym terenie moreny czołowej zlodowacenia bałtyckiego oraz głębokiej doliny utworzonej przez rzekę Skrwa Prawa. Część powierzchni zajmuje wysoczyzna polodowcowa pocięta dolinami rzek: Skrwy Prawej i Sierpienicy. Obszar powiatu znajduje się w strefie makroklimatu centralnego, bez dominacji określonych mas powietrza, charakteryzuje się bardzo małymi opadami i zbliżonymi do średnich krajowych amplitudami temperatury. Na tym terenie dominują gleby użytkowane rolniczo, w mniejszym stopniu występują mady rzeczne oraz gleby bagienne. Niewątpliwym atutem tego obszaru są jego walory przyrodnicze: pola uprawne, łąki, pastwiska, lasy, składające się na niepowtarzalny krajobraz wsi mazowieckiej. Szczególny mikroklimat, czyste wody i powietrze sprawiają, że obszar doskonale nadaje się do wypoczynku i rekreacji. Przez obszar naszych gmin przepływają rzeki: Skrwa, Sierpienica, Raciążnica, Wierzbica, Głowienica i Czernica. Na terenie gminy Szczutowo znajdują się 2 piękne, duże jeziora: Szczutowskie i Urszulewskie, a na terenie gminy Sierpc jezioro Bledzewskie. Na obszarze 5 gmin, w tym 4 należących do LGD „Sierpeckie Partnerstwo”, tj: Mochowo, Rościszewo, Szczutowo, Sierpc i Brudzeń Duży, znajdują się systemy obszarów chronionych przyrodniczo i ciągów ekologicznych o randze krajowej i regionalnej. Obszar Chronionego Krajobrazu Przyrzecze Skrwy Prawej ma powierzchnię całkowitą 33 338 ha. Na południu obszar ten łączy się z Brudzeńskim Parkiem Krajobrazowym, na północy z Obszarem Chronionego Krajobrazu Dolina Raciążska, na zachodzie z Obszarem Chronionego Krajobrazu Jezior Skępskich. Obszar stanowi zatem krajowy korytarz ekologiczny. Na obszarze powiatu sierpeckiego nie ma parków narodowych, krajobrazowych ani rezerwatów przyrody. Są tu natomiast bagna (w rejonie wsi Białuty i Rękawczyn) oraz pomniki przyrody, aleje drzew, a także głazy narzutowe. Spójność kulturowa Powiat sierpecki to teren o niezaprzeczalnych wartościach historycznych i kulturowych. Dziedzictwo kulturowe ukształtowało się tu na styku trzech Ziem: Sierpeckiej, Płockiej oraz Dobrzyńskiej. Teren obecnego powiatu sierpeckiego zamieszkiwali niegdyś przedstawiciele różnych narodowości i religii. Dziś świadectwem tej wielokulturowości są cmentarze i nagrobki. Żyjąca tu szlachta mazowiecka pozostawiła po sobie dworki i parki dworskie. Niezwykle cennym odkryciem są wykopaliska archeologiczne na terenie gminy Gozdowo. Na ich podstawie stwierdzono, że już w II wieku p.n.e. istniało tu osadnictwo. Ważnym elementem kulturowym jest fakt przebywania na tym terenie (głównie na terenie gminy Rościszewo) Fryderyka Chopina. Obszar objęty działaniem Stowarzyszenia LGD „Sierpeckie Partnerstwo” to także miejsce, w którym można obejrzeć wiele ciekawych zabytków. Na szczególną uwagę zasługują kościoły. Są tu murowane kościoły w stylu gotyku mazowieckiego (z XVI wieku), liczne drewniane świątynie, z którym najstarsza pochodzi z XVII wieku, i neogotyckie kościoły z oryginalnym wystrojem i polichromiami. Innym cennym zasobem są zabytki techniki: młyny wodne oraz zespół dawnej krochmalni. Na obszarze „Sierpeckiego Partnerstwa” organizowane są liczne imprezy kulturalne, społeczne oraz sportowe. Spójność gospodarcza Gospodarka obszaru „Sierpeckiego Partnerstwa” jest mocno uzależniona od sektora rolniczego przy niewielkim znaczeniu innych sektorów gospodarczych. Udział gruntów ornych w całkowitej powierzchni powiatu jest bardzo wysoki i wynosi od 60,2% do 70,1%. Przeważają małe i średnie gospodarstwa, średnia powierzchnia wynosi od 8 do 11 ha. W uprawach dominują zboża i ziemniaki, w hodowli – trzoda chlewna i bydło. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” Strona 38 Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 Głównym problemem obszaru jest przewaga gospodarstw niskotowarowych oraz nadwyżki siły roboczej w gospodarstwach rolnych, gdzie pracują osoby o często niskich kwalifikacjach. W obliczu spadku rentowności i opłacalności działalności rolniczej, coraz więcej osób pracujących w gospodarstwach rolnych jest zmuszonych do szukania zatrudnienia poza rolnictwem lub tworzenia działalności gospodarczych nierolniczych. Mieszkańcy gmin należących do LGD często realizują się zawodowo również w mieście Sierpcu i mimo, iż nie należy ono formalnie do LGD to jednak ma wielki wpływ na życie gospodarcze regionu. Powiat jest wyjątkowo atrakcyjnym miejscem do lokowania inwestycji ze względu na jego położenie, jak również do podejmowania współpracy z lokalnymi przedsiębiorcami. Oferuje liczne obiekty do adaptacji oraz w większości uzbrojone tereny, które mogą być wykorzystane na infrastrukturę turystyczną, usługowohandlową lub przemysłową. Spójność społeczna Obszar zamieszkuje ogółem 35 381 osób (sta na dzień 31.12.2006 r.). Średnia gęstość zaludnienia wynosi 42,41 mieszkańca na kilometr kwadratowy. Zauważalną tendencją w sytuacji demograficznej powiatu sierpeckiego jest spadek umieralności ogólnej, a co za tym idzie wydłużanie się czasu trwania życia ludzkiego oraz zwiększanie się wskaźnika liczby osób w wieku poprodukcyjnym. Na przełomie kilku ostatnich lat można zaobserwować spadek bezrobocia w powiecie sierpeckim. Na obszarze LGD „Sierpeckie Partnerstwo” funkcjonują organizacje z sektora społecznego przyjmujące formę organizacji formalnych bądź nie formalnych. Działa tutaj kilka lokalnych stowarzyszeń (m. in. Stowarzyszenie Wolontariuszy na Rzecz Pomocy Dzieciom i Młodzieży „Serce - Sercu", które działa nie tylko na terenie powiatu sierpeckiego ale także na terenie dawnej Ziemi Dobrzyńskiej), kół gospodyń wiejskich i ochotniczych straży pożarnych. Funkcjonują biblioteki gminne i szkolne. Istnieje i aktywnie działa na tym obszarze kilkanaście klubów sportowych. 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) Podsumowując, najważniejsze cechy charakterystyczne dla obszaru partnerstwa to: zachowana podstawowa zasada partnerstwa terytorialnego – położenie wszystkich gmin w bezpośrednim sąsiedztwie, z dodatkowymi elementami łączącymi w postaci doliny rzek: Sierpienicy i Skrwy Prawej; walory przyrodnicze: pola uprawne, łąki, pastwiska, lasy, rzeki, strumienie, składające się na niepowtarzalny krajobraz wsi mazowieckiej; szczególny mikroklimat, czyste wody i powietrz - obszar doskonale nadaje się do wypoczynku i rekreacji; piękne jeziora : Bledzewskie, Szczutowskie oraz Urszulewskie; ukształtowanie terenu: obszar północnego Mazowsza - najbardziej charakterystyczne ukształtowanie terenu dla „specyfiki wsi mazowieckiej”; występowanie obszarów natury chronionej - Obszar Chronionego Krajobrazu Przyrzecze Skrwy Prawej o powierzchni całkowitej 33 338 ha; bagna, pomniki przyrody; dziedzictwo kulturowe ukształtowane na styku trzech Ziem: Sierpeckiej, Płockiej oraz Dobrzyńskiej; tradycje rzemieślnicze – szczególnie rzeźbiarstwo; bogate dziedzictwo – liczne zabytkowe kościoły, cmentarze oraz zespoły parkowo-dworskie; położenie w centrum kraju – stosunkowo nieduże odległości do dużych miast: Warszawy oraz Łodzi; bliskość Muzeum Wsi Mazowieckiej, tzw. Skansenu. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Sierpeckie Partnerstwo” Strona 39
