Jak się zabezpieczyć przed podróżą zagraniczną

Jak się zabezpieczyć przed podróżą zagraniczną?
Jak zabezpieczyć się przed ryzykiem chorób zakaźnych podczas podróży
zagranicznych?
Ludność każdego kraju posiada zazwyczaj pewną odporność na drobnoustroje
występujące w danym środowisku zewnętrznym. W czasie podróży zagranicznych
człowiek jest narażony na kontakt z całkiem nowymi drobnoustrojami
chorobotwórczymi lub już znanymi, ale występującymi w większej liczbie i z
większą częstością.
Wielu chorobom zakaźnym, szczególnie występującym w krajach tropikalnych i o
niskim standardzie sanitarno-epidemiologicznym, można zapobiec poprzez
szczepienia ochronne. Jest to najskuteczniejszy z dotychczas poznanych
sposobów zapobiegania chorobom zakaźnym.
Przeciwko
granicę?
jakim
chorobom
można
się
zaszczepić
wyjeżdżając
za
W zależności od kraju, do którego podróżujący się udaje, jest wskazane
szczepienie przeciwko następującym chorobom zakaźnym:
· żółtej gorączce,
· wirusowemu zapaleniu wątroby typu A,
· wirusowemu zapaleniu wątroby typu B,
· durowi brzusznemu,
· tężcowi,
· błonicy,
· poliomyelitis,
· odrze,
· śwince,
· różyczce,
· grypie,
· wściekliźnie,
· zakażeniom meningokokowym,
· kleszczowemu zapaleniu mózgu,
· japońskiemu zapaleniu mózgu.
Informację o chorobach przeciwko, którym należy się zaszczepić przed podróżą
do danego kraju, można uzyskać w punktach szczepień dla osób podróżujących,
poradniach medycyny podróży i chorób tropikalnych lub na stronie WHO, a w
przypadku szczepień obowiązkowych przeciwko żółtej gorączce również w
ambasadzie danego kraju.
Jak się zabezpieczyć przed groźnymi chorobami tropikalnymi przeciwko,
którym nie ma szczepionek?
Do chwili obecnej nie wyprodukowano skutecznej szczepionki przeciwko malarii.
W przypadku tej choroby postępowanie profilaktyczne składa się z dwóch
elementów:
·
chemioprofilaktyki,
czyli
zapobiegawczego
przyjmowania
leków
przeciwmalarycznych w określonym schemacie,
· unikania komarów, które przenoszą zarodźce malarii, poprzez odpowiedni strój
oraz środki odstraszające owady.
Nie ma również szczepionek przeciwko drobnoustrojom wywołującym tzw.
biegunkę podróżnych, np. bakteriom z rodzaju Escherichia, Campylobacter,
Salmonella,
Shigella.
Źródłem
zakażenia
tymi
drobnoustrojami
są
zanieczyszczone nimi produkty pokarmowe i woda, a także ręce. Zapobieganie
biegunce podróżnych polega na starannym przestrzeganiu zasad higieny
osobistej, spożywaniu wyłącznie pokarmów poddanych obróbce termicznej, piciu
tylko przegotowanej wody.
Które szczepienia są obowiązkowe przed podróżą zagraniczną?
Zaszczepienie przeciw określonym chorobom może stanowić warunek pozwolenia
na wjazd do niektórych krajów.
Przed wjazdem do Angoli, Beninu, Burkina Faso, Burundi, Demokratycznej
Republiki Konga, Gabonu, Ghany, Gujany Francuskiej, Kamerunu, Liberii, Mali,
Nigeru, Republiki Środkowo-Afrykańskiej, Ruandy, Sierra Leone, Togo, Wybrzeża
Kości Słoniowej oraz na Wyspę Świętego Tomasza i Wyspę Książęcą konieczne
jest zaszczepienie przeciwko żółtej gorączce.
Przed udaniem się do Arabii Saudyjskiej na pielgrzymkę do Mekki obowiązkowe
jest zaszczepienie przeciwko zakażeniom meningokokowym.
Planując podróż, należy uzyskać z wyprzedzeniem informacje, które szczepienia
są warunkiem uzyskania wizy do danego kraju. Więcej informacji można też
uzyskać na stronach WHO w językach: angielskim, francuskim, hiszpańskim,
rosyjskim lub chińskim.
Czy są choroby, na które warto się zaszczepić przed podróżą nawet, gdy
nie podlegają szczepieniom obowiązkowym?
Oprócz szczepień obowiązkowych, WHO wyodrębnia dwie kategorie szczepień
przed podróżą: rutynowe i zalecane.
Szczepienia rutynowe obejmują szczepienia stosowane w danym kraju do
uodpornienia dzieci zgodnie z obowiązującym programem szczepień. W wielu
przypadkach od turystów lub osób udających się do innych krajów w celu
podjęcia studiów lub pracy zarobkowej oczekuje się przedstawienia dokumentacji
dotyczącej szczepień. W przypadku osób, które z jakiegoś powodu nie zostały
zaszczepione pełnym cyklem szczepienia, wskazane jest podanie przed wyjazdem
dawek przypominających lub uzupełnienie całego cyklu. Dotyczy to między
innymi szczepionek przeciw błonicy, tężcowi, wzw B, poliomyelitis, odrze.
Szczepienia zalecane wynikają ze zwiększonego ryzyka zakażenia w czasie
podróży. Do tego typu szczepień można zaliczyć szczepienia przeciwko: wzw A,
durowi brzusznemu, grypie, żółtej gorączce, zakażeniom meningokokowym,
kleszczowemu zapaleniu mózgu, wściekliźnie, japońskiemu zapaleniu mózgu.
Szczegółowe informacje o szczepieniach obowiązkowych i zalecanych do
poszczególnych krajów i regionów, z uwzględnieniem aktualnej sytuacji
epidemiologicznej, są publikowane i uaktualniane co 2 tygodnie na stronie
internetowej Światowej Organizacji Zdrowia.
Kiedy rozpocząć szczepienia przed planowaną podróżą?
Uodpornienie najlepiej rozpocząć ok. 6-8 tygodni przed planowanym wyjazdem.
Niektóre szczepienia wymagają podania kilku dawek w określonym schemacie
szczepienia, z czego przed wyjazdem podaje się dwie dawki w odstępie 4
tygodni. Część szczepień wymaga podania tylko jednej dawki najpóźniej 2
tygodnie przed wyjazdem, np. szczepionkę przeciwko żółtej gorączce podaje się
najpóźniej 10 dni przed wyjazdem.
Ustalenie
liczby
i
rodzaju
szczepień
u
danej
osoby
zależy
od:
· czynników ryzyka związanych z podróżą, tj.: kraju docelowego i wymagań jego
władz odnośnie szczepień, aktualnej sytuacji epidemiologicznej w tym kraju,
czasu trwania i charakteru pobytu, warunków zakwaterowania oraz planowanych
środków
transportu;
· czynników osobniczych, tj.: przebytych wcześniej szczepień i zakażeń
pozostawiających odporność, stanu zdrowia, wieku, przeciwwskazań do
szczepień;
· właściwości szczepionki, tj.: wymaganej liczby dawek w cyklu, czasu uzyskania
zabezpieczającej odporności.
Gdzie można wykonać szczepienia przed planowaną podróżą?
Obowiązkowe szczepienia przeciwko żółtej gorączce prowadzone są wyłącznie w
punktach szczepień, które posiadają zgodę Głównego Inspektora Sanitarnego i
znajdują się na liście ośrodków zatwierdzonych przez WHO. Lista takich ośrodków
w Polsce publikowana jest na stronie internetowej Głównego Inspektoratu
Sanitarnego. Ośrodki te prowadzą również szczepienia zalecane przy wyjazdach
za
granicę.
Niektóre ze szczepień zalecanych można otrzymać także w centrach medycznych
posiadających poradnie medycyny podróży albo w publicznych lub niepublicznych
zakładach opieki zdrowotnej, realizujących szczepienia ochronne.
Czy dzieciom przed wyjazdem zagranicznym trzeba podać tyle samo
szczepień, co dorosłym?
Część szczepień zalecanych przed wyjazdem za granicę dzieci otrzymują w
ramach obowiązującego Programu Szczepień Ochronnych. Niektóre szczepienia
mogły również otrzymać w ramach szczepień zalecanych na terenie kraju.
Przed wyjazdem konieczne jest sprawdzenie, czy dzieci zostały zaszczepione w
przewidywanych dawkach i schematach. W przypadku jakichś braków należy je
uzupełnić,
aby
zapewnić
dziecku
odporność
zabezpieczającą
przed
zachorowaniem.
Pozostałe szczepienia, zwłaszcza przeciwko żółtej gorączce, (które jest
obowiązkowe przy wjeździe do niektórych krajów Afryki i Ameryki Południowej),
należy wykonać w punkcie szczepień dla osób wyjeżdżających za granicę.
Lek. med. Anna Góralewska
Sekcja Szczepień Ochronnych, Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna
w Warszawie