Agresja- sposoby radzenia sobie z nią.

Agresja- sposoby radzenia sobie z nią.
Termin „agresja” pochodzi z języka łacińskiego, gdzie słowo „agressio” oznacza NAPAD,
a „agressor” ROZBÓJNIKA. Kryją się pod nim wszelkie działania (fizyczne i słowne), które mają
na celu wyrządzenie krzywdy psychicznej lub fizycznej.
Coraz częściej w mediach wspomina się o tym, że proces brutalizacji życia społecznego ma
charakter progresywny. Wszyscy wiemy czym jest agresja.
Każdy z nas spotkał się z nią
bezpośrednio lub pośrednio.
Agresja jest zjawiskiem często mylonym ze złością. Złość to emocja, którą może odczuwać
każda osoba w różnym stopniu natężenia- wszystko uzależnione jest od sytuacji, w której się
znajduje. W takim przypadku złość jest uczuciem nie podlegającym ocenie moralnej. Złość jest
jedną z naturalnych reakcji obronnych naszego organizmu, która informuje nas o problemie,
niezaspokojeniu potrzeb, itd. Jednak to złość często popycha ludzi do zachowań nie zawsze
akceptowanych społecznie- zachowań agresywnych. Te z kolei podlegają już ocenie moralnej,
gdyż są zachowaniem, a nad nim powinniśmy mieć kontrolę.
Formy agresji.
Słowna:

wyśmiewanie, złośliwe uwagi, kpiny,

przezywanie się,

odtrącenie od zabawy,

przeklinanie, używanie wulgarnych określeń,

grożenie, zastraszanie,

zachęcanie innych do okazywania agresji,

obmawianie, plotkowanie, szczucie.
Fizyczna:

poszturchiwanie,

niszczenie wytworów pracy,

podstawianie nogi,

bicie, kopanie, gryzienie,

reakcje mimiczne: wykrzywianie się, przedrzeźnianie,

rzucanie przedmiotami, uderzenia w nie.
Teorie pochodzenia agresji.
W literaturze wyróżnia się trzy główne teorie pochodzenia agresji:
1.
TEORIA INSTYNKTÓW- człowiek z natury stosuje przemoc, jest agresywny.
2.
TEORIA FRUSTRACJI- przyczyną zachowań agresywnych jest frustracja, będąca
wynikiem zablokowania zaspokojenia potrzeb.
3.
TEORIA SPOŁECZNEGO UCZENIA SIĘ- ludzie uczą się zachowań agresywnych- przez
własne doświadczenie, bądź przez naśladowanie innych osób.
Społeczne uwarunkowania agresji.
Codziennie młody człowiek narażony jest na atak wzorców agresywnego zachowania, które
mogą modelować w nim niewłaściwe nabywanie prospołecznych umiejętności, sposobów oceniania
i myślenia. Autorytetami dla dziecka są:

rodzina,

massmedia,

idole,

grupy rówieśnicze.
Najważniejszym środowiskiem życia dziecka jest rodzina. Jakie mogą być przyczyny
agresywnego zachowania w rodzinie?
1.
System kar cielesnych stosowany przez rodziców- klapsy, bicie, szturchanie.
2.
„Zniewalający model wychowania”- wydawanie niejasnych poleceń, niski poziom czułości i
ciepła, brak zrozumienia i udzielania pomocy, nadmierny nadzór, rygor, kontrola.
3.
Całkowity brak nadzoru i brak zainteresowania sprawami dziecka.
4.
Za mało czasu spędzonego z dzieckiem- brak koncentracji na problemach dziecka, brak
kontaktu z nim.
5.
Agresja jako metoda wychowawcza- wydawanie gróźb, obrażanie dziecka, wyzwiska.
6.
Agresywność rodziców w stosunku do siebie- kłótnie przy dziecku, konfliktowość,
szantażowanie się, patologie rodziny.
7.
Błędy wychowawcze: brak konsekwencji/bezwzględna konsekwencja, brak granic/
naruszanie ich, unikanie pochwał.
Sposoby radzenia sobie z zachowaniami agresywnymi dziecka.
Jak rodzice mogą radzić sobie z agresją dziecka? Spróbujmy wskazać sposoby zapobiegania
i radzenia sobie z zachowaniami agresywnymi. Z pewnością warto:
1. Poświęcać dziecku więcej czasu na rozmowę- wysłuchać dziecko, nie tylko wydawać polecenia.
2. Zaspakajać potrzeby dziecka- na przykład poprzez organizowanie mu czasu wolnego,
umożliwienie mu odniesienia sukcesu.
3. Ograniczyć czas spędzony przed komputerem i telewizorem. Wspólnie dobierać programy.
Można wybrać program, który wniesie coś wartościowego do życia dziecka – po jego obejrzeniu
warto porozmawiać z dzieckiem o jego odczuciach.
4. Uczyć sposobów radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, z przykrymi emocjami (jak je wyrażać,
rozładowywać).
5. Samemu unikać reakcji o charakterze agresywnym np. krzyków, złośliwych uwag.
6. Ustalić wspólnie z dzieckiem normy obowiązujące w rodzinie, w szkole. Dziecko czując się
współautorami określonych zasad, ma poczucie wpływu „na coś”, będzie w większym stopniu
skłonne do przestrzegania norm.
7. Przydzielić dziecku stałe obowiązki- rozliczać z nich. Dziecko powinno ponieść konsekwencje
niewypełnionego obowiązku- ustalamy je wcześniej z dzieckiem. Możemy na przykład
pomniejszyć kieszonkowe kieszonkowe. Kiedy dziecko wywiązuje się
z
obowiązków można je nagrodzić, np. wyjściem do kina.
8. Zapisać dziecko na zajęcie dodatkowe (zajęcia sportowe, język obcy, itd.). Dziecko dzięki temu
nauczy się lepiej planować swój czas, nie będzie się nudzić, rozładuje energię, nawiąże nowe
znajomości.
9. W sytuacji konfliktowej należy wyrazić stanowczo dezaprobatę agresywnego zachowania.
10. Oceniać negatywnie agresywne zachowanie dziecka- nie samo dziecko.
11. W sytuacji kryzysowej- wybuchu agresji- pozwolić dziecku na rozładowanie jej, np. poprzez
podarcie kartek papieru, zgniecenie ich.
12. Wprowadzić w rozkład dnia wspólne zajęcia relaksacyjne: słuchanie muzyki, spacery, głębokie
oddechy, ćwiczenia rozluźniające.
13. Stosować nagradzanie niematerialne – pochwały, szacunek, aprobata, przywileje.
Źródło:
1.
Danilewska J., "Agresja u dzieci- Szkoła porozumienia", Warszawa 2007
2.
Gordon T., "Wychowanie bez porażek", Warszawa 1993
3.
Herbert M., „Mamo, on mnie bije! Agresja małego dziecka”, Gdańsk 2007
4.
http://www.szkolabezprzemocy.pl/
Warto zobaczyć:
Spot kampanii społecznej Rzecznika Praw Dziecka
https://www.youtube.com/watch?v=es5JHTI_4GU