Polityka 3 kor 2.indd

Wszelkie prawa zastrzeżone. Każda reprodukcja lub adaptacja całości bądx cześci niniejszej publikacji, niezależnie od zastosowanej
techniki reprodukcji (drukarskiej, fotograficznej, komputerowej i in. ), wymaga pisemnej zgody Wydawcy
NOWE PRZEPISY WE
KOORDYNUJĄCE SYSTEMY ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO
SEMINARIUM MIĘDZYNARODOWE IPiSS
Robert Marczak
Departament Rent Zagranicznych w Centrali ZUS
3 grudnia 2010 r. w sali konferencyjnej Centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie Instytut Pracy i Spraw Socjalnych zorganizował seminarium międzynarodowe pt. Koordynacja systemów zabezpieczenia
społecznego. Najnowsze zmiany w przepisach koordynacyjnych, rozporządzenie (WE) nr 883/2004 – rozporządzenie wykonawcze. Było to kolejne seminarium w ramach
realizacji przez IPiSS projektu trESS – Training and reporting on European Social Security, koordynowanego przez
Uniwersytet w Gandawie.
Spotkanie otworzyła prof. nadzw. Bożena Balcerzak-Paradowska, dyrektor IPiSS, która stwierdziła, że seminaria te wnoszą wiele nowych informacji i wiedzy
w kontekście problemów powstających w związku ze
stosowaniem koordynacji systemów zabezpieczenia.
Zwracają szczególną uwagę na konieczność działań
o charakterze implementacyjnym. Następnie powitała
gości biorących udział w seminarium, w tym w szczególności: prof. Bernarda Schulte (przedstawiciela projektu
trESS), Maję Grzymkowską (przedstawicielkę Komisji
Europejskiej), Elżbietę Rożek (dyrektor Departamentu
Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego
MPiPS), Martę Godłozę (dyrektor Departamentu Rent
Zagranicznych ZUS) i innych pracowników ZUS, prof.
Krzysztofa Ślebzaka (dyrektora Biura Studiów i Analiz
Sądu Najwyższego) oraz prof. Gertrudę Uścińską (kierownika projektu trESS).
Część merytoryczną rozpoczęła prof. Gertruda Uścińska (IPiSS), która złożyła podziękowania dla władzy właściwej i innych podmiotów za opracowanie raportów rocznych. Ostatni raport odróżnia się od dotychczasowych
krótkim okresem stosowania nowych przepisów (pół
roku). Wynika z niego że nastąpiło wykorzystanie wszystkich dotychczasowych doświadczeń z okresu implementacji regulacji koordynacyjnych, zwłaszcza w odniesieniu
do informowania obywateli o prawach i obowiązkach wynikających z regulacji koordynacyjnych na stronach internetowych poszczególnych instytucji oraz zamieszczania
tam różnych opracowań i wyjaśnień dotyczących nowych
przepisów. Na stronach tych znajdują się linki odsyłające
do źródeł krajowych i międzynarodowych, np. na strony
internetowe Komisji Europejskiej oraz Komisji Administracyjnej. Dystrybuowana jest broszura informacyjna w języku polskim o przepisach Unii Europejskiej w dziedzinie
zabezpieczenia i prawa w innych państwach członkowskich. Instytucje opracowują też własne wyjaśnienia i komentarze.
Zarówno władze właściwe, jak i instytucje właściwe
przeprowadziły szereg szkoleń dla przedstawicieli instytucji w tym zakresie. Podjęto działania merytoryczne
w kierunku uaktualnienia formularzy. Nawiązano wiele
kontaktów i podtrzymano kontakty z innymi instytucjami
państw członkowskich.
W pierwszym etapie przedmiotem zainteresowania
były takie obszary, jak: ustawodawstwo właściwe, świad-
Polityka Społeczna nr 3/2011
czenia pieniężne i świadczenia zdrowotne. Przygotowania do nowych regulacji były prowadzone od dłuższego
czasu przez zobowiązane do tego podmioty. Umiarkowane zainteresowanie tą dziedziną w literaturze prawniczej w okresie bezpośrednio poprzedzającym datę
wdrożenia nowych przepisów przerodziło się w znaczny
wzrost zainteresowania tematyką migracji i koordynacji
systemów zabezpieczenia społecznego w prasie codziennej, zwłaszcza o profilach prawnych i ekonomicznych. Niektóre gazety w Polsce przedstawiają regulacje
wraz z komentarzem ekspertów. W publikacjach prasowych podkreśla się niedostateczny stopień ich rozpowszechniania i słabą znajomość przez obywateli.
W dalszej części referentka przedstawiła problemy
dotyczące interpretacji nowych przepisów o koordynacji, które zostały zgłoszone na seminarium 16 kwietnia
2010 r. – niektóre zostały przedyskutowane i wyjaśnione, niektóre nadal wymagają dyskusji i pogłębionych
analiz. Zagadnienia podniesione przez instytucje właściwe jako wymagające analizy dotyczą zarówno Tytułu I
i Tytułu II rozporządzenia nr 883/2004, a także Tytułu III
oraz przepisów szczególnych odnoszących się do różnych kategorii świadczeń.
O działaniach na rzecz rozwoju w zakresie implementacji postanowień koordynacyjnych mówił prof. Bernard
Schulte, pracownik Instytutu Maxa Plancka w Monachium,
zajmującego się głównie działalnością badawczą, szczególnie w obszarze prawa koordynacyjnego.
Stwierdził on, że seminaria trESS mają przeważnie
charakter informacyjny. Odbyło się już wiele seminariów
w krajach członkowskich, podczas których uczestnicy
i twórcy przyczyniali się do generowania nowych sieci
międzynarodowych, Według niego to doskonały wkład
w prawo koordynacyjne i ustawodawstwo Unii Europejskiej.
W ciągu kilku lat pojawiły się nowe publikacje stworzone w ramach sieci trESS. Na stronie internetowej tego
projektu istnieje dostęp do tych materiałów łącznie z wyrokami, które zapadły w poszczególnych sprawach. Można także zobaczyć, jak wygląda różnica w stosowaniu
prawa koordynacyjnego z 1972 r. i 2004 r.
Prof. Schulte podniósł kwestię wejścia w życie Traktatu Lizbońskiego, który znowelizował Traktat o Wspólnocie
Europejskiej, zmieniając jego nazwę na Traktat o Funkcjonowaniu Wspólnoty Europejskiej. Art. 48 Traktatu,
który umocowuje instytucje europejskie w zakresie regulowania systemów zabezpieczenia społecznego, również
uległ zmianie – zasada jednomyślności została zmieniona na zasadę większościową. Powinno to znacznie ułatwić wprowadzanie zmian w ustawodawstwie unijnym.
Następnie referent podniósł kwestię opieki medycznej. Rozporządzenie Rady (WE) 883/2004 oraz art. 56
Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej daje prawo
pacjentowi jednego państwa członkowskiego na skorzystanie z usług medycznych w innym państwie członkow-
35
skim. Komisja Europejska pracuje obecnie nad treścią
dyrektywy o prawach pacjentów. Wspomniał też o organizowanych seminariach austriacko-niemieckich w sprawie służby zdrowia i opieki długoterminowej. Brali w nich
udział eksperci, przedstawiciele instytucji i władz właściwych. Referent chciałby zaproponować zorganizowanie
takich obustronnych seminariów polsko-niemieckich.
Wskazał również na ważkie problemy związane z definiowaniem osoby ubezpieczonej, zwłaszcza w odniesieniu do osób, które nie są obywatelami państw członkowskich Wspólnoty Europejskiej lub przebywają na
terenie Wspólnoty nielegalnie, a także w odniesieniu do
różnorodnego definiowania przez państwa członkowskie
pojęcia członka rodziny.
Maja Grzymkowska, pracownik Komisji Generalnej
ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Równości Szans
przy Komisji Europejskiej, omówiła działania, które mają
na celu przejście z tzw. starego systemu do nowego systemu przepisów unijnych o koordynacji.
Na wstępie zaprezentowała zakres funkcjonowania
unijnego systemu koordynacji z uwzględnieniem poszczególnych organów europejskich, tj. Komisji Administracyjnej, Komisji Obrachunkowej, Komisji Technicznej,
Komitetu Doradczego, Grup Ad hoc oraz grup zadaniowych (Task Force). Szczególnie podkreśliła znaczenie
Komisji Administracyjnej, która na mocy art. 52 rozporządzenia podstawowego składa się z delegatów organów
państw członkowskich – podejmuje ono decyzje interpretacyjne, a także zapewnia sprawne funkcjonowanie
koordynacji systemów.
Wyjaśniła, że głównym motywem wprowadzenia nowych rozporządzeń było ich uaktualnienie oraz uproszczenie, ograniczenie liczby wyjątków, a także stworzenie
silniejszej pozycji jednostce (np. wypłata świadczeń tymczasowych). Ponadto nowe rozporządzenie obejmuje te
zasady, które zawierały orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Największą rewolucją jest jednak
wprowadzenie międzynarodowej sieci elektronicznej wymiany danych – systemu EESSI. Będzie on umożliwiał
wymianę danych między instytucjami właściwymi przez
przekierowywanie informacji z użyciem punktów dostępu. W tej chwili trwa dwuletni okres przejściowy, w którym
przebiegają prace nad pełną operacyjnością systemu
EESSI. Trwają także działania nad kształtem formularzy
elektronicznych. Wszelkie informacje o postępie prac we
wdrażaniu elektronicznej wymiany danych można śledzić
w Newsletter EESSI, który jest dostępny na stronie internetowej Komisji.
Referentka poinformowała również, że w ramach
prac Komisji Administracyjnej mają odbyć się dyskusje
nad stosowaniem art. 6 rozporządzenia podstawowego
dotyczącego sumowania okresów. Istnieją różne interpretacje państw członkowskich tego przepisu i prawdopodobnie po raz pierwszy zostanie zastosowana zasada
większości w celu ustalenia jednolitej interpretacji. Toczą
się też dyskusje dotyczące ustalania wartości świadczeń
rzeczowych. W ramach Komisji Administracyjnej działa
obecnie komisja robocza, która dyskutuje nad długotrwałą opieką zdrowotną. Poruszana jest kwestia koordynacji opieki zdrowotnej, szczególnie w kontekście negocjowanej w tej chwili dyrektywy dotyczącej prawa do
transgranicznej opieki zdrowotnej. Trwają też dyskusje
nad zwalczaniem nadużyć i błędów.
W odniesieniu do prac legislacyjnych prowadzonych
przez Parlament Europejski referentka poinformowała,
że rozporządzenie rozszerzające stosowanie rozporządzenia 883/2004 względem obywateli państw trzecich
zostało już przyjęte i prawdopodobnie zostanie opublikowane pod koniec 2010 r. Trwają również prace nad
ostatecznym przyjęciem Decyzji Rad Stowarzyszeniowych. Na podstawie umów stowarzyszeniowych z pań-
36
stwami: Maghrebu, Tunezji, Algierii, Maroka, Izraela, Macedonii oraz Chorwacji zostanie rozstrzygnięta kwestia
limitowania koordynacji, zwłaszcza w kontekście eksportu świadczeń (emerytur i rent).
W najbliższej przyszłości ma zostać podjęta próba
rozwiązania problemów wymiaru międzynarodowego
systemu koordynacji, nowych form mobilności oraz relacji pomiędzy rozporządzeniami a innymi instrumentami
prawnymi.
Na zakończenie prelegentka poinformowała o stronie
internetowej Komisji Europejskiej oraz o materiałach informacyjnych w postaci internetowej broszury EU Provisions on social security.
Drugi panel seminarium otworzyła druga prezentacja
M. Grzymkowskiej dotycząca implementacji nowych przepisów w zakresie ustawodawstwa właściwego. Referentka
poinformowała, że jedna z podstawowych zmian wprowadzonych w nowym ustawodawstwie dotyczy wzmocnienia zasady lex loci laboris. Wyjątek od tej zasady odnosi
się do pracowników służby cywilnej. Wzmocniono także
ochronę praw jednostki przez tymczasowe stosowanie
ustawodawstwa i tymczasowe przyznawanie świadczeń.
Art. 6 rozporządzenia 987/2009 pozwala na ustalenie tymczasowego ustawodawstwa w przypadku rozbieżności
oceny i przewiduje tymczasowy porządek pierwszeństwa.
Art. 6 ustęp 2 tego artykułu wskazuje zaś, które państwo
jest zobowiązane do tymczasowej wypłaty świadczeń
(państwo zamieszkania osoby).
Referentka odniosła się też do art. 5 rozporządzenia
987/2009, który wskazuje, że w przypadku, gdy jedna
z instytucji kwestionuje ważność dokumentu, również
stosuje się zasadę ustalania ustawodawstwa właściwego. Przedstawiła treść Decyzji A1 Komisji Administracyjnej, w której ujęta została procedura pojednawcza
w zakresie ustalania stosowania ustawodawstwa właściwego przewidująca, że postępowanie wyjaśniające
na początku toczy się między instytucjami właściwymi,
a w razie braku porozumienia Komisja Administracyjna
zleca rozwiązanie sprawy specjalnemu ciału koncyliacyjnemu.
Odnosząc się do nowych postanowień zawartych
w art. 12(1) rozporządzenia 883/2004 oraz art. 14 rozporządzenia 987/2009 referentka wskazała, że wydłużono
okres delegowania do dwóch lat oraz, że delegowana
może być także osoba samodzielnie prowadząca działalność gospodarczą wykonująca tą samą lub podobną
działalność w innym państwie członkowskim. Zdaniem
M. Grzymkowskiej problematyczna jest kwestia ustalenia
„znacznej części aktywności”. Istnieją dwie koncepcje
rozstrzygnięcia tego zagadnienia: aktywność symultaniczna – równolegle wykonywane są dwie umowy o prace
lub aktywność zmienna, gdy osoba pracuje w różnych
okresach na terenie więcej niż jednego państwa.
Poruszone zostało również zagadnienie dotyczące
ustalania państwa zamieszkania. Zgodnie z art. 11 rozporządzenia wykonawczego w przypadku, gdy między
instytucjami dwóch lub więcej państw członkowskich
istnieje rozbieżność opinii co do miejsca zamieszkania,
instytucje te ustalają na podstawie wspólnego porozumienia ośrodek interesów życiowych ubezpieczonego.
Odnosząc się do przepisów przejściowych w zakresie
stosowania ustawodawstwa właściwego, M. Grzymkowska przytoczyła art. 87(8) rozporządzenia 883/2004 pozwalający na utrzymanie ustawodawstwa ustalonego na
podstawie rozporządzenia 1408/71 tak długo, jak sytuacja
pozostaje niezmieniona; maksymalnie taki stan wynosi
10 lat. Przypomniano również, że Decyzja 181 Komisji
Administracyjnej została zastąpiona Decyzją A2 Komisji
Administracyjnej.
W odniesieniu do emerytur i rent prelegentka nie odnotowała znaczących zmian na gruncie nowych koordy-
Polityka Społeczna nr 3/2011
nacjnych rozporządzeń. Podkreśliła jedynie, że ważną
zmianą jest wprowadzenie zasady zawartej w art. 5 rozporządzenia podstawowego o równym traktowaniu świadczeń, dochodów, okoliczności lub zdarzeń. Istotnym problemem jest stworzenie relacji między powyższą zasadą
a zasadą sumowania okresów.
W wystąpieniu przedstawiono również problematykę związaną z interpretacją art. 44 rozporządzenia wykonawczego, odnoszącego się do zaliczenia okresów
przeznaczonych na wychowywanie dziecka. Wskazano,
że prace nad tym artykułem trwały długo i dlatego nie
znalazł się on w rozporządzeniu podstawowym, a ujęto
go w przepisach rozporządzenia 987/2009.
Prof. Krzysztof Ślebzak (dyrektor Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego) wygłosił referat pt. Orzecznictwo
Sądu Najwyższego i Sądów Powszechnych w koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Zaznaczył, że
z uwagi na krótki czas obowiązywania nowych rozporządzeń omawiane orzeczenia Sądu Najwyższego będą
dotyczyły postanowień rozporządzeń podstawowego
nr 1408/71 oraz wykonawczego nr 574/72. Poinformował
również, że kategorie spraw rozpatrywanych przez sądy
obejmują następujące działy: podleganie ubezpieczeniom społecznym (największa liczba spraw ze stanu na
czerwiec 2010 r.), a w szczególności sprawy odnoszące
się do ustalania właściwego ustawodawstwa (agencje
pracy tymczasowej, wykonywanie pracy, prowadzenie
działalności na terytorium więcej niż jednego państwa
członkowskiego).
Druga kategoria spraw pod względem liczebności
dotyczy ustalania prawa do emerytur z systemu pracowniczego (uznawanie okresów składkowych i nieskładkowych, staż pracy, status pracowniczy, praca w szczególnym charakterze, praca w szczególnych warunkach,
ustalanie kapitału początkowego). Kolejne kategorie
spraw rozpatrywanych przez sądy w odniesieniu do koordynacji prawa unijnego to: ustalanie prawa do emerytury rolniczej, renty rodzinnej, renty inwalidzkiej, zasiłku
chorobowego, zasiłku z tytułu wypadków przy pracy
(szczególnie w odniesieniu do traktowania zdarzeń, takich jak wypadek przy pracy czy w drodze do pracy)
oraz kategorie spraw odnoszących się do świadczenia
nienależnie pobranego.
Referent poruszył kwestię prawnego charakteru decyzji Komisji Administracyjnej, jak również praktycznego
przewodnika, na który pełnomocnicy stron chętnie powołują się w pismach procesowych. W wielu sprawach
podważany jest prawny charakter decyzji Komisji Administracyjnej, jako nieposiadających doniosłości prawnej.
Związane jest to ze statusem Komisji Administracyjnej,
niemniej jednak przyjęto uwzględniać decyzję Komisji
Administracyjnej w charakterze prowspólnotowej wykładni prawnej.
Kolejnym istotnym problemem, którym zajął się prof.
Ślebzak, było uwzględnianie zagranicznych okresów
ubezpieczenia. Przedstawione zostały dwie zasady sumowania okresów, a która z nich powinna być stosowana zadecyduje Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu
C-440/09 Tomaszewska. Odniósł się również do kwestii
ustalania kapitału początkowego, który nie podlega koordynacji, ponieważ nie wiąże się on z ustalaniem okresów ubezpieczenia.
Na koniec wystąpienia poruszono problem uznania
statusu pracowniczego w sytuacji ustalania uprawnień do
polskiej emerytury w trybie art. 29 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS. Przykład orzeczenia Sądu Najwyższego
wykazał kolizję tego zapisu z treścią art. 5 rozporządzenia
podstawowego 883/2004.
Piotr Popek z Departamentu Ubezpieczeń i Składek
Centrali ZUS wygłosił referat dotyczący nadużyć związa-
Polityka Społeczna nr 3/2011
nych z ustawodawstwem właściwym i świadczeniami.
Na wstępie omówił genezę działań przeciwdziałających
zjawisku frodyzacji. Zgodnie z decyzją Komisji Administracyjnej powołano grupę ad hoc, która miała skoncentrować się na następujących obszarach badawczych:
analiza ryzyka związanego z wypłatą świadczeń pieniężnych, błędy i nadużycia występujące w obszarze ustawodawstwa właściwego, porozumienia dwustronne lub
trójstronne zawierane pomiędzy poszczególnymi instytucjami ubezpieczeniowymi oraz wymiana informacji między instytucjami ubezpieczeniowymi.
Ustalenia w obszarze świadczeń były dokonane na
podstawie ankiety rozesłanej do instytucji ubezpieczeniowych. Na bazie odpowiedzi przyjęto kryteria, na podstawie których przygotowano raport końcowy grupy. Główny
nurt nadużyć związany był z brakiem informacji o zgonie
(świadczenia emerytalne i rentowe), pobieraniem świadczenia podczas wykonywania pracy (szczególnie zagrożone świadczenia z tytułu bezrobocia), brakiem informacji
o osiąganym przychodzie (mającym wpływ na wysokość
osiąganego świadczenia), brakiem informacji o zmianie
miejsca zamieszkania oraz pobieraniem świadczeń z więcej niż jednego państwa członkowskiego.
Analiza umów o zabezpieczeniu społecznym zawartych między państwami członkowskimi wykazała, że mają
one charakter wycinkowy, czyli dotyczą wysoce sprecyzowanego sektora związanego z błędami, tj. brak informacji
o zgonie, ale pozwalają zacieśnić współpracę między instytucjami tych państw i wyeliminować część błędów.
W zakresie wymiany danych między instytucjami
państw członkowskich podstawowym problemem zidentyfikowanym przez grupę jest słaba jakość formularzy E
(nieczytelność i błędy formalne) oraz długi czas oczekiwania na korespondencję. Istotnym wydaje się też być
problem związany z porównywaniem zbiorów danych.
Błąd w nazwisku czy numerze identyfikacyjnym może
sprawić, że systemy państw członkowskich mogą jednego ubezpieczonego identyfikować jako zupełnie różne
osoby, co implikuje bezzasadność prowadzenia porównywania zbiorów. Implementacja elektronicznej wymiany
danych może stać się remedium na dotychczasowe bolączki w tym zakresie.
Decyzją KA powołano też II grupą roboczą, której
szczególnym obszarem zainteresowań jest brak informacji o zgonie oraz miejsce zamieszkania.
Rezultatem dotychczasowych działań jest przede
wszystkim identyfikacja nadużyć oraz wzrost świadomości
państw członkowskich o procederze wyłudzania świadczeń. Zwrócono też uwagę na jakość przesyłanych danych identyfikacyjnych osób ubezpieczonych.
Andrzej Szybkie, naczelnik z Departamentu Rent
Zagranicznych Centrali ZUS, omówił zagadnienia związane z sumowaniem okresów i zmian jego dotyczących
na gruncie nowych rozporządzeń wspólnotowych.
Stwierdził, że odrzucenie praktyki wyrosłej na gruncie
dotychczas rozumianej wykładni, orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, a także sektorowego
traktowania tego zagadnienia budzi wiele wątpliwości
co do interpretacji postanowień art. 6 rozporządzenia
883/2004 r. Istnieją bowiem różne systemy sumowania
okresów dla różnych celów świadczeń, a poszczególne
państwa członkowskie różnie wartościują określone rodzaje okresów.
Referent podkreślił, że istotą problemu jest definiowanie okresów w poszczególnych państwach: czy okresy przebyte w innym państwie należy postrzegać z perspektywy ustawodawstwa tego państwa czy też z punktu
widzenia własnego ustawodawstwa krajowego. Poruszył
także zagadnienie związane z koncepcją okresów mniejszej wartości. Rozporządzenie 883/2004 traktuje instytucje sumowania okresów jako procedurę zaliczania okre-
37
sów zarówno dla celów prawa, jak i ustalenia wysokości
świadczenia, ale poszczególne ustawodawstwa krajowe
stanowią, że przyjmują zagraniczne okresy ubezpieczenia tylko dla celów ustalenia wysokości.
Zdaniem referenta istnieje propozycja rozwiązania tej
sytuacji, które zmusiłoby państwa członkowskie sumujące okresy tylko dla celów wysokości świadczenia, aby
zaliczały okresy także dla celów ustalenia prawa. Jednak
takie rozwiązanie może skutkować nadużyciami i osiągnąć efekt sprzeczny z ideą koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Zatem nieodzowna wydaję
się być decyzja Komisji Administracyjnej, która rozstrzygnie tę kwestię.
Według wiedzy Elżbiety Rożek (dyrektor Departamentu Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego MPiPS) Decyzja A2 Komisji Administracyjnej
w sprawie zaliczania okresów ubezpieczenia ma zostać
wydana w grudniu 2010 r. Istnieją rozbieżne stanowiska
państw członkowskich dotyczące jej wprowadzenia, ale
prawdopodobnie zostanie jednak wprowadzona w życie poprzez zastosowanie procedury większości kwalifikowanej.
Seminarium zamykał panel dyskusyjny dotyczący doświadczeń z pierwszych 6 miesięcy stosowania
nowych regulacji koordynacyjnych. E. Rożek zwróciła
uwagę, że Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz
instytucje podległe ministerstwu (odpowiadające za
sprawy związane z bezrobociem i wypłatą świadczeń
rodzinnych) umieszczają na swoich stronach internetowych bieżące informacje dotyczące przepisów nowych rozporządzeń. Poinformowała także o kampanii
informacyjnej, która ma przebiegać na wiosnę 2011 r.
na terenie pięciu państw członkowskich, w tym Polski.
Ministerstwo prowadzi także szkolenia dla urzędów
pracy i regionalnych ośrodków polityki społecznej. Wątpliwości resortu budzi, obok stosowania zasady sumowania okresów, treść art. 44 rozporządzenia 987/2009
traktująca o zaliczeniu okresów przeznaczonych na wychowywanie dziecka. Główny problem dotyczy procedury ustalania państwa właściwego dla zaliczenia tego
okresu.
Elżbieta Zembrzuska-Piekarek (przedstawicielka KRUS)
stwierdziła, że stosowanie nowych rozporządzeń nie wywołało zasadniczych zmian w codziennej praktyce przy
realizacji przepisów o koordynacji. Jednostki terytorialne
KRUS nie zgłaszały przez ostatnie półrocze problemów
związanych z wdrożeniem rozporządzeń 883/2004 i 987/
2009. Uznała, że regulacje odnoszące się do renty ro-
dzinnej ułatwiły procedurę postępowania w obsłudze
wniosku o te świadczenia. Jedyna obawa dotyczy implementacji elektronicznej wymiany danych i stosowania
dokumentów elektronicznych SED.
Agnieszka Tyc (dyrektor z NFZ) poinformowała
uczestników o przeprowadzeniu szerokiej akcji informacyjnej zorganizowanej przez NFZ. Podkreśliła szczególną rolę danych umieszczanych na stronie internetowej
instytucji. Zarekomendowała utworzony przez NFZ portal o rzeczowych świadczeniach zdrowotnych.
Doświadczeniami z implementacji nowych rozporządzeń podzieliła się Marta Godłoza (dyrektor Departamentu Rent Zagranicznych ZUS). Zarzuciła ona zaniedbanie Komisji Administracyjnej w odniesieniu do braku
jasno określonych ram proceduralnych dla obsługi wniosków o świadczenia w okresie przejściowym, tj. od maja
2010 do maja 2012 r. (stosowanie formularzy z serii E).
Pozytywnie jednak oceniła decyzję Komisji Administracyjnej o włączeniu przedstawicieli instytucji właściwych
do prac nad strukturalnymi dokumentami elektronicznymi (SED) oraz do prac nad ustaleniem przepływów dla
tych formularzy. Podkreśliła problematyczność w interpretacji przepisów dotyczących uznawania okresów oraz
ustalania właściwego państwa uwzględniającego okresy
przeznaczone na wychowywanie dzieci. Jako pozytywną
zmianę uznała wyłączenie z rozporządzenia 883/2004
rozdziału dotyczącego sierot, dzięki czemu stosuje się
zasadę jednego ustawodawstwa właściwego dla wypłaty
świadczeń dla sierot.
Ostatnią kwestią poruszona przez M. Godłozę było
stosowanie art. 6 rozporządzenia 987/2009 i rozbieżności w ustalaniu ustawodawstwa właściwego w odniesieniu od objęcia obowiązkiem ubezpieczenia oraz wypłaty
świadczeń emerytalnych, rentowych czy innych.
W zakresie stosowania ustawodawstwa właściwego
Piotr Popek (ZUS) zaprezentował przypadki manipulacji
związanych ze stosowaniem art. 13 rozporządzenia 883/
2004 i art. 6 rozporządzenia 987/2009.
Ewa Miezien (Departamentu Zasiłków ZUS), przedstawiając kazus związany z przyjmowaniem zaświadczeń lekarskich, zakończyła podsumowanie dotychczasowych
doświadczeń implementacyjnych wszystkich instytucji
właściwych. Poruszona została kwestia wprowadzenia
elektronizacji zaświadczeń lekarskich i ich przekazywania
do instytucji właściwej drogą elektroniczną.
Zamykając seminarium, prof. B. Balcerzak-Paradowska podziękowała wszystkim prelegentom i dyskutantom, a uczestnikom za liczny udział.
RAPORT O ROZWOJU SPOŁECZNYM 2010
KONFERENCJA W WARSZAWIE
Beata Kaczyńska
Instytut Pracy i Spraw Socjalnych
W dniu 4 listopada 2010 r. w Kancelarii Prezydenta RP
w Warszawie odbyła się konferencja poświęcona jubileuszowej publikacji raportu UNDP na temat rozwoju społecznego pt. Raport o Rozwoju Społecznym 2010. Prawdziwe bogactwo narodów: ścieżki rozwoju społecznego.
Dwadzieścia lat temu Program Narodów Zjednoczonych
ds. Rozwoju opublikował pierwszy Raport o Rozwoju
Społecznym przedstawiający koncepcję rozwoju społecznego (human development), dla wyrażenia której utworzono wskaźnik rozwoju społecznego – Human Development
Index (HDI). Przyjęto, że ocena poziomu rozwoju społecz-
38
nego krajów nie może się opierać jedynie na podstawie
pomiaru dobrobytu materialnego mierzonego poziomem
dochodu narodowego na mieszkańca, ale również na
podstawie takich czynników, jak oczekiwana długość życia, poziom wykształcenia ludności czy swobód obywatelskich.
Posługiwanie się tym wskaźnikiem miało na celu
szersze spojrzenie na rozwój – zarówno na jego uwarunkowania, jak i efekty. Zdrowie, wykształcenie i swoboda
w kształtowaniu swojej przyszłości przy możliwości zwiększenia korzystania ze służących do tego warunków sta-
Polityka Społeczna nr 3/2011