kraina skwarna, czarna, tam drzewa kokosowe, tam drzewa

Transkrypt

http://grzbiet.pl/ksiazki/kalasznikow-prawdziwa-historia-najslynniejszej-broni-swiata
Przykładowy rozdział książki: Kolonie Rzeczypospolitej
Kolonie Rzeczypospolitej
kraina skwarna, czarna,
tam drzewa kokosowe,
tam drzewa bananowe,
tam sq dzikie stepy,
tam mi będzie lepiej,
aja, ja lubię dziki kraj.
Książki historyczne, wydawnictwo: Bellona
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Spis treści
l.
Wieści
o nowych
lądach
....................
l. Epoka odkryć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. My i oni - narodziny etnologii . . . . . . . . . . . . . . .
3. Świat tak szeroki, jako i ten . . . . . . . . . . . . . . . .
5
Ił
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
14
20
22
26
28
38
43
II. Kaprowie na Bahyku . . . . . . . . . . . . . . . . . .
l. Korsarze czy piraci? . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Pierwsza flota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Niemoc Rzeczypospolitej . . . . . . . . . . . . . .
4. Niechęć do ryzyka . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
51
54
56
60
71
IIJ. Kurlandia zamorska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
79
83
90
94
101
109
123
135
141
4.
5.
6.
7.
8.
l.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Dzikus szlachetny i okrutny .
Tuby lec folklorystyczny . . .
Polacy na dalekich szlakach
Munyn jako bibelot . . . . .
Dzikie Pola były bliżej . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Koniec kawalerów mieczowych . . . . . . . . . . . . .
Walka o Inflanty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Holandia Północy . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . .
Na podbój Afryki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Na podbój Ameryki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Upadek imperium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pruskie ostatki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Koniec Kurlandii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
IV. Beniowski na Madagaskarze . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
l. Protoplaści pozytywistów i awanturników . . . . . . . . . 151
2. Szlachcic polski i węgierski . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
367
3. Wśród wysp Pacyfiku i Azji . . . . .
4. Madagaskar po raz pierwszy . . . . .
5. Madagaskar po raz drugi . . . . . . .
6. Cesarz czy gubernator? . . . . . . . .
...........
...........
...........
...........
16 7
178
190
196
V. Nowy Amsterdam - Nowa Polska? . . . . . . . . . . . . . . 203
l. Młodszy brat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
212
2. Właściciel wyspy . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI. Nowa Polska na Syberii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 i
l. Awans zesłańców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
2. Kolonia nad Bajkałem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
VII. Przesiedlenie na wyspy Oceanii . . . . . . . . . . . . . . . 229
l. Znów kurlandzka inicjatywa . . . . . . . . . . . . . . . . 233
236
2. Nowa Polska w Melanezji . . . . . . . . . . . .
VIII. Wyprawa do Kamerunu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
l. Rodzina niemieckich tkaczy ze Śląska . . . . . . . . . . . 2r
2. Szukanie sponsorów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
3. Afryka a sprawa polska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
4. ,.Łucja-Małgorzata" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2M
5. Wędrówka w interior . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
~;7
6. Plantator i dama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Literackie reminiscencje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
8. Janikowski: kontynuacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
IX. Tajemniczy król z Rodezji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2Q l
l. Patriotyczna legenda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2Q4
2. Prozaiczna prawda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ~Q7
X. Liberyjska awantura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
l. Skąd wzięła się Liberia . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Liga Morska i Kolonialna . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Portugalia, Francja, Brazylia . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Kryzys liberyjski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
30 l
30b
308
318
32Q
.............
.............
.............
.............
34'
351
35 i
361
XL
Pożegnanie z koloniami . . . .
l. Mentalność morska i lądowa
2. Rozpaczliwa szamotanina . .
3. Mocarstwowe marzenia . . .
...
...
...
...
368
szykowano wyprawę przeciw czy to piratom indyjskim.
czy indyjskiemu władcy Malabaru. Być może zdecydowałby
się, ale jeszcze w Lizbonie pożyczył rodakowi, niejakiemu
Janowi Tregierowi, kupcowi, 400 talarów. Ów miał oddać dług
w Goa, ale nie kwapił się. Sprawa oparła się o sąd. przed
sądem Tregier zobowiązał się do zwrotu pożyczki. lecz nadal
zwlekał i owa wyprawa przeszła Pawłowskiemu koło nosa.
Około 20 listopada Pawłowski opuścił Goa udając się do Ko
chin, a stamtąd zamierzał odwiedzić Diu, portugalską twierdzę
też na zachodnim wybrzeżu Indii, 600 kilometrów na północ
od Goa.
Nie wiadomo, czy tam dotarł, bo żadnej wzmianki nie zostawił.
Natomiast we wcześniejszych zapiskach dokładnie opis)'Wał in
dyjskie dziwy świata roślinnego i zwierzęcego. a szczególnie
dziwował się "elefantom" czyli słoniom. Dziwował się i miej
scowym obyczajom. Nie mógł pojąć. że Portugalczycy zadają się
z tubylczymi kobietami: Choć ten sam rodzajjest c:arny (ciemno
skórych mieszkańców Indii uważał, ze względu na cerę, za Mu
rzynów- M.A.K.],jednakje pojmują Portugalc:ycy. l od nich się
rodzą dzieci okopciałe. "Okopciałe", czyli ni to białoskóre, ni to
czarnoskóre. Opisuje też rozmaite zwyczaje, obyczaje i obrzędy.
z jakimi zetknął się, a które dla niepowszedniości w oczach włas
nych, a zapewne i rodaków, skrupulatnie notuje. Prawdopodobnie
był to pierwszy opis Indii i ich życia sporządzony przez Polaka.
Krzysztof Pawłowski zmarł w 1602 lub 1603 roku (historycy
podają różne daty) w Persji (obecnie Iran). skąd lądem. przez
Persję, a następnie Moskwę zamierzał wrócić do Polski. Został na
zawsze nad Morzem Kaspijskim. Po co jednak udał się do Goa
i dlaczego podróżował dalej? Misja dyplomatyczna? Handlowa?
Ale jako szlachcic nie mógł trudnić się handlem. Więc? Zapewne
bez żadnego konkretnego celu, ze zwykłej ciekawości.
że
32
Wieści
o nowych /qdach
Był też Paweł Palczewski (albo Palczowski), o którym wiadomo
niewiele, tyle że był XVI-wiecznym podróżnikiem. A w czasie tej
swojej 16-letniej podróży zwiedził Afrykę Północną i Wschodnią.
Nieznane są lata jego życia, ani daty podróży, ani wreszcie jak
daleko zapuścił się na południe wschodniej części kontynentu
- do dzisiejszej Etiopii? Kenii? Jeszcze dalej? Tyle że czynil
wie/he peregrynacje po częściach ziemi murzyńskiej, perskiej,
arabskiej, konwersując i obcujqc z większq częściq narodów tego
świata- jak napisał we wstępie do swojego, niestety zaginionego,
pamiętnika. Sam chyba jednak nie mógł konwersować; zapewne
posługiwał się tłumaczami. No, chyba że wyuczył się miejscowych
języków. Jeśli tak, to ciekawe, jakich. Arabskiego, ówczesnego
lingua franca w tamtych okolicach?
Portugalskie kroniki wspominają też pewnego Polaka zwanego
Gabrielem, który w końcu XVI wieku przez Rosję i Persję dotarł
do północnych Chin i Indii, by zatrzymać się w Goa, gdzie zmarł.
Również wGoa, dokąd przyżeglował z Lizbony, przebywał wtym
czasie niejaki Jan Tregier pochodzący z Warszawy. Ten sam
Tregier, który pożyczył pieniądze od Krzysztofa Pawłowskiego
i nie kwapił się z ich oddaniem. Widocznie Tregier na dobre
osiadł w Indiach i tam trudnił się kupiectwem, gdyż osiągał zyski
znacznie większe, niż gdyby był kupcem w Warszawie. A kim był
ów Gabriel? Kupcem? No i jak oraz kiedy Tregier dostał się do
Goa? Widać zresztą, że Goa w Indiach to było miejsce przycią
gające Europejczyków. Ta osada, faktoria i port portugalski była
miejscowością najwidoczniej tak znaczną i już zagospodarowaną,
że stanowiła znaczne centrurn handlowe, a zapewne i bazę wypa
dową do dalszych podróży i peregrynacji po Indiach.
Wspomniany wyżej Janusz Tazbir, za którym powtarzam
te informacje (a także za Tadeuszem Szafarem, Odkrycie Afryki,
Instytut Wydawniczy "Nasza Księgarnia", Warszawa 1974),
33
takich podróżujących Polaków
Powołuje się na Tadeusza Grabowskiego (za: Jerzy Pertek. PolaC)
na szlakach morskich świata, Gdańsk 1957). który w spisach
załóg statków hiszpańskich i portugalskich znalazł nazwiska. co
do których można domniemywać, że były polskie: Przebicius.
Stanislaus. Ochendorco. Jarzeki. Na pewno można powiedzieć
o jednym jedynym żeglarzu o ustalonym bez wątpienia nazwisku.
Był to Jan Bocian, pochodzący z Poznania, w 1598 roku kapitan
kilku statków w Lizbonie. A jeśli tak. to zapewne wyprawiał się
do portugalskich posiadłości czy to w Azji. czy w Ameryce. albo
i tu, i tam. Lizbona była wówczas ważną bazą wypadową w cały
świat. Stąd najwygodniej startowano przez Atlantyk do Ameryki.
a także do Azji wokół Afryki.
Wiadomo też. że Hans Munkenbeck z Gdańska podróżował na
wschód. Pochodził ze znanej w tym mieście i poważanej rodzin;.
kupiecko-armatorskiej. Wprawdzie jeden z jego przodków. Paweł
Munkenbeck był kaprem i miał na sumieniu sporo złupionych
statków. ale często przedstawiciele tej profesji po wzbogaceniu się.
stawali się szanowanymi patrycjuszami. Hans Munkenbeck w 1596
roku wyruszył do Indii. Dlaczego i co tam robił- bliżej nie wiadomo.
Inny Gdańszczanin. też z patrycjuszowskiej rodziny. von Holten.
zmarł w 1606 roku w drodze do Indii. a jeszcze jeden Gdań
szczanin, Jan Sachs, zaciągnął się, jak sporo jego rodaków. do
marynarki holenderskiej i wraz z całym okrętem nieszczęśliwie
zatonął w 1671 roku w drodze na Cejlon.
Zupełnie odmienny typ Polaków wyruszających w dalekie po
dróże reprezentowali ci, którzy za pomocą wojaczki chcieli mależć
szczęście za morzami i wybić się tak materialnie, jak i w hierarchii
sugeruje,
że mogło być więcej
społecznej.
Najbardziej znany pośród nich to Krzysztof Arciszewski
(1592-1656). Jego losy zafascynowały wielu pisarzy. Jerzy Bohdan
34
Wieści
o no\I)'Ch
lądach
Rychliński poświęcił mu dwie książki: Pr:ygody Kr=ys::tofa Ar
cis:cll'skiego (1935) oraz Admirał. c:art i Cyganka (1973 ). a postać
ta przewija się w innych powieściach Rychlińskiego. Arciszew
skiemu poświęcili też sporo uwagi inni autorzy powieści przygo
dowych dla młodzieży. W dzieciństwie zaczytywałem się Musz
kieterem : lrama~·iki (nie pamiętam i nie mogłem dojść kto był
autorem tej książki). Ów bohater literacki (acz postać rzeczywista),
szlachcic średniego majątku. pochodził z rodziny Braci Polskich
i sam był arianinem. Skazany na wygnanie za zabójstwo na tle
zatargów majątkowych. w 1623 roku opuścił Polskę i osiadł wHo
landii. gdzie studiował inżynierię wojskową i sztukę artyleryjską.
Walczył w Europie w szeregach holenderskich, a w 1629 roku,
jako kapitan piechoty. wziął udział w ekspedycji holenderskiej
wysłanej do Brazylii do walk z Portugalią i Hiszpanią mających
na celu opanowanie Brazylii. Awansował szybko dochodząc do
godności generała artylerii i admirała holenderskich sił morskich
w Brazylii. Na skutek zatargów ze zwierzchnikami przyjął dymisję,
w 1639 roku wrócił do Europy, w 1646 roku zaś, korzystając
z propozycji króla Władysława IV (i ułaskawienia), wrócił do
Polski. gdzie objął stanowisko generała artylerii koronnej ("starszy
nad armatą"). Brał udział w walkach z Chmielnickim. Na skutek
złego stanu zdrowia zrezygnował ze stanowiska w 1650 roku.
Zmarł w swoim majątku w okolicach Gdańska.
Jedni historycy widzą wnim typowego watażkę i konkwistadora,
inni wielkiego humanistę i wręcz przyjaciela Indian, których miał
chronić przed religijnym fanatyzmem Portugalczyków i okrutnym
wyzyskiem Holendrów. Rzeczywiście, trochę to dziwne. Jako
arianin, Arciszewski mógł litować się nad Indianami. Z drugiej
strony ten arianin nosił u boku nie drewnianą szablę, lecz stalową
szpadę i ział ogniem ze swoich armat do przeciwników. Ludzie
są bardzo skomplikowani. Dosyć, że losy jego życia były tak
35

kraina skwarna, czarna, tam drzewa kokosowe, tam drzewa

Transkrypt

Podobne dokumenty

Spis treści Wstęp ................................................ 7 Francja stawia na

spis treści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

http://grzbiet.pl/ksiazki/tajne-akcje-snajperow

SPIS - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

Komunikacja marketingowa

prof dr hab. Eugeniusz Cezary Kro! - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

Spis treści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

Cyfrowy świat seniora Smartfon, tablet i nie tylko

Droga Hyacintha grafa Strachwitza do kariery wojskowej

słów hebrajskich. nastręczał wiele problemów terminologicznych. W