Bez tytułu-9 - tts.infotransport.pl

18
Adtranz (Polska) Aparatura Trakcyjna w £odzi • Piotr Lewandowski
Zasady
i uwarunkowania
prawid³owej
eksploatacji
styczników nowej
generacji SPG
Styczniki obwodu g³ównego lokomotyw elektrycznych
s¹ elemntami wyposa¿enia aparaturowego, od których
wymaga siê szczególnie wysokiej niezawodnoœci
pracy.
Stycznik z napêdem elektropneumatycznym jest aparatem
mechanizmowym, wykonuj¹cym cyklicznie czynnoœci mechaniczne o du¿ej dynamice ruchu.
W czasie jednego cyklu ³¹czeniowego nastêpuje:
przemieszczenie z du¿¹ energi¹ elementów i podzespo³ów
ruchomych o znacznej masie;
zderzenie i odskoki masywnych czêœci;
palenie siê ³uku elektrycznego i zwi¹zany z tym szokowy
wzrost temperatury.
Podczas ka¿dego cyklu ³¹czeniowego stycznik musi z jednakow¹ pewnoœci¹ i skutecznoœci¹ po³¹czyæ i roz³¹czyæ
obwód elektryczny, w którym pracuje. Aby zapewniæ w maksymalnym stopniu niezawodnoœæ dzia³ania stycznika w okreœlonym przedziale czasowym, nale¿y wyró¿niæ i wskazaæ te
czêœci i podzespo³y stycznika, które ulegaj¹ najszybciej zu¿yciu eksploatacyjnemu.
Jest to potrzebne do:
wyznaczenia i okreœlenia optymalnego okresu miêdzyprzegl¹dowego, w którym stycznik bêdzie mia³ gwarantowane parametry techniczne oraz u¿ytkowe i nie bêdzie ulega³ usterkom na skutek zu¿ycia siê czêœci;
wyznaczenia niezbêdnych zabiegów i czynnoœci przegl¹dowych.
Styczniki SPG zosta³y zaprojektowane szczególnie pod
k¹tem spe³nienia wymagañ niezawodnoœciowych. Eliminacja
wad ich poprzedników – styczników SPK, SPL – oraz zastosowanie nowoczesnych rozwi¹zañ konstrukcyjno-technologicznych, jak:
uk³ad stykowo-ro¿kowy z impulsowo w³¹czan¹ cewk¹ wydmuchow¹ (patent),
bezazbestowa komora gaszeniowa o wysokiej ³ukoodpornoœci i ¿ywotnoœci,
nak³adki stykowe za³¹czaj¹ce i do
materia³y izolacyjne z tworzyw o
pracy przepustowej,
wysokich parametrach
dielektrycznych i mechanicznych,
pozwoli³o stycznikom SPG osi¹gn¹æ wysokie, powtarzalne
parametry trwa³oœciowe.
Do tej pory producent styczników by³ zobligowany norm¹ PN-69/E-06120 do podawania nastêpuj¹cych parametrów
trwa³oœciowych:
znamionowej trwa³oœci mechanicznej: co najmniej
1 000 000 cykli przestawieniowych;
znamionowej trwa³oœci ³¹czeniowej: co najmniej 50 000
cykli ³¹czeniowych przy znamionowych parametrach napiêcia ³¹czeniowego Ue i pr¹du ³¹czeniowego Ie (wed³ug kategorii pracy DC4tb).
W warunkach eksploatacyjnych parametry te trudno
prze³o¿yæ na czas eksploatacji i na przebieg lokomotywy
liczony w kilometrach, gdy¿ w zale¿noœci od pe³nionej funkcji w obwodzie lokomotywy, styczniki pracuj¹ w zró¿nicowanych warunkach ³¹czeniowych, najczêœciej znacznie ³agodniejszych ni¿ znamionowe, okreœlone w Warunkach Technicznych
Odbioru. Uk³ad stykowo-gaszeniowy stycznika pracuj¹cego
w ³agodniejszych warunkach ³¹czeniowych zu¿ywa siê znacznie wolniej ni¿ stycznika sprawdzanego w znamionowych
warunkach ³¹czeniowych. Inaczej mówi¹c, stycznik o ³agodniejszych warunkach pracy mo¿e wykonaæ wiêcej cykli ³¹czeniowych, ni¿ to jest okreœlone dla znamionowych warunków jego pracy. Ponadto styczniki w lokomotywie wykonuj¹
ró¿n¹ liczbê ³¹czeñ, charakterystyczn¹ dla ich umiejscowienia w obwodzie g³ównym lokomotywy.
Eksploatacja obserwowana
W celu wyznaczenia wzajemnych relacji miêdzy znamionowymi parametrami trwa³oœciowymi oferowanymi przez producenta a wymaganiami i warunkami obs³ugi utrzymania
pojazdów trakcyjnych PKP, zdecydowano siê na tzw. eksploatacjê obserwowan¹ w lokomotywach elektrycznych serii
EU07 i EP09. Eksploatacjê tê, jako wspólne przedsiêwziêcie
producenta i PKP, podjêto w paŸdzierniku 1994 r. w ówczesnej Lokomotywowni Kraków Prokocim, obecnie Zak³ad Taboru Kraków.
Eksploatacji takiej poddano 5 styczników SPG-400L i 5
styczników SPG-630L wybranych losowo z seryjnej produkcji, po odbiorze komisarycznym PKP. Zamontowano je w lokomotywach:
EU07-483 – styczniki typu SPG-400L jako SL1; P; IR1; I1;
R5,
EP09-13 – styczniki typu SPG-630L jako SL1; SG1; SG3;
SR5; SR21.
Dla obserwowanych styczników wybrano wiêc, jak
mo¿na zauwa¿yæ z podanego zestawienia, ró¿norodne warunki pracy w obwodach tych lokomotyw. W czasie eksploatacji obserwowanej ustalono i przestrzegano nastêpuj¹cych
zasad w procesie utrzymania w lokomotywowni:
okres miêdzyprzegl¹dowy wynosi³ 2 miesi¹ce
w czasie przegl¹dów okresowych wykonywano jedynie
oglêdziny:
– styków,
4 / 1998
4/98 strona 18
19
– ro¿ków i sprê¿yn w komorze gaszeniowej,
– po³¹czeñ podatnych,
nie wykonywano ¿adnych zabiegów naprawczych:
– czyszczenia lub obróbki powierzchni styków i ro¿ków,
– czyszczenia wnêtrza komory gaszeniowej,
– czyszczenia czêœci izolacyjnych.
Obserwowano równie¿ prawid³owoœæ wspó³pracy styków
i ro¿ków, jako najistotniejszy parametr zapeniaj¹cy prawid³ow¹ pracê stycznika w trakcie wy³¹czania pr¹du.
W czasie 3-letniej eksploatacji obie lokomotywy przejecha³y ponad 500 000 km. Stwierdzono, ¿e w najbardziej
obci¹¿onych prac¹ ³¹czeniow¹ stycznikach liniowych SL obu
lokomotyw, najszybciej zu¿ywaj¹cym siê elementem jest
górny ro¿ek wydmuchowy w komorze gaszniowej. W stycznikach liniowych obu lokomotyw dokonano wiêc obrócenia
komór gaszeniowych o 180° w celu „wprowadzenia” do pracy ³¹czeniowej nie zu¿ytego ro¿ka dolnego. Operacji tych
dokonano po oko³o 2-letniej eksploatacji i przejechaniu przez
lokomotywy ponad 250 000 km. W pozosta³ych stycznikach
zu¿ywanie siê ro¿ków by³o wolniejsze i operacji obrócenia
komór gaszeniowych dokonano po przejechaniu przez obie
lokomotywy ponad 300 000 km. Pozosta³e elementy we
wszystkich stycznikach obu lokomotyw by³y w stanie zapewniaj¹cym dalsz¹ bezusterkow¹ pracê.
Styczniki liniowe z obu lokomotyw poddano sprawdzeniu w laboratorium zak³adowym Adtranzu pod k¹tem oceny
stanu ich elementów, poprawnoœci dzia³ania i spe³nienia
wymagañ WTO.
Stwierdzenia
I. Wyniki sprawdzenia wskazuj¹ jednoznacznie, ¿e stycznikom SPG pracuj¹cym jako najbardziej obci¹¿one styczniki
liniowe SL w lokomotywach EU07 i EP09 mo¿na przypisaæ
eksploatacyjn¹ trwa³oœæ ³¹czeniow¹, liczon¹ przebiegiem lokomotywy – nie mniej ni¿ 600 000 km:
bez wymiany czêœci i podzespo³ów,
przy obs³udze polegaj¹cej jedynie na oglêdzinach wed³ug
programu eksploatacji obserwowanej,
okres miêdzy przegl¹dami co 3 miesi¹ce.
Rokowania
II. Stopieñ zu¿ycia styków, komór gaszeniowych, stan izolacji i napêdu wskazuje jednoznacznie, ¿e po wymianie jedynie ro¿ków wydmuchowych na nowe (oryginalne produkcji Adtranz), po przebiegu lokomotywy nie mniejszym ni¿
Stycznik SPG-400L wymontowany z lokomotywy po pbrzebiego 500 tys. km
nadaje siê do dalszej eksploatacji (po lewej – uk³ad zestykowy, po prawej – wnêtrze komory)
500 000 km, styczniki SPG pracuj¹ce jako styczniki liniowe
maj¹ trwa³oœæ co najmniej 1 000 000 km przebiegu lokomotywy w czasie 6-letniej eksploatacji.
Wnioski
1. Okresy miêdzy rewizjami styczników SPG w zak³adach
naprawczych w trakcie napraw okresowych pojazdów
mog¹ byæ znacznie d³u¿sze ni¿ obecnie, co daje znaczne
korzyœci u¿ytkownikowi lokomotywy.
2. Okres miêdzy przeg³¹dami styczników SPG w zak³adach
taboru mo¿e byæ wielokrotnie d³u¿szy ni¿ obecnie (nie
krótszy ni¿ 3 miesi¹ce, wobec dotychczasowego 1 miesi¹ca), a zakres prac dokonywanych przy tych stycznikach
w trakcie przegl¹dów jest minimalny.
3. W celu pe³nego wykorzystania mo¿liwoœci znacznej obni¿ki kosztów utrzymania styczników w lokomotywie celowa jest kompleksowa ich wymiana w ca³ym pojeŸdzie
na nowy typ SPG.
4. Warunkiem uzyskania wysokiej trwa³oœci ³¹czeniowej
styczników jest stosowanie w nich wy³¹cznie oryginalnych, wysokiej jakoœci czêœci zamiennych pochodz¹cych
od producenta oraz zlecanie napraw i konserwacji styczników autoryzowanym przez producenta warsztatom.
R /98
Adtranz (Polska) Sp. z o.o. Zakład Aparatury Trakcyjnej, ul. Aleksandrowska 67/93, 91-205 Łódź, tel. +48 42 52 60 41, fax +48 42 40 51 36, tel. kolejowy 16 86
4 / 1998
4/98 strona 19