1 Protokół Nr 27.2015 z posiedzenia Kolegium Regionalnej

Protokół Nr 27.2015
z posiedzenia Kolegium Regionalnej Izby O brachunkowej w Warszawie
w dniu 15 grudnia 2015 roku.
Posiedzeniu Kolegium, które odbyło się w siedzibie RIO w Warszawie, przewodniczył
Zastępca Prezesa Pan Jan Rudowski
W posiedzeniu wzięło udział 21 członków Kolegium Izby. Obecni byli także Naczelnik
Wydziału Analiz, Naczelnik Wydziału Kontroli oraz Radca Prawny Izby.
Ponadto przy rozpatrywaniu Uchwał Rady Gminy Słupno obecni byli przedstawiciele
Urzędu Gminy:
- P. Elżbieta Kuchta – Przewodnicząca Rady Gminy;
- P. Kamil Kulik – Zastępca Wójta;
- P. Grażyna Wójcik – Skarbnik Gminy.
Listy obecności stanowią załącznik Nr 1 do protokołu.
Ad. 1. Przyjęcie porządku obrad; protokołu Nr 26.2015 z posiedzenia Kolegium
Izby w dniu 1 grudnia 2015 roku;
 Pan Wojciech Ulatowski – Naczelnik Wydziału Kontroli wniósł o dodanie do
porządku obrad punktu „9.2. Zmiana planu kontroli”.
Proponowany porządek obrad przyjęto jednogłośnie, stanowi on załącznik Nr 2
do protokołu.
 Protokół Nr 26.2015 z posiedzenia Kolegium Izby w dniu 1 grudnia 2015 roku został
przyjęty jednogłośnie.
Ad. 2. Badanie uchwał na 2016 rok: a) w sprawie WPF, b) budżetowych (art. 11 ust.
1 pkt 2 i pkt 7 ustawy o r.i.o.);
Zespół w Płocku - P. Agnieszka Małkowska nie zgłosiła uchwał w przedmiotowej
sprawie.
Zespół w Ciechanowie - P. Renata Sokolnicka przedstawiła:
a) 2 uchwały w sprawie WPF; przyjęte bez uwag,
b) 2 uchwały budżetowe; przyjęte bez uwag.
Zespół w Radomiu - P. Witold Kaczkowski nie zgłosił uchwał w przedmiotowej
sprawie.
Zespół w Siedlcach - P. Jolanta Tomaszek nie zgłosiła uchwał w przedmiotowej
sprawie.
Zespół w Ostrołęce - P. Elżbieta D. Głażewska nie zgłosiła uchwał w przedmiotowej
sprawie.
Zespół w Warszawie - P. Jan Rudowski nie zgłosił uchwał w przedmiotowej sprawie.
Ad. 3. Badanie uchwał/zarządzeń zmieniających WPF na rok 2015 i lata następne
(art. 11 ust. 1 pkt 7 ustawy o r.i.o.);
1
Zespół w Płocku:
P. Agnieszka Małkowska zgłosiła 18 uchwał rad. Po dokonaniu naprawy we własnym
zakresie uchwał: Rady Gminy Młodzieszyn oraz Rady Gminy Brochów nie wniesiono
uwag do przedstawionych uchwał organów stanowiących j.s.t.
P. Romana Ignasiak wniosła o przeniesienie rozpatrywania Uchwały Nr 85/XV/15 Rady
Gminy Słupno z dnia 20 listopada 2015 r. zmieniającej uchwałę w sprawie przyjęcia
Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Słupno na lata 2015 – 2020 na następne
posiedzenie Kolegium Izby w dniu 29.12.2015 r.
Zespół w Ciechanowie:
P. Renata Sokolnicka przedstawiła 26 uchwał rad, do których uwag nie wniesiono.
Zespół w Radomiu:
P. Witold Kaczkowski zgłosił 25 uchwał rad j.s.t., które przyjęto bez uwag.
Zespół w Siedlcach:
P. Jolanta Tomaszek przedstawiła 28 dokumentów: 25 uchwał organów stanowiących
oraz 3 zarządzenia organów wykonawczych. Uchwały: Rady Miasta i Gminy Łosice
Rady Miasta Garwolin oraz Rady Gminy Sobolew zostały naprawione Zarządzeniami
organów wykonawczych. Natomiast w związku z Uchwałą Rady Gminy Zbuczyn
przyjęto wyjaśnienia Przewodniczącego Rady i Wójta.
Po uwzględnieniu powyższego przedstawione dokumenty przyjęto bez uwag.
Zespół w Ostrołęce:
P. Elżbieta D. Głażewska zgłosiła 28 dokumentów, w tym 27 uchwał organów
stanowiących j.s.t. oraz 1 zarządzenie Burmistrza – uwag nie wniesiono.
Zespół w Warszawie:
P. Jan Rudowski przedstawił 23 dokumenty: 22 uchwały rad i 1 zarządzenie wójta –
przyjęte bez uwag po uwzględnieniu uchylenia we własnym zakresie Uchwały Rady
Miejskiej w Konstancinie-Jeziornej.
Ad. 4. Badanie uchwał/zarządzeń zmieniających uchwały budżetowe 2015 roku
(art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy o r.i.o.);
Zespół w Płocku:
P. Agnieszka Małkowska zgłosiła 53 dokumenty, w tym 26 uchwał rad i 27 zarządzeń
i uchwał zarządów, zgłoszone dokumenty przyjęto bez uwag.
P. Romana Ignasiak przedstawiła Uchwałę Nr 86/XV/15 Rady Gminy Słupno z dnia
20 listopada 2015 r. zmieniającą Uchwałę Budżetową Gminy Słupno na 2015 rok.
Na wstępnie Referentka poprosiła obecną na posiedzeniu Kolegium p. Elżbietę Kuchtę
Przewodniczącą Rady Gminy Słupno o wyjaśnienie dlaczego przesłane do Regionalnej
Izby Obrachunkowej Uchwały Rady Gminy Słupno nie zawierają podpisu
Przewodniczącej Rady Gminy?
P. Elżbieta Kuchta odpowiedziała, iż w dniu 20 listopada 2015 roku miała miejsce XV
sesja Rady Gminy Słupno zwołana na wniosek wójta Marcina Zawadki. Zgodnie z
wnioskowanym porządkiem obrad podjęte zostały dwie uchwały zmieniające Budżet na
rok 2015 i Wieloletnią Prognozę Finansową na lata 2015-2020 oraz uchwała w sprawie
udzielenia pomocy finansowej Powiatowi Płockiemu.
2
W dniu 26 listopada 2015 roku Przewodnicząca Rady została poinformowana
telefonicznie o przygotowanych do podpisu uchwałach z XV sesji Rady Gminy. Tego
samego dnia udała się do Urzędu Gminy celem podpisania przedmiotowych
dokumentów.
W trakcie podpisywania drugiego egzemplarza uchwały zmieniającej Wieloletnią
Prognozę Finansową na lata 2015-2020 zauważyła, iż Załącznik w części „Objaśnienia"
znacząco odbiega od uchwały przegłosowanej podczas XV sesji Rady Gminy.
Wspomniane zmiany nie były nikomu zgłoszone ani referowane przed głosowaniem
podczas obrad XV sesji Rady Gminy.
Zaniepokojona tym faktem przeanalizowała także uchwałę zmieniającą Uchwałę
Budżetową na rok 2015 gdzie również zauważyła rozbieżności pomiędzy dokumentem
przegłosowanym i podanym do podpisu. Zauważonych tam zmian również nikt nie
zgłaszał ani nie referował podczas trwania XV sesji Rady Gminy Słupno.
Poprosiła zatem Panią Skarbnik Grażynę Wójcik o wyjaśnienie, czy nie doszło do
pomyłki. Zażądała jednocześnie przedstawienia do podpisu Uchwał w treści podjętej na
XV sesji Rady Gminy.
Pani Skarbnik odmówiła wyjaśniając, iż: „wprowadziła zmiany i już tego nie zmieni".
P. Kuchta zakomunikowała, że kolejnego dnia przyjedzie ponownie do Urzędu Gminy i
oczekuje przedłożenia do podpisu Uchwał w treści przegłosowanej podczas XV sesji
Rady Gminy.
Zgodnie ze złożoną deklaracją w dniu 27 listopada 2015 roku stawiła się w Urzędzie
Gminy lecz kolejny raz odmówiono jej przedłożenia do podpisu Uchwał zgodnych z
treścią przegłosowaną podczas XV sesji Rady Gminy. Pani Skarbnik Grażyna Wójcik
podczas obrad Komisji Budżetowej poinformowała Panią Przewodniczącą, iż zmiany
wynikają z Zarządzenia Wójta z dnia 17 listopada 2015 roku i miała pełne prawo
zmienić załączniki do przedmiotowych Uchwał. P. Kuchta nadmieniła, iż Radni obecni
na Komisji Budżetowej dopiero w tym momencie dowiedzieli się o istnieniu
Zarządzenia Wójta z dnia 17 listopada 2015 roku i zmianach jakie zostały przez Panią
Skarbnik naniesione do przegłosowanych już uchwał.
Chcąc wyjaśnić zaistniałą sytuację oraz czy Pani Skarbnik miała prawo wprowadzić bez
wiedzy Radnych zmiany do uchwał już po ich podjęciu udała się do oddziału
Regionalnej Izby Obrachunkowej w Płocku, a następnie złożyła zawiadomienie o
zaistniałej sytuacji na Komisariacie Policji oraz skierowała zawiadomienia do
Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie oraz do Wojewody Mazowieckiego.
P. Jan Rudowski zapytał Przewodniczącą Rady czy na sesji były zgłaszane
autopoprawki? P. Kuchta odpowiedziała, że autopoprawki nie zostały zgłoszone.
Następnie zabrał głos P. Kamil Kulik – Zastępca Wójta, powiedział on, iż projekty
uchwał zostały przesłane do radnych 7 dni przed sesją. Zaś uchwały podane do podpisu
Przewodniczącej Rady były zgodne z wolą Rady, a zmienione tylko o zarządzenia Wójta
Gminy z dnia 17.11.2015 r.
Słowa te potwierdziła również obecna na posiedzeniu Kolegium Izby Skarbnik Gminy –
P. Grażyna Wójcik.
3
Po opuszczeniu sali kolegialnej przez przedstawicieli urzędu gminy w Słupnie
rozpoczęła się dyskusja nad przedmiotową uchwałą.
P. Romana Ignasiak wskazała, iż z przekazanych do Regionalnej Izby Obrachunkowej w
Warszawie dokumentów oraz wyjaśnień przedstawicieli Gminy wynika, że uchwała
Rady Gminy Słupno Nr 86/XV/15 z dnia 20 listopada 2015 r. zmieniająca Uchwałę
Budżetową Gminy Słupno na 2015 rok została poddana głosowaniu na sesji w dniu 20
listopada 2015 roku. Z wyciągu protokołu wynika, że za ww. uchwałą głosowało 12
radnych, 1 radny głosował - przeciw, 2 radnych wstrzymało się od głosu. Powyższa
uchwała nie została podpisana przez Przewodniczącą Rady Gminy, albowiem zarzuciła
ona uchwale nieprawidłowości w postaci różnic kwotowych w projektach przesłanych
do Radnych przed sesją, a uchwałą przedłożoną jej do podpisania. Z pisemnych
wyjaśnień złożonych przez Wójta Gminy Słupno z dnia 1 grudnia 2015 roku wynika, iż
uchwała jest zgodna z decyzją Rady, a „Istota problemu tkwi w tym, że w załączniku Nr
2 w podsumowaniu ogółem oraz w podsumowaniu niektórych rozdziałów, kwoty
wykazane w wierszach „przed zmianą” i „po zmianie” różnią się tylko i wyłącznie o
kwoty wynikające z Zarządzenia Nr 129/2015 Wójta Gminy Słupno z dnia 17 listopada
2015r.” Zarządzenie to było przedmiotem badania na posiedzeniu Kolegium w dniu 15
grudnia 2015 roku, do którego Kolegium nie wniosło uwag.
W kwestii skutków prawnych, jakie niesie ze sobą brak podpisu Przewodniczącego Rady
Gminy pod podjętą uchwałą budżetową wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z
dnia 16 listopada 2011 roku, Sygn. akt II GSK 1137/10. „Należy odróżnić podjęcie
uchwały (jej uchwalenie) od jej podpisania przez Przewodniczącego Rady. Czynność
podpisania uchwały następuje zawsze po uchwaleniu uchwały. Zatem uchwalenie
zawsze poprzedza podpisanie uchwały. Przyjęte projekty stają się uchwałami po
przeprowadzeniu głosowania oraz ogłoszeniu wyników, o ile oczywiście w trakcie
głosowania „za” opowiedziała się odpowiednia ilość członków organu stanowiącego. Na
fakt uchwalenia budżetu nie ma zatem wpływu okoliczność podpisania (niepodpisania)
uchwały przez Przewodniczącego Rady”. Mając powyższe na uwadze, brak podpisu
Przewodniczącej Rady Gminy Słupno pod uchwałą Nr 86/XV/15 z dnia 20 listopada
2015 roku, nie stanowi podstawy do stwierdzenia jej nieważności. Istotne, jednak w tej
sprawie są okoliczności, które legły u podstaw odmowy podpisania uchwały przez
Przewodniczącą Rady. Różnice kwotowe znajdujące się w projektach przesłanych do
Radnych przed sesją, a uchwałą przedłożoną do podpisania Przewodniczącej Rady, choć
wynikają z zarządzenia Nr 129/2015 Wójta Gminy Słupno z dnia 17 listopada 2015
roku, powinny być przedstawione na sesji Rady Gminy w dniu 20 listopada 2015 roku,
przed ich umieszczeniem w uchwale przedłożonej do podpisu.
W dalszej kolejności należy wskazać, że badaną uchwałą Rada Gminy Słupno dokonała
zmian dochodów w załączniku Nr 1 do niniejszej uchwały. Ww. załącznik nie
uwzględnia podziału dochodów na bieżące i majątkowe, a więc został sporządzony
niezgodnie z postanowieniami art. 235 ust.1 ustawy o finansach publicznych. Referentka
wskazała, że zgodnie z wyżej cyt. przepisem w planie dochodów budżetu jednostki
samorządu terytorialnego wyszczególnia się, w układzie działów klasyfikacji
budżetowej, planowane kwoty dochodów bieżących i dochodów majątkowych według
ich źródeł, w tym w szczególności z tytułu dotacji i środków na finansowanie wydatków
4
na realizację zadań finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1
pkt 2 i 3 ustawy o finansach publicznych.
Dalej w toku badania ustalono, iż Rada Gminy zaplanowała w załączniku Nr 2 do
uchwały w dziale 600 rozdz. 60004 Lokalny transport zbiorowy wydatki w wysokości
14.500,00 zł z przeznaczeniem na dotację celową dla Urzędu Miasta Płocka. Dotacja ta
jednak nie została ujęta w załączniku Nr 5 do uchwały pn. „Dotacje celowe dla
podmiotów zaliczanych i niezaliczanych do sektora finansów publicznych w 2015r.”
Powyższe narusza przepis art. 214 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym w
załącznikach do uchwały budżetowej zamieszcza się:
1) zestawienie planowanych kwot dotacji udzielanych z budżetu jednostki samorządu
terytorialnego;
2) plan dochodów rachunku dochodów jednostek, o których mowa w art. 223 ust. 1, oraz
wydatków nimi finansowanych;
3) plany przychodów i kosztów samorządowych zakładów budżetowych.
Referentka stwierdziła również, iż występuje wewnętrzna niezgodność między kwotą
wydatków bieżących po zmianach wykazaną w § 1 ust.2 pkt 2 badanej uchwały, a kwotą
wydatków bieżących po zmianach wykazaną w załączniku Nr 2 w wierszu „wydatki
razem”.
Przewodniczący posiedzenia Kolegium poddał pod głosowanie 2 wnioski p. Romany
Ignasiak:
Wniosek I: w związku z tym, że przesłane Uchwały Rady Gminy Słupno nie zawierają
podpisu Przewodniczącej Rady Gminy oraz biorąc pod uwagę wyjaśnienia obecnej na
Posiedzeniu Kolegium Przewodniczącej Rady można uznać, iż nie ma przedmiotu sprawy
i Gmina powinna przysłać właściwie sporządzone dokumenty. Wniosek uzyskał 10
głosów „za” oraz 10 głosów „przeciw”. Wniosek upadł.
Wniosek II: Kolegium Izby 15 głosami „za” oraz 5 „przeciw” wszczęło postępowanie
nadzorcze w sprawie uznania za nieważną Uchwałę Nr 86/XV/15 Rady Gminy Słupno z
dnia 20 listopada 2015 r. zmieniającą Uchwałę Budżetową Gminy Słupno na 2015 rok, z
powodu istotnego naruszenia przepisów prawa tj. art. 235 ust.1, art. 214 ustawy z dnia
27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych oraz z powodu braku wewnętrznej
zgodności kwoty wydatków bieżących po zmianach wykazanych w § 1 ust. 2 pkt 2
badanej uchwały z kwotą wykazaną w załączniku Nr 2 do niniejszej uchwały. Ponadto
Kolegium wezwało Radę Gminy Słupno do naprawy wskazanych nieprawidłowości we
własnym zakresie w terminie do dnia 23 grudnia 2015 roku. (Uchwała Kolegium Izby
Nr 27.265.2015)
Zespół w Ciechanowie:
P. Renata Sokolnicka przedstawiła 89 dokumentów: 41 uchwał rad, 7 uchwał zarządów
powiatów i 41 zarządzeń wójtów, burmistrzów. Po uwzględnieniu naprawy we własnym
zakresie Uchwał: Rady Miasta Raciąż, Rady Gminy Ciechanów, Rady Gminy Nowe
Miasto przedstawione dokumenty przyjęto bez uwag.
P. Krzysztof Polens przypomniał, iż Uchwałą Nr 25.237.2015 Kolegium Regionalnej
Izby Obrachunkowej w Warszawie z dnia 17 listopada 2015 r. wszczęło postępowanie w
sprawie uznania za nieważną Uchwałę Nr XII/65/15 Rady Gminy Stupsk z dnia 27
5
października 2015 r. w sprawie zmiany Uchwały Budżetowej Gminy Stupsk na rok 2015
w części dotyczącej wydatku w kwocie 12.000 zł ujętego w dziale 010, rozdziale 01010
„Infrastruktura wodociągowa i sanitacyjna wsi” § 6230 „Dotacje celowe z budżetu na
finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji i zakupów
inwestycyjnych jednostek nie zaliczonych do sektora finansów publicznych”
występującemu w załączniku Nr 2 „Wydatki” oraz w załączniku Nr 8 „Dotacje celowe
udzielane podmiotom nienależącym do sektora finansów publicznych w 2015 roku” z
powodu zaplanowania go bez podstawy prawnej.
Uchwałą Nr XIII/74/15 z dnia 1 grudnia 2015 r. w sprawie zmiany Uchwały Budżetowej
Gminy Stupsk na rok 2015, Rada Gminy Stupsk naprawiła nieprawidłowości przed
upływem określonego przez Kolegium terminu poprzez zmniejszenie planu wydatków o
kwotę 12.000 zł.
Z uwagi na powyższe, Kolegium Izby jednogłośnie umorzyło postępowanie
nadzorcze w przedmiotowej sprawie (Uchwała Kolegium Izby Nr 27.258.2015)
Zespół w Radomiu:
P. Witold Kaczkowski zgłosił 100 dokumentów: 39 uchwał rad oraz 61 zarządzeń i
uchwał zarządów – przyjęte bez uwag po uwzględnieniu naprawy we własnym zakresie
Uchwały Rady Gminy Promna.
Zespół w Siedlcach:
P. Jolanta Tomaszek przedstawiła 118 dokumentów: 43 uchwały organów stanowiących
i 75 uchwał i zarządzeń organów wykonawczych. Uchwała Rady Miasta i Gminy Pilawa
została przyjęta bez uwag po uwzględnieniu wyjaśnień Burmistrza z dnia 09.12.2015 r.
Ponadto Zarządzenie Wójta Gminy Sokołów Podlaski zostało naprawione we własnym
zakresie. Mając na względzie powyższe przedstawione dokumenty przyjęto bez uwag.
Zespół w Ostrołęce:
P. Elżbieta D. Głażewska zgłosiła 84 dokumenty: 34 uchwały organów stanowiących
i 50 uchwał i zarządzeń organów wykonawczych. Po dokonaniu naprawy we własnym
zakresie Zarządzenia Wójta Gminy Sypniewo oraz Zarządzenia Wójta Gminy Krasne do
zgłoszonych dokumentów uwag nie wniesiono.
Do Wójta Gminy Małkinia Górna wysłano pismo w sprawie przekroczenia terminu
przekazania do organu nadzoru Zarządzenia Nr 136/2015 Wójta Gminy Małkinia Górna
z dn. 30.11.2015 r.
Zespół w Warszawie:
P. Jan Rudowski przedstawił 99 dokumentów: 29 uchwał organów stanowiących oraz 70
aktów organów wykonawczych. Po uwzględnieniu wyjaśnień odnośnie uchwały Rady
Miejskiej w Ożarowie Mazowieckim oraz Uchwały Rady Gminy Leoncin do
przedstawionych dokumentów nie wniesiono zastrzeżeń.
1) P. Bożenna Piotrowska przypomniała, iż Uchwałą Nr 25.229.2015 z dnia 17
listopada 2015 roku Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie wszczęło
postępowanie nadzorcze w sprawie uznania za nieważną Uchwały Nr 155/VII/13/2015
Rady Miejskiej Konstancin-Jeziorna z dnia 21 października 2015 r. w sprawie zmian
uchwały budżetowej na rok 2015, wskazując nieprawidłowości i naruszone przepisy
6
prawa. Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie określiło także sposób
i termin usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości.
W wyniku zmiany uchwały budżetowej Gminy Konstancin-Jeziorna na 2015 rok,
dokonanej uchwałą Nr 169/VII/14/15 Rady Miejskiej Konstancin-Jeziorna z dnia 18
listopada 2015 roku, wskazane przez Kolegium w ww. uchwale Nr 25.229.2015
nieprawidłowości zawarte w uchwale Rady Miejskiej zmieniającej uchwałę budżetową
Gminy Konstancin-Jeziorna na 2015 rok zostały wyeliminowane.
Z uwagi na powyższe, Kolegium Izby jednogłośnie umorzyło postępowanie
nadzorcze w przedmiotowej sprawie (Uchwała Kolegium Izby Nr 27.251.2015)
2) P. Lucyna Kusińska przypomniała, iż Uchwałą Nr 25.232.2015 z dnia 17 listopada
2015 roku Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie wszczęło
postępowanie nadzorcze w sprawie uznania za nieważną w części uchwały Nr XII126/2015 Rady Miejskiej w Wołominie z dnia 22 października 2015 r. w sprawie zmiany
uchwały budżetowej gminy Wołomin na rok 2015, wskazując nieprawidłowości i
naruszone przepisy prawa. Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie
określiło także sposób i termin usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości.
W wyniku zmiany uchwały budżetowej Gminy Wołomin na 2015 rok, dokonanej
uchwałą Nr XIII-129/2015 Rady Miejskiej w Wołominie z dnia 26 listopada 2015 roku,
wskazana przez Kolegium Izby nieprawidłowość zawarta w uchwale zmieniającej
budżet Gminy Wołomin na 2015 rok została wyeliminowana.
Z uwagi na powyższe, Kolegium Izby jednogłośnie umorzyło postępowanie
nadzorcze w przedmiotowej sprawie (Uchwała Kolegium Izby Nr 27.247.2015)
Ad. 5. Badanie innych uchwał/zarządzeń dotyczących roku 2015 (art. 11 ust. 1
ustawy o rio.);
Zespół w Płocku:
P. Agnieszka Małkowska zgłosiła 144 uchwały rad j.s.t. Po uwzględnieniu naprawy i/lub
uchylenia we własnym zakresie uchwał: Rady Miasta i Gminy Wyszogród Rady Gminy
Sanniki oraz Rady Gminy Rościszewo. W związku z powyższym nie wniesiono uwag do
zgłoszonych uchwał organów stanowiących j.s.t.
P. Romana Ignasiak wniosła o przeniesienie rozpatrywania Uchwały Nr 87/XV/15 Rady
Gminy Słupno z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie udzielenia pomocy finansowej
Powiatowi Płockiemu na następne posiedzenie Kolegium Izby w dniu 29.12.2015 r.
Zespół w Ciechanowie:
P. Renata Sokolnicka przedstawiła 174 dokumenty, w tym 170 uchwał rad j.s.t., 2
uchwały zarządu powiatu oraz 2 zarządzenia organów wykonawczych. Rada Gminy
Nowe Miasto reasumowało dwie błędnie podjęte uchwały. Natomiast Wójt Gminy
Gołymin-Ośrodek złożył wyjaśnienia odnoście przekazania do organu nadzoru Uchwały
Rady Gminy Gołymin-Ośrodek po upływie ustawowego terminu.
P. Ireneusz Kołakowski przedstawił Uchwały Rady Gminy Gzy z dnia 4 grudnia 2015 r.:
1) Nr XII/54/2015 w sprawie określenia wzorów formularzy informacji i deklaracji
podatkowych.
7
Teza: W Załącznikach do ww. uchwały: Nr 1 w poz. J, Nr 2 w poz. G, Nr 3 w poz. H i
Nr 4 w poz. F Rada Gminy Gzy zawarła oświadczenie, które składający informację lub
osoba reprezentująca składającego informację zobowiązani są złożyć, o treści:
„Uprzedzony/a o odpowiedzialności karnej z art. 233 § 1 Kodeksu Karnego oświadczam,
że podane przeze mnie dane są zgodne z prawdą.".
Referent wskazał, iż powyższy zapis uchwały w sposób istotny narusza regulacje
wynikające z art. 6 ust. 13 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, art. 6a ust. 11
ustawy o podatku rolnym oraz art. 6 ust. 9 ustawy o podatku leśnym. Zgodnie z treścią
przywołanych wyżej przepisów rada gminy określa, w drodze uchwały, wzory
formularzy (informacji i deklaracji) na podatek od nieruchomości, podatek rolny i
podatek leśny, obejmujące dane dotyczące podmiotu i przedmiotu opodatkowania
niezbędne do wymiaru i poboru przedmiotowych podatków. Wymóg złożenia
oświadczenia z odwołaniem się do odpowiedzialności karnej nie znajduje oparcia w
podstawie prawnej podjętej uchwały. Żaden ze wskazanych w uchwale przepisów - w
szczególności art. 6 ust. 13 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, art. 6a ust. 11
ustawy o podatku rolnym oraz art. 6 ust. 9 ustawy o podatku leśnym - nie daje
możliwości nakładania przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego na
podmiot składający informację bądź deklarację obowiązku podania danych pod groźbą
odpowiedzialności karnej. W myśl art. 233 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks
karny (Dz. U. z 1997 r. Nr 88 poz. 553 ze zm.) karze podlega ten, kto, składając zeznanie
mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu
prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę. Zgodnie
natomiast z art. 233 § 6 Kodeksu karnego przepisy § 1-3 oraz 5 stosuje się odpowiednio
do osoby, która składa fałszywe oświadczenie, jeżeli przepis ustawy przewiduje
możliwość odebrania oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej. Z
powyższego unormowania wynika, że przestępstwem jest złożenie fałszywego
oświadczenia, na przykład w kwestionariuszach lub formularzach, warunkiem jednak
odpowiedzialności za złożenie fałszywego oświadczenia jest to, by przepis ustawy, na
podstawie której oświadczenie jest składane, przewidywał możliwość odebrania
oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej. Jeżeli ustawodawca zamierza
nadać wymaganym oświadczeniom składanym przez zainteresowane podmioty rygor
odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń (zeznań), to rygor ten
wprowadza wprost do ustawy i dopiero wówczas, w razie przeniesienia kompetencji na
organ stanowiący gminy do podjęcia uchwały, winien przewidzieć w treści
upoważnienia wymóg pouczenia o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych
oświadczeń (zeznań). Tymczasem przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych,
ustawy o podatku rolnym oraz ustawy o podatku leśnym nie przewidują takiej
możliwości.
Mając powyższe na uwadze, uznać należy, że ustalenie we wzorach formularzy
(informacji i deklaracji) na podatek od nieruchomości, podatek rolny i podatek leśny
obowiązku złożenia przez odpowiednie podmioty składające informację bądź deklarację
oświadczenia o znajomości przepisów Kodeksu karnego o odpowiedzialności za podanie
danych niezgodnych z prawdą, wykracza poza zakres kompetencji organu stanowiącego
jednostki samorządu terytorialnego do kształtowania zawartości uchwały ustalającej
wzór przedmiotowych formularzy.
8
Pan Kołakowski wniósł o orzeczenie nieważności w części dotyczącej:
- załącznika Nr 1 „Informacja w sprawie podatku od nieruchomości, rolnego, leśnego”
– poz. J,
- załącznika Nr 2 „Deklaracja na podatek od nieruchomości” – poz. G,
- załącznika Nr 3 „Deklaracja na podatek rolny” – poz. H,
- załącznika Nr 4 „Deklaracja na podatek leśny” – poz. F,
do uchwały Nr XII/54/2015 Rady Gminy Gzy z dnia 30 listopada 2015 r. w sprawie
określenia wzorów formularzy informacji i deklaracji podatkowych w zakresie słów:
„Uprzedzony/a o odpowiedzialności karnej z art. 233 § 1 Kodeksu Karnego oświadczam,
że podane przeze mnie dane są zgodne z prawdą.", z powodu istotnego naruszenia
przepisów art. 6 ust. 13 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach
lokalnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r. poz. 849 z późn. zm.), art. 6a ust. 11 ustawy z
dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz. 1381 z
późn. zm.) i art. 6 ust. 9 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (tekst
jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz. 465).
Kolegium Izby jednogłośnie (20 głosujących) orzekło nieważność przedmiotowej
uchwały we wskazanej części (Uchwała Kolegium Izby Nr 27.262.2015)
2) Nr XII/53/2015 w sprawie określenia wysokości stawek podatku od środków
transportowych.
Przedmioty opodatkowania podatkiem od środków transportowych określone są w art. 8
ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2014 r.
poz. 849 ze zm.).
Kompetencje organu stanowiącego do określenia stawek podatku od środków
transportowych wynikają z art. 10 ust. 1 ww. ustawy. Przepisy te stanowią, że stawki
podatku od środków transportowych nie mogą przekraczać górnych limitów kwotowych
określonych w ustawie oraz nie mogą być niższe niż dolne granice stawek określone w
załącznikach nr 1, 2 i 3 do ustawy. W odniesieniu do wymienionego w sentencji
niniejszego orzeczenia przedmiotu opodatkowania ustawodawca ustalił maksymalne
stawki w art. 10 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, a stawki
minimalne w załączniku nr 2 do przywołanej ustawy.
Teza: Stosownie do ww. przepisów Referent wskazał, iż Rada Gminy Gzy ustaliła
stawkę podatku od ciągników siodłowych lub balastowych posiadających trzy osie i
więcej, przystosowanych do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej
masie całkowitej zespołu pojazdów nie mniejszej niż 12 ton do mniej niż 40 ton z innym
systemem zawieszenia osi jezdnych niż pneumatyczne lub uznanym za równoważne
zawieszeniu pneumatycznemu w wysokości 3.047,00 zł. W tym stanie faktycznym
stawka podatku dla masy całkowitej zespołu pojazdów nie mniejszej niż 12 ton do 36
ton włącznie ustalona została o 650,59 zł powyżej stawki maksymalnej wynoszącej
2.396,41 zł wynikającej z art. 10 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy o podatkach i opłatach
lokalnych w związku z pkt 3 lit. d tiret pierwszy obwieszczenia Ministra Finansów z
dnia 5 sierpnia 2015 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat
lokalnych w 2016 r. (M.P. z 2015r. poz. 735).
Pan Kołakowski wniósł o orzeczenie nieważności Załącznika Nr 2 do uchwały
Nr XII/53/2015 Rady Gminy Gzy z dnia 30 listopada 2015 r. w sprawie określenia
9
wysokości stawek podatku od środków transportowych w części dotyczącej stawki
podatku od środków transportowych ustalonej od ciągników siodłowych lub
balastowych, posiadających trzy osie i więcej, przystosowanych do używania łącznie z
naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów nie mniejszej
niż 12 ton do mniej niż 40 ton z innym systemem zawieszenia osi jezdnych niż
pneumatyczne lub uznanym za równoważne zawieszeniu pneumatycznemu z powodu
istotnego naruszenia przepisu art. 10 ust. 1 pkt 4 lit.a ustawy z dnia 12 stycznia 1991
roku o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 849 ze zm.) w związku z
pkt 3 lit. d tiret pierwszy obwieszczenia Ministra Finansów z dnia 5 sierpnia 2015 r. w
sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych w 2016 r. (MP
2015 r., poz. 735) Kolegium Izby jednogłośnie (20 głosujących) przychyliło się do
wniosku (Uchwała Kolegium Izby Nr 27.263.2015)
Po uwzględnieniu powyższego do 172 zgłoszonych dokumentów uwag nie wniesiono.
Zespół w Radomiu:
P. Witold Kaczkowski zgłosił 157 dokumentów: 148 uchwał organów stanowiących i 9
zarządzeń organów wykonawczych. Naprawy, błędnie podjętych uchwał we własnym
zakresie dokonały: Rada Gminy Promna (2 uchwały), Rada Gminy Tczów, Rada Gminy
Jedlnia-Letnisko.
1) P. Witold Kaczkowski przedstawił Uchwałę Nr XII/78/2015 Rady Gminy Wolanów z
dnia 27 listopada 2015 roku w sprawie wprowadzenia opłaty targowej.
Referent zgłosił zastrzeżenia do treści zapisu § 3, zgodnie z którym „Opłatę targową
pobiera pracownik Urzędu Gminy w ramach wykonywania swoich obowiązków. Z tego
tytułu nie otrzymuje dodatkowego wynagrodzenia.”. Referent wskazał na naruszenie
art. 19 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, w myśl którego „Rada gminy, w
drodze uchwały może zarządzić pobór tych opłat w drodze inkasa oraz określić
inkasentów i wysokość wynagrodzenia za inkaso”. Po dyskusji Kolegium doszło do
przekonania, iż intencją Rady Gminy nie było zarządzenie poboru opłaty targowej w
drodze inkasa więc ww. artykuł nie ma zastosowania w omawianej kwestii.
P. Henryk Kiereś zgłosił wątpliwość czy Rada Gminy w § 3 nie wkroczyła w
kompetencje Wójta uchwalając, iż „Opłatę targową pobiera pracownik Urzędu Gminy w
ramach wykonywania swoich obowiązków”.
W związku z powyższym P. Kiereś wniósł o orzeczenie o nieważności § 3 Uchwały
Nr XII/78/2015 Rady Gminy Wolanów z dnia 27 listopada 2015 roku w sprawie
wprowadzenia opłaty targowej. Kolegium Izby 10 głosami za oraz 11 przeciw odrzuciło
wniosek. Uchwała pozostaje w obiegu prawnym.
2) P. Janina Filipowicz przedstawiała Uchwałę Nr X/63/15 Rady Gminy w
Gniewoszowie z dnia 24 listopada 2015 r. w sprawie zwolnień w podatku od
nieruchomości na terenie gminy Gniewoszów.
Referentka zgłosiła zastrzeżenia do treści zapisu § 1 ust. 1 pkt 3, zgodnie z którym
„Zwalnia się od podatku od nieruchomości pozostałe budynki lub ich części położone na
działkach pozostałych po przekazaniu za rentę lub emeryturę gospodarstw rolnych, z
części przekraczającej powyżej 100m2”.
10
Kolegium po dyskusji uznało, iż ww. zwolnienie jest dopuszczalne w związku z czym
uchwała została przyjęta bez uwag.
3) P. Janina Filipowicz przedstawiała Uchwałę Nr XII/64/2015 Rady Gminy w Goździe
z dnia 18 listopada 2015r. w sprawie uchwalenia stawek podatku od nieruchomości na
rok 2016.
Teza: Określając wysokość stawek podatku od gruntów (§ 1 ust. 7 przedmiotowej
uchwały), Rada Gminy nie ustaliła stawki podatku od gruntów „niezabudowanych
objętych obszarem rewitalizacji, o którym mowa w ustawie z dnia 9 października 2015 r.
o rewitalizacji (Dz. U. poz.1777), i położonych na terenach dla których miejscowy plan
zagospodarowania przestrzennego przewiduje przeznaczenie pod zabudowę
mieszkaniową, usługową albo rozbudowę o przeznaczeniu mieszanym obejmującym
wyłącznie te rodzaje zabudowy, jeżeli od dnia wejścia w życie tego planu w odniesieniu
do tych gruntów upłynął okres czterech lat, a w tym czasie nie zakończono budowy
zgodnie z przepisami prawa budowlanego”.
Zgodnie z tym przepisem została wprowadzona zmiana w art. 5 w ust. 1 w pkt 1 w lit. c
ustawy o podatkach i opłatach lokalnych poprzez dodanie litery d. Powyższa zmiana
sprowadza się do wprowadzenia nowej stawki podatku od gruntów niezabudowanych
objętych obszarem rewitalizacji i położonych na terenach, dla których miejscowy plan
zagospodarowania przestrzennego przewiduje przeznaczenie pod zabudowę
mieszkaniową, usługową albo zabudowę o przeznaczeniu mieszanym obejmującym
wyłącznie te rodzaje zabudowy, jeżeli od dnia wejścia w życie tego planu w odniesieniu
do tych gruntów upłynął okres 4 lat, a w tym czasie nie zakończono budowy zgodnie z
przepisami prawa budowlanego w wysokości 3 zł. od 1m2 powierzchni.
Przepis ww. ustawy o rewitalizacji, wprowadzający nową stawkę podatku od gruntów
objętych obszarem rewitalizacji wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2016 roku. Dlatego
też podejmując uchwałę w sprawie uchwalenia stawek podatku od nieruchomości na rok
2016, Rada Gminy powinna wprowadzić stawkę określoną powyższym przepisem
wprowadzającym zmianę art. 5 ust.1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Mając na uwadze powyższe na wniosek p. Janiny Filipowicz Kolegium Izby
głosami: 16 głosami „za” i 3 „przeciw” wskazało, iż Uchwała Nr XII/64/2015 Rady
Gminy w Goździe z dnia 18 listopada 2015 r. w sprawie uchwalenia stawek podatku od
nieruchomości na rok 2016 została podjęta z naruszeniem prawa tj. art. 5 ust. 1 pkt 1 lit.
d, ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r., o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2014 r.
poz. 849 ze zm.) w brzmieniu nadanym art. 37 pkt 2 ustawy z dnia 9 października 2015 r.
o rewitalizacji (Dz. U. z 2015 r. poz. 1777). (Uchwała Kolegium Izby Nr 27.264.2015)
Po uwzględnieniu powyższego do 156 dokumentów nie wniesiono uwag, natomiast w
stosunku do jednej uchwały wskazano naruszenie prawa.
Zespół w Siedlcach:
P. Jolanta Tomaszek przedstawiła 210 uchwał organów stanowiących.
Błędy zawierały uchwały: Rady Gminy Trojanów, Rady Miasta i Gminy Łosice, Rady
Gminy Sarnaki (2 uchwały), Rady Gminy Wodynie (3 uchwały), Rady Gminy Cegłów
(4 uchwały), Rady Gminy Platerów (2 uchwały) – organy stanowiące dokonały
11
odpowiednio naprawy, uchylenia we własnym zakresie i/lub przyjęcia wyjaśnień w
stosunku do przedmiotowych uchwał.
P. Ewa Wielgórska poinformowała, iż:
1) Uchwała Nr X/75/2015 Rady Miejskiej w Kałuszynie z dnia 4 listopada 2015 r. w
sprawie wprowadzenia opłaty targowej i określenia wysokości stawek opłaty targowej
oraz sposobu jej poboru na terenie Gminy Kałuszyn została uchylona Uchwałą Nr
XI/77/2015 Rady Miejskiej w Kałuszynie z dnia 14.12.2015 r.
W związku z powyższym dalsze postępowanie w omawianej sprawie stało się
bezprzedmiotowe.
2) Uchwała Nr XIV/82/2015 Rady Gminy w Sobolewie z dnia 19 listopada 2015 r. w
sprawie określenia wysokości stawek podatku od nieruchomości na terenie Gminy
Sobolew została uchylona Uchwałą Nr XV/97/2015 Rady Gminy w Sobolewie z dnia
11.12.2015 r.
W związku z powyższym dalsze postępowanie w omawianej sprawie stało się
bezprzedmiotowe.
3) Uchwała Nr XIV/85/2015 Rady Gminy w Sobolewie z dnia 19 listopada 2015 r. w
sprawie określenia zasad ustalenia i poboru oraz terminu płatności i wysokości stawek
opłaty targowej, zarządzenia poboru tej opłaty w drodze inkasa, określenia inkasenta i
wysokości wynagrodzenia za inkaso – od sprzedaży dokonywanej na targowiskach
usytuowanych na terenie Gminy Sobolew została uchylona Uchwałą Nr XV/98/2015
Rady Gminy w Sobolewie z dnia 11.12.2015 r.
W związku z powyższym dalsze postępowanie w omawianej sprawie stało się
bezprzedmiotowe.
4) P. Jolanta Tomaszek poinformowała, iż Wojewoda Mazowiecki uznał się jako
właściwy do badania Uchwały Nr XVI/116/15 Rady Gminy Cegłów z dnia 19 listopada
2015 r. w sprawie wprowadzenia na terenie Gminy Cegłów dopłat do opłat za
gospodarowanie odpadami komunalnymi dla rodzin posiadających Kartę Dużej Rodziny
oraz wydał rozstrzygnięcie nadzorcze w przedmiotowej sprawie.
W związku z powyższym Kolegium zdecydowało jednogłośnie o przesłaniu ww.
Uchwały Nr XVI/116/15 Rady Gminy Cegłów z dnia 19 listopada 2015 r. w sprawie
wprowadzenia na terenie Gminy Cegłów dopłat do opłat za gospodarowanie odpadami
komunalnymi dla rodzin posiadających Kartę Dużej Rodziny do Wojewody
Mazowieckiego.
5) P. Kamil Krauschar przedstawił Uchwałę Nr XII/87/15 Rady Gminy Mińsk
Mazowiecki z dnia 19 listopada 2015 r. w sprawie opłaty targowej na terenie gminy
Mińsk Mazowiecki.
W przedmiotowej uchwale Gmina Mińsk Mazowiecki na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 8,
art. 40 ust. 1, art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.
U. z 2015 r., poz. 1515) i art. 15 ust. 1, art. 19 pkt 1 lit. a i pkt 2 ustawy z dnia 12
stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 849 z późn.
zm.) wprowadziła opłatę targową na terenie Gminy Mińsk Mazowiecki, określiła
wysokość stawek opłaty targowej, określiła zasady ustalania i poboru oraz terminy
płatności opłaty targowej, zarządziła pobór opłaty targowej w drodze inkasa, określiła
12
inkasentów, termin płatności dla inkasentów oraz wynagrodzenia za inkaso (§1 badanej
uchwały).
W § 2 ust. 1 badanej uchwały, Gmina Mińsk Mazowiecki określiła stawki dziennej
opłaty targowej pobierane od osób fizycznych, osób prawnych i jednostek
organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na
targowiskach Gminy Mińsk Mazowiecki w wysokościach przedstawionych w poniższej
tabeli.
L.p.
Wyszczególnienie
1.
od samochodu ciężarowo-osobowego o masie całkowitej do 3,5
tony
od samochodu ciężarowego z przyczepą o masie całkowitej od
3,5 tony do 6 ton włącznie
od samochodu ciężarowego bez przyczepy o masie całkowitej
od 3,5 tony do 6 ton włącznie
od samochodu ciężarowego o masie całkowitej powyżej 6 ton
od samochodu osobowego z przyczepą lub bez przyczepy
od ciągnika z przyczepą z towarem
od ciągnika z wozem konnym z towarem
od wozu konnego z towarem
za sprzedaż innych towarów do 3mb stoiska
- za każdy następny 1mb
za wprowadzenie 1 szt bydła lub konia
za wprowadzenie lub wniesienie innych zwierząt domowych,
w tym gołębi, do 1 m2 stoiska
za ptactwo domowe i nabiał do 1m2 stanowiska
od wozu konnego lub przyczepy ciągnikowej bez towaru
osoby wjeżdżające pojazdami samochodowymi płacą wg typu
pojazdu, mogą zająć stanowisko prostopadle do ulic
przejazdowych o szerokości do 3mb bez dodatkowych opłat,
- za każdy następny 1mb stoiska
wjazd samochodu, ciągnika, wozu konnego po towar, do 15
min
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14,
15.
Kwota
zł/gr
9,00
24,00
19,00
34,00
9,00
14,00
9,00
4,00
9,00
4,00
4,00
2,00
2,00
2,00
2,00
1,00
Natomiast w § 2 ust. 2 uchwały wskazano, że „za handel poza targowicą obowiązuje
opłata jak na targowicy według stawek niniejszego cennika”. W §4 ust.1 wprowadzono,
iż zarządza się pobór opłaty targowej w drodze inkasa, pobieranego przez inkasenta
wyznaczonego przez Wójta Gminy. W §4 ust. 3 uchwały określono, że szczegółowe
warunki dokonywania poboru opłaty targowej, określa umowa zawarta
z inkasentem.
W § 8 uchwały Rada Gminy postanowiła, że uchwała wchodzi w życie po upływie 14
dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego.
Badając legalność Uchwały Nr XII/87/15 Rady Gminy Mińsk Mazowiecki z dnia 19
listopada 2015 r. w sprawie opłaty targowej na terenie gminy Mińsk Mazowiecki,
13
Referent dokonał oceny zgodności jej ustaleń z prawem normującym zakres kompetencji
organu stanowiącego do podejmowania uchwał prawa miejscowego z powołanych w jej
podstawie art. 18 ust. 2 pkt 8, art. 40 ust. 1, art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r.
o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2015 r., poz. 1515) i art. 15 ust. 1, art. 19 pkt 1 lit. a
i pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U.
z 2014 r., poz. 849 z późn. zm.), dalej również zamiennie jako „u.p.o.l.” Ocenie poddano
również prawidłowość norm ustanowionych przedmiotową uchwałą z punktu widzenia
ich zgodności z przepisami prawa.
Teza I: W pierwszej kolejności Referent wskazał, że przepisy prawa są sformułowane za
pomocą języka, zatem pierwszoplanowe znaczenie ma wykładnia językowa. Egzegeza
tekstu prawnego, w tym względzie zachowuje swój priorytet. Przekładając powyższe na
treść § 2 ust. 1 badanej uchwały należy wskazać, iż wyszczególnione w L.p. 1- 8, 13
pozycje są bezpośrednim przedmiotem sprzedaży (sprzedawane są pojazdy kołowe).
Zatem dochodzi do wypaczenia treści art. 15 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach
lokalnych, ponieważ przyjmując literalnie brzmienie zapisów organu stanowiącego
wyrażonych w § 2 ust. 1 uchwały, określono stawkę dzienną opłaty targowej od osób
fizycznych (…), dokonujących sprzedaży na targowiskach na terenie Gminy Mińsk
Mazowiecki np. od samochodu ciężarowo-osobowego o masie całkowitej do 3,5 tony w
kwocie 9,00 zł.
Po drugie, określono w §2 ust. 1 uchwały (vide L.p. 10-12, 14-15) opłaty za czynności
związane za wprowadzenie lub wniesieniem zwierząt bądź też za wjazd pojazdami
kołowymi.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 w związku z art. 19 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach
lokalnych; w brzmieniu nadanym art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o
zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r.,
poz. 1045) – rada gminy może wprowadzić opłatę targową. Opłatę targową pobiera się
od osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających
osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na targowiskach, z zastrzeżeniem ust. 2b opłata targowa pobierana jest od osób fizycznych, osób prawnych, jednostek
organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej - dokonujących sprzedaży na
targowiskach, a nie - od innych czynności, nieuregulowanych ustawowo. Określenie
kryterium wprowadzenia lub wjazdu pojazdami kołowymi, a także określenie wysokości
opłaty targowej od sprzedaży konkretnego pojazdu kołowego stanowi naruszenie
upoważnienia ustawowego udzielonego radzie gminy, na podstawie art. 19 pkt 1 ustawy
o podatkach i opłatach lokalnych - do określenia w drodze uchwały zasad ustalania
i poboru oraz terminów płatności i wysokości stawek opłaty targowej, pobieranej od
ustawowo określonych podmiotów, dokonujących sprzedaży, w miejscach w których
sprzedaż jest prowadzona, bez względu na wartość sprzedawanych towarów.
Teza II: Zastrzeżenia budzi również treść zapisów zawartych w §2 ust. 2 uchwały
wskazano, że „za handel poza targowicą obowiązuje opłata jak na targowicy według
stawek niniejszego cennika”.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.o.l., w brzmieniu nadanym art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 25
czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw
(Dz. U. z 2015 r., poz. 1045) - opłatę targową pobiera się od osób fizycznych, osób
14
prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej,
dokonujących sprzedaży na targowiskach. Targowiskami, o których mowa w ust. 1, są
wszelkie miejsca, w których jest prowadzona sprzedaż (ust. 2).
Opłacie targowej nie podlega sprzedaż dokonywana w budynkach lub w ich częściach
(ust. 2b). Zgodnie z art. 16 u.p.o.l., zwalnia się od opłaty targowej osoby
i jednostki wymienione w art. 15 ust. 1 u.p.o.l., które są podatnikami podatku od
nieruchomości w związku z przedmiotami opodatkowania położonymi na targowiskach.
Jak wyżej wskazano, że podmioty, wymienione w art. 15 ust. 1 u.p.o.l.
(w brzmieniu nadanym art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy
o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1045))
podlegają obowiązkowi opłaty targowej od czynności określonych jako dokonywanie
sprzedaży na targowiskach. Ustawodawca nie podał definicji legalnej pojęcia
"sprzedaży" i "dokonywanie sprzedaży" oraz nie odesłał do definicji zawartych innych
przepisach prawa, jak miało to miejsce, np. w art. 1a ust. 1 u.p.o.l.
Jednocześnie ustawodawca wprowadził definicję legalną pojęcia "targowisko"
w art. 15 ust. 2 u.p.o.l., przez które należy rozumieć wszelkie miejsca, w których jest
prowadzona sprzedaż. Do pojęcia "sprzedaży" odnosi się też art. 15 ust. 2b u.p.o.l.
Konieczne zatem stało się dokonanie przez wykładni pojęcia "sprzedaż"
oraz "handel".
W orzecznictwie sądów administracyjnych akceptowana jest zasada pierwszeństwa
wykładni językowej oraz pomocniczości wykładni systemowej i funkcjonalnej (por. też
dyrektywy preferencji zawarte w "Wykładnia w orzecznictwie sądów. Komentarz", L.
Morawski, TNOiK wydawnictwo "Dom Organizatora", Toruń 2002, "Wykładnia
językowa według orzecznictwa sądów administracyjnych" A. Bielska-Brodziak,
Toruński Rocznik Podatkowy 2008).
Według Słownika Języka Polskiego PWN, pod red. M. Szymczaka (tom III R-Z,
Warszawa 1996, str. 288), "sprzedaż" to umowa wzajemna, na podstawie której
sprzedawca oddaje coś na własność kupującemu za określoną sumę; wydawanie
towarów po określonej cenie; sprzedawanie. Według Uniwersalnego Słownika Języka
Polskiego PWN pod redakcją S. Dubisza (tom P-Ś, Warszawa 2008, str. 1357),
"sprzedaż" to odstępowanie czegoś przez sprzedawcę na własność kupującemu za
określona sumę, wydawanie towarów po określonej cenie; sprzedawanie. Według
Słownika Języka Polskiego PWN, w opracowaniu m.in. E. Sobol (Warszawa 2011, str.
949), "sprzedaż" to odstępowanie czegoś przez sprzedawcę na własność kupującemu za
określona sumę. Według Słownika 100 tysięcy potrzebnych słów, pod red. J. Bralczyka
(Wydawnictwo PWN. Warszawa 2008, str. 783), "sprzedaż" to odstępowanie czegoś
przez sprzedawcę na własność kupującemu za określona sumę.
Jak wynika z ww. przytoczonych definicji pojęcia "sprzedaż" w ogólnym języku
(etnicznym) wspólnym zakresem objęta jest czynność-odstępowanie czegoś przez
sprzedawcę na własność kupującemu za określoną sumę pieniężną. „Czymś" może być
np. towar (rozumiany jako-towary i usługi proponowane klientom, rzecz-coś co jest lub
może być obiektem sprzedaży), usługa (rozumiana jako rodzaj odpłatnej działalności
gospodarczej), wyrób (rozumiany jako przedmiot powstały w wyniku czynności wyrobu
jakiś towarów), produkt (będący synonimem wyrobu), rzecz (przedmiot materialny).
15
Uzupełnieniem znaczenia pojęcia "sprzedaż" w języku ogólnym (etnicznym) mogą być
definicje legalne pojęcia "sprzedaż" zawarte w innych aktach prawnych, są one jednak
stosowane pomocniczo. Wskazać należy, że opłatę targową, mimo nazwy, należy uznać
za typowy podatek. Odpowiada ona definicji podatku wskazanej w art. 6 ustawy
z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, zgodnie z którą podatkiem jest
publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na
rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy
podatkowej (zob. "Podatki opłaty lokalne. Podatek rolny. Podatek leśny. Komentarz",
opracowany, m.in. przez L. Etela, wydawnictwo ABC, Warszawa 2008, do art. 15).
W ramach gałęzi prawa jaką jest prawo podatkowe, definicja "sprzedaży" zawarta jest w
ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177,
poz. 1054 z późn. zm.) w art. 2 pkt 22, gdzie przez sprzedaż rozumie się odpłatną
dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów
oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów". Podział sprzedaży na poszczególne
czynności wymienione w tym przepisie służy ustawodawcy do zastosowania w stosunku
do tych czynności zróżnicowanych stawek podatkowych.
W ramach gałęzi prawa jaką jest prawo cywilne, definicję "sprzedaż" zawiera Kodeks
cywilny. Kodeks cywilny odnosi pojęcie "sprzedaży" do umowy, która jest umową
konsensualną (z wyjątkiem sprzedaży rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku lub
rzeczy przyszłych, gdzie sprzedaż jest umową realną - art. 155 § 1, 2 k.c.), odpłatną,
wzajemną (art. 487 § 2 k.c.), zobowiązującą, z reguły wywołuje też skutki
rozporządzające (art. 155, art. 510, art. 1052 k.c.), kauzalną. Do postanowień umowy
sprzedaży istotnych przedmiotowo należą: określenie stron, określenie przedmiotu
świadczeń stron, określenie cen. Stroną umowy sprzedaży może być każdy podmiot osoba fizyczna lub prawna, jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której
ustawa przyznała zdolność prawną. Przedmiotem umowy sprzedaży, a więc świadczenia
sprzedawcy mogą być: rzeczy oznaczone indywidualnie bądź tylko co do gatunku,
energie: elektryczna, wysokich ciśnień, gazowa, wodna, cieplna, prawa majątkowe
zbywalne, zespoły rzeczy i praw. Wskazać należy, że przedmiot umowy sprzedaży nie
musi mieć ściśle skonkretyzowanej postaci w chwili zawierania umowy, ale może
dotyczyć rzeczy mającej powstać w przyszłości. Zgodnie z art. 535 § 1 k.c., przez
umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy
i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
W pozostałych artykułach do art. 602 Kodeks cywilny zawiera szczegółowe regulacje
dotyczące tej umowy, m.in. w art. 543 k.c., gdzie przez wystawienie rzeczy
w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny uważa się za ofertę
sprzedaży.
Powyższe definicje „sprzedaży" zostały stworzone przez ustawodawcę na potrzeby
innych aktów prawnych niż u.p.o.l., jednak stosując je pomocniczo do ustalonego
znaczenia pojęcia „sprzedaży" w języku ogólnym, otrzymujemy nadal znaczenie
sprzedaży jako czynności odpłatnej.
W art. 15 u.p.o.l. (w brzmieniu nadanym art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r.
o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.
z 2015 r., poz. 1045)), ustawodawca opodatkował czynność sprzedaży nie odnosząc jej
16
do przedmiotu tej sprzedaży. Ustawodawca nie określił, co należy rozumieć przez zwrot
"dokonywanie sprzedaży", dlatego też należy przyjąć jego szerokie rozumienie,
obejmujące nie tylko wykonanie zobowiązania w rozumieniu art. 535 k.c., ale również
czynności mające miejsce przed sprzedażą. Sama gotowość dokonywania sprzedaży,
która przejawia się m.in. zajęciem miejsca na targowisku i wyeksponowaniem towaru,
jest wystarczającą przesłanką do poboru opłaty targowej przez inkasenta.
Sformułowanie art. 15 ust. 1 u.p.o.l. oznacza, że każdy wymieniony w tym przepisie
podmiot korzystający z targowiska w celu sprzedaży produktów jest zobowiązany do
zapłacenia opłaty targowej, a sformułowanie "dokonujących sprzedaży" należy
interpretować szeroko, uznając, że obejmuje ono wszelkie czynności podejmowane
przez sprzedającego w celu dokonania sprzedaży, a w szczególności oferowanie
produktów, składowanie na stoisku, oczekiwanie na kontrahentów.
W ustawie o podatkach i opłatach lokalnych brak jest legalnej definicji terminu
„handel”, termin ten został wyeliminowany. Odwołując się w tym zakresie do Słownika
Języka Polskiego Wydawnictwo Naukowe PWN (http://sjp.pwn.pl) pod pojęciem
„handel” wyjaśniono, że dotyczy on działalności polegającej na kupnie, sprzedaży lub
wymianie towarów i usług. Z kolei zgodnie z utartym w języku potocznym znaczeniem
przez "handel" rozumie się zorganizowaną wymiana dóbr, obrót towarów polegający na
kupnie - sprzedaży. Mianem tym (w rozumieniu słownikowym) określono także sklep,
winiarnie, małą restaurację przy składzie win. (Słownik Języka Polskiego, tom II
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994r.) Tak więc w szerokim znaczeniu tego
słowa "handel" obejmuje również pewne świadczenie usług związanych z obrotem
towarów polegającym na kupnie, sprzedaży oraz wymianie.
Zastosowanie nomenklatury „handlu” miało sens przed zmianą brzmienia art. 15 u.p.o.l.,
tj. do dnia 19 czerwca 2011 r. Ustawą z dnia 15 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o
podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 102, poz. 584) była konsekwencją orzeczenia
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 grudnia 2009 r., sygn. akt K 7/08 (Dz. U. Nr 125,
poz. 1674) i wprowadziła do u.p.o.l., definicję "targowiska" jako miejsca, w którym
prowadzona jest sprzedaż. Przed zmianą ww. przepisu, definicja „targowiska"
odwoływała się do miejsca, w którym prowadzony jest handel. Pojęcie „handlu"
występujące w art. 15 ust. 2 u.p.o.l., było i jest odmienne od pojęcia "sprzedaży".
Konfrontując zestawienie powyższych dwóch terminów, należało uznać, że organ
stanowiący nie miał uprawnień do rozszerzenia semantyki terminu „sprzedaż” na rzecz
pojęcia „handel”, a tym samym doszło do nieuprawnionego modyfikowania zapisów
ustawowych, które zostały zawarte w dyspozycji art. 15 ust. 1 u.p.o.l. (w brzmieniu
nadanym art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie
gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1045)).
Po wtóre należy podkreślić, że ustawodawca, precyzyjnie określił, za jaką czynność i od
jakiego podmiotu pobiera się opłatę targową. Opłaty targowej nie można pobierać od
każdej aktywności prowadzonej na targowisku. Jedynie zawieranie umów sprzedaży i
czynności zmierzające do jej sfinalizowania skutkują powstaniem obowiązku
podatkowego w tym zakresie.
Przepis art. 15 ust. 1 u.p.o.l. (w brzmieniu nadanym art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 25
czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw
17
(Dz. U. z 2015 r., poz. 1045)) nie daje podstawy do pobierania opłaty targowej od
dokonywania innych czynności, np. wymiany czy też skupu, czyli od kupujących.
Przedmiotem opodatkowania opłatą targową jest tylko i wyłącznie sprzedaż a nie handel,
który zawiera w sobie sprzedaż, ale również i inne czynności. Z definicji tych wynika, że
"handel" jest pojęciem szerszym niż "sprzedaż" i obejmuje swym zakresem m.in.
czynność sprzedaży.
Nie należy również tracić z pola widzenia normy konstytucyjnej wyrażonej w art. 217
Konstytucji, zgodnie z którą: „Nakładanie podatków, innych danin publicznych,
określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także
zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków
następuje w drodze ustawy." Normy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych
przesądzają, że przedmiotem opodatkowania opłatą targową jest sprzedaż a nie
jakakolwiek aktywność polegająca na wymianie dóbr, także z pominięciem
uniwersalnego miernika wartości jakim jest pieniądz.
Rada Gminy Mińsk Mazowiecki bez kompetencji rozszerzyła zakres przedmiotowy
opłaty targowej - na czynności związane z handlem. W nawiązaniu do powyższego, za
niedopuszczalne należy uznać posługiwanie się terminem „handel”, w kontekście
dokonywania faktycznie czynności „sprzedaży”, a w konsekwencji posługiwania się
takimi zapisami, które mogą spowodować nieczytelność przedmiotowej uchwały
i trudności interpretacyjne u jej odbiorców, co stanowi istotne naruszenie art. 15 ust. 1
u.p.o.l.; w brzmieniu nadanym art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie
ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz.
1045).
Teza III: Kolejne zastrzeżenia wiążą się z treścią § 4 ust. 1 uchwały gdzie wprowadzono,
iż zarządza się pobór opłaty targowej w drodze inkasa, pobieranego przez inkasenta
wyznaczonego przez Wójta Gminy. Dalej zaś w § 4 ust. 3 uchwały określono, że
szczegółowe warunki dokonywania poboru opłaty targowej, określa umowa zawarta
z inkasentem.
Powyższe postanowienie narusza przepis art. 19 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach
lokalnych, gdyż zgodnie z ww. przepisem rada gminy, w drodze uchwały może
zarządzić pobór opłat lokalnych w drodze inkasa oraz określić inkasentów i wysokość
wynagrodzenia za inkaso. Inkasentem w rozumieniu art. 9 ustawy Ordynacja podatkowa
(t.j.: Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) jest osoba fizyczna, osoba prawna lub
jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od
podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
W przypadku, gdy inkasentem jest osoba fizyczna, Rada Gminy Mińsk Mazowiecki
winna jednoznacznie (imiennie) wskazać inkasenta w taki sposób, aby nie było żadnych
wątpliwości, co do jego osoby, by nie budziło wątpliwości, na kogo obowiązek inkasenta
został nałożony. W przypadku, gdy inkasentem jest osoba prawna lub jednostka
organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, należy wykazać ich nazwy (por.
wyrok NSA z dnia 11 stycznia 2008 r., sygn. akt.: I SA/Sz 158/06).
Teza IV: Ponadto Rada Gminy wprowadziła na terenie Gminy opłatę targową przed
dniem 1 stycznia 2016 r.
18
Zdaniem Kolegium Izby § 8 uchwały stanowiący, że uchwała wchodzi w życie po
upływie czternastu dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa
Mazowieckiego, w sposób istotny narusza art. 59 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 o
zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw, który stanowi, że
ustawa ta, nadająca m.in. nowe brzmienie art. 15 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach
lokalnych, wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. Rada gminy nie może w drodze
uchwały wprowadzić opłaty targowej przez dniem 1 stycznia 2016 r. tj. przed wejściem
w życie ustawy nadającej radzie gminy to uprawnienie.
Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych akty
normatywne wydawane na podstawie ustaw można ogłaszać w okresie od dnia
ogłoszenia danej ustawy, a przed wejściem jej w życie, akt taki nie może wejść w życie
wcześniej niż w ustawie.
Przedmiotowa uchwała jest aktem prawnym powszechnie obowiązującym na obszarze
gminy, powinna zatem odpowiadać wymogom, jakie stawiane są przepisom
powszechnie obowiązującym i nie może pozostawiać w sprzeczności z aktem prawnym
wyższego rzędu jakim jest ustawa. Wyznaczenie obowiązku inkasenta ustalane jest w
drodze uchwały rady gminy. Na tej podstawie powstaje stosunek administracyjnoprawny pomiędzy organem podatkowym, a osobą inkasenta. W tej sytuacji nie jest
dopuszczalna jakakolwiek umowa cywilno-prawna w przedmiocie określenia inkasenta
ww. podatków (por. wyrok NSA z dnia 3.11.1998 sygn. akt III SA 16/5/98).
Na wniosek P. Kamila Krauschara Kolegium Izby jednogłośnie 20 głosami „za”
oraz 1 „przeciw” orzekło o nieważności w całości Uchwały Nr XII/87/15 Rady Gminy
Mińsk Mazowiecki z dnia 19 listopada 2015 r. w sprawie opłaty targowej na terenie
gminy Mińsk Mazowiecki z powodu istotnego naruszenia art. 15 ust. 1 w brzmieniu
nadanym art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie
gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1045) i art. 19 pkt 1 lit. a)
ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2014 r.,
poz. 849 z późn. zm.) w zw. z art. 9 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja
podatkowa (t.j.: Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.), art. 59 ustawy z dnia 25 czerwca
2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z
2015 r. poz. 1045). (Uchwała Kolegium Izby Nr 27.254.2015)
Po uwzględnieniu powyższego do 208 dokumentów nie wniesiono uwag, natomiast w
stosunku do jednej uchwały wydano rozstrzygnięcie nadzorcze.
Zespół w Ostrołęce:
P. Elżbieta D. Głażewska zgłosiła 156 uchwał organów stanowiących. Błędy zawierały
Uchwały Rad: Gminy Ceranów (4 uchwały), Gminy Małkinia Górna, Miasta i Gminy
Chorzele (2 uchwały), Gminy Goworowo, Gminy Ostrów Mazowiecka, Miasta i Gminy
Różan, Gminy Szelków (2 uchwały), Gminy Andrzejewo, Gminy Kadzidło (2 uchwały),
Gminy Karniewo (2 uchwały).
Organy stanowiące ww. jednostek dokonały odpowiednio: zmiany, naprawy i/lub
uchylenia we własnym zakresie błędnie podjętych uchwał. Ponadto do Wójta Gminy
Sypniewo wysłano pismo w sprawie przekroczenia terminu przekazania do organu
nadzoru Uchwały Nr XI/59/2015 Rady Gminy Sypniewo z dn. 27.11.2015 r.
Zastrzeżenia wniesiono do poniższych uchwał:
19
1) P. Dorota Głażewska przedstawiła Uchwałę Nr XI/42/15 Rady Gminy Czerwin z dnia
20 listopada 2015r. w sprawie określenia wzorów formularzy informacji i deklaracji na
podatek od nieruchomości, podatek rolny i podatek leśny.
Teza I: W § 1 ust. 4 badanej uchwały Rada Gminy określiła wzór „informacji w sprawie
podatku od nieruchomości, rolnego, leśnego” stanowiący załącznik nr 4 do uchwały.
Zgodnie z przepisami ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ustawy o podatku
rolnym i ustawy o podatku leśnym prawidłowa nazwa tych informacji to informacja o
nieruchomościach i obiektach budowlanych, o gruntach i o lasach.
Teza II: W załącznikach Nr 1, 2, 3 i 4 w częściach B zawarto klauzulę o treści:
„Podatnik ma obowiązek złożenia wraz z korektą informacji pisemnego uzasadnienia
przyczyny korekty – art. 81 ustawy Ordynacja podatkowa”. 20 października 2015 roku
została ogłoszona zmiana ustawy Ordynacja podatkowa, która wchodzi w życie 1
stycznia 2016 roku. Powyższą zmianą w § 2 art. 81 ustawy Ordynacja podatkowa
dokonano wykreślenia obowiązku składania pisemnego uzasadnienia przyczyn korekty.
Teza III: W załączniku Nr 1 w części F przywołano mylnie „sumę kwot z poz. D”,
bowiem pozycja D załącznika dotyczy danych przedmiotów opodatkowania, a nie kwot.
Teza IV: W załączniku Nr 2 „Deklaracja na podatek rolny” w części D poz. 23 i 25
postanowiono, że dane dotyczące przedmiotów opodatkowania „wskazuje się odrębnie
dla każdej nieruchomości”. Zgodnie z ustawą o podatku rolnym opodatkowaniu
podatkiem rolnym podlegają grunty, a nie nieruchomości.
Teza V: W załączniku Nr 2 w części G przywołano mylnie „pozycję 178”, która w tym
załączniku nie występuje.
Teza VI: W załączniku Nr 3 „Deklaracja na podatek leśny” w części D poz. 23 i 25
postanowiono, że dane dotyczące przedmiotów opodatkowania „wskazuje się odrębnie
dla każdej nieruchomości”. Zgodnie z ustawą o podatku leśnym opodatkowaniu
podatkiem leśnym podlegają lasy, a nie nieruchomości.
Teza VII: Ponadto należy zauważyć, iż mimo to, że w niniejszej uchwale Kolegium RIO
posługuje się nazwą deklaracja, to załączniki Nr 1, 2 i 3 mają nazwę „Dekladarcja”, co
nie stanowi nazwy prawidłowej.
Przewodniczący posiedzenia Kolegium poddał pod głosowanie 2 wnioski
zgłoszone przez Panią Elżbietę D. Głażewską:
I wniosek: o orzeczenie o nieważności Uchwały Nr XI/42/15 Rady Gminy Czerwin z dnia
20 listopada 2015 r. w sprawie określenia wzorów formularzy informacji i deklaracji na
podatek od nieruchomości, podatek rolny i podatek leśny z powodu zapisów o
odpowiedzialności przewidzianej w kodeksie karnym skarbowym zawartych w
Załącznikach do przedmiotowej uchwały. Kolegium Izby 5 głosami „za” oraz 14
„przeciw” odrzuciło wniosek.
II wniosek: o wskazanie, iż Uchwała Nr XI/42/15 Rady Gminy Czerwin z dnia 20
listopada 2015 r. w sprawie określenia wzorów formularzy informacji i deklaracji na
podatek od nieruchomości, podatek rolny i podatek leśny została podjęta z naruszeniem
art. 6 ust. 13 ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U.
z 2014r. poz. 849 z późn. zm.), art. 6a ust. 11 ustawy z dnia 15 listopada 1984r. o
podatku rolnym (Dz. U. z 2013r. poz. 1381 z poźn. zm.) i art. 6 ust. 9 ustawy z dnia 30
20
października 2002r. o podatku leśnym (t.j. z 2015r. poz. 2100). Kolegium Izby
jednogłośnie (19 głosujących) przychyliło się do wniosku.
2) P. Jolanta Białobrzewska zaprezentowała Uchwałę Nr 54/IX/15 Rady Gminy BogutyPianki z dnia 18 listopada 2015 roku w sprawie zwolnień w podatku od nieruchomości.
W wyniku analizy badanej uchwały Referentka ustaliła, iż:
w § 1 przedmiotowej uchwały Rada Gminy zwolniła od podatku od nieruchomości:
b) grunty i budynki zajęte na potrzeby prowadzenia działalności w zakresie ochrony
przeciwpożarowej,
c) grunty i budynki zajęte na potrzeby prowadzenia działalności w zakresie kultury,
e) grunty i budynki zajęte na potrzeby prowadzenia działalności w zakresie pomocy
społecznej.
Teza I: Powyższe zwolnienia naruszają art. 20 b ustawy o podatkach i opłatach
lokalnych. Z cytowanego przepisu wynika, że w przypadku uchwał podejmowanych w
trybie art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, o ile uchwały te przewidują
pomoc publiczną, powinny być podjęte z uwzględnieniem przepisów dotyczących
pomocy publicznej.
Ponieważ Rada Gminy w Bogutach-Piankach dokonując powyższych zwolnień, nie
wyłączyła z tych zwolnień nieruchomości wykorzystywanych na prowadzenie
działalności gospodarczej, Referentka wskazała, iż w takiej konstrukcji zwolnienia te
mogą stanowić pomoc publiczną, a jej udzielenie powinno nastąpić z uwzględnieniem
warunków dopuszczalności tej pomocy określonych w art. 7 ust. 3 lub art. 12 ust. 1
ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej.
Teza II: W świetle przepisu art. 7 ust. 3 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących
pomocy publicznej warunkiem podjęcia uchwały, której przedmiotem będzie udzielanie
pomocy de minimis, jest zgłoszenie jej projektu Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji
i Konsumentów (UOKiK). Prezes UOKiK w terminie 14 dni może przedstawić
zastrzeżenia dotyczące przejrzystości zasad udzielania pomocy.
Zgodnie z art. 12 ust. 1 cyt. ustawy projekty programów pomocowych, w tym
przewidujących udzielanie pomocy w ramach wyłączeń grupowych, oraz pomocy
indywidualnej, a także pomocy indywidualnej na restrukturyzację, wymagają uzyskania
opinii Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Gmina nie przesłała do wiadomości do Regionalnej Izby Obrachunkowej opinii Prezesa
UOKiK ani kopii pisma skierowanego do Prezesa UOKiK informującego o przesłaniu
projektu uchwały w sprawie zwolnień w podatku od nieruchomości. W związku z
powyższym należy uznać, że Gmina Boguty-Pianki nie przesłała projektu badanej
uchwały do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w celu uzyskania
opinii, o której mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących
pomocy publicznej ani w trybie art. 7 ust. 3 ww. ustawy.
Mając na uwadze powyższe na wniosek P. Białobrzewskiej Kolegium Izby
jednogłośnie (19 głosujących) orzekło o nieważności § 1 litera b, c, e Uchwały
Nr 54/IX/15 Rady Gminy Boguty-Pianki z dnia 18 listopada 2015 r. w sprawie zwolnień
w podatku od nieruchomości, z powodu istotnego naruszenia art. 20b ustawy z dnia 12
stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 849 z późn. zm.)
21
w związku z art. 7 ust. 3 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu
w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2007 r. Nr 59, poz. 404 z
późn. zm.). (Uchwała Kolegium Izby Nr 27.259.2015)
P. Henryk Kiereś przedstawił uchwały:
3) Nr VIII/52/2015 Rady Gminy w Broku z dnia 27 listopada 2015 r. w sprawie
określenia zasad ustalania i poboru oraz terminów płatności i wysokości stawek opłaty
targowej.
Referent poinformował, iż uchwałę tę ogłoszono w Dzienniku Urzędowym
Województwa Mazowieckiego w dniu 10.12.2015 i stosownie do § 5 ust. 1 tej uchwały
wejdzie ona w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia, tj. 25.12.2015 r. W
związku z powyższym wprowadzając wymienioną uchwałą postanowienie odnoście
opłaty targowej bez wprowadzenia tej opłaty nie naruszono prawa i dlatego też Referent
zaproponował pozostawienie badanej uchwały bez uwag.
Mając na uwadze powyższe uchwała pozostaje w obiegu prawnym.
4) Nr XIV/58/2015 Rady Gminy Sadowne z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie
określenia wzorów formularzy informacji i deklaracji podatkowych.
Referent poinformował, że w jego ocenie nie znajdują uzasadnienia zawarte w
załącznikach do badanej uchwały oświadczenia podatników odnośnie znajomości
przepisów kodeksu karnego skarbowego o odpowiedzialności za podanie danych
niezgodnych z rzeczywistością. Po przeprowadzeniu przez Kolegium dyskusji odnoście
wymienionych oświadczeń Referent wniósł o pozostawienie badanej uchwały bez uwag.
Mając na uwadze powyższe uchwała pozostaje w obiegu prawnym.
5) Nr X/69/2015 Rady Gminy Poświętne z dnia 17 listopada 2015r. w sprawie
określenia wysokości stawek podatku od nieruchomości oraz zwolnień z tego podatku na
2016r.
Wymienioną wyżej uchwałą Rada Gminy Poświętne określiła stawki podatku od
nieruchomości oraz zwolnienia z tego podatku na 2016 r.
Teza: Badając wymienioną uchwałę stwierdzono, że w § 1 pkt 7 lit. b tej uchwały
określono stawkę podatku od gruntów pod wodami powierzchniowymi stojącymi lub
wodami powierzchniowo płynącymi jezior i zbiorników sztucznych.
Referent wskazał, iż określenie stawki podatku od wymienionych przedmiotów
opodatkowania nastąpiło z naruszeniem art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. ustawy o podatkach i
opłatach lokalnych. W powołanym przepisie badanej uchwały określono bowiem stawkę
podatku m.in. od gruntów pod wodami „powierzchniowo” płynącymi jezior i zbiorników
sztucznych.
Natomiast ww. ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie normuje podatku od
nieruchomości od takiego przedmiotu opodatkowania, lecz zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1
lit.b tej ustawy Rada Gminy Poświętne powinna określić stawkę podatku od gruntów
pod wodami „powierzchniowymi” płynącymi jezior i zbiorników sztucznych.
Przewodniczący posiedzenia Kolegium poddał pod głosowanie 2 wnioski:
I wniosek złożył P. Henryk Kiereś: o orzeczenie o nieważności Uchwały Nr X/69/2015
Rady Gminy Poświętne z dnia 17 listopada 2015r. w sprawie określenia wysokości
22
stawek podatku od nieruchomości oraz zwolnień z tego podatku na 2016r. w części
dotyczącej w § 1 pkt 7 lit. b z powodu istotnego z naruszenia art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b
ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2014r., poz.
849 z późn. zm.). Kolegium 7 głosami „za” oraz 12 „przeciw” odrzuciło wniosek.
II wniosek złożył p. Jan Rudowski: o wskazanie, że Uchwała Nr X/69/2015 Rady Gminy
Poświętne z dnia 17 listopada 2015r. w sprawie określenia wysokości stawek podatku od
nieruchomości oraz zwolnień z tego podatku na 2016 r. w zakresie postanowień
zawartych w § 1 pkt 7 lit. b tej uchwały została podjęta z naruszeniem art. 5 ust. 1 pkt 1
lit. b ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z
2014r., poz. 849 z późn. zm.).
Kolegium Izby większością głosów – 16 „za” i 3 „przeciw” przychyliło się do wniosku.
(Uchwała Kolegium Izby Nr 27.252.2015)
6) Nr X/72/2015 Rady Gminy Poświętne z dnia 17 listopada 2015r. w sprawie
określenia wzorów formularzy informacji i deklaracji podatkowych.
Teza I: W § 1 pkt 1 badanej uchwały postanowiono o określeniu wzoru informacji o
nieruchomościach i obiektach budowlanych, stanowiącego załącznik Nr 1 do tej
uchwały, a załącznikowi temu nadano inną nazwę, tj. nazwę „ Informacja w sprawie
podatku od nieruchomości, w wyniku czego zaistniał brak wewnętrznej spójności
pomiędzy tym załącznikiem i postanowieniami badanej uchwały.
Teza II: W nagłówku ww. załącznika Nr 1 oraz w części C. tego załącznika w poz. 19
przewidziano wskazywanie przez podatników, że informacja składana jest na dany rok,
co jest sprzeczne z art. 6 ust. 6 ww. ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ponieważ z
brzmienia tego przepisu wynika, iż informacje o nieruchomościach i obiektach
budowlanych są składane na czas nieokreślony.
Teza III: W części D. 1 ww. załącznika Nr 1 w poz. 2 i 3 oraz w części D. 2. tego
załącznika w poz. 2 przewidziano wykazywanie przez podatników danych o
przedmiotach opodatkowania, określonych w brzmieniu innym niż wynikające z
przepisów art. 5 ust. 1 ww. ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, a tym samym
dokonano tego z naruszeniem tych przepisów.
Mianowicie , w części D.1 załącznika Nr 1 w poz. 2 przewidziano wykazywanie m.in.
danych o gruntach pod wodami płynącymi jezior i zbiorników sztucznych , a w art. 5
ust. 1 pkt 1 lit. b ww. ustawy o podatkach i opłatach lokalnych nie ma mowy o takich
gruntach, lecz o gruntach pod wodami powierzchniowymi płynącymi jezior i zbiorników
sztucznych.
W części D.1 załącznika Nr 1 w poz. 3 przewidziano wykazywanie danych o gruntach,
zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego , a w art.
5 ust. 1 pkt 1 lit. c ww. ustawy o podatkach i opłatach lokalnych nie ma mowy o takich
gruntach lecz o gruntach zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności
pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego .
Teza IV: Natomiast w części D.2 załącznika Nr 1 w poz. 2 przewidziano wykazywanie
m. in. danych tylko o częściach budynków mieszkalnych zajętych na prowadzenie
działalności gospodarczej, a w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b ww. ustawy o podatkach i opłatach
lokalnych jest mowa nie tylko o częściach takich budynków, lecz o takich budynkach
lub ich częściach.
23
Teza V: W części D. 3 ww. załącznika Nr 1 w poz. 1 zamieszczono zapisy wskazujące,
że wartość budowli należy podawać w wysokości, o której mowa w przepisach o
podatkach dochodowych, co jest sprzeczne z art. 5 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatkach i
opłatach lokalnych, ponieważ zgodnie z tym przepisem wartość budowli określa się na
podstawie art. 4 ust. 1 pkt 3 i ust. 3-7 tej ustawy.
Teza VI: W załączniku Nr 2 do badanej uchwały (deklaracja na podatek od
nieruchomości), w części D. 1 w poz. 3 i w części D. 2 w poz. 2 przewidziano
wykazywanie przez podatników danych o przedmiotach opodatkowania określonych w
innym brzmieniu niż wynikające z przepisów art. 5 ust. 1 ww. ustawy o podatkach i
opłatach lokalnych, a tym samym dokonano tego z naruszeniem tych przepisów.
Mianowicie, w części D.1 załącznika Nr 2 w poz. 3 przewidziano wykazywanie danych
o „pozostałych gruntach”, a w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. c ww. ustawy o podatkach i opłatach
lokalnych jest mowa o pozostałych gruntach, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej
statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego.
Natomiast w części D.2 ww. załącznika pod poz. 2 przewidziano wykazywanie m.in.
danych o częściach budynków mieszkalnych zajętych na prowadzenie działalności
gospodarczej, a w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit b. ww. ustawy o podatkach i opłatach lokalnych
jest mowa nie tylko o częściach takich budynków, lecz o takich budynkach lub ich
częściach.
Teza VII: Ponadto w wymienionym załączniku Nr 2 w części D.3 zamieszczono zapisy
wskazujące, że wartość budowli należy podawać w wysokości, o której mowa w
przepisach o podatkach dochodowych, co jest sprzeczne z art. 5 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy
o podatkach i opłatach lokalnych, ponieważ jak już wyżej wskazano, zgodnie z tym
przepisem wartość budowli określa się na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 3 i ust. 3-7 tej
ustawy.
Teza VIII: W załączniku Nr 3 do badanej uchwały (informacja w sprawie podatku
rolnego) w nagłówku oraz w części C. przewidziano wskazywanie przez podatników, że
informacja składana jest na dany rok, co jest sprzeczne z art. 6a ust. 5 ww. ustawy o
podatku rolnym, ponieważ z brzmienia tego przepisu wynika, iż informacje o gruntach
są składane na czas nieokreślony.
Teza IX: Ponadto w ww. załączniku Nr 3 przewidziano wykazywanie przez podatników
danych o „użytkach zielonych” oraz o „gruntach zadrzewionych i zakrzaczonych
położonych na UR”, co jest sprzeczne z § 68 ww. rozporządzenia Ministra Rozwoju
Regionalnego i Budownictwa, ponieważ w świetle tego przepisu takie kategorie gruntów
w ewidencji gruntów i budynków nie występują.
Nieprawidłowość w zakresie wykazywania danych o „użytkach zielonych” oraz o
gruntach „zadrzewionych i zakrzaczonych na UR” wystąpiła także w załączniku Nr 4
(deklaracja na podatek rolny) do badanej uchwały.
Teza X: W załączniku Nr 5 do badanej uchwały (informacja w sprawie podatku leśnego)
w nagłówku oraz w części C. w poz. 19 w pkt 1 przewidziano wskazywanie przez
podatników, że informacja składana jest na dany rok, co jest sprzeczne z art. 6 ust. 2 ww.
ustawy o podatku leśnym, ponieważ z brzmienia tego przepisu wynika, iż informacje o
lasach są składane na czas nieokreślony.
24
Na wniosek Referenta, Kolegium Izby jednogłośnie orzekło o nieważności
Uchwały Nr X/72/2015 Rady Gminy Poświętne z dnia 17 listopada 2015r. w sprawie
określenia wzorów formularzy informacji i deklaracji podatkowych, z powodu istotnego
naruszenia art. 5 ust. 1 i art. 6 ust. 6 ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i
opłatach lokalnych (Dz. U. z 2014r., poz. 849 z późn. zm.), art. 6a ust. 5 ustawy z dnia 15
listopada 1984r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2013r., poz. 1381 z późn. zm.), art. 6 ust. 2
ustawy z dnia 30 października 2002r. o podatku leśnym (Dz. U. z 2013r., poz. 465 z
późn. zm.) i § 68 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia
29 marca 2001r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. z 2015r., poz. 542).
(Uchwała Kolegium Izby Nr 27.253.2015)
Po uwzględnieniu powyższego do 152 dokumentów nie wniesiono uwag, w stosunku do
2 uchwał wskazano naruszenie prawa, natomiast w stosunku do 2 uchwał wydano
rozstrzygnięcia nadzorcze.
Zespół w Warszawie:
P. Jan Rudowski przedstawił 119 dokumentów: 116 uchwał rad oraz 3 akty organów
wykonawczych. Po uwzględnieniu naprawy we własnym zakresie 2 uchwał Rady
Miejskiej w Ożarowie Mazowieckim, a także przyjęciu wyjaśnień w sprawie 2 Uchwał
Rady Miejskiej w Halinowie oraz w sprawie Uchwały Rady Miejskiej w Piasecznie, do
110 dokumentów nie wniesiono uwag.
Zgłoszono zastrzeżenia do Uchwał: Rady Gminy Lesznowola (x2), Rady Miejskiej w
Piasecznie, Rady Miejskiej w Konstancinie-Jeziornej, Rady Gminy Stare Babice, Rady
Miasta Marki, Rady Miejskiej w Piastowie (x 2) oraz Rady Miejskiej w Łomiankach.
P. Bożenna Piotrowska przedstawiła następujące uchwały:
1) Nr XI/129/2015 Rady Miejskiej w Łomiankach z dnia 22 października 2015 roku w
sprawie rozpatrzenia podtrzymanego przez sołtysa wniosku sołectwa Dziekanów
Bajkowy dotyczącego przeznaczenia środków funduszu sołeckiego w 2016 roku.
Dnia 05.11.2015 r. wpłynął wniosek Radnego Rady Miejskiej w Łomiankach o
przeprowadzenie, w trybie nadzoru przewidzianego w ustawie z dnia 7 października
1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1113 z późn.
zm.), kontroli zgodności z prawem działań Burmistrza Łomianek i Rady Miejskiej w
Łomiankach w odniesieniu do wniosku z dnia 16 września 2015 r. Sołtysa Dziekanowa
Bajkowego w sprawie przeznaczenia środków funduszu sołeckiego.
Zdaniem skarżącego uchwała z dnia 22 października 2015 r. Nr XI/129/2015 Rady
Miejskiej w Łomiankach w sprawie rozpatrzenia podtrzymanego przez sołtysa wniosku
sołectwa Dziekanów Bajkowy dotyczącego przeznaczenia środków funduszu sołeckiego
w 2016 roku została podjęta z naruszeniem trybu przewidzianego w ustawie o funduszu
sołeckim (art. 5 ust. 9 ustawy).
W związku z tym, że przedmiotowa Uchwała Nr XI/129/2015 Rady Miejskiej w
Łomiankach z dnia 22 października 2015 r. w sprawie rozpatrzenia podtrzymanego przez
sołtysa wniosku sołectwa Dziekanów Bajkowy dotyczącego przeznaczenia środków
funduszu sołeckiego w 2016 roku, nie została przekazana do Izby zgodnie z art. 90 ust. 2
ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym w trybie nadzoru, Kolegium Izby
działając na podstawie art. 88 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym
25
(t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 1515) wystąpiło do Miasta i Gminy Łomianki o przedłożenie
RIO tej uchwały.
Uchwała Nr XI/129/2015 Rady Miejskiej w Łomiankach z dnia 22 października 2015 r.
wpłynęła do Regionalnej Izby Obrachunkowej w dniu 4 grudnia 2015 r.
Kolegium Izby zbadało Uchwałę Nr XI/129/2015 Rady Miejskiej w Łomiankach z
dnia 22 października 2015 roku w sprawie rozpatrzenia podtrzymanego przez sołtysa
wniosku sołectwa Dziekanów Bajkowy dotyczącego przeznaczenia środków funduszu
sołeckiego w 2016 roku i nie doszukało się naruszenia prawa. W związku z powyższym
uchwała pozostaje w obiegu prawnym.
2) Nr 155/XIII/2015 Rady Gminy Lesznowola z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie
określenia wysokości stawek podatku od środków transportowych została naprawiona
we własnym zakresie.
W związku z powyższym dalsze postępowanie w omawianej sprawie stało się
bezprzedmiotowe.
3) Nr 156/XIII/2015 Rady Gminy Lesznowola z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie
ustalenia wzorów formularzy podatkowych została naprawiona we własnym zakresie.
W związku z powyższym dalsze postępowanie w omawianej sprawie stało się
bezprzedmiotowe.
4) Nr 158/VII/13/2015 Rady Miejskiej Konstancin-Jeziorna z dnia 21 października
2015 r. w sprawie wprowadzenia opłaty targowej na terenie Gminy Konstancin-Jeziorna.
Teza: W § 1 Uchwały Rada Miejska postanowiła o wprowadzeniu na terenie Gminy
Konstancin-Jeziorna opłaty targowej, natomiast w myśl postanowień § 2 „wysokość
dziennych stawek opłaty targowej i zasady jej poboru zawarte są w odrębnej uchwale”.
W Uzasadnieniu Rada wskazała, iż jest to uchwała Rady Miejskiej Konstancin-Jeziorna
Nr 326/V/25/2009 z dnia 2 marca 2009 roku.
§ 4 badanej uchwały stanowi, iż wchodzi ona w życie z dniem 1 stycznia 2016 roku po
ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego.
W myśl art. 18 ust. 2 pkt 8 cyt. ustawy o samorządzie gminnym do wyłącznej
właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w
granicach określonych w odrębnych ustawach.
W rozpatrywanej sprawie ustawą, która określa zakres upoważnienia rady gminy jest
ustawa o podatkach i opłatach lokalnych. W myśl art. 15 ust. 1 cyt. ustawy w brzmieniu
nadanym art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie
gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1045), który wejdzie w
życie z dniem 1 stycznia 2016 roku, „Rada gminy może wprowadzić opłatę targową.
Opłatę targową pobiera się od osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek
organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na
targowiskach, z zastrzeżeniem ust. 2b.”
Zatem od 1 stycznia 2016 r. pobieranie przez gminę opłaty targowej nie będzie
obowiązkowe. Pobór tej opłaty wymaga zatem podjęcia przez radę uchwały w sprawie
jej wprowadzenia, co uczyniła Rada Miejska Konstancin-Jeziorna w badanej uchwale, w
której wyraziła swoją wolę w tym zakresie.
26
Nie określiła ona jednak zasad ustalania i poboru, terminu płatności oraz wysokości
stawki tej opłaty, tj. nie podjęła uchwały, o której mowa w art. 19 pkt 1 lit. a ustawy o
podatkach i opłatach lokalnych, odsyłając w tym zakresie do uchwały odrębnej, którą
zgodnie z Uzasadnieniem, jest Uchwała Rady Miejskiej Nr 326/V/25/2009 z dnia 2
marca 2009 roku w sprawie wysokości dziennych stawek opłaty targowej i zasad jej
poboru. Cytowana Uchwała jednak, z mocy przepisów ustawowych tj. art. 59 cyt.
ustawy z dnia 25 czerwca 2015 roku z dniem 31 grudnia 2015 roku, traci swoją moc. Od
dnia 1 stycznia 2016 roku wchodzą bowiem w życie zmienione przepisy dotyczące
wprowadzenia opłaty targowej.
A zatem Rada Miejska Konstancin-Jeziorna powinna w pierwszej kolejności podjąć
decyzję o wprowadzeniu opłaty, co uczyniła w badanej uchwale. Konkretyzacja tego
obowiązku winna nastąpić poprzez podjęcie uchwały w sprawie określenia zasad
ustalania i poboru, terminu płatności oraz wysokości stawki tej opłaty.
Brak tej uchwały będzie uniemożliwiał wykonanie uchwały, która jest przedmiotem
niniejszego badania. Zatem aby możliwy był pobór opłaty w 2016 roku Rada Miejska
Konstancin-Jeziorna powinna podjąć uchwałę, o której mowa w art. 19 pkt 1 lit. a
ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Mając na uwadze powyższe na wniosek p. Bożenny Piotrowskiej Kolegium Izby
19 głosami „za” i 2 „przeciw” orzekło o nieważności § 2 Uchwały Nr 158/VII/13/2015
Rady Miejskiej Konstancin-Jeziorna z dnia 21 października 2015 r. w sprawie
wprowadzenia opłaty targowej na terenie Gminy Konstancin-Jeziorna z powodu
istotnego naruszenia prawa tj. art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 roku o
podatkach i opłatach lokalnych w brzmieniu nadanym art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 25
czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw
(Dz. U. z 2015 r. poz. 1045) oraz art. 19 pkt 1 lit.a ustawy z dnia 12 stycznia 1991 roku o
podatkach i opłatach lokalnych (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 849 z późn. zm.).
(Uchwała Kolegium Izby Nr 27.260.2015)
5) Nr XIV/86/2015 Rady Miejskiej w Piastowie z dnia 17 listopada 2015 r. w sprawie
opłaty targowej.
Rada Miejska w Piastowie w § 1 postanowiła, cyt. „Ustala się opłatę targową na terenie
Miasta Piastowa na rok 2016”, natomiast w § 2 ustalono „wysokość dziennych stawek
opłaty targowej na terenie Miasta Piastowa.”
Uczyniono to w sposób następujący:
„I. Na targowisku przy ul. Piotra Skargi
Wyszczególnienie
Lp.
Wysokość stawek
dziennych opłaty targowej
1
Sprzedaż z ręki
5 zł
2
Sprzedaż ze stanowiska o powierzchni do 5 m2
15 zł
Sprzedaż ze stanowiska o powierzchni do 10 m2
20 zł
Sprzedaż ze stanowiska o powierzchni do 20 m2
25 zł
Sprzedaż ze stanowiska przeznaczonego do sprzedaży mebli
50 zł
3
4
5
27
II. Na Targowisku Miejskim przy ul. Siemiradzkiego
Wyszczególnienie
Lp.
Wysokość stawek dziennych
opłaty targowej
1
Sprzedaż z ręki
10 zł
2
Sprzedaż ze stanowiska o powierzchni do 5 m2
20 zł
Sprzedaż ze stanowiska o powierzchni do 10 m2
30 zł
Sprzedaż ze stanowiska o powierzchni do 20 m2
40 zł
Sprzedaż ze stanowiska przeznaczonego do sprzedaży mebli
50 zł
3
4
5
III. W pozostałych miejscach
Wyszczególnienie
Lp.
Wysokość stawek
dziennych opłaty targowej
1
Sprzedaż choinek
50 zł
2
Sprzedaż kwiatów ciętych
10 zł
Sprzedaż owoców miękkich
Sprzedaż pozostałego asortymentu w miejscach nie wyznaczonych
pod handel za 1 m2
30 zł
3
4
15 zł
Teza I: W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w brzmieniu
nadanym art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie
gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1045), który wejdzie w
życie z dniem 1 stycznia 2016 roku Rada gminy może wyprowadzić, a nie jak wskazano
w uchwale, ustalić opłatę targową. Opłatę targową pobiera się od osób fizycznych, osób
prawnych oraz jednostek nie mających osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na
targowiskach z zastrzeżeniem ust. 2b. Definicję targowiska określa zaś art. 15 ust. 2
ww. ustawy. Są to wszelkie miejsca, w których jest prowadzona sprzedaż.
Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 grudnia 2008 r.,
sygn. akt II FSK 1233/07, w ramach granic wyznaczonych przez przepisy art. 15 oraz
art. 19 pkt 1 lit.a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych gminy mają swobodę
ustalania obciążeń i mogą realizować własną lokalną politykę. Zatem aby zrealizować
określone cele publiczne dopuszczalne jest także różnicowanie stawki opłaty targowej w
zależności od położenia targowiska w obrębie gminy, rodzaju sprzedawanych towarów i
sposobu sprzedaży.
Nie mniej jednak ustalenie stawki opłaty targowej w zależności od rodzajów miejsc, w
których odbywa się sprzedaż oraz powierzchni przeznaczonej do sprzedaży nie może
powodować luki w zakresie miejsc i powierzchni nie objętych stawką opłaty.
Teza II: W omawianym przypadku Rada Miejska określiła w § 2 pkt. I i II stawki dla 2
konkretnych targowisk, a w pkt III „w pozostałych miejscach” różnicując je w
28
zależności od rodzaju sprzedawanych produktów, od umiejscowienia Targowiska oraz
od sposobu dokonywania sprzedaży i powierzchni stanowiska. W pkt I i II uchwały
Rada nie ustaliła jednak stawki opłaty targowej za sprzedaż dokonywaną ze stanowisk o
powierzchni „powyżej 5m2 i poniżej 10m2”, „powyżej 10m2 i poniżej 20m2” oraz
„powyżej 20m2”
Powyższe w sposób istotny narusza zasadę kompletności i zupełności wynikającą
z art. 15 ust. 1 i 2 oraz art. 19 pkt 1 lit. a ustawy o podatkach i opatach lokalnych.
Ponadto przyjęty przez Radę Miejską w § 2 pkt I i II uchwały sposób ustalania stawek,
tzn. brak określenia powierzchni „od – do” powoduje, że w istocie w uchwale nie
określono ich wysokości, czym naruszono przepis art. 19 pkt 1 lit. a ustawy o podatkach
i opłatach lokalnych, który obliguje organ stanowiący do określenia zasad ustalania i
poboru oraz terminów płatności i wysokości stawek opłaty targowej.
Teza III: Jak wynika z przedmiotowej uchwały, w § 2 pkt III L.p. 4 ustalono stawkę
opłaty targowej za „sprzedaż pozostałego asortymentu w miejscach nie wyznaczonych
pod handel za 1m2”
Referentka wskazała, iż ustawie o podatkach i opłatach lokalnych brak jest legalnej
definicji terminu „sprzedaż”, czy też „handel”.
Odwołując się w tym zakresie do Słownika Języka Polskiego Wydawnictwo Naukowe
PWN poprzez słowo „sprzedaż” rozumie się: odstępowanie czegoś przez sprzedawcę na
własność kupującemu za określoną sumę, natomiast pod pojęciem „handel” wyjaśniono,
że dotyczy on działalności polegającej na kupnie, sprzedaży lub wymianie towarów i
usług.
Konfrontując zestawienie powyższych dwóch terminów, należało uznać, że organ
stanowiący nie miał uprawnień do rozszerzenia semantyki terminu „sprzedaż” na rzecz
pojęcia „handel”, a tym samym doszło do nieuprawnionego modyfikowania zapisów
ustawowych, które zostały zawarte w dyspozycji art. 15 ust. 1 ustawy o podatkach i
opłatach lokalnych. Ustawodawca, precyzyjnie określił w nim za jaką czynność i od
jakiego podmiotu pobiera się opłatę targową.
W nawiązaniu do powyższego wyrażenie „w miejscach nie wyznaczonych pod handel
za 1m2” zawarte w § 2 pkt III L.p. 4 badanej uchwały należało uznać również za
nieuprawnione.
Niniejsza uchwała stanowi akt prawa miejscowego. W rozumieniu art. 40 ust 1 ustawy z
dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym ma ona charakter normatywny
i generalny oraz adresowana jest do bliżej nieokreślonego kręgu podmiotów. Jej
uregulowania powinny być zatem sformułowane w sposób jasny, wyczerpujący
i uniemożliwiający stosowanie niedopuszczalnego, sprzecznego z prawem luzu
interpretacyjnego, na co wskazał m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia
6 czerwca 1995 r., sygn. akt SA/Gd 2949/94.
Reasumując, Rada Miejska w Piastowie nie wprowadzając lecz ustalając opłatę
targową, nie określając stawki opłaty targowej dla wszystkich powierzchni stanowisk
oraz określając je w sposób niejednoznaczny, powodujący możliwość stosowania dla
tego samego stanowiska różnych stawek opłaty, a także używając pojęcia „handel”
zamiast „sprzedaż” w sposób istotny naruszyła przepisy art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 12
29
stycznia 1991 r. o podatkach i opatach lokalnych w brzmieniu nadanym art. 9 pkt 10 w
związku z art. 59 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie
gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1045) oraz art. 19 pkt 1
lit.a ustawy z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych (tekst
jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 849 z późn. zm.) oraz art. 19 pkt 1 lit.a ustawy z dnia 12
stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych.
Mając na uwadze powyższe na wniosek p. Bożenny Piotrowskiej Kolegium Izby 17
głosami „za” i 4 „przeciw” orzekło o nieważności o nieważności Uchwały Nr
XIV/86/2015 Rady Miejskiej w Piastowie z dnia 17 listopada 2015 r. w sprawie opłaty
targowej z powodu istotnego naruszenia prawa tj. art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 12
stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych w brzmieniu nadanym art. 9 pkt 10
ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1045) oraz art. 15 ust. 2 i art. 19 pkt 1
lit.a ustawy z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych (tekst
jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 849 z późn. zm.). (Uchwała Kolegium Izby
Nr 27.256.2015)
6) Nr XIV/87/2015 Rady Miejskiej w Piastowie z dnia 17 listopada 2015 roku w sprawie
udzielania dotacji celowej ze środków budżetu Miasta Piastowa na usuwanie i utylizację
odpadów niebezpiecznych zawierających azbest, pochodzących z budynków
mieszkalnych i gospodarczych na terenie Miasta Piastowa.
Teza I: w § 2 ust. 1 pkt 2 „Warunkiem niezbędnym ubiegania się o dotację do zadania
określonego w § 1 jest przedłożenie w Urzędzie Miejskim w Piastowie pisemnej zgody na
kontrolę prac objętych wnioskiem przez pracowników Urzędu Miejskiego w Piastowie
(wg wzoru stanowiącego załącznik nr 3)”
Cyt. „Załącznik Nr 3 do uchwały Nr XIV/87/2015 Rady Miejskiej w Piastowie z dnia 17
listopada 2015 r. do zasad udzielenia dotacji celowej ze środków budżetu Miasta
Piastowa dla osób fizycznych na usuwanie i utylizację odpadów niebezpiecznych
zawierających azbest, pochodzących z terenu Miasta Piastowa” obejmuje:
„Zgodę na kontrolę prac objętych wnioskiem przez pracowników Urzędu Miejskiego w
Piastowie” o treści cyt.:
„Oświadczam/y, że wyrażam/y zgodę na dokonywanie przez upoważnionych
pracowników Urzędu Miejskiego w Piastowie czynności kontrolnych w zakresie
realizacji usługi demontażu, transportu i utylizacji elementów zawierających azbest
dofinansowanej przez Miasto Piastów z budynku położonego w Piastowie, przy
ul…………………………..
Niniejsza zgoda obejmuje wstęp osób kontrolujących na teren ww. nieruchomości
oraz udzielenie informacji i przedkładanie posiadanych dokumentów związanych z
realizacją powyższej usługi. Oraz sporządzenie niezbędnej dokumentacji przez te osoby”
Teza II: w § 5 pkt 4 Załącznika do badanej uchwały Rada postanowiła „Po stwierdzeniu
zgodności złożonych wniosków z wymaganiami Zasad zawierana jest umowa o
udzielenie dotacji celowej, w której zawiera się
4. Tryb kontroli wykonywania zadania.
30
5. Termin i sposób rozliczenia udzielonej dotacji”.
Zgodnie z treścią dyspozycji art. 403 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, w zakresie określonym w art.
403 ust. 2 tej ustawy, może polegać na udzielaniu dotacji celowej w rozumieniu
przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych z budżetu gminy
lub budżetu powiatu na finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji:
podmiotów niezaliczonych do sektora finansów publicznych, w szczególności: osób
fizycznych, wspólnot mieszkaniowych, osób prawnych, przedsiębiorców; jednostek
sektora finansów publicznych będących gminnymi lub powiatowymi osobami
prawnymi.
Zasady udzielania tej dotacji, obejmujące w szczególności kryteria wyboru inwestycji do
finansowania lub dofinansowania oraz tryb postępowania w sprawie udzielania dotacji i
sposób jej rozliczania określa rada gminy w drodze uchwały.
Przytoczone postanowienia badanej uchwały stanowią przekroczenie zakresu
upoważnienia ustawowego wynikającego z art. 403 ust. 5 ustawy Prawo ochrony
środowiska. Zgodnie z ww. normą prawa rada gminy/powiatu została upoważniona
wyłącznie do określenia zasad udzielania dotacji celowej oraz trybu postępowania
w sprawie udzielania dotacji i sposobu jej rozliczenia. Norma kompetencyjna dla organu
stanowiącego wskazuje wprost na "zasady udzielania dotacji" i "tryb postępowania"
oraz "sposób jej rozliczania", tak więc chodzi tu o sposób postępowania z wnioskiem o
udzielenie dotacji, wymagane dokumenty do rozpoznania wniosku, formę załatwienia
wniosku oraz w jaki sposób dotacja będzie rozliczana po zakończeniu wykonania
zadania.
Wobec powyższego zamieszczanie innych zapisów, na przykład dotyczących kontroli
prawidłowej realizacji inwestycji, w podejmowanych przez organ stanowiący jednostki
samorządu terytorialnego uchwałach nie znajduje uzasadnienia i stanowi istotne
naruszenie prawa polegające na przekroczeniu zakresu upoważnienia wynikającego ze
wskazanego powyżej przepisu.
Art. 403 ust. 5 ustawy Prawo ochrony środowiska, ani inne przepisy tej ustawy nie
upoważniają organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego do stanowienia w
treści uchwały będącej aktem prawa miejscowego zapisów dotyczących kontroli.
Kolegium Izby wskazuje, iż zasady i terminy zwrotu dotacji udzielanych z budżetu
jednostki samorządu terytorialnego zostały ściśle określone w art. 251 i 252 ustawy o
finansach publicznych i dlatego nie ma podstaw do odrębnego ich regulowania w aktach
prawa miejscowego. Pogląd taki wynika też z wyroku WSA w Krakowie z dnia 19
lutego 2009r. (sygn. akt I SA/Kr 1106/08).
Każda kontrola administracyjna w stosunku do podmiotu niepodlegającego organowi
kontrolującemu wymaga wyraźnego upoważnienia ustawowego.
W tej sytuacji zasadą udzielania dotacji celowych z budżetu jednostki samorządu
terytorialnego przeznaczonych na dofinansowanie realizacji zadań publicznych
służących ochronie środowiska – określoną przez organ stanowiący j.s.t. – nie może być
kontrola realizacji dotowanego zadania.
31
Mając na względzie występujące w prawie przepisy, w których przewidziano wprost
możliwości kontrolowania beneficjenta dotacji celowych przez organ, który jej udzielił
w sposób określony przez radę (np. art. 221 ustawy o finansach publicznych) regulacje
badanej uchwały w tym zakresie zostały podjęte bez podstawy prawnej, a zarazem
wykraczają poza delegację do stanowienia prawa miejscowego wynikającego z art. 403
ust. 5 ustawy Prawo ochrony środowiska.
Teza III: Analizując cyt. Załącznik Nr 3 Referentka wskazała, iż w jego tytule zawarto
zapis ograniczający prawo do dotacji do „osób fizycznych”.
Zapis ten powoduje zawężenie kręgu podmiotów mogących otrzymać dotację
wynikającą z art. 403 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z tym
przepisem dotacje mogą być udzielane: podmiotom nie zaliczonym do sektora finansów
publicznych, w szczególności osobom fizycznym, wspólnotom mieszkaniowym, osobom
prawnym, przedsiębiorcom oraz jednostkom sektora finansów publicznych będących
gminnymi lub powiatowymi osobami prawnymi.
Opierając się o treść przytoczonych dyspozycji, organ nadzoru wskazuje, że Rada
Miejska w Piastowie wykonując kompetencję prawodawczą zawartą w upoważnieniu
ustawowym jest obowiązana działać ściśle w granicach tego upoważnienia. Zatem organ
stanowiący nie jest upoważniony ani do regulowania tego, co zostało już ustawowo
uregulowane, ani też do wychodzenia poza zakres upoważnienia ustawowego.
Postanowienia aktów prawa miejscowego, a takim niewątpliwie aktem jest uchwała
Rady, nie może wykraczać poza granice kompetencji przysługujących organowi
stanowiącemu.
Mając na uwadze powyższe na wniosek p. Bożenny Piotrowskiej Kolegium Izby 13
głosami „za” i 8 „przeciw” orzekło o nieważności Uchwały Nr XIV/87/2015 Rady
Miejskiej w Piastowie z dnia 17 listopada 2015 roku w sprawie udzielania dotacji
celowej ze środków budżetu Miasta Piastowa na usuwanie i utylizację odpadów
niebezpiecznych zawierających azbest, pochodzących z budynków mieszkalnych i
gospodarczych na terenie Miasta Piastowa w części dotyczącej:
-- § 2 ust. 1 pkt 2, § 5 pkt 4, „Załącznika do uchwały Nr XIV/87/2015 Rady Miejskiej w
Piastowie z dnia 17 listopada 2015 r. Zasady udzielania dotacji celowej na usuwanie i
utylizację odpadów niebezpiecznych zawierających azbest, pochodzących z budynków
mieszkalnych i gospodarczych na terenie Miasta Piastowa”
-- „Załącznika Nr 3 do Zasad udzielenia dotacji celowej ze środków budżetu Miasta
Piastowa dla osób fizycznych na usuwanie i utylizację odpadów niebezpiecznych
zawierających azbest, pochodzących z terenu Miasta Piastowa.”
z powodu istotnego naruszenia art. 403 ust. 5 w związku z art. 403 ust. 2 i 4 ustawy z
dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232 z
późn. zm.), (Uchwała Kolegium Izby Nr 27.257.2015)
P. Agata Pączkowska przedstawiła uchwały:
7) Nr XII/94/15 Rady Gminy Stare Babice z dnia 19 listopada 2015 r. w sprawie
określenia wysokości stawek podatku od środków transportowych i zwolnień w tym
podatku została naprawiona we własnym zakresie.
32
W związku z powyższym dalsze postępowanie w omawianej sprawie stało się
bezprzedmiotowe.
8) Nr 374/XIV/2015 Rady Miejskiej w Piasecznie z dnia 18 listopada 2015 r. w sprawie
udzielenia pomocy rzeczowej dla Województwa Mazowieckiego.
Badaną uchwałą Rada Miejska postanowiła udzielić pomocy rzeczowej dla
Województwa Mazowieckiego, polegającej na wykonaniu zadania „wzmocnienie skarp
Kanału Piaseczyńskiego” w kwocie 150.000,00 zł (§ 1 pkt 1 uchwały).
W myśl postanowień § 4 uchwały źródłem pokrycia zobowiązań określonych w § 1
uchwały są dochody własne Gminy Piaseczno.
Pismem z dnia 9 grudnia 2012 r. Prezes izby w trybie art. 88 ustawy z dnia 8 marca 1990
roku o samorządzie gminnym zwrócił się do Burmistrza Miasta Gminy Piaseczno o
udzielenie wyjaśnień, czy wydatek w kwocie 150.000 zł zaplanowany w badanej
uchwale na pomoc rzeczową dla Województwa Mazowieckiego jest przeznaczony na
realizację zadań własnych województwa, czy też zadań zleconych Województwu z
zakresu administracji rządowej.
Pismem znak IT.7331.126.2015.DG z dnia 11 grudnia 2015 r., skierowanym do
Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie, Burmistrz Miasta i Gminy Piaseczno
wyjaśnił, cyt.: „…skarpy Kanału Piaseczyńskiego są własnością Skarbu Państwa w
zarządzie Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Warszawie.
Wydatek jest zadaniem zleconym Województwu z zakresu administracji rządowej, co
wynika z art. 75 ustawy z dnia 01.04.2015r Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r., poz. 469)
Realizacja przedmiotowego zadania jest konieczna z uwagi na duże ryzyko
występowania opadów nawalnych, co potwierdziły zjawiska z lat ubiegłych, które
spowodowały podtopienia infrastruktury mieszkaniowej oraz drogowej w obszarze
Kanału Piaseczyńskiego na terenie miasta Piaseczna…”.
Na podstawie powyższego wyjaśnienia Burmistrza Miasta Gminy Piaseczno Referentka
ustaliła, że Kanał Piaseczyński wraz ze skarpami stanowi urządzenie melioracji wodnych
podstawowych w rozumieniu art. 9 ust. 1 pkt 5 i art. 71 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo
wodne, skutkiem czego w sprawie ma zastosowanie art. 70 ust. 1 i 4, art. 72 ust. 1 i art.
75 ustawy Prawo wodne.
Stosownie do art. 10 ust. 2 cyt. ustawy o samorządzie gminnym „gminy, związki
międzygminne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego mogą sobie
wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym
pomocy finansowej”.
Również z art. 216 ust. 2 pkt 5 i art. 220 ust. 1 cyt. ustawy o finansach publicznych
wynika możliwość udzielania z budżetu jednostki samorządu terytorialnego pomocy
finansowej i rzeczowej dla innych jednostek samorządu terytorialnego, przy czym
pomoc finansowa ma charakter dotacji celowej. Ponadto przepis art. 216 ust. 2 pkt 5
stanowi o konieczności określenia przez radę ww. pomocy w odrębnej uchwale.
Pomoc ta (zarówno finansowa jak i rzeczowa) zgodnie z orzecznictwem sądowym (np.
wyrok WSA w Warszawie z dnia 6 marca 2007 r., sygn. akt V SA/Wa 668/07, wyrok
NSA z dnia 4 lutego 2015 r., sygn. akt II GSK 2338/13, wyrok NSA z dnia 3 marca
33
2015 r., sygn. akt II GSK 207/14) - może być jednak udzielona tylko na realizację
zadań własnych jednostki samorządowej, do której jest ona kierowana.
Przemawia za tym przepis art. 216 ust. 2 cyt. ustawy o finansach publicznych,
stanowiący o przeznaczeniu wydatków jednostek samorządu terytorialnego. Z art. 216
ust. 2 pkt 1 tejże ustawy wynika, że wydatki jednostki samorządu terytorialnego są
przeznaczone na realizacje zadań własnych. Dalej w art. 216 ust. 2 pkt 5 mowa jest o
wydatkach na pomoc rzeczową lub finansową dla innych jednostek samorządu
terytorialnego, określoną odrębną uchwałą organu stanowiącego jednostki samorządu
terytorialnego. Skoro w art. 216 ust. 2 pkt 1 mowa jest o wydatkach na realizację
zadań własnych jednostki samorządu terytorialnego, to pkt 5 dotyczy wydatków na
pomoc (rzeczową lub finansową) nakierowaną na finansowanie zadań beneficjenta
tej pomocy. Przyjęcie interpretacji, iż w art. 216 ust. 2 pkt 5 chodzi o wydatki na pomoc
udzielaną na realizację zadań własnych udzielającego tej pomocy (donatora)
prowadziłoby do powielenia celu, o którym mowa w art. 216 ust. 2 pkt 1 ustawy o
finansach publicznych.
Również klasyfikacja budżetowa wydatków na pomoc finansową, tj. § 271 „Dotacja
celowa na pomoc finansową udzielaną między jednostkami samorządu terytorialnego na
dofinansowanie własnych zadań bieżących” i § 6300 „Dotacja celowa na pomoc
finansową udzielaną miedzy jednostkami samorządu terytorialnego na dofinansowanie
własnych zadań inwestycyjnych i zakupów inwestycyjnych” wskazuje, że pomoc
finansowa może być udzielona na dofinansowanie zadań własnych jednostki
otrzymującej tę pomoc.
Wg Słownika języka polskiego, opracowanie: L. Drabik, A. Kubiak – Sokół, E. Sobol i
L. Waśniakowska, Wydawnictwo Naukowe PWN,1996 r. "pomoc" oznacza "działanie
podjęte dla dobra innej osoby".
Badając przedmiotową uchwałę należy zauważyć, że kanały wraz z budowlami
związanymi z nimi funkcjonalnie zalicza się do urządzeń melioracji wodnych
podstawowych, o czym stanowi art. 71 ust. 1 pkt 3 Prawa wodnego. Melioracje wodne
polegają na regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnej
gleby, ułatwienia jej uprawy oraz na ochronie użytków rolnych przed powodziami. Przy
planowaniu, wykonywaniu oraz utrzymywaniu urządzeń melioracji wodnych
podstawowych należy kierować się potrzebą zachowania zróżnicowanych biocenoz
polnych i łąkowych (art. 70 ust. 1 i 4 Prawa wodnego) Natomiast w myśl art. 72 ust. 1
ustawy Prawo wodne urządzenia melioracji wodnych podstawowych stanowią własność
Skarbu Państwa i są wykonywane na jego koszt, z zastrzeżeniem ust. 2. Stosownie do
art. 75 ust. 1 ustawy Prawo wodne programowanie, planowanie, nadzorowanie
wykonywania urządzeń melioracji wodnych szczegółowych, w trybie, o którym mowa w
art. 74 ust. 2, urządzeń melioracji wodnych podstawowych oraz utrzymywanie urządzeń
melioracji wodnych podstawowych należy do marszałka województwa a w myśl art. 75
ust. 2 tejże ustawy zadania, o których mowa w ust. 1, art. 70 ust. 3, art. 74b ust. 1 i 4
oraz art. 74c, marszałek województwa realizuje jako zadania z zakresu administracji
rządowej.
Zgodnie ze słownikiem języka polskiego utrzymać (utrzymywać):
34
- oznacza utrzymanie jakiegoś stanu rzeczy np. dyżurni utrzymują porządek w jadalni,
lekarze utrzymują go przy życiu;
- coś oznacza to jeśli ktoś pokrywa koszty związane z działaniem lub funkcjonowaniem
tego np. kuratorium utrzymuje domy dziecka, większość pieniędzy przeznaczana jest na
utrzymanie personelu.
Mając na uwadze, że zadaniem melioracji wodnych jest regulacja stosunków wodnych w
celu polepszenia zdolności produkcyjnej gleby, ułatwienia jej uprawy oraz ochrona
użytków rolnych przez powodziami oraz, że przy utrzymywaniu urządzeń melioracji
wodnych podstawowych należy kierować się potrzebą zachowania zróżnicowanych
biocenoz polnych i łąkowych oraz że urządzenia melioracji wodnych podstawowych są
wykonywane na koszt Skarbu Państwa Referentka wskazała, że zadania zlecone
marszałka województwa z zakresu administracji rządowej polegają na pokrywaniu
kosztów związanych z utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych podstawowych
(utrzymywanie urządzeń melioracji wodnych podstawowych) nie zaś na ustaleniu czy
dane urządzenie melioracji wodnych podstawowych spełnia cele melioracji wodnych
skutkiem czego jego funkcjonowanie jest uzasadnione.
Innymi słowy Referentka nadmieniła, iż nie podziela poglądu, że przez utrzymywanie
urządzeń melioracji wodnych podstawowych o których mowa w art. 75 ust. 1 Prawa
wodnego należy rozumieć funkcjonowanie danego urządzenia z punktu widzenia
spełniania przez to urządzenie kryteriów merytorycznych określonych w art. 70 ust. 1. I
4 Prawa wodnego. W tej sytuacji nie może być wątpliwości, że Marszałek Województwa
otrzymuje dotacje celowe z budżetu państwa na pokrycie kosztów związanych z
utrzymywaniem Kanału Piaseczyńskiego, w tym na umocnienie skarp tego Kanału. Co
oznacza, że przedmiotowa dotacja jest niedopuszczalna.
Ustalenia powyższe – w świetle wyjaśnień Burmistrza Miasta i Gminy Piaseczno - są
bezsporne.
A zatem Rada Miejska w Piasecznie nie była uprawniona do udzielenia pomocy
rzeczowej dla Województwa Mazowieckiego, polegającej na wykonaniu zadania
„wzmocnienie skarp Kanału Piaseczyńskiego”, które to zadnie należy do zadań z zakresu
administracji rządowej. Zadanie powyższe nie jest bowiem zadaniem własnym
Samorządu Województwa Mazowieckiego lecz zadaniem zleconym mu ustawą Prawo
wodne, na które – zgodnie z art. 49 ust. 1 i 5 ustawy o dochodach jednostek samorządu
terytorialnego, Województwo Mazowieckie winno otrzymać dotacje celowe z budżetu
państwa w wysokości zapewniającej realizację zadania.
Teza: Reasumując udzielenie z budżetu Gminy Piaseczno pomocy rzeczowej na zadanie
z zakresu administracji rządowej w sposób istotny narusza przepisy prawa, tj.:
- art. 216 ust. 2 pkt 5 i art. 220 ust. 1 cyt. ustawy o finansach publicznych
- art. 72 ust. 1, art. 75 ust. 1 i 2 ustawy Prawo wodne,
- art. 49 ust. 1 i 5 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
Również klasyfikacja budżetowa wydatków na pomoc finansową tj. § 271 „Dotacja
celowa na pomoc finansową udzielaną między jednostkami samorządu terytorialnego na
dofinansowanie własnych zadań bieżących” i § 6300 „Dotacja celowa na pomoc
35
finansową udzielaną miedzy jednostkami samorządu terytorialnego na dofinansowanie
własnych zadań inwestycyjnych i zakupów inwestycyjnych” wskazuje, że pomoc
finansowa może być udzielona na dofinansowanie zadań własnych jednostki
otrzymującej tę pomoc. Powyższe odnosi się także do pomocy rzeczowej udzielanej
innej jednostce samorządowej.
W wyroku z dnia 4 lutego 2015 r., sygn. akt II GSK 2338/13 Naczelny Sąd
Administracyjny wskazał, cyt.: „zadania zlecone ustawami j.s.t., w tym zadania z
zakresu administracji rządowej, są w całości finansowane z budżetu państwa w formie
dotacji celowej …”.
W wyroku z dnia 3 marca 2015 r., sygn. akt II GSK 207/14, wydanym w identycznym
stanie prawnym i analogicznym stanie faktycznym (z tą różnicą, że sprawa dotyczyła
pomocy finansowej, co nie ma wpływu na wynik badania przedmiotowej uchwały)
Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, cyt.: „…Zgodnie z regulacjami zawartymi w
art. 49 ust. 1 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz art. 149
ust. 1 ustawy o finansach publicznych zadania z zakresu administracji rządowej,
których wykonanie zlecono w ustawie jednostce samorządu terytorialnego podlegają
finansowaniu z budżetu państwa. Jednostka samorządu terytorialnego otrzymuje z
budżetu państwa dotacje celowe w wysokości zapewniającej realizację tych zadań.
Dotacje celowe przekazywane są przez wojewodę w terminie umożliwiającym pełne i
terminowe wykonywanie zadań (art. 49 ust. 4 i 5 ustawy o dochodach jednostek
samorządu terytorialnego).
Finansowanie zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych
jednostkom samorządu terytorialnego należy więc do kompetencji państwa, a nie do
jednostki samorządu terytorialnego. Jednostka samorządu terytorialnego powinna w
budżecie określić wydatki przeznaczone na realizację zadań z zakresu administracji
rządowej i innych zadań zleconych (art. 216 ust. 2 pkt 2 ustawy o finansach
publicznych), a następnie opracować plan finansowy wykonywania tych zadań,
przyjmując za podstawę tego planu kwotę dotacji celowych przyznanych na ten cel w
roku budżetowym oraz wielkość dochodów związanych z realizacją tych zadań
podlegających przekazaniu do budżetu państwa (art. 249 ust.1 pkt 2 ustawy o finansach
publicznych). Oznacza to, że kwota dotacji stanowi limit finansowy, w ramach którego
jednostka samorządu terytorialnego może zrealizować to zadanie. Kwota ta nie może,
wbrew temu co podnosi skarga kasacyjna, być jednak uzupełniona o środki z budżetu
innej jednostki samorządu terytorialnego w ramach pomocy finansowej, o której mowa
przykładowo w art. 220 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, czy w art. 10 ust. 1 i ust.
2 ustawy o samorządzie gminnym, gdyż wówczas naruszono by reżim finansowania tych
zadań określony w art. 49 ust. 1 ustawy o dochodach jednostek samorządu
terytorialnego i art. 149 ust.1 ustawy o finansach publicznych (…).
Regułą powinno być ograniczenie tej pomocy do przypadków, gdy jednostki samorządu
terytorialnego nie są w stanie samodzielnie zrealizować ciążących na nich zadań
publicznych będących ich zadaniami własnymi. Pomoc ta może być udzielana na
zasadzie przesunięcia środków pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego na tym
samym poziomie (między gminami), a także na różnych poziomach (gmina –
województwo). Jednakże może być ona przyznana wyłącznie na realizację zadań
własnych jednostek samorządu terytorialnego. Przesunięcie środków z budżetu gminy
36
do budżetu samorządu województwa na cele związane z realizacją zadań z zakresu
administracji rządowej (co miało miejsce w niniejszej sprawie) lub innych zadań
zleconych przez państwo, stanowiłoby faktyczne przeniesienie zadania z zakresu
administracji rządowej na podmiot nieuprawniony w ustawie do jego wykonania i
byłoby rażącym naruszeniem zasad finansowania określonych w ustawie o finansach
publicznych oraz w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego”.
Zasada samodzielnego prowadzenia gospodarki finansowej przez jednostki samorządu
terytorialnego nie oznacza dowolności w dysponowaniu środkami publicznymi, a w
ramach gospodarki finansowej organom gminy wolno tylko to, na co zezwalają im
ustawy.
Warunkiem zgodności z prawem wydatków ponoszonych przez gminę jest ich zgodność
z dyspozycją właściwego przepisu prawa materialnego. Zasada ta znalazła swój wyraz w
art. 44 ust. 2 cyt. ustawy o finansach publicznych, który stanowi że jednostki sektora
finansów publicznych dokonują wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi
poszczególnych rodzajów wydatków.
Mając na uwadze powyższe na wniosek p. Agaty Pączkowskiej Kolegium Izby 19
głosami „za” i 1 „przeciw” orzekło o nieważności § 1 pkt 1 uchwały Nr 374/XIV/2015
Rady Miejskiej w Piasecznie z dnia 18 listopada 2015 r. w sprawie udzielenia pomocy
rzeczowej dla Województwa Mazowieckiego, polegającej na wykonaniu zadania
„wzmocnienie skarp Kanału Piaseczyńskiego” w kwocie 150.000,00 zł, z powodu
istotnego naruszenia prawa tj.: art. 216 ust. 2 pkt 5 i art. 220 ust. 1 ustawy z dnia 27
sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze
zm.), art. 72 ust. 1 i art. 75 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst
jednolity: Dz. U. z 2015 r. poz. 469 ze zm.) oraz art. 49 ust. 1 i 5 ustawy z dnia 13
listopada 2003 r. o odchodach jednostek samorządu terytorialnego (tekst jednolity:
Dz.U. z 2015 r. poz. 513 ze zm.). (Uchwała Kolegium Izby Nr 27.255.2015)
9) P. Iwona Molitor przedstawiła Uchwałę Nr XIX/142/2015 Rady Miasta Marki z dnia
18 listopada 2015 r. w sprawie opłaty targowej.
W wyniku analizy przedmiotowej uchwały Referentka ustaliła, że:
1) W podstawie prawnej badanej uchwały Rada Miasta powołała m.in.:
a) art. 15 ust. 1 i 2 art. 19 pkt 1 lit a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, zgodnie z
którymi:
- Rada gminy może wprowadzić opłatę targową. Opłatę targową pobiera się od osób
prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej,
dokonujących sprzedaży na targowiskach z zastrzeżeniem ust. 2b. (ust. 1)
Targowiskami o których mowa w ust. 1 są wszelkie miejsca, w których jest
prowadzona sprzedaż (ust. 2);
- Rada gminy w drodze uchwały określa zasady ustalania i poboru oraz terminy
płatności oraz wysokość stawek opłat określonych w ustawie, z tym że stawka opłaty
targowej nie może przekroczyć 758,47 zł dziennie (obwieszczenie Ministra Finansów
z dnia 5 sierpnia 2015 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i
opłat lokalnych w 2016 r.);
b) art. 47 § 4a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r.,
poz. 613 z późn. zm.), w myśl którego terminem płatności dla inkasentów jest dzień
37
następujący po ostatnim dniu, w którym, zgodnie z przepisami prawa podatkowego,
wpłata podatku powinna nastąpić, chyba że organ stanowiący właściwej jednostki
samorządu terytorialnego wyznaczył termin późniejszy,
2) w § 1 uchwały Rada Miasta wprowadziła opłatę targową na obszarze Gminy Miasto
Marki,
3) w załączniku Nr 1 do uchwały Rada Miasta za dokonywanie sprzedaży na
targowiskach określiła wysokość dziennych stawek opłaty targowej różnicując stawkę w
zależności od formy sprzedaży, w tym określiła stawkę opłaty targowej za handel poza
placami targowymi - za wyjątkiem sprzedaży w formie: z ręki, kosza, torby, wiadra itp.
dokonywanej na placu targowym oraz poza nim - w wysokości 3 zł/ za każdy rozpoczęty
m2 zajmowanej powierzchni (Lp. 3),
4) w § 3 uchwały Rada Miasta określiła termin płatności opłaty targowej,
5) w § 4 uchwały Rada Miasta zarządziła pobór opłaty w drodze inkasa, wyznaczyła
inkasenta, ustaliła wynagrodzenie za inkaso oraz ustaliła termin płatności opłaty
targowej dla inkasenta,
6) w § 5 uchwały Rada Miasta powierzyła jej wykonanie Burmistrzowi,
7) w § 6 uchwały Rada Miasta postanowiła, że uchwała wchodzi w życie po upływie
czternastu dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa
Mazowieckiego.
Ponadto jak zauważyła Pani Molitor:
- przedmiotowa uchwała Nr XIX/142/2015 Rady Miasta Marki z dnia 18 listopada w
sprawie opłaty targowej została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa
Mazowieckiego z dnia 3 grudnia 2015 pod pozycją 9956,
- w dniu 14 stycznia 2009 r. Rada Miasta podjęła uchwałę Nr XXIV/249/2009 w sprawie
określenia stawek opłaty targowej.
Teza I: Rada Miasta określając w załączniku do uchwały stawkę opłaty za handel poza
placami targowymi wykroczyła poza delegację art. 19 pkt 1 lit a w związku z art. 15 ust.
1 i 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Istota sprawy sprowadza się do ustalenia czy w związku z tym, że przedmiotem opłaty
targowej jest dokonywanie sprzedaży na targowiskach, natomiast targowiskami są
wszelkie miejsca, w których jest prowadzona sprzedaż, to tym samym przedmiotem
opłaty targowej jest w istocie dokonywanie sprzedaży rozumianej potocznie jako
prowadzenie handlu na terenie całej gminy, czyli także poza wyznaczonymi przez gminę
placami targowymi.
Z wykładni językowej pojęcia targowiska wynika, że przez targowisko rozumie się plac
lub inny teren na którym odbywa się sprzedaż i kupno towarów, natomiast przez handel
rozumie się działalność polegającą na sprzedawaniu, kupowaniu lub też wymianie
towarów i usług między ludźmi, przedsiębiorstwami lub krajami.
Wprawdzie pierwotna ustawowa definicja targowiska określona w ustawie o podatkach i
opłatach lokalnych stanowiła, że targowiskami w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy są
wszelkie miejsca, w których jest prowadzony handel z ręki, koszów, stoisk, wozów
38
konnych, przyczep, pojazdów samochodowych itp., a także sprzedaż zwierząt, środków
transportowych i części do środków transportowych, to jednak, czym innym jest
dokonywanie sprzedaży na targowiskach, a czym innym jest prowadzenie handlu na
targowiskach. Powyższe wynika z tego, że handel obejmuje nie tylko sprzedawanie,
kupowanie towarów dokonywane na targowiskach, ale także obejmuje wymianę
towarów i usług.
Ponadto Rada Miasta wprowadziła na terenie Miasta opłatę targową przed dniem 1
stycznia 2016 roku w związku z tym, że badana uchwała wejdzie w życie z dniem 18
grudnia 2015 r. w związku z tym, że została ona ogłoszona w Dzienniku Urzędowym
Województwa Mazowieckiego z dniem 3 grudnia 2015 r., a jej vacatio legis wynosi 14
dni od dnia ogłoszenia.
Teza II: § 6 uchwały stanowiący, że uchwała wchodzi w życie po upływie czternastu dni
od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego, w sposób
istotny narusza art. 59 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 o zmianie ustawy o samorządzie
gminnym oraz niektórych innych ustaw, który stanowi, że ustawa ta, nadająca m.in.
nowe brzmienie art. 15 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, wchodzi w życie
z dniem 1 stycznia 2016 r. W ocenie Kolegium rada gminy nie może w drodze uchwały
wprowadzić opłaty targowej przez dniem 1 stycznia 2016 r. tj. przed wejściem w życie
ustawy nadającej radzie gminy to uprawnienie.
Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych akty
normatywne wydawane na podstawie ustaw można ogłaszać w okresie od dnia
ogłoszenia danej ustawy, a przed wejściem jej w życie, akt taki nie może wejść w życie
wcześniej niż w ustawie. Badana uchwała natomiast wejdzie w życie z dniem 18 grudnia
2015 r. w związku z jej ogłoszeniem w Dzienniku Urzędowym Województwa
Mazowieckiego w dniu 3 grudnia 2015 r.
Mając na uwadze powyższe na wniosek p. Henryka Kieresia Kolegium Izby 15
głosami „za” i 5 „przeciw” orzekło o nieważności uchwały Nr XIX/142/2015 Rady
Miasta Marki z dnia 18 listopada 2015 r. w sprawie opłaty targowej z powodu istotnego
naruszenia prawa tj. art. 19 pkt 1 lit a w związku z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12
stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 849 z późn. zm.)
i art. 59 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym
oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1045) (Uchwała Kolegium Izby
Nr 27.248.2015)
Reasumując do 114 dokumentów nie wniesiono uwag merytorycznych.
Wykaz badanych dokumentów organów j.s.t. stanowi załącznik Nr 3 do protokołu.
Ad. 6. Sprawy dotyczące właściwości organu nadzoru (art. 19 i art. 65 § 1 k.p.a.);
-- Zespół w Płocku: P. Agnieszka Małkowska zgłosiła 3 uchwały,
-- Zespół w Ciechanowie: P. Renata Sokolnicka zgłosiła 9 uchwał,
-- Zespół w Radomiu: P. Witold Kaczkowski zgłosił 5 uchwał,
-- Zespół w Siedlcach: P. Jolanta Tomaszek zgłosiła 5 uchwał,
-- Zespół w Ostrołęce: P. Elżbieta D. Głażewska zgłosiła 13 uchwał,
39
-- Zespół w Warszawie: P. Jan Rudowski zgłosił 7 uchwał.
W odniesieniu do 42 uchwał Kolegium Izby jednogłośnie uznało właściwość rzeczową
organu nadzoru ogólnego – Wojewody Mazowieckiego
(Uchwała Kolegium Izby Nr 27.246.2015)
Wykaz przekazanych dokumentów stanowi załącznik Nr 4 do protokołu.
Ad. 7. Przedstawianie do zatwierdzenia przez Kolegium projektu budżetu Izby oraz
rocznego ramowego planu pracy obejmującego również roczny plan kontroli (§ 32
ust. 2 pkt 11 Regulaminu Organizacyjnego Izby);
Projekt budżetu RIO w Warszawie na 2016 rok w stosunku do roku bieżącego stanowi
wzrost o 4,2 %.
Na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych
izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2012, poz. 1113) Kolegium Izby Uchwałą
Nr 27.250.2015 jednogłośnie (19 głosujących) uchwaliło ramowy plan pracy
Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie na 2016 rok obejmujący roczny plan
kontroli – zgodnie z załącznikami: Nr 1, Nr 2, Nr 3, Nr 4 do uchwały.
Ad. 8. Informacja o wydanych opiniach (art. 13 pkt 3 i pkt 12 w związku z art. 19
ust. 2 ustawy o r.i.o. oraz art. 238 i art. 246 ust. 1 i 2 ustawy o u.f.p.):
8.1. o projekcie wieloletniej prognozy finansowej,
Zespół w Płocku - P. Agnieszka Małkowska poinformowała, iż wpłynęły 62 projekty
WPF (wszystkie). Wydano 61 opinie, w tym: 40 opinii pozytywnych, 20 opinii
pozytywnych z uwagami oraz 1 opinię z zastrzeżeniami: Miasto i Gmina Wyszogród.
Zespół w Ciechanowie - P. Renata Sokolnicka poinformowała, iż wpłynęło 55
projektów WPF (wszystkie). Wydano 55 opinii:
-- 54 opinie pozytywne,
-- 1 opinię pozytywną z uwagami, które dotyczyły nierealistycznych wielkości
dochodów majątkowych.
Zespół w Radomiu - P. Witold Kaczkowski poinformował, iż ogółem wydano 65 opinii,
w tym: 41 opinii pozytywnych bez uwag, 21 opinii pozytywnych z uwagami oraz 3
opinie z zastrzeżeniami.
Zespół w Siedlcach - P. Jolanta Tomaszek poinformowała, iż składy orzekające wydały
61 opinii o projekcie WPF w tym:
-- 30 opinii pozytywnych,
-- 27 opinii pozytywnych z uwagami,
-- 3 opinie pozytywne z zastrzeżeniami
-- 1 opinia negatywna (Miasto Garwolin)
Zespół w Ostrołęce - P. Elżbieta D. Głażewska poinformowała, iż wydano 52 opinie o
projektach WPF, w tym wydano 47 opinii pozytywnych, 5 opinii pozytywnych z
uwagami: Czernice Borowe, Wąsewo, Chorzele, Łyse, Czarnia.
Zespół w Warszawie - P. Jan Rudowski:
Na 59 j.s.t. wydano 59 opinie (wszystkie), w tym: 41 opinii pozytywnych oraz 18 opinii
pozytywnych z uwagami.
40
8.2. o projekcie uchwały budżetowej i występującym deficycie;
Zespół w Płocku - P. Agnieszka Małkowska poinformowała, iż wpłynęły 62 projekty
uchwał budżetowych (wszystkie). Wydano 55 opinii pozytywnych i 6 opinii
pozytywnych z uwagami.
Wydano 26 pozytywnych opinii o możliwości sfinansowania deficytu.
Zespół w Ciechanowie - P. Renata Sokolnicka poinformowała, iż wpłynęło 55
projektów uchwał budżetowych (wszystkie). Wydano 55 opinii:
-- 52 opinie pozytywne,
-- 3 opinie pozytywne z uwagami, które dotyczyły:
- zaplanowania zbyt niskiej kwoty rezerwy celowej na realizację zadań własnych z
zakresu zarządzania kryzysowego na poziomie mniejszym niż 0,50%,
- błędnej klasyfikacji,
- uwag związanych z opinią o WPF,
- braku zaplanowania limitu na spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań.
Wydano 25 pozytywnych opinii w sprawie deficytu budżetowego.
Zespół w Radomiu - P. Witold Kaczkowski poinformował, iż wpłynęło 65 projektów
uchwał budżetowych. Wydano:
-- 31 opinii pozytywnych,
-- 32 opinie pozytywne z uwagami,
-- 2 opinie z zastrzeżeniami.
Wydano 30 pozytywnych opinii w sprawie deficytu budżetowego, w tym:
- 23 pozytywne bez uwag, - 6 pozytywnych z uwagami, - 1 opinię z zastrzeżeniami.
Zespół w Siedlcach - P. Jolanta Tomaszek poinformowała, iż składy orzekające wydały
61 opinii o projektach uchwał budżetowych:
-- 45 opinii pozytywnych,
-- 11 opinii pozytywnych z uwagami,
-- 5 opinii pozytywnych z zastrzeżeniami.
W sprawie deficytu wydano 32 opinie, w tym:
-- 30 opinii pozytywnych,
-- 1 opinia pozytywna z uwagami,
-- 1 opinia pozytywna z zastrzeżeniami.
Zespół w Ostrołęce - P. Elżbieta D. Głażewska poinformowała, iż wydano 52 opinie o
projektach uchwał budżetowych, w tym 42 opinie pozytywne i 10 opinii pozytywnych z
uwagami.
O możliwości sfinansowania deficytu wydano 28 opinii pozytywnych.
Zespół w Warszawie - P. Jan Rudowski:
Na 59 j.s.t. wydano 59 opinii (wszystkie), w tym: 33 opinie pozytywne oraz 26 opinii
pozytywnych z uwagami.
O występującym deficycie wydano 36 opinii, w tym 30 pozytywnych i 6 opinii
pozytywnych z uwagami.
Ad. 9. Sprawy różne:
9.1. Skarga – Miasto Ostrołęka;
41
P. Jan Rudowski poinformował, iż w dniu 27 listopada 2015 r. do Regionalnej Izby
Obrachunkowej w Warszawie wpłynął wniosek Stowarzyszenia Inicjatyw
Gospodarczych i Edukacyjnych im. Karola Adamieckiego Oddział w Ostrołęce o
ponowne przeanalizowanie Uchwały Nr 384/XXXVI/2012 Rady Miasta Ostrołęki z
dnia 27 grudnia 2012 r. i późniejszych uchwalonych do niej zmian. To już drugi
wniosek w tej sprawie pierwszy wpłynął w dniu 24 września 2015 r.
Skarżący kwestionowali, iż: „w treści dotyczącej sposobu określania co do tego, na
kogo przysługują dotacje (§ 4 ust. 7), gdyż treści te nie są spójne z aktualnymi
wymaganiami dotyczącymi klasyfikacji i promocji słuchaczy w szkołach dla
dorosłych, o których mowa w Ustawie o systemie oświaty. Z zapisów tam zawartych
wynika bowiem, że od słuchacza podlegającemu klasyfikacji i promocji wymaga się
obecności na zajęciach w wymiarze nie miesięcznym a semestralnym”.
Kolegium jednogłośnie zdecydowało o odpowiedzi na ww. wniosek, iż w wyniku
analizy Izba w ustawowym 30-dniowym terminie nie znalazła podstaw do wydania
rozstrzygnięcia nadzorczego. Ponownie analizując przedmiotową uchwałę w dniu 15
grudnia 2015 r. Izba nie znalazła podstaw do jej zaskarżenia do sądu
administracyjnego.
Ponadto podkreślić należy, że przedmiotowa uchwała jest aktem prawa miejscowego
i w hierarchii aktów prawnych stoi niżej niż ustawy i rozporządzenia, zatem w takim
stanie faktycznym w pełni ma zastosowanie zasada prawna lex maior derogat legi
minori.
9.2. Zmiana planu kontroli;
P. Wojciech Ulatowski - Naczelnik Wydziału Kontroli wniósł o zmianę Uchwały
Nr 28.306.2014 Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z dnia
2 grudnia 2014 roku w sprawie ramowego planu pracy Regionalnej Izby
Obrachunkowej w Warszawie na 2015 rok obejmującego roczny plan kontroli, tj.
W Załączniku Nr 2 do uchwały stanowiącym „Plan kontroli gospodarki finansowej
jednostek samorządu terytorialnego na obszarze działania Regionalnej Izby
Obrachunkowej w Warszawie”:
1. słowa „kontroli kompleksowych - 86” zastępuje się słowami „kontroli
kompleksowych - 88”
2. słowa „kontroli problemowych - 5” zastępuje się słowami „kontroli
problemowych 13”.
Kolegium jednogłośnie (19 głosujących) przyjęło zmianę w ramowym
planie pracy Izby na 2015 rok w części dot. planu kontroli – załącznik Nr 2 do
uchwały Nr 28.306.2014 z dnia 2 grudnia 2014 roku (Uchwała Kolegium Izby
Nr 27.249.2015)
9.3. P. Romana Ignasiak poinformowała, iż w dniu 25.11.2015 r. do Regionalnej Izby
Obrachunkowej w Warszawie wpłynął wniosek p. Piotra Rzewuskiego – Radnego
Gminy Słupno o unieważnienie uchwały Rady Gminy Słupno, dotyczącej zmiany
uchwały budżetowej na 2015 rok oraz uchwały zmieniającej uchwałę w sprawie
Wieloletniej Prognozy Finansowej, podjętych 20 listopada 2015 roku, jak również
42
o wszczęcie postępowania w związku z naruszeniem dyscypliny budżetowej
uprzejmie informuję;
Kolegium Izby ustaliło, że uchwały będące przedmiotem wniosku zostały podjęte
w obecności wszystkich członków Rady Gminy Słupno. W wyniku głosowania za
przyjęciem obu uchwał wypowiedziało się 12 radnych, jeden radny głosował
przeciw, dwóch wstrzymało się od głosu. Wobec takiego stosunku głosów
przedmiotowe Uchwały zostały przegłosowane. Kwestie podnoszone we wniosku
dotyczą natomiast legalności podjęcia uchwał. Zgodnie z obowiązującą linią
orzecznictwa radni nie mają prawnych możliwości skarżenia uchwał
podejmowanych przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, w
zakresie ich legalności jest to bowiem zastrzeżone dla prokuratora i Rzecznika
Praw Obywatelskich (teza 2 w wyroku NSA z 4.IX.2001 roku. II SA 1410/01-LEX
nr 46 267).
Zgodnie z treścią art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie
gminnym (Dz. U. z 2015 r., poz. 1515 ze zm.) każdy, czyj interes prawny lub
uprawnienie zostały naruszone uchwałą podjętą przez organ gminy w sprawie z
zakresu administracji publicznej, może – po bezskutecznym wezwaniu do
usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego. Kryterium
„naruszenia interesu prawnego”, na którym oparta jest legitymacja do wniesienia
skargi na uchwałę rady gminy oznacza, że akt ten musi naruszać interes prawny
skarżącego, który musi być własny, indywidualny i oparty na konkretnym
przepisie prawa powszechnie obowiązującego (wyrok NSA z 3 czerwca 1996 r., II
SA 74/96). W orzecznictwie przyjmuje się, że mieć interes prawny to tyle, co
wskazać przepis prawa uprawniający dany podmiot do wystąpienia z określonym
żądaniem w stosunku do organu administracji publicznej (wyrok NSA z 22
lutego 1984 r., I SA 1748/83). W postępowaniu administracyjnym interes ten musi
być wywodzony przede wszystkim z przepisów prawa materialnego, natomiast w
postępowaniu sądowo administracyjnym, może być on oparty także na przepisach
prawa procesowego lub ustrojowego.
Kolegium Izby jednogłośnie stwierdziło, iż wnioskujący - jako członek Rady
Gminy Słupno, uczestniczący w głosowaniu nad przyjęciem uchwały nie ma
uprawnień do wnoszenia skarg podważających ich legalność. Przysługiwałaby mu
natomiast skarga w przypadku, gdyby uchwała naruszała jego interes jako
mieszkańca gminy Słupno pod warunkiem, że wykaże on interes prawny w
przedłożonej skardze.
Odnosząc się do kwestii naruszenia dyscypliny finansów publicznych Kolegium
Izby stwierdziło, iż czynności sprawdzające w celu stwierdzenia, czy istnieją
podstawy do wszczęcia postępowania wyjaśniającego rzecznik dyscypliny
podejmuje na podstawie zawiadomienia, złożonego przez podmiot do tego
uprawniony, gdy ujawni on okoliczności wskazujące na naruszenie dyscypliny. Na
podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności
za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (tekst jedn. D.U. z 2013 roku
poz.168 z późn. zm.) podmiotem umocowanym jest organ stanowiący jednostki
samorządu terytorialnego. Wobec powyższego, jeśli zdaniem Pana Rzewuskiego
43
złożenie stosownego zawiadomienia jest zasadne, winien on w tej sprawie wystąpić
do Rady Gminy Słupno.
9.4. Przewodniczący posiedzenia Kolegium poinformował, iż konkurs na stanowisko
członka Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie - Zespół
Zamiejscowy w Płocku – nie został rozstrzygnięty w związku z nie uzyskaniem
przez kandydatów odpowiedniej ilości punktów. Konkurs zostanie ogłoszony
ponownie.
Termin następnego posiedzenia Kolegium Izby wyznaczono na dzień 29 grudnia 2015
roku na godz. 1000.
Przewodniczący zamknął posiedzenie.
Uchwały Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie podjęte na
posiedzeniu znajdują się w dokumentacji Izby.
Protokołowała:
Anna Kasprzak
Przewodniczący
Posiedzenia Kolegium
Jan Rudowski
44