Wieści z Unii

Łączenie usług energetycznych z programami wsparcia celem
finansowania efektywności energetycznej w Europie Środkowej
/04
Wieści z Unii
Standardowe modele EPC - Włochy / 2
Co łączy CombinES z EED? (Dyrektywą
w sprawie efektywności energetycznej)
Model kompleksowej termomodernizacji CombinES (CCR)
Polska – od EPC do PPP !
EPC pomoże lepiej wykorzystać
unijne fundusze
/3
/4
Umowy EPC (o efekt
energetyczny) pozwolą
zaoszczędzić 700milionów Euro! / 2
Niniejszy projekt, współfnansowany ze środków EWT/ERDF, wdrażany jest w ramach CEP (Programu dla Europy Środkowej).
2/4
Standardowe
modele EPC!
W Niemczech umowy o efekt energetyczny (EPC) pozwolą
zaoszczędzić 700 milionów euro
w ciepłownictwie i energetyce
Analiza wykonana przez BEA (Berlińską
Agencję Energii) w ramach projektu
CombinES, ukazuje potencjał rynku usług
energetycznych w Niemczech.
W
Europie,
biurokratyczne
rynku.
Standaryzacja modeli EPC jest kluczowym
czynnikiem dla uzyskania korzyści z "efektu
skali" przy wdrażaniu środków poprawy
efektywności energetycznej. We Włoszech,
Region Piemont opracował trzy standardowe
umowy związane z wdrożeniem środków
poprawy
efektywności
energetycznej
w obszarach budynków publicznych, szpitali
i oświetlenia ulicznego. Modele są wynikiem
długiej i wnikliwej analizy krajowych warunków
formalno-prawnych, możliwych/najczęstszych
problemów technicznych i kwestii podziału
ryzyka między strony umowy. Umowy zostały
przedstawione i omówione przez Filippo
Baretti na warsztatach zorganizowanych
wspólnie przez ośrodek badawczy eERG PoliMi i AESS, lokalną agencję energetyczną
Prowincji Modena. W spotkaniu wzięło udział
ponad 25 uczestników. Przeważali przedstawiciele gmin z Regionu Emilia Romania, nie
zabrakło też niezależnych specjalistów. Żywe
zainteresowanie wszystkich wzbudził problem
ustalenia układu odniesienia przy braku wiarygodnych danych o zużyciu energii, różne warianty podziału oszczędności pomiędzy firmą
ESCO a klientem oraz rodzaje gwarancji, których banki wymagają na etapie oceny
projektu. Olivia Carone z Agencji CasaClima
(Lombardia) omówiła szeroko Standard
CasaClima®, innowacyjne narzędzie przydatne w ocenie jakości prowadzonej modernizacji energetycznej. Standard zawiera konkretne rozwiązania dla budynków podlegających
ograniczeniom architektonicznym (zabytki)
i może skutecznie wzmocnić wymagane w
projektach EPC gwarancje jakości. Gabriele
Andreoli z AESS (Modena) przedstawiła projekt ELENAMODENA, który obecnie obejmuje
23 gminy wdrażające środki poprawy efektywności energetycznej w lokalnych systemach
oświetlenia ulicznego, instalacje paneli fotowoltaicznych i kompleksowych remontów.
Według wspólnej opinii uczestników wnioski
z zrealizowanych przypadków wdrożenia EPC
są najlepszym czynnikiem inicjującym inwestycje w sektorach publicznym i prywatnym.
Prezentacje można bezpłatnie pobrać na
stronie: http://www.aess-modena.it/it/
calendarioformazione2014.htm
deficyt
wiedzy
hamują
i
rozwój
bariery
tego
ESCO powinny mieć łatwiejszy dostęp do
dotacji i funduszy.
Sektor publiczny, zarządcy szpitali oraz
właściciele innych dużych nieruchomości lub
budynków, mogą zaoszczędzić do 700mln €
na kosztach energii do 2020 roku. Warunkiem
jest
jednak
większe
niż
dotychczas
wykorzystanie umów o poprawę efektywności
energetycznej (EPC).
Wedle szacunków Berlińskiej Agencji Energii
(BEA) przeprowadzonych w ramach projektu
CombinES, aby niemiecki rynek EPC do roku
2020 wygenerował 700 mln € oszczędności,
jego obroty winny wzrosnąć z obecnych
60-150 mln do 6 miliardów € rocznie. Gdyby
rozwój rynku następował w obecnym tempie,
to do roku 2020 wzrósłby zaledwie o 300 mln,
co będzie skutkować znacznie niższymi
oszczędnościami energii
Chociaż w porównaniu z innymi krajami w
ramach UE Niemcy posiadają jeden
z najbardziej rozwiniętych rynków usług
energetycznych, to wciąż daleko im do wykorzystania pełni jego potencjału. Największy
udziały w rynku (wartościowo) mają obecnie:
sektor publiczny (ok. 50 procent) oraz szpitale
(26 proc.) Podstawą analizy BEA były:
publikacje statystyczne, Dziennik Urzędowy
Unii Europejskiej oraz badania innych agencji
energetycznych w Niemczech.
Niezbędna jest lepsza integracja systemów
zachęt i wsparcia
Dla szybkiego rozwoju rynku EPC i realizacji
ambitnego scenariusza, który jest opisany w
projekcie CombinES, powinny zostać wyeliminowane bariery: braku informacji oraz wiedzy
wśród decydentów i istniejące niejasności zapisów, związane z wdrażanymi dyrektywami w
sprawie zamówień publicznych. Dla ożywienia
na rynku konieczne jest również lepsze
dopasowanie
zapisów
istniejących
i
opracowywanych
właśnie
programów
wsparcia do koncepcji EPC. W szczególności
takie działania winny być podjęte w
programach
wspierających
modernizację
energetyczną budynków publicznych.
Celem projektu CombinES jest integracja
projektów EPC z dotacjami publicznymi,
by zmaksymalizować oszczędności energii.
Co łączy CombinES z EED (Dyrektywą w sprawie
efektywności energetycznej -EE 2012/27/UE)
EED czyli dyrektywa w sprawie EE ustanowiła
ważne
cele
i
zadania, które
wymagają
skoncentrowanych i szybkich działań ze strony
państw członkowskich i ich władz. Projekt
CombinES odnosi się bezpośrednio do wielu
wskazanych w Dyrektywie problemów: modernizacji
energetycznej budynków jednostek publicznych,
usług energetycznych, zamówień publicznych oraz
źródeł finansowania środków poprawy efektywności
Koalicja na rzecz Oszczędzania Energii opublikowała poradnik ze wskazaniami jak sprawnie
wdrożyć EED by „uzyskać lepszą przejrzystość procesu wdrażania, spopularyzować
i zwiększyć zrozumienie tego złożonego aktu prawa UE. Koalicja wskazuje, iż sektor publiczny
winien pełnić rolę wzorcową przez przykładnie realizowane, dobrze zaplanowane, „głębokie”
modernizacje energetyczne we wszystkich swych budynkach.
Ponadto, w postępowaniach o zamówienie publiczne winny być wprowadzane dodatkowe
kryteria odnoszące się do poprawy efektywności energetycznej. Ważnym jest, by były one
ustanawiane dobrze celem uniknięcia nieporozumień. Modyfikacji winny ulec interpretacja
zasad rachunkowości związanych z oceną wpływu umów, realizowanych poprzez usługi
energetyczne, na wskaźniki długu publicznego i deficytu. Inwestycje realizowane w tej formie
winne nie być wliczane do długu publicznego. Umowy o efekt energetyczny i inne rodzaje
umów o świadczenie usług energetycznych, zasługują na odrębne przepisy w sprawie
zamówień publicznych. Ustanowione winny zostać krajowe Fundusze Wsparcia Efektywności
Energetycznej, które będą władne łączyć różne strumienie finansowania programów wsparcia
EE oraz będą mogły wdrażać konkretne, wysokiej jakości, projekty demonstracyjne.
Więcej na stronie: http://eedguidebook.energycoalition.eu/
3/4
Model kompleksowej termomodernizacji CombinES
oraz sposoby na zwiększanie skuteczności programów wsparcia EE
W ostatnim okresie programowania (2007 - 2013)
w krajach Europy Środkowej dostępne były
znaczne środki finansowe dla działań na rzecz
poprawy EE czyli efektywności energetycznej (w
szczególności na termoizolację budynków).
Dostępne źródła finansowania umożliwiły
realizację
wielu
projektów
w
zakresie
efektywności energetycznej, które w przeciwnym
wypadku zostałyby niezrealizowane. Jednak
warunki
poszczególnych
programów
operacyjnych
nie
wymogły
skutecznie
wykorzystania potencjału oszczędności energii
tkwiącego w dotowanych obiektach gdyż nie
wymagały wprowadzenia zarządzania energią
oraz
dostatecznie
głębokiego
stopnia
modernizacji energetycznej budynków.
Model Kompleksowej Modernizacji CombinES
”CCR” stara się wypełnić tę lukę, dostarczając
wskazówek o tym, jak skutecznie łączyć
dotację w termoizolację budynków z częścią
technologiczną, prowadzoną w ramach umowy
o
efekt
energetyczny
EPC-(Energy
Performance Contracting). Główną zaletą
takiego podejścia jest to, że umożliwia on
synchronizację między optymalizacją czasu i
wyboru środków podczas wdrażania obu
części. Prowadzi to do optymalnych wyników,
przynosząc maksymalną oszczędność energii,
w ramach zawsze ograniczonych kosztów
i możliwości
inwestycyjnych.
Z
punktu
widzenia programów wsparcia, skuteczność
tych programów (mierzona jako stosunek
subwencja-efekt)
jest
znacznie
lepsza.
Ponadto,
jeśli
zostaną
starannie
przygotowane, interwencje w budynkach mogą
być wykonane tak szybko, jak to możliwe, przy
minimalnej ingerencji w regularną eksploatację
budynku. Proponowany model został z
powodzeniem
przetestowany
na
kilku
projektach pilotażowych w Czechach. W
ramach opisu modelu, został sporządzony
zbiór zaleceń dostosowania programów dotacji
efektywności
energetycznej.
Wybrane
zalecenia
oraz
wskazówki
obejmują
następujące punkty:
Proponowane
zmiany
powinny
zwiększyć
zainteresowanie
wykorzystaniem
modelu
CCR, owocu projektu CombinES, oraz
prowadzić do zwiększenia skuteczności
programów wsparcia (mierzonych oszczędnością energii). Rekomendacje winny być
brane pod uwagę przy opracowywaniu
uszczegółowień
programów
w
nowej
perspektywie 2014 – 2020.
Zasady i kryteria programów dotacji, zapewniających dopłaty do termoizolacji budynków, należy dostosować tak, aby umożliwić optymalizację
kosztów i oszczędności dotowanych projektów w połączeniu z EPC.
Programy dotacji powinny wymagać od beneficjentów dotacji
zapewnienia zarządzania energią także po realizacji modernizacji
energetycznej budynków.
Właściwym jest stosowanie dialogu konkurencyjnego lub negocjacji,
z ogłoszeniem w postępowaniu o zamówienie publiczne, sprawdzona
innowacja to PPP – istotne są kryteria jakości i oszczędności energii.
Proces administracyjny składania i zatwierdzania wniosków do
programów dotacji, powinien być mniej wymagający, aby zmniejszyć
koszty transakcyjne wnioskodawców i ograniczyć opóźnienia.
Więcej informacji na temat modelu znajdziesz na stronach projektu CombinES:
www.combines-ce.eu
Polska od EPC do partnerstwa w PPP
Po roku prac projekt CombinES zakończył
etap zbierania danych i analiz i wszedł w fazę
tworzenia nowych koncepcji, dopasowanych
do polskich realiów. Pomocne w tym celu są
organizowane
spotkania
–
warsztaty,
w których uczestniczą praktycy na co dzień
w gminach zajmujący się kwestią efektywności energetycznej i zarządzania energią.
Kluczowe spotkanie podsumowujące ankiety
przeprowadzone wśród potencjalnych partnerów umów o efekt energetyczny, odbyło się w
Katowicach w siedzibie Śląskiego Związku
Gmin i Powiatów. Zwieńczeniem działań było
jednak spotkanie w Sosnowcu 21 maja,
w którym uczestniczyli także prawnicy, przedstawiciele banków, gminy Karczew oraz MIiR.
Wnioski z ankiet oraz konsultacji w ramach
projektu CombinES ukazały zbieżność ocen
samorządów i dostawców usług energetycznych tzw.ESCO co do modelowych rozwiązań
kompleksowej modernizacji energetycznej..
Według przedstawicieli władz lokalnych,
realizowanie inwestycji przez ESCO pozwala
na osiągnięcie wymiernych oszczędności, na
zarządzanie kosztami oraz znacznie obniża
koszty utrzymania obiektów. Korzystne
i bardzo korzystne zdaniem gmin, jest
wykorzystanie dotacji na wysokonakładowe
działania związane z termomodernizacją
zewnętrznych przegród budynku i wymianę
okien i drzwi. Pozwala to samorządom na
mniejsze angażowanie środków własnych.
Zmniejsza też koszty obsługi finansowej w
przypadku rozłożenia płatności na kolejne lata
Istotną w każdym innowacyjnym działaniu jest
determinacja ‘kierownika Zamawiającego’.
Firma ESCO (dostawca usługi energetycznej)
może osiągnąć dużo lepsze efekty w oparciu
o umowę o efekt energetyczny (ang. EPC) jeśli
dany budynek jest gruntownie zmodernizowany.
Wówczas można uwzględnić istotne inwestycje
w zmiany źródła ciepła, interwencje w instalacje,
wdrożenie automatyki i systemu zarządzania.
Stosunkowo krótkie (bo zwykle kilkuletnie)
okresy zwrotu związane z powyższymi
działaniami umożliwiają firmie ESCO przejęcie
finansowania tej części inwestycji. Z perspektywy gmin, bardzo istotne jest zaplanowanie
i przeprowadzenie termomodernizacji w sposób
kompleksowy. Dobrze zaprojektowany i wdrażany, już w czasie prac budowlanych, system
zarządzania energią, umożliwia uzyskanie dodatkowych i trwałych efektów. Przedstawiciele
samorządów w czasie dyskusji podkreślali, iż z
uwagi na brak dobrych praktyk, umowy o efekt
energetyczny powinny być realizowane w jednym
postępowaniu o prace budowlane i technologię.
Wyrazili duże zainteresowanie realizacją
inwestycji EPC w formule PPP partnerstwa
publiczno-prywatnego. Przy zastosowaniu
formuły PPP odpowiedni podział ryzyk skutkuje
korzystnym dla gmin ujęciem zobowiązań z
tytułu kontraktu w sprawozdawczości finansowej
Tryb dialogu konkurencyjnego zapewnia
przejrzystość postępowania o zamówienie
publiczne. Firmy ESCO konkurują między sobą
wiedzą, doświadczeniem oraz kompetencjami.
z
zakresu
efektywności
W
projektach
energetycznej, partner publiczny uzyskuje
gwarancje osiągnięcia oszczędności.
Zobowiązanie partnera prywatnego potwierdzone
jest w umowie i w przypadku nieosiągnięcia gwarantowanych efektów, różnica wyrównana jest w formie
rekompensat finansowych. Zdaniem ESCO, taka
właśnie jest istota realizacji projektów efektywnościowych. Jedno postępowanie skróci procedury administracyjne, a współfinansowanie ze środków UE
pozwoli skupić się ESCO na zadaniach technicznych. W takim podejściu i partner publiczny, i ESCO
ograniczą koszty finansowania. W Polsce wsparcie
PPP w sektorze efektywności energetycznej realizuje
zapis artykułu 18 EED -unijnej dyrektywy w sprawie
efektywności energetycznej, nakazujący państwom
członkowskim promocję rynku usług energetycznych.
Wychodząc naprzeciw zapisom Umowy Partnerstwa
i POiIŚ Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju gotowe
jest wesprzeć samorządy w procesie przygotowania
przedsięwzięcia i ogłosiło nabór projektów PPP
z sektora efektywności energetycznej. Nabór trwa
do 2.IX.2014 Więcej na stronie MIiR: www.ppp.gov.pl
4/4
EPC pomoże lepiej wykorzystać unijne fundusze.
Idea łączenia EPC- umów o efekt
energetyczny
z
systemami
wsparcia
i dotacjami jest zbieżna ze stanowiskiem
European Association of Energy Services
Companies (eu.ESCO - Europejskiego
Stowarzyszenia Firm ESCO) w zakresie
możliwych korzyści będących skutkiem
wykorzystania zasad EPC dla wydatków
Unijnych Funduszy Wsparcia EE.
Stanowisko eu.ESCO powstało w odpowiedzi
na raport opublikowany w styczniu 2013 r.
przez Europejski Trybunał Obrachunkowy
(ETO/ECA)
w
sprawie
wykorzystania
funduszy europejskich na projekty w zakresie
efektywności energetycznej. Raport ukazuje
niegospodarność w wydatkowaniu unijnych
funduszy tak na szczeblu krajowym, jak i na
poziomie UE w odniesieniu do prac przygoto-.
wawczych. ETO stwierdził, że wydatki na
inwestycje zostały zmarnowane, ponieważ
Państwa Członkowskie wykorzystały fundusze
na zwykłe remonty. Ani oszczędności energii,
ani poprawa EE, ani analiza okresu zwrotu
z inwestycji, nie odgrywały kluczowej roli przy
podejmowaniu decyzji. „Biorąc pod uwagę, iż
istotą umów EPC są oszczędności energii, to
są one wspaniałym środkiem pozwalającym
zapobiec marnotrawstwu funduszy UE” stwierdził prezes eu.ESCO. Idea CombinES połączenia wykorzystania środków UE w formie dotacji
oraz EPC celem kompleksowej modernizacji
energetycznej budynków publicznych, może
znacznie przyczynić się do zwiększenia
efektywności z wykorzystania funduszy
unijnych, gdyż efektywność gospodarcza
poszczególnych projektów jest zapewniona
“EPC nie działa bez oszczędności energii, użycie
tego doskonałego narzędzia pozwoli na
uniknięcie strat w funduszach UE", mówi
Stephen le Gentil, prezes eu.ESCo. "Kiedy
stosujemy EPC, firma ESCO gwarantuje
oszczędności energii. Te oszczędności spłacą
nakłady
inwestycyjne,
które
zostały
zainicjowane przez EPC.
Inwestorzy nie ponoszą początkowych kosztów
inwestycji, a właściciele budynków unikają
ryzyka nieuzyskania oszczędności energii.”
poprzez gwarancję uzyskania oszczędności
1 Za: Eu.ESCO z 23/01/2013 Stosowanie EPC (umów
o efekt energetyczny) zapewniłoby właściwe wykorzystanie unijnych funduszy na poprawę EE.( Bruksela)
http://www.euesco.org/uploads/media/Use_of_Energy_Performance_
Contracting_would_have_ensured_proper_use_of_EU_Energy_Efficien
cy_ Funds_01.pdf
PARTNERZY PROJEKTU
Energetická agentura Vysočiny
Nerudova 1498/8
586 01 Jihlava, Czechy
Web: www.eav.cz
SEVEn - The Energy Efficiency Center
Americká 17
120 00 Praga 2, Czechyc
Web: www.svn.cz
Berliner Energieagentur
GmbH Franzoesische
Straße 23
10117 Berlin, Niemcy
Web: www.berliner-e-agentur.de
Partner wiodący:
Energetická agentura Vysočiny
Nerudova 1498/8,
586 01 Jihlava, Czechy
Contact person: Hana Zábranská,
[email protected]
POLITECNICO DI MILANO - Dipartimento di
Energia eERG – end-use Efficiency Research
Group
Via Lambruschini 4
20156 Milano, Włochy
Web:
www.eerg.polimi.it
Building and Civil Engineering Institute ZRMK
Dimičeva 12
SI-1000 Ljubljana, Słowenia
Web: www.gi-zrmk.si/ZRMKinstitut/
Energy Centre
Bratislava Ambrova 35
831 01 Bratislava, Słowacja
Web: www.ecb.sk
Niniejszy projekt, współfnansowany ze środków EWT/ERDF, wdrażany jest w ramach CEP (Programu dla Europy Środkowej).
Disclaimer/ Thesoleresponsibilityforthecontentofthispublicationlieswiththeauthors. It does not necessarily reflect the opinion of the European
Communities. The European Commission is not responsible for any use that may be made of the information contained therein.
Title photo / FreeDigitalPhotos.net
10042890 Design / TRIDESIGN, B.Ž.B. /
www.tridesign.si
www.combines-ce.eu
Polish Foundation for Energy Efficiency
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania
Energii, ul. Rymera 3/4
40-048 Katowice,
Poland Web:
www.fewe.pl