KARYGODNOŚĆ jako element struktury przestępstwa

KARYGODNOŚĆ
jako element struktury przestępstwa
Art. 1 k.k.
§ 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
§ 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.
§ 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.
Art. V. Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela z 26 sierpnia 1789
Ustawa ma prawo zakazywać tylko tego, co jest szkodliwe dla społeczeństwa. To, czego ustawa nie zakazuje, nie może być
wzbronione i nikt nie może być zmuszonym do czynienia tego, czego ustawa nie nakazuje
I. Materialne a formalne określenie przestępstwa;
zasada nullum crimen sine lege a zasada nullum crimen sine periculo sociali
a) Materialne określenie przestępstwa a gwarancyjna funkcja prawa karnego
b) Zasada analogii a materialne określenie przestępstwa
np. RADZIECKIE PRAWA O SĄDZIE z 1917, art. 6 k.k. RFSRR z 1922 r.
„Za przestępstwo poczytuje się wszelkie społecznie niebezpieczne działanie lub zaniechanie, zagrażające podstawom ustroju związku radzieckiego oraz porządkowi prawnemu, który przez władzę Robotniczo – Włościańską ustanowiony został na przejściowy okres, prowadzący do ustroju komunistycznego”. art. 10 k.k. RFSRR z 1922 r.
„W razie braku w kodeksie karnym bezpośrednich wskazówek co do poszczególnych rodzajów przestępstw wymierza się kary względnie środki ochrony społecznej zgodnie z tymi artykułami kodeksu, które zawierają przestępstwa najbardziej podobne co do doniosłości i rodzaju, z zachowaniem przepisów części ogólnej niniejszego kodeksu”
ustawodastwo nazistowskie (nowela z dnia 28 czerwca 1935 r. § 2a ) za przestępstwo może być uznany także czyn nie opisany w ustawie karnej, ale za to sprzeczny z myślą przewodnią (ideą) ustawy karnej lub ze zdrowym poczuciem narodowym. Kara ma być wymierzana w oparciu o przepis zawierający „najbardziej zbliżoną myśl przewodnią”
II. Materialne określenie przestępstwa w polskich ustawach karnych
ustawa o zmianie przepisów postępowania karnego z dnia 27 kwietnia 1948 r., (artykuł 54 k.p.k.) Prokurator może jednak umorzyć śledztwo, jeżeli wniesienie oskarżenia do sądu byłoby niecelowe ze względu na znikomą szkodliwość społeczną czynu
dekret z 21 grudnia 1955 r. o zmianie przepisów postępowania karnego (art. 49 k.p.k.)
Jeżeli społeczne niebezpieczeństwo czynu jest znikome prokurator umarza śledztwo lub dochodzenie; po wniesieniu aktu oskarżenia postępowanie umarza sąd”
art. 1 § 1 k.k. z 1969 r.
Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko kto dopuszcza się czynu społecznie niebezpiecznego, zabronionego pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą
w czasie jego popełnienia
art. 26 § 1 k.k. z 1969 r. Nie stanowi przestępstwa czyn, którego społeczne niebezpieczeństwo jest znikome
Art. 1 k.k.
§ 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
§ 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.
III. Dwojaki charakter pojęcia „społeczna szkodliwość”
1. Społeczna szkodliwość jako przesłanka kryminalizacji
2. Społeczna szkodliwość jako stopniowalna cecha konkretnego czynu zabronionego. Karygodność jako element struktury przestępstwa.
‐ Zasada legalizmu a zasada oportunizmu
Ad. 1 Społeczna szkodliwość jako przesłanka kryminalizacji
Art. 2 Konstytucji RP
Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej.
Art. 10 Konstytucji RP
1. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.
2. Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały
Art. 31 ust. 3 Konstytucji RP
Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać
istoty wolności i praw.
Art. 193 Konstytucji RP
Każdy sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem
Ad. 2 Społeczna szkodliwość jako stopniowalna cecha konkretnego czynu zabronionego Art. 1 k.k.
§ 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
§ 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.
§ 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.
Art. 115. § 1 k.k.
Czynem zabronionym jest zachowanie o znamionach określonych w ustawie karnej.
§2
Przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać
zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.
Art. 53 § 1 k.k.
Sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.
IV. „Znikomy” a „nie‐znaczny” stopień społecznej szkodliwości czynu
Art. 66 § 1 k.k.
Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą
wątpliwości, a postawa sprawcy nie karanego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają
przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.